Tíminn - 28.01.1950, Blaðsíða 5

23. blað
TÍMINN, laugardaginn 28. janúar 1950
Lauyard. 28. jan.
íhaldsmeirihlutinn
verður að íalla
Útvarpsumræðurnar í fyrra
kvöld eru fyrst og fremst
merkilegar fyrir það, að þær
sýndu vesaldóm Sjálfstæðis-
manna og rckþrot. Þó að borg
arstjörinn sé þauvanur kapp |
ræðum og nákunnugur opin-
S jálfstæðisf lokkur i n n á vissulega skilið að
fá lausn í náð og verðskuldaða hvíld
Kaflar úr útvarpsræðu Sigríðar Eiríksdóttur í fyrrakvöld
Annað í bókinni, sem á sér
staka athygli mína, er grein
arkorn efst til hægri í ann-
ari opnu og heitir sú grein
„öryggi og aðhlynning“. Þar
er m. a- ein athyglisverð
stofnun bæjarins nefnd, en
berum* málum'kom'hanm Íítt er vistheimiiið í Arnar-
vörnum við. Hann reyndi að
kenna ríkisstjórn og alþingi
um framkvæmdaleysi bæjar-
ins,en varð þó að viðurkenna,
stæðisflokkurinn hæli fyrir
óvinnufæra menn. Vitið þér
hlustendur góðir, hvað hæl-
að bærinn hefði ekki enzt til lð 1 'holtl °r? flest1Hyð‘.
atS nota þau fjárfestingar- ar haflð Tl x
leyfi, sem honum voru veitt heyrt Það. ”eiEnt' Það erJ°rð
uppi a Kjalarnesi, sem bær-
inn hefir keypt fyrir nokkr-
eða taka á móti þeim fjár-
hæðum, sem Alþingi veitti. | ,
K. * ,, ,, — I um arum, latið með ærnum
Þa vakti það hka athyglfcd ’
livílík vandræði Sjáifstæðis-
tilkostnaði breyta gömlu íbúð
mennirnir áttu við að stríða arh"si og *lastra yif. það ~
en bærinn leggur ekki í vana
í þessum umræðum, þar sem
þeir urðu að byggja málflutn
ing sinn á ómerkilegum föls-
unum, eins og þeim, að Jó-
hann Þ. Jósefsson hefði stað
test heilbrígðissamþykkt,
sem Eysteinn Jónsson neit-
aði að staðfesta- Hefði þð hin
um lögfróða borgarstjöra ver
ið sæmst að reyna að fela þá
háðung bæjarstjórnarmeiri-
hlutans að leita samþykkis á
reglugerð, sem braut í bága
við gildandi lög. Og vel hefði
borgarstjórinn mátt nota
tækifærið til áð þakka heil-
brigðismálaráðherra að hánn
vísaði óskepinu heim í kyrr-
þey, en svo mikið er gaéfu-
ieysi meirihlutans, að hann
auglýsir nú sjálfur þessa
skömm sína, þegar honum
gegnir verst.
En síðasta vörn Sjálfstæðis
manna á áð vera sú, að ef
þeir missi meirihlutann geti
engir stjórnaJð þessum bæ.
Víst eru stundum vandkvæði
á samstarfi tveggja flokka
eða fleiri, en hitt er þó óngu
síður víðsjárvert, að einn
flokkur ráði öllu áratug eftir
áratug. Það hefir viða sýnt
sig, enda er sú skoðun víða
ríkjandi méðal lýðfrjálsra
þjóða,' að heppilegast sé að
skipta um stjðrn áður en af-
arlangt er komið. Það leiðir
óhjákvæmilega af eðli máls-
ins, að þar sem sami aðiTi fer
lengi með völd hættir vtð að
myndist klíkur, sem nota að-
stöðu sína ekki sem bezt: En
sérstaklega er þessi hætta
mikil, þar sem hinn ráðandi
flokkur er flokkur sérhags-
munamanna, sem blátt áfram
notar völd sin til að tryggja
sem bezt hagsmunaaðstööu
tiltölulega fárra manna.
Auglj óst dæmi, sem mikið er
nú talað um í þessu sam-
bandi er það, að Sjálfstæðis-
meirihlutinn í bæjarstjórn-
inni notaði vald sitt til þess
að afhenda einum útgérðar-
manni bæjarins togara, sem
sinn að byggja nýjar vistar-
verur, heldur sóar hann fé í
að hressa upp á gömul hús,
sem aldrei ná þeim tilgangi,
sem þeim er ætlaður — og
þarna uppeftþ'1 er svo hrúg-
að allskonar fólki, sem bær
inn stendur uppi með í vand
ræðum, gamalmennum,
taugabiluðum, áfengissjúkl-
ingum, hálf- og algeggjuð-
um, og loks hljóta þar að
vera óðir menn, því þar hef-
ir bærinn látið gera sellur,
stöðugu eftirliti læknis, —
enda veit ég ekki tii að slíkt
tíðkist nokkursstaðar ann-
arsstaðar en hér. Það þykir
nú kannski ekki tiltökumál,
hvað um geðveika verður i
augum almennings, að
minnsta kosti er fólki hér í
veizlusölum bæjarins nú boð
ið upp á skemmtiatriði í
gamanvísnaformi, þar sem
fléttað er inn í hinu ósmekk-
legasta gríni í sambandi við
órólega sjúklinga á Kleppi.
Ekki verður þó sagt, að
horft sé í peningana, þegar
litið er á rekstrarkostnað
þessara stofnana Reykjavík-
urbæjar. Svona rétt til fróð
leiks hefi ég aflað mér eftir
farandi upplýsinga til sam-
anburðar: í Farsóttarhúsinu
kostaði vistin fyrir sjúkling
kr. 82,50 á dag árið 1949, en
i Arnarholti kr. 41,88 fyrir
sjúkling, en það er helmingi
lægri upphæð. Á Elliheimil-
inu sem aðeins nýtur nokk-
urs árlegs styrks frá bænum,
kostar vistin 20,00 kr. á dag
fyrir fótavistarfólk, en
Sigríður Eiríksdóttir
Á síðunni um öryggi og að-
hlynning er ennfremur upp-
talning á því sem Sjálfstæðis
flokkurinn hyggst að beita
sér fyrir á komandi kjörtíma-
bili, en það er:
Að hælið í Arnarholti verði
stækkað, ég hefi nú reyndar
25 heyrt, að fjölga eigi þar geð-
kr. á dag fyrir sjúklinga, og jveikraseilum’ er Þai® satt?
þar skilar stofnunin árleg-1 Að komið sé upp vinnustofu
um arði, sem notast til auk-
inna byggingarframkvæmda
eða geymsluklefa fyrir þá, heimilinu í hag. Eg get þess-
sem 'skaðlegir geta verið sér
og umhverfi sínu. — Þessu
hæli stjórnar ráðsmaður eða
forstjóri, og þar er ein hjúkr
unarkona, sem þó virðist
hafa takmörkuð völd, því
sennilega má hún ekki vera
forstöðukona á sínu sviði,
enda ekki laun samkvæmt
því. — Bærinn getur nefni-
lega stundum verið sparsam
ur.
Vitanlega er enginn lækn
ir þarna að staðaldri, en
trúnaðarlæknir bæjarins
mun hafa eftirlit með staðn
um. Ég tek það fram, að ég
deili ekki á fólk það, er
þarna stjórnar húsum, hefi
enga ástæðu til þess, enda á
það mjög erfiða aðstöðu, en
ég tel heimili þetta með öllu
óforsvaranlegt að hafa geð-
ara þriggja stofnana meðfram
vegna þess, að því hefir verið
haldið fram, að vegna þess
að nokkur sjúkrarúm þurfa
á hverjum tima að standa
auð i Farsóttarhúsinu, stafi
hinn gífurlegi reksturkostn-
aður þar af því, og samt sem
áður þurfi starísmannahald
þar að vera í samræmi við
fullskipaðan spítala. Engum
heilvita manni getur nú dott
ið í hug, að á 30 manna
sjúkrahúsf þurfi að nær
fjórfaldast rekstrarkostnað-
ur, þótt 2—-3 smástofur þurfi
að standa þar auðar. í Arnar-
holti, sem einnig er óhæfi-
lega dýrt í rekstri, en verður
þó að hafa selluvörzlu geð-
veikra, er kostnaðurinn
samt helmingi lægri, og á
Elliheimilinu, sem verður að
hafa mikla þjónustu fyrir
I fyrsta lagi, að þarna ægir j hið aldraða
hinum mestu ’ kostnaðurinn
fólk, verður
saman í hinum mestu j kostnaðurinn samt nær
þrengslum fólki, sem eru helmingi lægri en í Arnar-
vesalingar, en ekki geðveikt, | holti og ekki nema rúmlega
og svo öðrum, sem svo gæti
farið um, að orðið gætu um-
hverfi sínu hættulegir. — í
öðru lagi, ég tel það með öllu
óforsvaranleg, að hafa geð-
veikravörzlu, nema undir
ins(. Þesifii saimrfiburöur er
aðeins gerður kjósendum til
hugleiðingar um gætna fjár-
málastjórn Sjálfstæðismeiri-
hlutans.
ekki
líka á það, að Reykjavíkur-
bær átti einu sinni kost á að
kaupa kvikmyndahús og reka
það. En meirihluti bæjar-
stjórnarinnar vildi það ekki-
Hann vildi ekki taka gróð-
bæjarútgerðin átti kost á að, ann frá einstaklingunum.
fá. Þessi togari er a.ð sönnu j Og þó að Sjálfstæðisflokkur-
eign ríkissjóðs ennþá, eri nú j inn sætti sig við, að bærinn
hefir hinn svokallaði eigandi
hans af náð Sjálfstæðis-
manna, sem með völdin fara,
afskráð skipshöfnina og lagt
skipinu, því að honum þykir
ekki borga sig að gera hann
út.
geri út togara, þegar ekki er
hægt að græða á þeim, unir
hann því aldrei, að hann eign
ist eitt kvikmyndahús.
Þegar menn skilja að Sjálf
stæðisflokkurinn er ekki ann
að sjá en Sjálfstæðismenn
einir.
Það eru tvær sýnir, sem
vísa veg í þessum kosningum.
Annars vegar óhóf og ríki-
dæmi margra einstaklinga,
sem hagnast hafa persónu-
lega á valdaaðstöðu Sjálf-
stæðisflokksins. Hins vegar
er svo vanrækslan í fram-
kvæmdamálum bæjarins og
taprekstur og stöðvun at-
vinnutækjanna. Þetta tvennt
sýnir það og sannar, að bæj-
arbúar eiga að steypa íhald-
inu af stóli í þessum kosning-
um og öruggasta leiðin til
þess er að tryggja kosningu
að en hagsmunasamtök for-
Þetta sýnir, hvernig Sjálf- réttindamanna og eyðslustétt
stæðismenn fara riieð vald! ar, mun flesta gruna, að það
sitt. l sé fleira illt bak við tjöldin, j tveggja fulltrúa af lista Fram
Sigríður Eiriksdóttir benti sem þcrf væri að fleiri fengju 1 sóknarflokksins.
fyrir öryrkja þá, sem
þola venjulega vinnu.
Að komið verði upp nýj-
um heimilum fyrir aldraö-
fólk.
Að komið verði á fót hæli
fyrir vangæf börn og ungl-
inga.
Að starfrækt verði hjálpar-
stöð fyrir áfengissjúklinga.
Að stofna gæzluvistarheim-
ili fyrir þá áfengissjúklinga,
sem ætla má að þurfi langrar
vistar við.
Að bindindisstarfsemi sé
efld og tekin upp bindindis-
fræðsla í skólum. Þetta þykir
mér vænt um að sjá, því að
þar verður von um gott og
farsælt samstarf, og á ég þar
ekki sízt við ánægju mina
yfir því, að flokkurinn, von-
andi með Morgunblaðinu, Vík
verjann og alla þá súpu í
broddi fylkingar, ætlar að
fara að beita sér fyrir bind-
indisstarfsemi í þessum bæ
og þá í skólunum, en bind-
indismál finnst mér nú satt
að segja fram að þessu ekki
hafa verið hin sterka hlið
Morgunblaðsmanna. Ennfrem
ur sé ég einhversstaðar, að
bærinn ætlar að fara að beita
sér fyrir Hjúkrunarkvenna-
skóla, og á ég þar þá ekki síð-
ur samleiö. — En í því máli
hefi ég verið „hrópandi í eyði
mörk“ um margra ára skeið.
—Sjálfstæðisflokkurinn þvær
nú sínar hendur út af skiln-
ingsleysi því, sem hefir rikt
um þetta nauðsynjamál, sem
öll hin heilbrigðismálin
stranda á, ef ekki verður að
gert hið bráðasta, og kennir
Framsóknarflokknum um alla
töf á því, Til þess að glöggva
hlustendur mína á þeim mál-
um, vil ég benda þeim á það,
aö síðasta kjörtímabil sátu
á Alþingi 20 Sjálfstæðismenn,
13 Framsóknarmenn, 10 sós-
íalistar og 9 Alþýðuflokks-
menn. Frá því 1939 hafa fjár-
málaráðherrar óslitið verið
úr Sjálfstæðisflokknum, for-
sætisráðherrar alltaf öðru
hvoru og óslitið árin 1944—
acssEL' -*■. JsFJF:',
47, þ. e. nýsköpunartímaDÍfh .
formaður f j árveitinganefndári;
hefir löngum verið úr Sjáil
stæðisflokknum og einnig
formaður Fjárhagsráðs. iSPe
þeir hafa ekki látið penir ga-
málin renna úr höndum séf,
þeir sómamenn, og þar <éri.
sósíalistar og Alþýðuflokks -
menn löngum hafa verið íí
sókn um ýms heilbrigðismáí,
trúi ég því varla að þeir hafi
neitað stuðningi við Hjúkr-
unarkvennaskólann. Hjúkr
' unarkvennaskólinn hefir pvl
miður ekki átt miklum skiin-
ingi að mæta i Alþingi fram
að þessu, og það fullyrð eg,
að Sjálfstæðismenn hafa sizv,
sýnt þar meiri skilning en
aðrir.
Hér í bæ eru mörg kven ’
félög starfandi, eitt af þeim
heitir Sjálfstæðiskvennáfé-
lagið Hvöt. — Á fundum þess
gerast furðulegir hlutir. Auk
þess að skemmtinefndum i f«
lagi þessu þykir hlýða ai
bjóða félagskonum sen
skemmtiatriði grínleikart
klæddan í gerfi ákveðinnar
stjórnmálakonu, syngjand
klámvísur, en slík skemmti.
atriði eru mjög i tizku i þéés'- :
um bæ um þessar munair
hafa á undanförnum 4 funa
um þeirra, 4 konur, tekið a<
sér það skemmtilega hlutverk
að bera fram níð um öiíg
í eyru fundarkvenna, að mé:
skilst, fyrir það eitt, að ej.
hefi leyft mér að skipa me>
í sæti til bæjarstjórnarkosn
inga og bjóða fram þjónustv
mína í heilbrigðismálun
Reykjavíkur, en þau van
ræktu mál virðast múhl
verða meðal aðalverkefm
bæjarstjórnarinnar á næsti
kjörtímabili. Hér eru morg
önnur pólitísk kvenfélög, mét;
mjög ólíkar lífsskoðanh, ei
ég hefi ekki orðið vör við íðj <
af slíku tagi hjá neinu þeirrt
nema hjá Sj álfstæðiskvenm'
félaginu Hvöt. — Nú vil e^
spyrja yður hlustendur, kom
ur sem karla, og væri 1 roö '
legt að sjá svör við þeín
dagblöðum, að afloknum kosi
ingum, hvernig sem fer. Tei;<
ið þér það hafa nokkra pýc
ingu, að kveðja konur mei:
til starfa í opinberum þjoc
málum, t. d. bæjarstjórnun.
en nú er, og gera þær á þam
hátt samábyrgar um með
ferð ýmissa aðsteðjandi vanO;
mála, — uppeldismála — a-
í'engismála — afbrotamáia -
iieilbrigðismála?
Teljið þér konur yfirleiti
þótt jafnvel sterka löngai
liafi til þess að verða að l.ft
í þessum efnum, muni veröi
fúsar til þess að bjóða íran
krafta sína, ef þær eiga ;
hættu að verða ausnar a< r
fyrir vikið, að vísu af þroska
litlum konum, en jafnfram
studdar til þess af fjársterkr.
ófyrirleitinni pólitískri knk-
Teljið þér slíkt athæfi, sen
liér hefir skeð undaníarm
daga í þessum efnum ven
vænlegt til framdráttar kvev
réttindahugsjón? Ég þekk
fjölda af ágætisfólki í SJál
stæðisflokknum, sem vaií-
laust fordæmir svo siðlauss
lramkomu til framdráíta:
fánu málefni og þætt. m r
-érstaklega þýðingarrnikið a
(Frcmhald á 7: síöu.
- .. ~