Tíminn - 18.03.1948, Blaðsíða 1

32. árg.
Reykjavík, fimmtudaginn 18. marz 1948.
64. blað
Samtal v/ð Jens Hólmgeirsson, framkvæmdastjóra:
Frá norræna forsætisráðheirafunndinum í' StokkhóJir.i. Talið frá
yinstri: Tage Erlander (Svíþjóð) Tíans Hedtoít (Daainörk), Gcrhard
Gerhardsen (Ncregiir), Stefán Jóhann Stefánsson (ísland).
Tryman forseti
Stórfellt landnám í Krísuvík á veg-
um Hafnarfjarðarbæjar
Skorar á |í!i9“'?.S »«§ Isspaðta. al||reiSsIsa iram-!
vas*|ísias um Mm’sIa»P&|áIplK» sem mest
I ræðu sinni í sameinuðu jíingi Bandaríkjanna í gær
lagði Truman forseti tii ‘að tekin yrði upp aimenn her-
skylda í Bandaríkjunum, og að afgreiðslu Marshalláæíl-
Wk
unarinnar yrði hraðað gegnum þingið svo sem auðið væri.
Ræðú -fcrsetans var útvarpað um allan héim cg vakti livar-
vetna óskipta ath7vgli. Blöð og stjórniítálamenh í mörgum
löndum iáta í ljós ánægju sína yfir boðskap forsetans og
telja har.n Jiýðingarmikmn aiburð.
Almenn herskylda.
Truman kvaðst kominn til
þess aö skýra þinginu frá
hinu alvarlega ástandi, sern
nú ríkti í aiþjóðamálum og
varðaði Bandaríkin mjög.
Hann kvaðst einnig vilja bera
fram ákveðnar tillögur í þess-
um efnum. Iíann sákaði Ráð-
stjórnarríkin um að hafa
svipt margar þjóðir í Austur-
Evrópu sjálfstæði og lýðræð:
og kvað þau hafa aukið mjög
ófriðarhættuna m.eð aðgerð-
um sínum. Skoraði hann i
þingið að gera eftirfarand
ráðstafanir til þess að tryggjs
öryggi Bandaríkjanna og
stuðia að því að friður héld-
ist í heiminum:
1. Aö hraða afgreiðslu frum
varpsins um Matshallásetiun-
ina eftir mætti. Kvað hanr
engan dag mega iíða svo, a?
því máli miðaði ekki eitthva?
áfram, því að svo rnikilvægf
væri að hjálpin til Evrópu-
landanna bærist sem fyrst.
2. Að almenn herskylda
yrði leidd í lög í Bandaríkj-
unum, svo að þjóðin væri
ætíð viðbúin, ef til ófrxðar
drægi.
3. Að aukin yrði fjárveiting
tid landvarna og kallaðir í
herinn nægilega margir
nlenn og~omi í því sambandi
tíl framkvæmda ný lög um
takmarkaöa herskyldu.
Röéðu forsetans var yfir-
(Framliald á 7. siðu)
Kommráiisíar tapa
uamii
ei* SíyggSaigaa eiiis íbúðarhúss o»»'
SsafSsiís. EssasllrhBfissIssgssr íiiiBrækí ©|*'
hyggiiigii grúStírskála
í Krísuvík á sunnanverðu Ueykjanesi var áður allmikil
byggð, sem lagðist með öllu niður fyrir nokkru. Þar eru mikil
jarðhitasvæði og allgóð aðstaða til ræktunar bæði við jarð-
hita og án lians. Nú hefir HafnaTfjarðarbær hafiff þar land-
nám að nýju. Er ætlunin að stunda þar bæði nautgriparækt
til mjólkurframleiðslu og ræktun matjurta eg grænmetis í
upphituöum gróðurskálum. Framkvæmdastjóri garðræktar-
innar þar hefir verið ráðinn Óskar Sveinsson, garðyrkju-
maður, en Jens Iíólmgeirsson mun sjá um stofnun og starf-
rækslu kúabúsins. Tíðindamaður blaðsins hefir átt tal við
Jens Hólmgeirsson um þessi mál.
Heil kirkjusókn í eyði. . -
— Var ekki allmikil byggð í
Krísuvík áður fyrr?
— Jú, Krísuvík var stórbýli
fyrr á öldum og höfuðból, og
auk þess voru áður i Krísu-
víkurhvcrfinu 10—12 hjá-
leigur og smærri býli. Á þeim
tírna var þarna allfjöjménnt
cg fram undir TÓðð’var prest-
ur í Krísuvík. Eftir þaö- var
Krísuvíkurkirkia annexía frá
Strönd í Selvogi, en siðar var
kirkjunni þjónað frá Grinda-
vík. Árið 1923 mun kirlcjan
hafa verið lögð niður, enda
var þá aðeins fátt fólk eftir í
sókninni. Múnir og' gripir
kirkjunnar vöru þá fluttir í
Þjóðminjasafnið,1 ön' húsið
stendur enn þá. Árið 1901 eru
taldar 42 sálir í Krísuvíkur-
sökn, og.eru þá aðeihs fimm
bæir í býggð. Árið 1934 mún
slðasti böndinn hafa fíutt úr
byggðarlaginu. Bjó hann í
Nýjabæ og hafði verið þar
bóntíi um 40 ára skejð og
komið þar upp 17 mannvæn-
legum börnum.
Rannvcig Þorsteinsclóttiv
í gær var haldinn aðalfuna-
ur Starfsmannafélags ríkis-
stofnana. Kommúnistar hafa
farið með stjórn félagsins í
tvö ár og stilltu nú álitiegum
og vinsælum manni, Jónasi
Haralz, upp sem formanns-
iefni .sínu. Han'n .fékk þó elc’ki
'nema 28 atkvcsði, ..en; Rann,-
I (Frcimhnhi 'á 2. rsiðú)
Bjó einn í kirkjunni.
Byggð féll þó eigi niður í
Krísuvik fyrr en árið 1945.
Síöasti íbúi Krísuvíkur var'
Magnús Ólafsson. Hann kom
18 ára gamall sem vinnurnað-
ur til Árna sýslumanns Gísla-
sonar, sem flutti til Krísu-
víkur nokkru fyrir síðustu
aldamót. Magnús ilentist svo í
Krísuvík, tók órjúfandi tryggð
við staðinn og undi þar vel
hag sínum, þött aðrir flyttu
brott. Síðustu árin bjó hann
þar einn síns liðs með kind-
ur sínar. Hafði hann íbúð í
kirkjunni eftir að hún var lögð
niður. 1945 veiktist Magn-
ús, þá um eða yfir 70 ára að
aldri, og var fluttur til Hafn-
arfjarðar. Með brottför hans
var í bili lokið byggð í Krísu-
vík.
!
Aligóðir landkesíir «s mik-
111 jarðhiti.
— En hvernig eru landkost-
ir í Krísuvík?
— Krísuvíkurland má heita
éina verulega gróðurlendið á-
Reykjanesskaga vestan línu,
Jcns Hólmgeirsson
sem dregin er frá Hafnaríirði
í Selvog. Samkvæmt rnælingu
Ásgeirs L. Jónssonar, ráðu-
nauts, sem gérSi ræktunar-
mælingar af landinu, er gras-
lendi l Krísuvík náiega 350 ha.
að flatarmáli. Er þá ekki tal-
ið með gróðuiTendi i haliancli
hiíðardrögum, né heldur nálf-
grónir melar, en bað iand
skiptir vafalaust hundruðum
ha. Verulegur hluti hixis
raælda graslendis er mýrar og
hálfdeigjur. Sums staðar er
undirlagið mókennt, en ann-
ars staðar leirblandið.
Þá er og jarðhici allrnikill í
Krlsuvík, þar á meðai stór
gufuhver, sem ýrnsir telja
einn hinn hrikalegasta guf.u-
hver í heimi.
Hafnarfjarðarbær liefur
ný.tt Iandnáni í
Krísuvík.
I Krísuvíkurland er sem kunn-
'ugt er eign Tlafnarfjaröar-
jbæjar. Hefir bæjarstjórnin í
|huga að hefja þama nýtt
lantinám. Er emkuhi rætt um
trennt: í fyrsta Íagi rækíim
alls konar matjur.ta og græn-
metis í gróðurskálum við jarð-
hita. í öðru iagi er áformað að
stofna þar kúabú til mjölkur-
framíeiðslu fyrir Hafnarfjörð,
og hefir í þvi sambandi eink-
um verið rætt usn framleiðslu
'barnámjóikur. Fieiri fram-
kvæmdir munu og hafa kom-
ið til greina, en hér verður
ekki um þær rætt. ‘
Skiiyrði til búskapar
góð.
— Hvernig telur þú skilyrði
til búskapar þar? .
— Þau má' telja allgóð.
Ræktanlegt land ætti að geta
framfleytt um 300 kúm, án
þess þó að nota að nokkiu
hugsanlega túnræktarmögu-
leika á melalandinu. Verúleg-
ur hluti af lanöi því, sem
kortlagt hefir verið til rækt-
unar, verður að teljast frem-
ur gott. Þá eru og sterkar lík-
ur fyrir því, að hægt sé að fá
geysimikinn jarðhita í Krísu-
vík. Nú þegar mun mega stað-
hæfa, að hann sé nægur fyrir
hendi til stórfelldrar gróður.-
skálaræktunar, súgþurrkunár
á heyi og til hitunar íbúða
þeirra, sem byggja verðu;
vegna þeirrar starfsemi, sérr,
að framan hefir verið grein.
frá, -ua
Miklar framkvæmdir á
döfinni.
Svo sem áður er sagt, eru
ekki til staðar í Krísuvík eldri
mannvirki, sem nothæf ery,
hvorki húsakostúr né ræktað
land. Hér verður því um að
ræða hreint landnám frá
rótum. Fyrirhugaðar fram-
kvæmdir rnunu því verða ein-
hver hin stórfelldustu cg
myndaiiegustu átök til ný:
landnáais, sem §nn þá. hafs
verið. gerð á' lgnöi á eimur.
stað og af einum aðila. Verou
hér um ao ræða algera ný-
byggð a lahdssvæði, sem kom-
iö var í fullkomna auðn c
var áður heil kirkjusóbn að
stærð.
Fyrstu framkvæmdirnar r í
ræktunarátt hóf Hafnar-
fjarðarbær fyrir nokkrunx ár-
um með því að girða landið.
Mun girðingin vera um 27 km.
að lengd og landið innan
hennar um 2000—2500 ha. að
flatarmáii. Var girðingunni
- lckið 1946. Sama ár var hafizf
handa um skurðgröft il þurrk-
unar á væntanlegu ræktunar-
; íandi.' AIls hafa nú vefið
grafnir opnir skurðir, sem er’u
j iiðlega 5,3 km. að iengd og erv
: samtals yfir 23 þús. tenings-
metrar að rúmmáli.
í Þá hefir og verið hafið nokk-
urt lanðbro't. Mun það nemo
nú nálægt 27 ha. að stærð, o?
er þai innifaíinn meginhlút:
gemiu vúnanna, en um rækt
un og gróðurfar eru þau eðii-
lega litlu betri en úthaginn.
Ekkert af þessu landi er þó
fullunnið ennþá.
Lakrð byggingu eins íbúð-
arhúsa og hafsn bygging
gróðnrskála.
— En hvað er að segja uiv-
byggi'ngarfranikvæmdirhar ? -
— Eitt-íbúðarhús hefir vér
(Framliald á 7. siSu)
Ritstjóri:
Þórarlnn Þórarinsson
Frittaritstj&ri:
Jón Helgason
Útgefandi
Framsóknarfloklcurinn
Skrifstofiir í Edduhúsinu
Ritstjórnarsinw.
' Í373 og 2353
Afgreiðsla og auglýsinga-
slmi 2323
Prentsmiðjan Edda