Tíminn - 24.01.1950, Qupperneq 5

19. blaff
TÍMINN, þriðjudaginn 24. janúar 1950
™..ö
Þriðjud. 24. jan.
íhaldið óttast B-list
ann mest
'Þegai- litið er á Sjálfstæöis-
blöðin þessa dagana sýnir það
sig fljótt. að þeim stendur nú
xnestur ótti af Framsóknar-
flokknum. Dag eftir dag ein-
beita þau orku sinni og bar-
áttuþreki gegn Framsóknar-
flokknum. Hins vegar minn-
ast þau sáralítið á kommún-
ista og alls ekkert á Alþýðu-
flokkinn, „
Þessi afstaða íhaldsblað-
er vel skiljanleg. Þeir, sem eru
að berjast fyrir lífi sínu,
skjóta ekki eitthvaö út í blá-
. inn úr fallbyssum sínum. Þeir
beina þeim, áð þeim andstæð-
ingnum fyrst og fremst, sem
mest hættan stafar frá.
Hitt er svo engu síður at-
hyglisvert, að Sjálfstæðis-
menn hafa valið sér frum-
varpið um stóríbúðaskatt að
höfuðmáli. Með því ætla þeir
að leiða athyglina frá mál-
efnum bæjarins. Það á að
gleymast, hvernig ástatt er
með húsnæóis- og heilbrigðis-
mál bæjarins og aðrar fram-
kvæmdir, enda þótt útsvör séu
hærri í Reykjavík en nokkr-
um öðrum stað miðað við
mannfjölda, og bærinn skuldi
þó 120 miil. króha eða rösk-
lega það. Þetta óska Sjálf-
ismenn ekki að ræða. Stór-
íbúðaskatturinn á að vera
þeirra grýla.
Það eru lítil tíðindi, þó að
Alþ.bl. og Þjóðviljinn taki
uridir við íhaldið í þessum
málum sem öðrum. Frá sjón-
armiði kommúnista er sú af-
staða eðlileg, því að ekkert
væri þeim ver gert, en ef
jöfnuður og réttlæti skapað-
ist í þessum efnum. Þá gæti
farið hér eins fyrir þeim og i
Bretlandi, en einn af ræðu-
mönnum kommúnista lýsti
þvi réttilega á stúdentafund-
inum, að kommúnisminn gæti
ékki þrifist þar, því að afkoma
álþýðunnar færi batnandi.
Hins vegar er erfiðara að
skilja afstöðu Alþýðullokks-
ins, ef reikna ætti með honum
sem venjulegum sósíaldemo-
kratiskum flokki. En hann
sýnir hér sem oftar, að hann
ér búinri að glata hinni gömlu
stefnu sinni og er því hér sem
endranær taglhnýtingur í-
haldsins.
Allar þessar- umræður eru
hins vegar Framsóknarflokkn
um til góðs. Þær sýna í fyrsta
lagi hver það er, sem íhaldið
óttast mest. Og þær sýna jafn
framt hvers vegna íhaldiö ótt-
ast Framsóknarflokkinn. Það
er af því, að það er eini flokk-
urinn, sem endist til að standa
á móti því og lætur ekki4róð-
ur þess né ólæti á sig bíta. Og
einmitt þessar umræður nú
um stóríbúðaskattinn rifja
það átakanlega upp fyrir
mönnum, hvað valt er að eiga
ráð sitt undir Alþ.fl. eða
kommúnistum, þegar íhald-
inu þykir alvarp. á ferðum.
Auðvitað segja aridstæðing-
ingar Framsóknarmanna nú,
að framboð annars irranns á
B-listanum sé vonlaust. Þeir
sögðu líka í haust aó íramboð
Rannveigar Þorsteinsdóttur
væri vonlaust. Og Mbl. sagði
fyrir síðustu bæjarstjórnar-
kosningar, að aiprej framar
fengi Framsóknarflokkurinn
íhaldið í gervi
Ljótar kerlirigar
Kafli úr ræðu Iloriiianns Jónassonar á
fundi Franisóknarnianna i Sfjörmihíói
Ég held sannast að segja,
að óvíða á byggöu bóli sé
kosningabarátta til bæjar-
stjórnar háð með jafn furðu-
legum hætti og í höfuðstaö
|íslands. Hjá siðmenntuðum
^manneskjum er kosningarbar
, áttan fyrst og fremst háð um
það, hvernig þeim, sem bæj-
arfélaginu hafa stjórnað hef
ir tekist að leysa það verk-
efni af höndum.
Verkefni bæjarstjórnar,
sem ber hag bæjarmanna al-
mennt fyrir brjósti, er marg-
þætt. Sum verkefnin eru
þannig, að í samræmi við
það, hvernig þau eru rækt, er
hagur bæjarfélagsins og af-
koma og aðbúnaður þeirra,
sem bæinn byggja.
Þegar kosið er til bæjar-
stjórnar ber þeim, sem stjórn
að hafa, skylda til að gera
bæjarbúum ljósa grein fyrir
því, með hvaða hyggindum
og trúnaði þeir hafi unnið að
megin velferðarmálum bæjar
félagsins. En íhaldið er nú
ekki alveg á því að nota þessa
vinnuaöferð almennra manna
siða. í stað þess að draga at-
hyglina aff málunum og gera
grein fyrir, hvernig þau hafa
verið rækt — er notuð alveg
þveröfug aðferð. — Það eru
notuð allskyns loddarabrögð
til þess að draga athyglina
frá málunúm, en ekki aff, —
að forðast rökræður í stað
þess aff taka þær upp.
íhaldið hefir því sama hátt
og ófreskjur þær er þjóðsög-
urnar greina okkur frá og
brugðu sér í allra kvikinda
líki í bardögum til þess að
láta þeim, er ófreskjur þess-
ar áttu í höggi við, sýnast
allt vpja með öðru móti en
það var í raun og sannleika.
| Ljót er kerling nefnd, sem
; Vatnsdæla greinir frá og er
!ein þessara ófreskja. Vatns-
'dæla skýrir svo frá: „Þar fer
Ljót kerling og hefir breyti-
I lega um búið“ segir Högni —
„en hún hafði rekið fötin
fram yfir höfuð sér og fór
öfug og rétti höfuöið aftur
milli fótanna, ófagurlegt var
hennar augnabragð, hversu
hún gat þeim tröllslega skot
ið.“ — En brögð Ljótar mis-
tókust vegna giftu Ingimund-
arsona og á dauðastundinni
játaði Ljót kerling, að það,
sem sköpum skipti, var það,
að __ Ingimundarsýnir sáu
hana áður en hún sá þá —
því ella mundu þeir hafa orð
ið að gjalli á vegum úti.
Það eru þessar starfsað-
ferðir Ljótar, sem íhaldið nú
beitir og Reykvíkingum sem
Ingimundarsonum fyrr ber
nú að sjá við ef þeir vilja
ekki verða að gjalli á vegum
úti — Það rekur nú fötin
fram yfir höfuð sér og~fer
öfugt til þess eins og Ljót að
láta öðrum sýnast allt öfugt.
íhaldið hefir á undanförn-
um árum látiö sér mjög títt
um það hvað margir Fram-
sóknarmenn í þessum bæ
byggjum rúmt.
Nefna mætti mörg dæmi
þessu til sönnunar og skulu
hér aðeins fá tekin.
Nú er ykkur sagt að stór-
íbúöarskattur Framsóknar-
flokksins sé eiginlega smá-
íbúðaskattur. En hvernig
Framsóknarmenn ætti að
koma slíkum skatti við án
þess að hann leggist á þeirra
eigið bak, eigi siður en ann-
ara, svo langt megið þið ekki
hugsa.
Nú er heldur ekki um það
rætt að Framsóknarmenn í
Reykjavík búi rúmt. En litla
íhaldið minnir á óhófs- og bý-
lífissegginn hann Skúla Guð
mundsson og asbestplötuhöll
hans hina miklu, er þessi
eyðsluseggur kvað hafa reist j
við hverina í Miðfirði.
Þessi vinnuaðferð íhaldsins J
er gömul. Hún er miklu eldri J
en Reykjavíkur-íhaldið, því
að hún er jafngömul og vond
ur málstaöur, sem þarf að
villa um fyrir.
Hér í Reykjavík voru 128
mjólkurbúðir áður en nýja
skipulagið var upptekið 1935.:
Margt af þessum 128 búðum
voru óþrifaholur, . sem heil- '
brigðisfulltrúi og ég sem lög
reglustjóri áttum í sífeldri'
baráttu við, mjólkin sem þar i
var seld reyndist óhrein og J
| undir 3% að fitumagni —
blönduð mcð vatni.
Mörg ykkar munið ósköpin
sem yfir dundu er mjólkur-
skipulaginu var komið á. í-
haldið hélt því blákalt fram,
(Framhuld á 7. siðu.J
mann í bæjarstjórn Reykja-
víkur.
En þróunin heldur áfram,
hvað sem Mbl. segir og spáir.
Það sést bezt á því, að á sama
tíma og það skrifar um von-
leysi og fylgistap Framsókn-
arflokksins, óttast það ber-
sýnilega ekkert meira, en að
hann fái tvo menn í bæjar-
stjórn. Þennan ótta má bezt
marka á því, að öll skrif Mbl.
og Vísis bera því vitni, að í-
haldið sér nú yfirleitt ekki
annan andstæðing sinn en
Framsóknarflokkinn. Honum
er nú helguð svo til öll áróð-
ursskrif þessara blaða.
Þessir starfshættir íhalds-
blaðanna munu áreiðanlega
verða íhaldsandstæðingum
fullkomið leiðarljós. Þeir
(sýna, að íhaldið óttast Fram-
, sóknarflokkinn mest. Það
. stafar bæöi af því, að það tel-
ur hann skeleggasta andstæð-
ing, og það álítur hann hafa
mesta möguleika til að vinna
af því úrslitasætið. Þess vegna
ræðst það nú á hann í þeirri
von, að það geti glapið. íhalds-
andstæðinga til að kjósa þó
heldur kommúnista eða Al-
þýðuflokkinn. Sigurvonir í-
haldsins byggjast á því, að
hin „dauöu atkvæði“ þessara
flokka verði svo mörg, að það
bjargi áttunda manni íhalds-
ins.
Þessi leikur íhaldsins inun
hins vegar ekki heppnast.
Barátta þess verður íhalds-
andstæðingum það leiðarljós,
sem nægir. Þess vegna munu
þeir sameinast um að kjósa
tvo fulltrúa Framsóknar-
flokksins í bæjarstjórn og
steypa með því meirihluta
íhaldsins.
••mifiiiiiiiiiiMmmiMtMtiimiaiiiiMiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiMKHa
| Fjárstjórn bæjarins hefur
I aldrei verið verri en í borg-
| arstjóratíð Gunnars Thor.
| Á því kjörtímabili, sem nú er
| að Ijúka, hafa skuldir og út-
svör nær (dví tvöfaldast
Það dregur nú óðum af íhaldsblöðunum við aé
I lofsyngja hina „ágætu“ fjármálastjórn Reykjavíku -
| bæjar. Þær staðreyndir, aff bærinn og fyrirtæki hatlS
| skulda 120 millj. kr eftir allt góffæri og hátekjur una
I anfarinna ára, sýna vissulega, aff fjármálastjorn bæi -
| arins hefir verið eins léleg og frekast er hægi; að
| hugsa sér.
Einkuni hefir þó fjármálastjórn bæjarins veriö ii
I léleg á því kjörtímabili, sem nú er aff líffa. Þegar þaff ji
i hófst, eða í ársbyrjun 1946, voru skuldir bæjarins Og jj
| fyrirtækja hans um 65 millj. kr. og hafa því aukizt un:
i 55 millj. kr. eða nálægt því tvöfaldast á þessum fjói- (í
i um árum.
Þetta stafar þó sannarlega ekki af því, að íhaidíö'
| hafi lækkaff álögur á bæjarbúum. Þvert á moti. ÁriÖ
| 1945, sem var seinasta ár fyrra kjörtímabils, námu a
I lögð útsvör 31.7 millj kr. Áriff 1948, en nýrri bæjai
| reikningar eru ekki fyrir hendi, námu álögð útsvö;
i 56.8 millj. kr. Útsvörin hafa því nálægt tvöíaldast á jí
i kjörtímabilinu.
Allar horfur eru á því, aff útsvörin stórhækki á i;
þessu ári, ef ekki verffur gerbreytt um fjármáía
stjórn. íhaldið reynir að halda þessu leyndu fyn
bæjarbúum og hefir því enn ekki lagt fram fjáf-
hagsáætlunina fyrir þetta ár, þótt lögum sam •
kvæmt eigi aff vera búiff að ganga frá henni íyf. -
ir áramót.
Þær tölur, sem hér hafa veriff nefndar, sýna þao
] ljóslega, að fjármálastjórn Reykjavíkurbæjar hetL
i aldrei verið verri en síðan Gunnar Thoroddsen tók vio -
I henni, enda var fyrirfram vitanlegt, aff hann var eng
Í inn maður til aff takast slíkt verk á hendur. Reynslai »
i hefir staðfest það eins fullkomlega og verða má,
Þó hefir íhaldið ekki upp á annaff aff bjóða er,
Í áframhaldandi fjármálastjórn hans. Þaff sýnir, ab
| engra breytinga til bóta er að vænta undir forustu þess,
Í Eina leiðin til aff tryggja bætta fjármálastjórn bæjai
i ins er því að svipta íhaldið meirihlutanum 29- janua.,
Stóríbúðaskattu ri n n
I»rjú oftirtcklarverð ilænii.
1. Upplýst er að Bjarni Bene-
diktsson og Stefán Jóhann
komast hvorugur í stór-
íbúffaskatt þótt frumvarp
Framsóknarmanna yrði að
lögum óbreytt.
Sýnist þá flestum, aff
fyrst hvorki utanríkisráff-
herrann né fyrrv. forsætis
ráðherra komast í skatt-
inn, að þá muni allur al-
menningur tæplega búa
rýmra en þeir og muni
hann því skattfrjáls.
2. Einnig er upplýst að aðeins
3—4 menn kæmust í stór-
íbúðaskatt í Hafnarfirffi
yrði frv. að lögum. Þar
eru heldur engar bragga-
íbúffir og nær því engar lítt
nothæfar kjallaraíbúðir.
3. Þótt frumvarpiff yrði aff
lögum óbreytt mega t. d.
hjón með eitt barn hafa
skattfrjálsar þrjár stofur,
sem eru, auk eldhúss, baff-
herbergis, búrs, ganga, for
stofa, geymsla og aniiats
þ. h.
Þegar fólk rennir nú
huganum yfir þessi t.æm
ætti þaff að sjá i gegnun,
lygamoldrykið, sem þy, ,lar
hefir veriff upp ut aí J.ess ,
máli.
Kái
K jósondur B'IisiauK.
Þið, sem verðiff fjarve«a::o
úr bænum á kjördegi, mun
iff aff kjósa í tæka tic- — M
Reykjavík er kosiff í sk’ it ■
stofu borgarfógeta dagleg.-:
kl. 10—12, 2—6 og 8—10,
Þeir, sem vilje yu’jjna
sjálfboffavinnu fjHr .V
listann einkum u kosning.
daginn, eru beðnir að gefa.
sig fram i skrifstofu >i >;.
ans sem allra fyrst. x