Tíminn - 18.11.1948, Blaðsíða 3

TÍMINN, fimmtudaginn 18. nóv. 1948.
3
25Q. hjlaji
■ 11111111111111111(11111 Maiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiaiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii *iiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin «iiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiijiiiiiimiiiiiiuilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiif
ÆSKUNNA
- MÁLGAGN SAMBANDS UNGEA F KAMSéKMIOIAMA - SSSTSTJÓRN: STJÓRN S. Ú. F. -
<***1
iiiiiiiiii iiiiiiiiii!i iiiiiiii!i ii iiiiiiiMiimiiiiu 111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111 «iiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii:iiiimiiiii!iiimiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil||||||||||||||||t1|li|||l|||iii
I.
Að undanförnu hafa heyrzt
allmiklar raddir um það,
sums staðar, að landbúnaður j
inn væri lítilsverður fyrir,
land vort og þjóð og líklega j
væri eins gott að koma þeim
ölmusulýð, sem í sveitunum j
starfar, annars staðar fyrir, í
en auövelt væri að fá land- 1
búnaðarvörur ódýrari erlend
is. Þeir sem láta sér slíkt um
munn fara eða úr sínum
penna fljóta, hafa vafalaust
ekki hugleitt það, á hverju
þeir lifa í raun og veru. |
Landbúnaður og sjávarút- j
vegur eru undirstöðuatvinnu
vegirnir og það, sem íslend- j
ingar lifa á, þó að mikill hluti,
land.smar.na telji sig geta lif- !
að á öðru og starfi samkvæmt j
því. Sífjölgandi verzlunar og
iðnaðarfólk lifir vitanlega á
undirstöðuatvinnuvegunum í
raun og veru.
Framleiðslan mun verða
að borga byggingar, vélar og
innflutt verðmæti, einnig1
leggur hún til nokkur hráefni
til iðnaðarins. Eigi mun verzl
unin geta llfað á sjálfri sér,1
eða skrifstofubáknin með
skriffinnum öllum og aragrúa
opinberra starfsmanna. Það
mun mega telja sumt af
þeirra aíköstum óarðbær
störf, þó óhjákvæmilegt
margt kunnj að vera, því
margs þarf þjóðarbúið við.
Hin margbreyttu og fjölgandi
störf og atvinnugreinar geta
að sjálfsögðu bætt lífsaf-
komu þjóðarheildarinnar, ef
samstarf og samræmi gildir
milli stétta, en enginn upp-
hefst á annars kostnað.
Það hefir verið svo lengst
af að landbúnaðurinn hefir
fætt og klætt íslenzku þjóð-
ina að miklu leyti, og land-
gæðj og skilyrði eru hér slík
að innflutningur landbúnaá'-
arvara er óþarfur, ef ekki er
unnið að því að tæla fólkið
frá landbúnaðarstörfum, til
ónauðsynlegri starfa þar sem
minni þörf er fyrir það.
Þetta hefir verið gert með
þeim hætti að hafa landbún-
aðarstörf erfiðari og afkomu
rirari en mörg önnur störf,
sem unnin eru við tímakaup
og flest nauðsynleg og ónauð
synleg þægindi. Þess vcgna
hafa margir flúið úr sveitun-
um frá framleiðslu og þjóð-
nýtum störfum, og er það eðþ
legt að allfíéstir vilji vera þar
sem afkoman er bezt án of
mikils erfiðis og óþæginda.
Þá hefir sá áróður, að eins
hentugt væri að flytja inn
landbúnaðarvörur og að fram
leiða þær hér, einnig stuðlað
að vantrú á landiö, og veldur
því nú ásamt öðru að ekki er
framleitt hér svo mikið sem
æskilegt er og hægt væri.
Geta menn séð hve hag-
kvæmt slíkt er á tímum gjald
eyrisörðugleika. Sennilega
þarf svolítið að kreppa að ís-
lendingum til þess þeir finni
þaö og skilj hvers vrði land-
bíuiaðurinn er, og læri -að
meta hanp réttilega.
Það getur sézt að óheppi-
legt er að láta hann búa við
vélavöntun og áburðarskorf
og ónógar tekjur til bænda og
starfsfólks, miðað við aðrar
stéttir og önnur störf.
II.
Áburðarverksmiðja á ís-
landi er óumdeilanlega að-
kallandi vandamál, sem ef til
vill verður leyst á næstunni,
en einnig getur farið svo að
það verði látið dragast leng-
ur en orðið er til óheilla fyrir
landbúnaðinn cg þjóðina í
heild ef fulltrúar sveitanna
hafa ekki nægilega sterka að-
stöðu til að fylgja málinu
fram til sigurs. Það hefir sem
kunnugt er gengið allerfið-
lega ao undanförnu að fram-
kvæma sum af málefnum
landbúnaðarins. Eitt af því
sem ennþá vantar er landbún
aðarskóli Suðurlands. En það
er ein af megin stoðum undir
búskaparvelgengni að þeir
sem þar við starfa hafi
nokkra þekkingu á hinum j
daglegu störfum og. komandi j
verkfærum umfram það seip;
verið hefir. Virðist einnig að
þörf sé á kunnáttu við fjöl-
breyttari sveitastörf en al-
mennt hefir þekkst hingað
til.
Ennþá virðfst til sú skoðun
hjá einstaka manni, þó und-
arlegt sé, að búskaparmennt-
un bænda sé aðeins til ills, og
þeir verði óhæfari til búskap
ar fyrir það. Þetta er vitan-
lega tilhæfulaust, en á því
byggist kennilega sú skoðun
sumra að búnaðarskóli á Suð
j urlandsundirlendinu sé ó-
nauðsynlegur.
j Það getur að vísu komið
fyrir að þeir sem lært hafa
, til búskapar séu engir hæfi-
leikamenn á því sviði og ó- ;
, heppilegir bændur, en vitan-
lega er það ekkj vegna lær-
dómsins, heldur þrátt fyr-
(ir hann. Oft geta menn lært1
til annars en þeim hentar
bezt að starfa.
í haust var stofnað féíag ungra Framsóknarmanna í Eyjafirði og
nær það yfir alla, sýsluna. Var stofnfundvlrinn mjög fjölmcnnur
og hinn glæsilegasti og fjöimenn samkoma haldin á Akureyri að
honum loknura. Frá stofnfundinum var skýrt hér í Vettvanginum á
sínum tíma en hér birtast myndir af stjórnendum hins nýja félags.
Að ofan frá vinstri: Stcin;rímur BernharðsSon, formaður félagsins,
Stefán Valgeirsson, og Ingimar Brynjólfsson. Að neðan frá Vinstrií
Óttar Björnsson og Baldur Halldórsson.
Skriður að komast á
æskuiýðshallar-
Síefán Runólfsson
Alveg eins getur slíkt kom-
ið fyrir héraðsskóla- og
menntaskólamenn, og jafn-
vel þótt þeir fari í Háskól-
ann geta þeir reynzt misjafn-
lega þjóðnýtir menn — já og
misjafnir bændur. Heyrzt hef
ir t. d. um læknabúskapinn
í Laxnesi — Búkollubúið, að
það hafi ekkj borið sig betur
en venjuleg bændabýli.
Það er mikið um skólaveru
og menntun hjá okkur eins
og vera ber, og nú eigum við
Rangæingar héraðsskóla okk
ar í smíðum. Mun því al-
mennt fagnað og fjöldi æsku-
fólks sækja þangað þarflega
fræðslu. Þó þarf að hafa í
huga, að það má ekki veröa
til þess að sveitamenn van-
rækj að afla sér þeirrar
fræðslu sem þeir þurfa fyrst
og fremst — búnaðarfræðsl-
unnar. Það má fullyrða það
að hinir algengu erfiðleikar
eru oft vankunnáttu að
kenna. Með vaxandi tæknj og
verðandi umbótum er enn
meiri þörf fyrir lærða land-
búnaðarmenn en áður var, og
unga fólkið þarf að snúa sér
að þörfum verkefnum, með
þekkingu á búpeningi, mold
og gróðri og öruggri trú á
framtíð farsæls sveitabú-
skapar.
III.
Það eru ekki einungis þeir
sem stunda landbúnaðarfram
leiðslustörf, sem þurfa að
hafa búnaðarþekkingu.
Einnig eru það þeir sem
starfa fyrir sveitafólkið, t. d.
auk sjálfsagðra ráðunauta
nokkur hluti starfsfólks kaup
félaganna þar sem sveitafólk
iö hefir sín viðskipti. Oft er
þörf góðra ráðlegginga vai'ð-
andi verzlunina, og verður
það heppilegast að innkaup
og önnur viðskipti séu byggð
á þekkingu á þörf landbúnað
arins. Svipað má segja um
barnakennsluna í sveitum
landsins, að nauðsynlegt er
að þar starfi þeir sem geta
búið æskuna undir sín fram-
tíðarstörf við landbúnaðinn,
með skilningj og aðdáun á
skepnum og gróðri og heil-
brigði sveitalífsins, en uppali
hana ekki í anda kaupstaða-
mennsku. Börnin þurfa að
skilja það snemma að erfið-
leikarnir við sveitastörfin,
' .7
Bandalag æskulýðsfélaga
Reykjavíkur þélt þing sitt
fyrir nokkrum dögum. Aðal-
mál þess var að sjálfsögðu
byggmg æskulýðshallar i
Reykjavík. Var þar samþykkt
að hefja allsherjar fjársöfn-
un og stofna til happdrættis
til ágóða fyrir byggingu henn
ar. Einnig var ákveðið að hef j
ast handa um byggingu þeg-
ar í vor, ef nauðsynleg leyfi
íást og fjársöfnunin gengur
vel, sem varla þarf að efa,
þar sem um slíkt nytjamál er
að ræða. Verður byrjað á
skautahöllinni, og er það vel
ráðið.
Eins og kunnugt er, var
Bandalag æskulýðsfélaganna
í Reykjavík stofnað 1. marz
með 33 sambandsfélögum, og
hefir það sett sér það tak-
mark að berjast fyrir fram-
gangi æskulýðshallarmálsins
unz sigri er náð. Formaður
bandalagsins skýrði m. a. frá
því í skýrslu stjórnarinnar á
þinginu, að náðst hefði sam-
komulag við Skautahöllina h.
sem þau þekkja' eru yfirstlgán ! f. í sumar, að það léti B.Æ.F.
legir með þekkingu og tækni,! eftir stóra lóöarspildu í
og það á að vera þeirra. hlut- j Tungutúni, skammt frá
verk að halda áfram starfi, hinu fyrirhugaða íþrótta-
forfeðranna og fullkomna, svæði í Laugardalnum, ehn.-:
þeirra verk. j fremur réttindi til reksturs
Það hefir aldrei verið auð- skautahallar í sambandi við
veldara að bæta þar við góðu , æskulýöshöllina, og teikn-
framhaldi en einrnitt nú, er; bigar að henni á kostnaðar-
því illa farið ef ungdómurinn j verði. Bæjarstjórn Reykja-
fær almennt meirj áhuga fyr j víkur hefir ennfremur fyrir
ir kaupstaðalífinu en skyldu- ; silit leyti samþykkt að veita
störfunum þeima í sýeitinnij Þessa umræddu lóð-
Enda er fólksflóttinn úr, arsPilciu. er bún svo stór
sveitunum almennt viður-
kenndur til óheilla þjóðar-
heildinni — a. m. k. í orði,
en — af verkunum skulið þið
þekkja þá.
Mikið hefir verið ritað og
rætt um það vandamál hvern
ig stöðva skuli. strauminn til
kaupstaðanha, en ' viðhálda
og helzt acfka landbúnaðar-
framleiðsþma, syo fpllnægt
verði þörf þjóðarinnaí.*
Óhægt ey. að segja um hve-
nær heppíjég! láu^‘J|nníst á
því máli, og,;hver'nig.itííin,' get-
ur orðiö syq,..að samkomulag
verði um.-iGmiendum .land-
og vel sett í bænum, eins og
hann hefir byggst á undan-
förnum árum og er aö byggj-
ast, að vart getur ákjósan-
legri stað. Mikill og almennur
áhugi er nú meðal æskufólks
í Reykjavík fyrir því að leggja
fram fé og fyrirhöfn, og spara
hvorugt, til þess að safna af
sinni hálfu fé til byggingar
æskulýðshallarinnar, og hafa
bæ'ði sambandsfélög og fleiri
félagasamtök þegar gefið
stórgjafir í sjó'ðinn, eða eru
að safna innan sinna vé-
banda. Ennfremur hefst nú
bráðlega af hálfu B.Æ.R. al-
menn fjársöfnun í þessu
treysta því,: að eitt áf því sem !
. skyni, og hafa verið prentað-
ir söfnunarlistar, og verður
safnað fé, loforðum um fjár-
framlög og loforðum um að
gefa dagsverk við byggingu
þeim bei* áð'stefha að, er að
hér geti stárfáð þ'fír fullskip-
aðir bænd.askólar ungum
mönnum með . áhuga. fyrir
trjálundum -og- ak.urlendum,
Húsakostur, þægindá ogr all-
ur aðbúnaður í svéit-um ‘þarf
að nálgast það, en að því er
ötullega unnið af mörgum.
Það getur farið svö, þó'Sum-
um þyki það ótrúlegt. nú. áð
þeir tímar komi. að, syeitalíf-
ið þykj eftirsóknarvert, og
þegar ungir sveitamenn og
bændur verða spurðir að því,
hvort þeir ætli eklq að 'staö-
festa ráð sitt. Þá verði ekki
lengur eðlilegt eða sánn-
gjarnt að svara: O-íiei, ég
hefi ætlað mér að búa í sveit.
Stefán JtunQjfsson,
■■ í* Berustöðum. ■
æskulýðshallarinnar. Það er
bjargföst trú forráðamanna
æskulýðssamtakanna, byggð
á þeim einhug, sem einkennt
hefir stofnþing og fyrsta árs-
þing sömu samtaka, að héðan
af verði æskulýöshallarmálið
ekki stöðvað, æskan sjálf
mun sjá fyrir því.
Eins og skýrt var hér í blað-
inu í gær mun allsherjarfjár-
söfnunin hefjast um næstu
helgi. Verður þessa máls þá
sérstaklega minnzt í blööum
og útvarpi. Á sunnud'aginn
mun koma aukasíða af Vett-
vangi æskunnar, og vexð.ur
hún einvörðungu helguð
þessu máli.