Tíminn - 19.04.1950, Síða 5

85. blað
TÍMINN, miðvikudaginn 19. apríl 1910
5
iffiðrifcnel. 19. apríl
Uppgjafabílstjóri
með óráði
Alþýðublaðið heldur áfram
að sýna glöggt og greinilega
skilning höfunda sinna á
stjórnmálum og fjárhags-
málum íslendinga Forustu-
grein blaðsins í gær fjallar
um það. að Alþýðuflokkur-
inn hafi skilið við stjórnar-
vagn þjóðarinnar í bezta
lagi á góðum og greiðum
vegi.
Það er þannig óhætt að
halda sér enn við líkinguna
um drukkna bílstjórann,
enda þótt líkingar séu lengst
um teygjanlegar. Alþýðublað
ið er ennþá með óráðs-
vímu, eins og drukkinn mað
ur. Og eitt af því, er sýnir óráð
þess, sem leiðarann skrifaði
er það, að hann áfellist Tim
ann fyrir að telja læknishjálp
bjcrgunarstörf. Þó vita það
allir, að stundum er öll von
um björgun bundin við lækn-
isaðgerðir. Svo illa getur ó-
ráðið leikið menn.
Um „slétta og beina veg-
inn“, sem stjórnarvagninn
var á, þegar Alþýðuflokkur-
inn lét af stjórn, nægir að
segja þetta:
Þau þrjú ár, sem Alþýðu-
flokkurinn hafði forustu i
stjórnarbílnum var greiðslu-
halli rikissjóðs til jafnaðar
60—70 milljónir króna ár-
lega, þrátt fyrir stórfellda
nýja skatta. Jafnframt hlóð
ust á ríkissjóðinn geysilegar
ábyrgðir, sem færðust stöð-
ugt nær þvi að leggjast á
hann af öllum þunga.
Hefði þessari stefnu verið
haldið áfram á hinum „slétta
og beina vegi“ Alþýðuflokks
ins hefði þurft að auka út-
flutningsuppbæturnar um
einar 100 millj. kr á þessu ári
ef útgerðin átti ekki að stöðv
ast, þar sem nýju togararnir
höfðu ekki orðið síður þörf
fyjir uppbætur en bátaútveg
urinn. Það hefði því þurft
að afla ríkinu um 200 millj.
kr. nýrra tekna til að tryggja
hallalausan rekstur hans ef
haldið hefði verið áfram á
hinum „slétta og beina vegi“
Alþýðuflokksins.
Einstakir þverhausar geta
ef til vill neitað að heyra og
sjá. En hvað sem Alþbl. segir,
veit öll þjóðin, að útgerðin
var komin í þrot. Átján ný-
sköpunartogarar voru að
verða gjaldþrota, og þó var
þar um að ræða þá grein út
gerðarinnar, sem álitin var
arðvænlegust. Til þess að
bjarga henni, þótti ekki væri
nema i bili, var annaðhvort
að lækka gengið eða leggja
á um 200 millj. kr. nýrra
tolla og skatta til viðbótar
öllu því, sem fyrir var. Af
tvennu illu var gengislækk-
unin skárri.
Hlutskipti Alþbl. nú er því
það, að flytja óraunhæft á-
róðurshjal, sem ekki er í
neinu sambandi við raunveru
leikann.
Svo ömurlega rangsnúinn
getur heilaspuni vesalings
blaðsins orðið, að það held-
ur að íslenzk útgerð sé engu
betur stödd með því að fá 45
FERÐ TIL VESTMANNAEYJA
í síðustu viku brá ég mér
til Vestmannaeyja og dvaldi
þar nokkra daga í boði Helga
Benediktssonar, útgerðar-
manns. Þar bjó ég í hinu
glæsilega nýja gistihúsi, sem
hann hefir byggt þar, og var
tekið i notkun nú um pásk-
ana. Vil ég hér segja lesend-
um Tímans með nokkrum
orðum frá gistihúsinu og öðru
sem fyrir augu bar varðandi
atvinnumál Eyjamanna.
Hótel H. B.
Hið nýja gistihús Helga
Benediktssonar er mjög glæsi
leg bygging, og virðist þar
öllu haganlega fyrir komið.
Byggingin er fjórar hæðir auk
kjallara. Þar eru 40 rúmgóð
gistiherbergi, 2 stórir salir og
einn minni. Auk þess er í
byggingunni ætlað rúm fyrir
allstóra verzlun, sem enn hef
ir þó ekki verið tekin í notk-
un. Virðist mér hótelið og að-
búnaður þar standa jafnfæt-
is því bezta, sem þekkist af
því tagi hér á landi.
Ekki er vafi á því, að bygg-
ing þessa gistihúss bæti úr
brýnni þörf, því áður hafa
verið hrein vandræði að fá
gistingu í Vestmanriaeyjum,
ef um hefir verið að ræða
meira en aðeins fáa ferða-
menn samtímis. Þetta hefir
sýnt sig mjög glögglega nú
þegar. Margir togarar, sem
sigla með afla sinn á Eng-
landsmarkað, skilja eftir helm
ing skipshafnarinnar í landi
meðan á söluferð stendur.
Þannig var hluti skipshafna
af fjórum tögurum settur í
íand í Vestmannaeyjum þá
þrjá daga, sem ég dvaldist
þar, alls um 60 manns. Bjuggu
þeir allir á Hótel H. B. með-
an þeir biðu skips eða flug-
ferðar heim á leið.
vv y r
Bætt aðstaða til félags
starfsemi.
Augljóst er, að með bygg-
ingu gistihússins hefir að-
staða batnað stórkostlega fyr
ir allt samkvæmis og félags-
líf í Vestmannaeyjum. Hefir
Helgi Benediktsson þannig
meðal margs annars, séð fyr-
ir því, að starfsemi Fram-
sóknarfélaganna í Eyjum
mun ekki þurfa að vera á
rirakhólum með húsnæði í
framtíðinni.
Eftir Kristjain Friöriks.son.

Hótel H. B., Vestmannaeyjum.
Eitt kvöldið sem ég var í
Eyjum, var haldinn skemmti
fundur í framsóknarfélaginu
Þar var spiluð framsóknar-
vist og dansað. Þar flutti ræðu
Þráinn Valdimarsson erind-
reki Framsóknarflokksins.
Notaði ég tækifærið til að
óska eiganda hótelsins og
Vestmanneyingum yfirleitt
til hamingju með þetta mynd
arlega samkomu og gistihús.
Þessi skemmtun flokksins var
allvel sótt, þó að yfir stæði
mesta aflahrota, sem komið
hefir á vertíðinni.
Leyfisferðir til
Vestmannaeyja.
Telja má líklegt, að í fram-
tíðinni muni margir kjósa að
eyða sumarleyfum sínum í
Eyjum, eftir að þar er nú
gjörbreytt aðstaða til að taka
á móti gestum. Eyjarnar hafa
ýmislegt það við sig, sem
mcrgum mun þykja fýsilegt
að sjá og kynnast. Náttúru-
fegurð er þar mikil og sér-
kennileg. Aðstaða er þarna
sérstaklega góð fyrir þá, sem
iðka vilja fjallgöngur, vegna
þess hve há fjöll eru nærri
kaupstaðnum. Þarna er upp
hituð útisundlaug, sem fyllt
er sjó, en sæböð þykja holl,
sem kunnugt er. í Herjólfsdal
er íþróttasvæði og er þar
óvenju skýlt fyrir vindum,
því að há fjöll umlykja dal-
inn. Þar er sem kunnugt er,
þjóðhátið
haldin í
hvert.
Vestmannaeyja
ágústmánuði ár
Samvinna útvegsmanna
í Eyjum.
Eitt af því, sem vakið hefir
athygli margra, er hin heil
brigða þróun i samvinnumál-
um, serii þar hefir lengi átt
sér stað meðal útvegsbænd-
anna. Þeir hafa haft samtök
um kaup á olíu til báta sinna
(Olíusamlag). í fjölda mörg
ár hafa þeir haft samtök um
nýtingu lifrarinnar (Lifrar-
samlag Vestmannaeyja). Sam
eiginlega stofnuðu þeir verk-
smiðju til netagerðar (Neta-
gerð Vestmannaeyja). Gagn
kvæmt og sameiginlega
tryggðu þeir báta sína (Báta
ábyrgðarfélag). Og nú síðast
fyrir fáum árum hafa þeir
stofnað fiskverkunarstöð, þar
sem þeir sameiginlega vinna
að verkun og nýtingu aflans.
Er það mikið fyrirtæki, og
verklag og vinnutilhögun virt
ist mér vera þar með hinum
mesta myndarbrag. Þar er
gert að fiskinum, sumt af
honum er saltað, en annað
fryst.
Það sem mér virtist eink-
um athyglisvert og til fyrir-
myndar við þetta samstarf
útvegsbændanna, er það, að
þessi félagssamtök eru ekki
fjölmennari en svo, og hafa
hvert um sig svo hæfilega
takmarkað verksvið, að þátt-
takendurnir hljóta að hafa
nokkra ábyrgð, hver einstak-
ur og geta fylgst með því, sem
(Framhald d 7. síðu.J
SEXTUGUR:
MAGNÚS KJARAN
krónur en 26 krónur fyrir
hvert sterlingspund.
í haust hélt Alþbl. því þó
fram, að gengislækkunin
in væri óhæfa vegna þess, að
hún skapaði óeðlilegan
gróða hjá útflutningsfram-
leiðslunni á kostnað launa-
manna. Þá virtist það þó
skilja þau lögmál, að gengis
lækkun er til hagsbóta fyrir
útveginn. En þessi skilnings
glæta er nú með öllu horfin
úr dálkum þess. Ef útgerðin
bjargast ekki með 45 krónur
fyrir sterlingspund, þá á það
að vera gengislækkuninni að
kenna.
Það þýðir ekki að koma
með líkþigar fyrir Alþbl. né
aðra þá, sem berja höfði við
blágrýti staðreyndanna.
Það er eins og drukkni bíl-
stjórinn, sem hefir ekið út
af veginum, en kennir þeim
'um, sem eru að reyna að
koma bílnum upp á veginn
aftur.
Það hagar sér eins og
skuldaþrjóturinn, sem brígsl
ar þeim, sem reynir að
borga, en ekki þeim, sem til
skuldanna stoínaði.
Með slikri rökfimi og stjórn
vizku flytur Alþbl. mál sitt.
Svona allsfjarri er það, að
enn sé Alþýðuflokkúrinn orð
inn algáður. Svo langt er
hann frá því, að hann sér
enn ekki annað en hann
hafi haldið sér á beinum
og breiðum vegi. Honum
er enn ekki ljóst, að hann
skildi við vagninn í skurðin
um fyrir utan veginn. Og
hamingjan má vita • hvort
honum auðnast nokkurn-
tíma að skilja það.
En það ,er nóg að þjóðin
skilji það, þó hún eigi upp-
gjafabílstjóra, sem gengur
um í óráði.
Mælt hefir verið, að vís-
ast hafi aldrei verið yndis-
legra að vera ungur maður
á íslandi, en í byrjun þess-
arar aldar. Þá var eins og
æskan veðraði og jafnvel enn
næmar en margir þeirra,
sem eldri voru, að þjóð-
in ætti aðeins eftir hlað-
sprettinn í frelsisbaráttunni.
En jafnframt fann hún þá
til þeirrar ábyrgðar, er þessu
fylgdi, skildi hversu fátæk,
fámenn og fákunnandi þjóð
in var á fjölmörgum svið-
um, en því meir reyndi þá á
hvern einstakan. Er vafa-
samt að endranær hafi verið
almennari og vökulli þráin
hjá æsku þessa lands til þess
að verða að manni, vinna
eigi aðeins sjálfum sér, held
ur fyrst og fremst landinu,
þjóðinni. Er æska sú, sem
þetta tímabil lifði, sama fólk
ið, sem nú er um og yfir sex-
tugt.
Á þessum árum voru skól-
ar fáir og efnahagurinn hér
slíkur, að ekki var kostur
mikillar skólamentunar fyrir
margan efnismanninn. En þá
skarst annað í. Er eins og
lífið eigV alltaf úrræðí til
þess að sjá fyrir sjálfu sér.
Þá kviknuðu ungmennafél-
ögin, og fóru áróðurslaust
eins og eldur um landið.
Urðu þetta einskonar skólar,
létu sér ekkert mannlegt óvið
komandi, annað en dægur-
mál stjórnmálabaráttunnar,
þarna skyldi þjálfa mann-
dóminn, læra að meta gildin,
þjóðleg og alþjóðleg, og æfa
kraftana í orði og á borði,
iðka íþróttir eigi slður andleg
ar en líkamlegar. Hér i höfuð
staðnum var það nú ekki
lengur „skólinn“ einn, sem
setti svip á bæinn, hvað þá
annarsstaðar á landinu, þar
sem enginn „skólinn" var.
Þessa minnist ég í dag, þeg
ar vinur minn Magnús Kjar
an er sextugur. Hann var vel
af guði gefinn. En næst er
mér að halda, að hann sjálf
ur líti svo á, að þetta hafi
„sett á Tnanninn mark“.
Hér verður ekki rakin
starfssaga Magnúsar Kjaran,
ekki rökstutt hversu hann
var að íþróttum búinn, and-
lega og líkamlega. En aðeins
skal þess getið, að kynnin
frá ungmennafélagsárunum
munu hafa varðað veginn,
þegar á elleftu stundu
þurfti að hafa upp á fram-
kvæmdastióra þúsund ára
hátíðar Alþingis.
Þótt mikið sé undir þjálf-
un, skólum og félagshreyf-
ingum komið, skiptir fleira
máli. Verður mönnum þá
hugsað til hans sjaldgæfu
konu, sem svo margur í vina
hópnum hefir einatt gengið
fyrir eins og spegil, með
instu áhyggjur og vanda-
mál.
Og þannig hafa þau Magn
ús og Soffía Kjaran lifað lífi
sínu, .að þennan dag verður
eigi ósmár hópurinn, sem
kemst í hátíðarskap.
Magnús! Má ég svo að lok
um láta það eftir mér, að
uppljóstra, að það varst þú
sem sagðir einhverju sinni
þessa setningu.
„Maður á ekki að halda
upp á afmælisdaginn sinn.
Maður á að halda upp á dag
inn sem maður gekk í Ung-
mennafélag Reykjavíkur!"
En þessi setning hefir
hjálpað mér í vangaveltun-
um um hvað þessl félags-
hreyfing var.
Guðbrandur Magnússou