Tíminn - 08.11.1949, Blaðsíða 7

240. blað
TÍMINN, þriðjudaginn 8. nóvember 1949
7
Bókmcnntafclags-
bækiirnar 1948
Framhald af 8. sídu.
er dálítið fróðlegt að athuga
eitt fyrirbæri af þeirri gerð.
Herlauf Dane kom út stuttu
eftir aldamótin 1600 með kon
ungsvald á íslandsmálum.
Eitt af skammarstrikum hans
var að leyfa þeim Jóni Björns
syni sýslumanns Gunnarsson
ar á Burstarfelli og Margréti
Bjarnadóttur á Hofi að gift-
ast, en þau töldust þremenn-
ingar að frændsemi og olli
það klögumálum á höfuðs-
manninn. Kirkjunni hefir lík
lega ekki litist á það, að um-
boðsmenn konungs í vald-
stjórninni færu að veita slíkt
leyfi, því hver gat vitað,
hvernig guði líkaði slíkt? Þre-
menningsfrændsemin með
þeim er þó líklega ekki rétt,
en það er ábyggileg ættfræði,
að þau voru að þriðja og
fjórða frá Þorsteini sýslu-
manni Finnbogasyni í Hafra-
fellstungu að frændsemi.
Margrét dóttir Ingibjargar,
Vigfúsdóttur Þorsteinssonar
sýslumanns í Hafrafells-
tungu, en Jón sonur Ragn-
hildar Þórðardóttur húsfreyju
á Bustarfelli, en móðir henn-
ar Guðlaug Árnadóttir hús-
frevja á s. st-, en hennar móð-
ir Úlfheiður húsfreyja á s.st.
Þorsteinsdóttir Finnbogason-
ar. En nú skeður ekkert ann-
að en það, að Bjarni Oddsson,
sem lika var sonur Ingibjarg-
ar Vigfúsdóttur og hálfbróðir
Margrétar, kvænist Þórunni
systur Jóns Björnssonar. Lík
lega hafa þau ekki síður þurft
leyfi til að giftast en Jón og
Margrét, þar sem skyldleik-
inn var hinn sami. Það segir
ekkert af því leyfi, og þó að
Bjarni Oddsson þyrfti að
fara í mál til að ná Bufstar-
felli. getur þess ekki, að það
hafi verið fyrir neina mein-
bugi á hjónabandi hans.
Bjarni hefir haft sitt gifting-
arleyfi frá réttum aðilum, að
venju auðvitað, og það senni-
lega aldagamalli venju.
Skálholtsstcll hefir bara orð-
ið einni eða fleiri jörðum rík-
ari af giftingu Bjarna og
gæti það verið skýringin á
kartni og vanskilum Bjarna
við Skálholtsbiskupa, þó að
fyrst brynni glatt í kolunni
við Brynjólf biskup Sveins-
son. Ef þessi ættfærsla væri
ekki, og ekki eins vel skjal-
leg og hún er, mundu nútíma
fræðimenn hafna henni af
þessum frændsemissökum og
varpar það skýru ljósi yfir
slík fræðastörf.
Nú gefur Bókmenntafélag-
ið út íslenzkar æviskrár sam-
kvæmt framansögðu, og nú er
hún farin að bera ávöxt þessi
fræði. Sá mikli fræðimaður,
Páll Eggert Ólason, tekur nú
gilda þessa nýju fræði og
hafnar gamalli. Nú er Arn-
þrúður Magnúsdóttir ríka
Brandssonar á Svalbarði ekki
lengur kona Þorsteins Eyjólfs
sonar hirðstjóra og lögmanns
í Urðum, eins og hin fornu
fræði greina. Það gera skyld-
leikagiftingar með niðjum Þ.
E. auðvitað. Nú heitir kona
Þ. E. Kristín Þórðardóttir, en
þetta nafn finnst í annálum 1
1375, þá deyr hún- Engin fræði
eru til um hana önnur, mér j
vitanlega, og eru það svona
„tilfelli", sem prófessor Ól.
Lárusson hefir i huga í vand-
lætingum sínum í áður á-
minnztri grein.
Frá öðrum stað veit ég það,
að gert er ráð fyrir, að þessi'
Kristín Þórðardóttir sé syst- j
ir Árna hirðstjóra, sem Smið- j
ur Andrésson lét drepa 17.1
júní 1362 og dóttir Þórðar
Kolbeinssonar jarls Auðkýl-
ings, og eru það þó getgátur
einar en engin fræði, eða rétt
ara sagt ríkar líkur, að Árni
sé sonur hans. Athugum,
hvernig þetta stenzt venju-
lega athúgun á svona fræð-
um.
Skyldi Smiður Andrésson
hafa farið fáliðaður og
grandalaus í Eyjafjörð 1362,
ef Þorsteinn Eyjólfsson hefði
verið mágur Árna Þórðarson-
ar, enda þótt hann þá væri
utanlands, — konan var
heima?
Flateyjarannáll er samtíma
heimild, og Jiann getur allra
hreyfinga Þorsteins Eyjólfs-
sonar, utanlands og innan.
Skyldi hann hafa undanfellt
að geta þes.s, ef Þ. E. hefði
misst konuna, einmitt á þeim
árum, sem hann hafði sem
mest að sýsla? Þórður Kol-
beinsson er fulltíða maður
1310, því þá hefnir hann föð-
ur síns, sem veginn var ári
fyrr. Á þeim árum mundu
börn hans fædd, og Árni hirð
stjóri var fæddur 1315, að því
er ætla má. Nú er það nokk-
urnveginn víst, að ekkert af
börnum Þ. E. er fætt fyrir
1350 og mundi þá Kristín orð
in allroskin til að eignast 8
eða 9 börn, sem vitað er, að
Þorst. Eyjólfsson átti. Én þær
fáu líkur, sem færðar eru
fram með þessu, eins og það,
að dóttir Solveigar Þorsteins-
dóttur hét Kfistín, Vatnsfjarð
ar-Kristín, eru vita haldlaus-
ar.
í hinum sömu æviskrám
heitir nú kona Eiríks Svein-
bjarnarsonar Vilborg Sigurð-
ardóttir, og hefi ég séð þessa
fræði á prenti áður, en móð-
ir Einars sonar hans er nú
samt Vilborg? Eþiarsdóttir.
Páli hrekkur ekki fræðin til
i fulls að bera Vatnsfjarðar-
ættina út úr Vatnsfirði. En
þetta er furðulegt, þar sem
Jón Pétursson háyfirdómari
sannaði það, með óhrekjandi
röksemd úr sögu Staðamál-
anna, að Eiríkur Sveinbjörns
son gat ekki eignast Vatns-
fjörð, nema með því móti að
vera kvæntur Vilborgu Einars
dóttur Þorvaldssonar í Vatns-
firði, eins og nafið á Ein-
ari syni hans, manni Grnnd-
ar-Helgu, sannár líka.
Þegar kemur aftur í j-in
fær maður . svo náttúrlega
hina nýju fræði um það, að
Jón Pálsson Maríuskáld hafi
ekki verið spnur Páls á Eið-
um, eins' og öll forn fræði
kenna, og vegna skyldleika-
giftinganna með afkomend-
um hans- Páll á Möðruvöll-
Ljóðavinir
Ennþá er dálítið óselt af
ljóðabókinni
VÖKUDRAUMAR
eftir
Lilju Björnsdóttir
Útgefandi.
TENGILL H.F.
Simi 80 694
Heiði við Kleppsveg
annast hverskonara raflagn-
ir og viðgerðir svo sem: Verk
smiðjulagnir, húsalagnir,
skipalagnir ásamt viðgerðum
og uppsetningu á mótorum,
röntgentækjum og heimilis-
vélum.
Hrelnsum gólfteppi, elnnlg
bólstruð húsgögn.
Gólfteppa-
hrelnsunin
Barónsstig—Skúlagöto.
Sími 736».
Viðgerðir
á píanóum og orgelum, enn-
fremur píanóstilling. Ból-
staðahlíð 6. Sími 6821 milli
kl. 9—1.
SNORRI IIELGASON.
/luglýAit í 7íntahuiti
um Brandsson Jónssonar
Maríuskálds Eiðs-Pálssonar
og Ingibjörg Þorvarðardóttir,
Loftssonar ríka og Ingibjarg-
ar Eiða-Pálsdóttur o. fl. Og
þó er það ljóst mál, að Jón
Maríuskáld gat ekki verið son
ur annars Páls. Hvort sýnist
mönnum nær lagi að ætla, að
ríkir menn hafi komist fram
hjá kirkjulögum — fégráð-
ugrar kirkju — í giftumál-
um sinum, eða öll forn fræði
um ættarsambönd manna
séu vitlaus?
Fasteignasölu-
miöstööin
Lækjargötn 1GB. Sfml 6530.
Annast cölu íastelgna,
sklpa, blfrelða o. fl. Enn-
fremur alla konar trygglng-
ar. svo sem hrunatryggingar,
innbús-, llftryggingar o. fl. J
umboði Jóns Flnnbogasonar
hjá Sjóvátrygglngarfélagi ts-
lanös h.f Viðtaistnnl alls
vlrka daga k.1. 10—5, aðrs
tfma eftir (tamkomulagl.
á grafreiti
Útvegum áletraðar plötur
á grafreiti. með stuttum fyrir
vara. — Upplýsingar á Rauð-
arárstig 26 (kjallara). Sími
6126.
Giiminilím
sendið pantanir
Gúmmílímgerðin „GRETTIR“
Laugaveg 76 — Sími 3176
íslenzk frímerki
Notuð íslenzk frímerki kaupl
ég ávalt hæzta verði.
JÓN AGNARS
Frímerkjaverzlun
P. O. Box 356 — Reykjavík
Köld borð og
heitur velzlnmatnr
sendur út um allan bæ.
SlLD & FISKUR
Jajjí/atit
er vinsælasta blað unga iólksins.
Flytur fjólbreyttar greinar um er-
lenda sem innlenda jazzleikara.
Sérstakar frétta- spurninga- texta-
og harmonikusiður.
lUndirritaður óskar aO gerast á-
skrifandi aO Jazzblaðinu.
Nafn ............................
Heimili .........................
Staður ..........................
Jazzblaðið
Ránargótu 34 - -fleykjavií
ÚTSÖLUSTAÐIR
REYKJAVÍK
Vesturbær:
Vesturgötu 53
West-End.
Fjólu, Vesturgötu
Miðbær:
Bókastöð Eimreiðar-
innar
Tóbaksbúðin Kolasundi
Söluturninn við Lækj-
artorg
Austurbær:
Veitingastofan Gosi.
Bókabúð KRON
Laugaveg 45
Vöggur Laugaveg
Veitingastofan Florida,
Veitingastofan Óðins-
götu 5.
Sælgætisbúðin Stjarna,
Laugaveg 98. ;
Söluturn Austurbæjar
Verzlunln Ás.
Verziunin Langholts-
veg 74
Verzlunin Hlöðufell, f
Langholtsveg.
Verzlunin Mávahlíð 25. f
.—.—— ------------------^
Forðizt eldinn og
eignatjón
Framleiðum og seljum
flestar tegundir handslökkvi
tækja. Önnumst endurhleðslu
á slökkvitækjum. Leitið upp-
iýsinga.
Kolsýruhleðslan s.f. Simi 3381
Tryggvagötu 10
Reykjavík
Frímerkjaskipti
Sendið mér 100 íslenzk frí-
merki. Ég sendi yður um hæl
200 erlend frímerki.
JÓN AGNARS,
Frímerkjaverzlun,
P. O. Box 356, Reykjavík.
Kvenfélags Neskirkju
fást á eftirtöldum stöðum:
Mýrarhúsaskóla.
Verzl. Eyþórs Halldórsson-
ar, Víðimel, Pöntunarfélag-
inu, Fálkagötu, Reynivöllum
I Skerjafirði og Verzl. Ásgeirs
G. Gunnlaugssonar, Austur-
strætl.
Gerist áskrifendur að
Dregið verður
2 söiudagar eftir.
í 11. fiokki n.k. fimmtudag
Munið aö kaupa miða og endurnýja.
Happdrættið