Tíminn - 25.08.1949, Blaðsíða 3

171. blaff
TÍMINN, fimmtudaginn 25. ágúst 1949
3
Fundur veitingamanna
Ályktanir um gisíihíssleysi'ð i Reykjavík,
ráðstöfnn veitingaskattsins o. fl.
Veitingamenn í Reykjavík,
meðlimir Sambands veitinga-
og gistihúseigenda, héldu
með sér fund þ. 8. ágúst s. 1.,
til þess að ráðgast um það,
hverjar lagfæringar á málefn
um veitingastarfseminnar
væru nauðsynlegar í því skyni
að hún geti á sómasamlegan
hátt gegnt skyldum sínum
við landsmenn og erlenda
gesti. Hr. Sigurjón Danivalds
son, fulltrúi, var mættur á
fundinum fyrir hönd Ferða-
skrifstofunnar. í samband-
inu eru nú um 30 veitinga-
menn.
Eftirfarandi samþykktir
voru gerðar og rökstuddar á
eftirfarandi hátt:
Hótelleysið í Reykjavík.
Þörfin fyrir hótel í Reykja
vík eru viðurkennd, m. a. af
Alþingi, sbr. lög nr. 36/1946.
Nægir að benda á eftirfarandi
staöreyndir: Hótelherbergi
eru nú 112 í Reykjavík með
180 rúmum, þar með talinn
Gamli stúdentagarðurinn,
sem einungis starfar tæpa
fjóra mánuði ársins. Hótel-
herbergjunum hefir þannig
fjölgað um aðeins 8 og rúm-
um um 22 síðan Qótel Borg
var reist fyrir 19 árum síðan.
Á sama tímabili hefir íbúum
höfuðstaöarins fjölgað um
26.500, eða næstum því 100%,
og íbúum landsins í heild um
29.00. Samgöngur bæði inn-
anlands og við útlönd hafa
batnað stórkostlega á þessu
tímabili, þannig að einnig af
þeim ástæðum er fjöldi gesta
í höfuðstaðnum jafnan marg
falt meiri en hann var 1930.
Ráðstöfun veitinga-
skattsins.
Samþykkt var að skora á
alþingi að athuga, hvort ekki
sé unnt að láta veitingaskatt
inn, eða hluta hans renna til
sjóðs, sem hefði það hlutverk
að veita lán til byggingar
nýrra gisti- og veitingastaða
og til endurbóta á þeim, sem
fyrir eru.
Gestum veitingastaðanna
V eitingalöggj öf in.
Samþykkt var áskorun til
alþingis og ríkisstjórnar um
að láta nú þegar fara fram
endurskoðun á veitingalög-
gjöfinni.
tögin um
gistihúshald eru frá árinu
1926. Eru þau löngu orðin úr-
elt. Þykir veitingamönnum
sjálfsagt, að þau séu tekin til
gagngerðar endurskoðunar
og samin að nýju eftir fyrir-
myndum hliðstæðrar löggjaf-
ar á Norðurlönöum.
Frá mínum bæjardyrum
Eftir Karl I Kotl
Tími sæll! Langt er síðan ’ ekki með Hannes Hafstein
ég hefi sent þér línur. En nú
þegar kosningaskjálftinn er
að byrja að grípa menn og
þið þarna í Reykjavík keppist
við að láta ljós ykkar skína,
eftir því sem ljósmetið dugir,
veitingasölu og,þd er máske ekki fjarstæða,
þó að við úti á landsbyggð-
inni lítum til veðurs frá okk-
ar bæjardyrum og reynurn að
tendra okkar týrur, ef ske
kynni, að einhver vildi taka
eftir þeim.
Innflutnings- og
gjaldeyrismál.
Samþykkt voru tilmæli til
Kosningarnar.
Feginn varð ég, þegar frétt-
in um kosningarnar í haust
barst mér, þótt hin ráðandi
öfl í ríkisstjórninni dragi þær j
ríkisstj órnarinnar um það, a,ð j óþægilega fram á haustið fyr-
veitingastarfseminni í land-jir ýmsa; sem ufi a iandinu
inu yrði jafnan séð fyrir inn- kúa. Ég er einn af þeim, sem
flutningi á þeim varningi, sem aldrei bjóst við miklu góðu
henni er nauðsynlegur, til al þessari ríkisstjórn og var á
þess að henni se unnt að full mðti því, að Framsóknarmenn
nægja þeim minnstu kröfum,
sem til hennar verður að
gera. Sambandið telur eðli-
legast, að samtökum veitinga
manna sjálfra verði falin út-
hlutun á þeim innflutnings-
kvóta, sem fært þykir að veita
veitinga- og gististarfsem-
inni hverju sinni.
Samkvæmt skýrslu, sem
Ferðaskrifstofan sendi Við-
skiptanefnd 14. jan. s. 1., var
talið, að ekki yrði hjá því
komist vegna „þrifnaðarör-
yggis“ að veita innflutnings-
leyfi fyrir eftirtöldum vörum:
20—25 þús. metrum rúm-
fataefni, 6—7 þús. handklæði,
17—18 þús. bollapör, 6 þús.
metrum borðdúkaefni, eld-
húsáhöld fyrir 100 þús. kr.,
100 salernisskálar, 100 hand-
laugaskálar.
Ofangreind áætlun miðast
aðeins við þarfir þeirra veit-
ingastaða, sem reknir eru að
meira eða minna leyti í sam-
bandi við flutningskerfi lands
ins.
Mælist Ferðaskrifstofan til
þess, að gjaldeyris- og inn-
flutningsleyfi yrðu veitt til
veitingamanna fyrir þessum
varningi. Skýrslu Ferðaskrif-
stofunnar og tilmælum var
hefir síðan 1930 verið gert að e^ki sinnt á nokkurn hátt.
greiða 10% skatt af söluverði, Stjórn sambandsins átti tal
svo að segja allra veitinga,!við nefndina um svipað leyti
sem þeir neyta. Er skattur-
inn innifalinn í verði veiting-
anna og innheimtur af veit-
ingastöðunum f. h. ríkissj.óðs.
— Skatturinn var upphaflega
réttlættur með því, að „það
fólk, sem einkum sækti veit-
ingastaði, væri einhleypt fólk,
ef það hefði peningaráð, sem
ekki hugsaði um að spara fé
sitt, en eyddi fénu jafnskjótt
og það sparaðist, til þess að
veita sér skemmtanir og lífs-
þægindi". Nú á tímum dettur
sennilega engum i hug að rétt
læta þessa skattheimtu með
ofangreindum hætti. Eðlileg-
ast væri, að skatturinn yrði
felldur niður þegar í stað,
þannig að verðlag á veiting-
um geti lækkað um 10%. Ef
á hinn bóginn er haldiö á-
fram að innheimta hann, má
telja sanngjarnt, að sú upp-
hæð, sem gestir veitingastað-
anna greiða þannig árlega til
ríkissjóðs, 21/2 milljón króna
skv. síðustu fjárlögum, verði
varið til lánastarfsemi í því
skyni, að reist verði fullkom-
in hótel, þar sem þeirra er
þörf, og gisti- og veitinga-
starfsemin í landinu bætt.
og óskaði eftir gjaldeyris- og
innflutningsleyfum fyrir þess
um vörum. Var þeim óskum
tekið líkindalega, en efndir
urðu engar. Einstaka veitinga
mönnum tókast þó síðar fyrir
harðfylgi sitt að fá smávægi
leg gjaldeyris- og innflutn-
ingsleyfi fyrir ýmsum ofan-
greindra nauðsynja. Hefir
þetta að vonum vakið
óánægju og gremju hinna,
sem afskiptir urðu.
Heilbrigðiseftirlitið hefir
skýrt frá því, að eftirlit þess
með veitingastarfseminni
væri að töluverðu leyti þýð-
ingai’laus, meðan veitinga-
mönnum sé um megn að lag-
færa það, sem aflaga fer
vegna skorts á nauðsynleg-
ustu tækjum.
Vil selja snemmbæra
kú og kvígu
Stefá^^íKalmannstungu
sími um Síðumúla.
gengju inn í hana, rétt þegar
von var um að fara að fá upp-
skeru af réttlátri baráttu
þeirra á móti óstjórn Ólafs
Thórs og öllu því ráðleysis-
sukki, sem einkenndi þaö
stjórnartímabil. Þegar þessi
stjórn var mynduð, var.al-
menningi í landinu áreiðan-
lega ekki orðið ljóst, hvernig
komið var, þó að Framsókn-
armenn hefðu sí og æ varað
við vefðbólguiirii og margs-
konar ráðleysi í þjóðfélaginu.
Blekkingarnar.
Þótt blekkingarnar haldi
stöðugt áfram og reynt sé að
dylja, hvernig komið er, þá
hljóta þó alltaf fleiri og fleiri
að sjá í gegn um blekkinga-
vefinn. Skuldasöfnin, gjald-
eyrisskortur, erlendar ölmus-
ur, vöruvöntun o. fl. 0. fl. fer
tæpast fram hjá mönnum. En
þó tekst allvel með blekking-
arnar enn á sumum sviðum.
Niðurgreiðslurnar blekkja
fjölda marga ennþá og hið
dulbúna gengisfall krónunn-
ar (sem krataforingjarnir
standa mest fyrir), ásamt
„snuðtúttum" þeim, sem
launafólkið hefir verið að fá
og kallaðar hafa verið „kjara-
bætur“, þ. e. fleiri krónur í
kaup, en með minnkandi
verðgildi meira heldur en
krónufjölguninni nemur. —
Meðan er verið að éta upp alla
eldri sjóði (gera þá verð-
lausa), sem safnast hafa á
fjölda mörgum liðnum árum
og gefa með fiskinum úr sjón-
um og því, er moldin gefur,
tekst að blekkja fjölda
manna. En blekkingarnar
missa smám saman mátt sinn
og í kosningabaráttunni ætti
margt að skýrast, sem fram
að þessu hefir verið óljóst fyr-
ir mörgum.
Eitt fyrsta skilyrði til þess
að veita viðnám og hefja
nýja framsókn á traustum
grundvelli (ekki á feni eins
og undanfarið), er að menn
þekki og skilji hvar þeir
sjálfir og þjóðin öll er stödd.
Skammir.
Öll andstæðingablöð Fram-
sóknarmanna eru nú byrjuð
skammasönginn um þá. Það
er notalegt að líta úr bæjar-
dyrum sínum á allt það
skammaflóð. Síðan ég man
fyrst eftir mér, hafa allir
beztu og mestu forustumenn
þjóðarinanr verið mikið
skammaðir. Hvernig var það
fyrir brautryðjendastarf hans
í innanlandsmálum? Hvernig
var það ekki með Björn Jóns-
son og Skúla Thoroddsen,
sem skeleggastir voru i sjálf-
stæðisbaráttunni á sinni
tíð? (Rétt að geta þess, vegna
unga fólksins^ að þeir áttu
ekkert skylt við hið svokall-
aða núverandi ,,sjálfstæði“).
Hversu mikið voru þeir
þeir Tryggvi Þórhallsson og
Jónas Jónsson ekki skamm-
aðir, meðan þeir börðust
sinni miklu og merku um-
bótabaráttu?
Sá, sem áreiðanlega verður
mest skammaður í þessari
komandi kosningabaráttu, er
Hermann Jónasson. Hann
verður skammaður mest, af
því hann hefir allra manna
mest og bezt ráðizt á móti ó-
heillastefnum síðari ára.
Hann verður skammaöur fyr-
ir það, að hann hefir einarð-
lega svipt blekkingablæjunni
af ráðandi stjórnmálamönn^
um, blæjunni, sem þeir hafa
reynt að sveipa um óheilla-
gerðir sínar — og aðgerða-
leysi. Afturhalds- og óheilla-
öflin á hverjum tíma ráðast
venjulega með því meiri heipt
á þá, er benda á hið rétta, og
þau eru hrædd við þá. Ekkert
eru þó foringjar spillingar-
innar eins hræddir við og það,
ef þeir þurfa að standa reikn-
ingsskap gerða sinna.
Útlitið.
Allir þeir, sem fylgjast vel
með þjóðmálum, vita að í
kröggur er komið og að erfitt
og vandasamt er að komast
úr þeim, svo að vel sé. En
allir heilbrigðir menn þrá
meira öryggi og meiri heil-
brigða þróun. Þeir þrá að vita,
hvar þeir standa, hverju má
treysta og á hverju má
byggja.
Verst er að fólkið, sem vill
heilbrigt þjóðlíf, er sundrað
í fjóra flokka. Væri það sam-
einað í eina fylkingu, hefðu
Moskvumenn eða afæturnar,
er ráða mestu í stærsta
flokknum, og þjónar þeirra,
sem nefndir hafa verið
,,kratabroddar“, lítið að segja.
En með sundrun þessa fðlks,
sem öllu ætti að ráða i land-
inu, tekst þeim, er sízt skýltíi;
að ráða mestu, — yfirgnæf-
andi meirihluta landsmáriria
til ósegjanlega mikillari”ri’ðl'v-
unar.
Framboðin.
'•njJajK
Nú eru blöðin og útvarp-
ið að flytja okkur öðruhvpru
fregnir af framboðum tiLAl-
þingis. Eru hinir gömlu fram-
bjóðendur og alþingismejrm
þar talsvert áberandi. flefþi
þó ýmsir okkar kjósendanna
verið ánægðir með að all-
margir þeirra hefðu fengið
að hvíla sig í þetta sinn..Ekki
hafi afrek Alþingis verið svo
heillandi undanfarið,- En
gleðilegt er að sjá ný nöfn
ýmissa ágætismanna meðal
frambjóðenda Framsókr.ar-
flokksins, sem nú verðá í
kjöri, eins og t. d. Hauks Jör-
undssonar kennara, Lúðvíks
Kristjánssonar ritstjóra, Ás-
geirs Bjarnasonar bónda í
Ásgarði, Sigurvins Einarsson»
ar framkvæmdastjóra, Eiriks
J. Eiríkssonar skjólastjóra og
prests á Núpi, og ýmissa
fleiri. Það er einmitt, sem
vantar á Alþing, yngri og ó-
þreyttari menn — efnismenn,
sem eru óháðir Moskvuvald-
inu, heildsölum ög öðrum yf-
irdrottnunarbröskurum.
Eftir útlitinu að dæma,
ætla hinir að „stilla upp“
óvenjulega grímulaust í þetta
sinn. Þar verða Brynjólfur
Bjarnason, Áki fasteignasali,
Sigurður Ágústsson kaup-
maður, Eggert Kristjánsson
heildsali, Stefán Jóh. Stef-
ánsson heildsali, Jóhann Þ.
Jósefsson heildsali, og margir
aðrir slíkir.
Skyldi nú meiri hluti kjós-
enda láta blekkjast af ofsa-
gróða einstakra manna á
kostnað fjöldans eða undir-
lægjuskap við erlendar þjóð-
ir?
Heill íslands hrópar á al-
menjfing að hugsa nú sjálfur.
Hljómleikar August Griebels
liftir Signrð Skagfield
Þýzki óperusöngvarinn
August Griebel frá óperunni
í Köln, hélt söngskemmtun í
Gamla Bíó s.l. þriðjudag.
Herra Griebel er bass-
buffo-söngvari og er rödd
hans í bezta lagi þjálfuð og
allur söngmáti af fyrsta
flokki hins þýzka söngskóla.
Á söngskránni voru perlur
eftir hin þýzku stóru tón-
skáld, svo sem: Mozart’s
Ariur úr óperunum „Brúð-
kaup Figarós“ og „Don
Júan,“ þá söngvar eftir
Schubert, Schumann og
Wolf — Balladen eftir Carl
Löewe, og síðast hin fræga
bassbuffo aria úr óperunni
.Zar-und Zimmermann (keis-
arinn og trésmiður) eftir
Lorzing.
Hr. Griebel er fyrst og
fremst óperusöngvari, og hef-
ir hann auðheyrilega lagt sig
meira eftir óperusöngnum,
enda söng hann undari tekn-
ingarlaust' allár ópéruaríurn-
ar snildarlega, þó Lorzing’s
arían „O’Sancta justitia^ ef
til vill væri hvað bezt sung-
in, og einnig ágætlega leik-
in. En heildarsöngur hr-
Griebels var með ágætum,
sem áheyrendur tóku’mjög
vel, og varð söngvarinn að
endurtaka margar aríur,
hvað hann gerði með söng-
gleði hins hreinræktaða.li^ta
manns. ;
Vegna loftslagsbreytingar
þá getur verið að rödd hr.
Griebels hafi ekki hljómað
eins skýr, eins og hún á að
sér að vera, þegar hann
syngur í sínu heimalandi, en
það bætti söngvarinn upp
með framúrskarandi músík-
kalskri meðferð, einnig mætti
rekja það til þeirra tíma
þegar þýzkir söngvarar urðu
að svelta í mörg ár, og berj-
ast við örðugleika, en þrátt
fyrir þaö þá logar hinn eilifi
eldur þýzkra söngvara í gleði
(Framhald á 6. síðu)