Tíminn - 20.10.1950, Side 3

233. blað.
TÍMINN, föstudaginn 20. október J950.
3
Gróðurkvillar og garðrækt
Eftir Ingólf Davíðsson
Uppskera kartaflna hefur
orðið með meira móti að
þessu sinni. Veitir heldur ekki
af að verða sjálfbjarga í því
efni á þessum gjaldeyrishall-
æristímum. Nú með haustinu
er allmikið framboð á kart-
öflum og rófum. Kemur þá
geymsluvandamálið til sög-
unnaj. Framleiðendur vilja
losna við uppskeruna sem
fyrst, því að mjög víða skort-
ir góðar geymslur á fram-
leiðslustöðunum. Jarðhúsin i
Reykjavík bæta mikið úr skák
að vísu. En stórar garðávaxta
geymslur þurfa að komast
upp víðar á framleiðslusvæð-
unum. Og sem flestir garð-
yrkjubændur þurfa geymslu
fyrir uppskeruna á haustin
og fram á vetur. Oft hafa
kartöflur stórskemmst af
frosti í lélegum geymslum,
víða um land. íbúðarhús kaup
staðanna eru venjulegast of
hlý til að geyma þar garðá-
Enska knatt-
spyrnan
FRÁ ALÞINGI:
Yfirlit um ný þingmál
gert vart við sig í sumar. Enn' inni (lígunni?)
fremur tíglaveiki talsvert, t.d.1
í gullauga o.fl. afbrigðum kart
aflna. Tíglaveiki dregur úr
uppskeru, en ekkert sér á
... Meðferð opinberra mála.
Tólf umferðir eru nu bunar , stjórnarfrumvarp um með
i ensku knattspyrnukeppn- j ferð opinberra mála hefir
mrÞ 1 igunm.). | verið lagt fram og fylsrir því
Ahugi a mennmgs er ó- þessi athugasemd:
venjumikill og oft hefur yfir. ) Frumvarp til laga
um með
ein milljón ahorfenda horft'ferð opinberra mála var lagt
a leikma, sem fara fram á
sjáifum kartcflunum og þær ( iTd'elidhefur S ^ þvr^fíumvarpf'vefið
ar^Kartönugrösin^verða gul-! kePPnin verið míöS iöfn °S skipt, tll þess að unnt sé að
*Ta mgrosin veroa gi skemmtleg Framan af hafði sqmhvkkia ráttarbætiu- hessa
dilótt og veikluleg. Viða sáust samPyKKla rettaroætur pessa
kartöflugrns o-u'na óeðlilega Arsenai forustuna, en siðan frumvarps án þess að um
kartoiJu0ros guma oeoniega komst Newcastle t efsta sæt_ ’ £ f tftB tll
snemmr. í sumar, einkum í. hvj hantraX fn t m 1610 Purn aö taKa aIstoöu tu
holta- oa melaiörð Orskin!1 °g nelt pV1 ÞanSao td í 12. stofnunar nýrra embætta. —
o ta og aj . j umferð en þá tapaði hðið írumvarnið má svo sam-
virðist vera manganskortur.! fT7rjv Aai.n„ Víuq mes 5-n no- rrumvarPm ma svo sam
Var áður kunnugt, að hafrar
þrifust oft illa vegna skorts
á mangan í samskonar jarð-
vegi.
Hér á landi er ræktað-
ur mesti fjöldi kartöfluaf-
brigða, sem eru ærið m'sjcfn
að matargæðum, útliti og
þroska. Ber nauðsyn til að
1‘ækka afbrigðunum og halda
aðeins eftir þeim beztu. Stuðl
ar matið á kartöflum m. a. að
því. Gullauga er einhver vin
sælasta og matarbezta kart-
fyrir Aston Villa með 3:0 og þykkja þegar henta þykir _
var það fyrsti tapleikur j þessu frumvarpi eru felld
þeirra í keppninni. Arsenal niður ákvæði fyrra frumvarps
vann aftur á móti Charlton ins um nolckra breytingu á
3:1 og náði þá forustunni aft SkipUn sakadómaraembættis í
ur og er með 17 stig. Middles Reykjavík, ákvæði um sak-
bro hefur einnig 17 stig, en SOknara ríkisins og rannsókn
markatala Arsenal er ívið arstjðra f Reykjavík Að öðru
betri. Sama dag og 12. um- leytl eru ákvæði hins eldra
ferð fór fram (7. okt.) háðu frumvarps látin haldast nema
Englendingar landsleik við að þvi leyti sem niðurfall
írland og unnu meðe 4:1, og táðra ákvæða leiðir auðvitað
vantaði því sum iiðin sína af sár margar breytingar, þar
beztu leikmenn í umferðmni. sem storf saksóknara sam-
iuy 111 do ycu o- Arsenal og Newcastle áttu kvæmt frumvarnlnu hlióta
vexti. Verður þá að nota stór aflan. Gullauga sprettur vel 0,1£rQri f lanri5Min„ f Kvæmt trumvarpmu hljóta
, I engan mann 1 Jandsilöinu. 1 vfirlpitt nft tnma í blnt lióms:
ar sameiginlegar geymslur, víðast hvar, en er fremur við 12 f ð k sl„ Middies 6 Koma n{ut ÖOms
/-,»11 umier0 KOm sigur Jvnucues malaráðherra og sækjanda í
eins og t. d. jarðhusin við- kvæm .yrir sjukdómum Gull bro yfirWoiverhamton 4:3 0DÍnberum málum fvrir
Elliðaár og kartöflugeymsl- | auga og rauðu kartoflurnar nokkuð á óvart, en bæði liðin hæstarétti en skipun sækj-
urnar á Akureyri. Slikar „islenzku“ hafa reynst þur- átt menn < landsliðinu ha , . . % ,S ipnn .sæk3
geymslur þurfa auðvitað að efnisríkastar og auðugastar tö ðu meistararnir fra j dðmara Störf1 Íinnsóknar-
vera vel einangraðar gegn af C fjorefm allra kartoflu- f Pnrtsmonth miösr mik * ■ * ° iannsoKnar
frosti. Samt er t>a» e.k, n6g. albrlgte. sem rannsök„5 hafa SdoSira" .TeSav'ik
Kæliútbúnaður þarf líka að verið hér á landi. Rauðu is- | j 2 deild missti Manchest-
vera þar, eins og t. d. í jarð-
húsunum. Þá fyrst er hægt
að geyma garðávexti svo í
lagi sé — sumar og vetur.
Véltækni ryður sér nú óð-
um til rúms í kartöflurækt-
inni, enda verður svo að vera
þar sem um verulega ræktun
er að ræða Upptökuvélar eru
allvíða notaðar og gefast vel.
Þær spara stórum vinnu.
Byrjað er að reyna vélar, sem
setja niður kartöflur, gera rák
og hreykja moldinni að í
hryggi á eftir. Þessar niður-
setningarvélar eru stórvirkar
á góðu landi. Hægt er að setja
niður með þeim spíraðar kart
öflur, ef spírurnar eru stuttar
og sterkar. Þarf þá að láta
útsæðið spíra i birtu. Ein
slík vél hefur t. d. verið notuð
á Keldum í Mosfellssveit tvö
undanfarin vor.
Mikið ber oft á rýrnun á
kartöflum í geymslu. Eiga
mygla og stöngulveiki venju-
lega sök á því, ásamt ofmikl
um hita í geymslunum. Kart-
öflumygla gerir árlega vart
við sig á Suðvesturlandi og
Suðurlandi, en veðráttan ræð
ur hvort mikil hætta er á
verulegri sýkingu eða ekki.
Hiti og raki auka hættuna, en
þurrviðri og kuldi draga úr
henni. Alkunnugt er, að hægt
er að verjast myglunni með
því að úða garðana með varn
arlyfjum. Það er sjáifsögð
vátrygging á myglusvæðun-
um. Margir eru líka farnir
að nota varnarráðin, en samt
hvergi nærri allir.
S. 1. sumar var skortur á
úðadælum og duftdælum til
mikils baga. Er vonandi að
hægt verði að útvega þessi
nauðsynlegu varnartæki fyrir
næsta vor. Tilraunir hafa
margsýnt og sannað að nota-
gildi og geymsluhæfni kart-
aflanna verður stórum meiri
en ella, ef varnarráðin eru
notuð Leiðbeiningar um
jurtasjúkdóma og varnir
gegn þeim hafa verið gefnir
út af atvinnudeild Háskólans
— og útbýtt víða um land.
(Síðast Jurtasjúkdómar og
meindýr“ 1947.) Bæði mygla
og stöngulveiki hafa talsvert
lenzku kartöflurnar vexa-!
Hann skal lúta saksóknara,
hafa skrifstofu í Reykjavik,
stýra rannsóknum þar og fara
með stjórn þeirra lögreglu-
manna, sem ætlað er að rann
saka brot, að því er þau störf
varðar. Þá skal hann og
stjórna rannsóknum hvar-
vetna annars staðar á land-
inu ef saksóknari telur þess
þörf enda getur hann sent full
trúa sinn eða rannsóknarlög
reglumenn héraðsdómurum
til aðstoðar bæði utan réttar
og fyrir dómi.
Rannsóknarstjóri nýtur
sömu launakjara sem lög-
reglustjórinn i Reykjavík.
Skipa má rannsóknarstjóra
fulltrúa með lögfræðiprófi.
Þau mál, sem sæta sókn og
vörn fyrir héraðsdómi eftir
málshöfðun, sækir rannsókn
arstjóri, er mál skal dæma i
umdæmi hans, og annars stað
ar eftir ákvörðun saksókn-
ara eða fulltrúa rannsóknar-
stjóra.“
Iðnaðarmálastjóri og
framleiðsluráð.
Gisli Jónsson flytur fyrra,
frv. sitt um þetta efni. Þar
segir svo um stofnun nýrra
embætta:
Ráðherra skipar iðnaðar-
málastjórn til þess að fara
með störf þau, sem honum
eru ætluð í lögum þessum, og
Það eru nýmæli í þessu
langt frá grasinu. Torveldar. una1er bíf*1Dað!Pfvrirfrumvarpi frá eldra’ að setur honum erindisbréf. Skai
, .„_______________________1 una> er Uðið tapaði íynr nyja doman geti almennt latið log
það m kið uppt ku. En e 2 deildar liðinu Doncaster giltan fulltrúa sinn vinna öll
með 4:3. Er það fyrsti tap- : dómarastörf í opinberum
leikur M. City í keppninni.' málum (15. gr.), 2) að héraðs
Staðan í 1. deild er nú dómslögmenn þurfi sérstaka
löggildingu til þess að vera
ur eru þær smávaxnar og
næmar fyrir myglu. Ólafs-
rauður (sem Ólafur Jónsson
búnaðarráðunautur valdi úr
rauðum kartöflum útlenzk-
um) er mun stórvaxnari. Ben
Lomond er fremur harðgert
afbrigði og sæmilegt til mat-
ar. Fer ræktun þess vaxandi.
Sunnanlands er Alpha tals-
vert ræktuð. Það er sein-
þroska afbrigði, en veikist
sjaldan mikið af mylgu. Kart
öfluafbrigðin reynast líka
misvel eftir staðháttum. Ef
þið hafið afbrigði, sem vel
reynist, þá haldið í það en
treystið ekki á erlent útsæði.
Samkvæmt reynslu undanfar
andi ára, virðist tilviljun ráða
mestu um hverskonar útsæði
flytzt til landsins. Afbrigðin,
sem beðið er um frá útlönd-
um, fást oft ekki, heldur bara
eitthvað í staðinn. Er þá und-
ir hælinn lagt hvernig það
reynist. Nú mun vera allmik-
ið af góðu innlendu útsæi á
bostólum. Mun Grænmetis-
verzlun rikisins hafa í hyggju
að útvega og geyma verulegt
magn af því. Skiftið um ef þið
hafið lélegt útsæði. Rófna-
rækt hefur verið allmikil í
sumar. Eru gulrófur daglega
auglýstar i blöðunum. Þær eru
hollur og góöur matur, auð-
ugar af C fjörefni, sem helst
óvenjulengi óskert í þeim.
Geta gulrófurnar þannig orð
ið ,,sítrónur“ íslands. Miklu
hægara er að verja rófurnar
þannig:
Arsenal
Middlesbro
Manch. U.
Newcastle .
Liverpool
Blackpool
Totténham
Wolves
Huddersfield
PortsmOuth
Derby
Stoke
Bolton
Charlton
West Bromw. 12 3 4 5 18-17 10
Mansh. City
Coventry
Birmingham
sækjendur opinberra mála i
12 7 3 2 24-11 17 háraði (79. gr., 1. mgr.). Sækj
v l l Yl andi verður einungis skipaö-
, „ - „ . ,n 1fi ur i meir háttar málum (130.
12 5 6 1 13-10 16 , , .
11 5 3 3 17-12 13 Sr-)» °g starfið er vandasamt,
12 4 5 3 19-14 13 getur því miklu varðað, að
11 5 3 3 20-17 13 það sé vel af hendi leyst. 3)
11 5 2 4 14-17 12 Loks er það nýmæli, að lög-
12 5 2 5 18-31 12 reglumönnum er falið sekta-
11 4 3 4 19-18 lljvald fyrir brot á bifreiðalög-
11 5 1 5 22-19 111 um) umferðarlögum og lög-
11 5 l 5 21-24 ll I reghisamÞykktum. Er það
11 4 3 4 16-23 11' gert fii að spara tlma °S kostn
að“.
12 3 4 5 19-19 101 Þessi skýring ætti að duga
11 3 4 4 11-12 10 þeim, sem hafa íylgst með
12 4 2 6 13-22 10, gangi málsins á fyrri þingum.
11 3 3 5 13-19 9 |
12 3 2 7 17-28 8 Opinber saksóknari.
12 2 3 7 11-24 7 í
11 2 2 7 12-17 6 í öðru lagi hefir dómsmála
ráðherra lagt fram frv. um
saksóknara ríkisins og rann-
sóknarstjóra. Þar segir svo:
Astan ViHa
Eurnley
Fulham
Sunderland
Everton
Wednesday
Chelsea
í 2. deild eru efstu liðin:
Blacburn 12 8 2 2 20-12 18
11 7 3 1 30-17 17
12 7 2 3 18-7 16
12 6 4 2 16-12 16
3. deild nyrðri:
Gateshead 13 9 2 2 35-12 20
Tranmere 13 7 5 1 29-19 19
3. deild syðri:
Millvall 13 9 3 1 29-14 21
Nottingham 12 9 2 1 33-10 20
maðkasvæðunum. Tilraunir
hafa sýnt, að hægt er að
verja rófur og kál með góðum
fyrir kálmaðkinum, en áður j árangri. (Sbr. Matjurtabók-
var, siðan D. D. T. o. fl. nýleg' ina og Garðyrkjuritið.) Ó-
lyf komu til scgunnar. En' venjumikið af hvítkáli hefur
m’kið skorti á að nægilegt j verið á markaðinum í haust
magn væri hér til af D. D. T.1 og mikið var um blómkál í
(o. fl. lyfjum) s. 1. sumar. Það sumar. Sýnir það líka Ijós-
seldist fljótt upp og kom of lega, að menn eru komnir á
seint á markaðinn aftur; þ. e. j góðan rekspöl með ræktun-
eftir að kálflugan hafði verpt. ina og varnarráðin. Fleiri en
En D. D. T. eyðir að vísu kál áður eru nú búnir að læra át
flugunni, en grandar ekki ið á kálinu og vita aö t. d.
eggjum hennar né sjálfum hvítkál er gott búsílag, sem
kálmaðkinum. Þessvegna þarf er þess vert að hafa það oft
að nota lyfið nógu snemma á borðum. Ræktið og bcrðið
á vorin og síðan helzt á 7—14 meira grænmeti. „Garðuiinn
daga fresti, ef verja skal róf er heilsulind heimilisir.s ‘ seg
ur með verulegu öryggi á kál- j ir máltækið.
„Forseti skipar opinber*i
ákæranda, er nefnist saksókn
ari ríksins. Hann skal full-
nægja skilyrðum þeim, sem
sett eru í lögum til þess að fá
skipun í dómaraembætti i
hæstarétti og hafa sömu laun
og lögkjör að öðru leyti sem
hæstaréttardómarar, eftir
því sem við verður komið.
Dómsmálaráðherra skipar
saksóknara fulltrúa með lög-
fræðisprófi.
Saksóknari fer með á-
kæruvaldiö og tekur við þeim
störfum, sem dómsmálaráð-
herra og sækjanda fyrir
hæstarétti eru falin í lögum
um meðferð opinberra mála.
Haldast skulu ákvæði laga
um ákæruvald héraðsdómara
og um ákæruvald dómsmála-
ráðherra, þar sem svo er sér
staklega mælt í lögum.
Forseti skipar rannsóknar
hann vera vélfræðingur að
menntun og taka laun sam-
kvæmt III. fl. launalaganna,
Ráðherra skipar og 3,
manna framleiðsluráð iðnað-
armálastjóra til aðstoðar.
Skal það skipað til 4 ára í
senn þannig: einum sam-
kvæmt tilnefningu Landssam
bands iðnaðarmánna, öðrum
samkv. tilnefningu rannsókr;
aráðs ríkisins, þeim þriðja án
tilnefningar, og er hann for-
maður ráðsins. Ráðherra skip
ar enn fremur og ræður fasta
starfsmenn iðnaðarmála-
stj óra og framleiðsluráði tii að
stoðar, eftir því sem þörf
krefur og að fengnum tillög-
um þeirra. Launa og annar
kostnaður við starfiö greiðist
úr rikissjóði, og veitist til
þess fé árlega í fjárlögum.
Ríkisstjórnin ákveður þokn
un til meðlima framleiðslu-
ráðs.
Iðnaðarmálastjóri annast
framkvæmdir og dagleg störl’
samkvæmt lögum þessum,
Hann undirbýr tillögur og a-
ætlanir um ný iðjuver, er rik-
issjóður lætur reisa eða styrk
ir aðra til að koma upp, svo
og um endurbætur eða stækk
anir iðjuvera, sem starírækt
eru af ríkissjóði eða hann
styrkir með lánum, framlög-
um eða á annan hátt. Skal
hann og hafa yfirumsjón
með öllum slíkun fram-
kvæmdum fyrir hönd nkis-
sjóðs. Hann skal og veita sams
konar aðstoð bæjar- og sveit
arfélögum og einstaklingum,
ef þess er óskað, gegn hæfi-
legu gjaldi.
Sameiginleg verkefni iönao
armálastjóra og framleiðslu-
ráðs eru:
1. Að annast rannsóknir á
skilyrðum til fullkominnar
hagnýtingar á öllum þeim
hráefnum, sem landið a yfir
að ráða, hvort heldur er ú..‘
stjóra. Skal hann hafa leyst iofti’ i°röu °Öa sjo.
af hendi lögfraBÖipróf og afl- , 2- Að ^era árlega nl 'gui.
að sér samkvæmt vottorðum fii ríkisstjórnannnai
hæfrar stofnunar rækilegrar
heildartilhögun á svioi
um
'mad
sérmenntunar i þeim efnum, j armala •
er eftirgrennslan brota varöa.1
(Iramhdd á 6. síðu.)