Tíminn - 04.11.1950, Qupperneq 5

246. blað
TÍMINN, laugarðaginn 4. nóvember 1950.
5.
Laugttrd. 4. nóv,
0
Togar a ver kf allið og
uppbótarkröf urnar
f Alþýðublaðinu birtist ný-
lega írásögn af atvinnu-
ástandinu á Vestfjörðum og
þó sérstaklega á ísafirði. Því
var lýst með sterkum orðum,
að atvinnuvegirnir væru þar
í rústum, atvinnuleysi mjög
mikið og tekjur þeirra, sem
haft hefðu reitingsatvinnu,
mjög lágar. Eftir þessar lýs-
ingar, sem vafalaust eru rétt
ar, var fylgt á eftir með þeirri
ályktun, að allt stafaði þetta
af gengislækkuninni.
Athugulir menn munu
hinsvegar sjá, að stöðvun at
vinnulífsins á Vestfjörðum
getur síst af öllu rakið rætur
til gengislækkunarinnar, því
að án hennar myndi fiskverð
ið nú vera um 45 aurar en
vegna áhrifa hennar er það
a. m. k. 75 aurar. Það er skrít
inn útreikningur, að það
yrði til bóta fyrir útveginn,
að fiskverðið yrði lækkað um
30 aura! Þeir þingmenn, sem
hampa slíkum útreiknningi,
ættu að sýna trú sína í verki
og flytja frumvarp á Alþingi
um að færa gengisskráning
una í sitt fyrra horf. Þá væri
allur vandi útgerðarmálanna
á Vestfjörðum leystur, að
þeirra dómi.
Annars viröast þeir sömu
menn, sem mest fárast út af
vandamálum útgerðarinnar
vestfirsku, síður en svo fjar-
lægir gengislækkun, þegar
þeir eru að benda á leiðir til
útbóta. Þá heimta þeir ríkis-
ábyrgð og uppbætur, sem
eru ekkert annað en grímu-
klædd gengislækkun, eins og
bezt sýndi sig í stjórnartíð
Stefáns Jóhanns Stefánsson-
ar. Jafnframt fylgja slíkri
gengislækkun ýmsir ókostir er
fylgja síður beinni gengis-
lækkun eins og þeirri,
sem gerð var í vetur. Má þar
t. d. nefna að ábyrgðarleið-
inni fylgir minni áhugi fram
leiðenda fyrir vöruvöndun og
söluhæfni afurðanna.
Það, sem annars háir út-
gerðinni á Vestfjörðum, eins
og víða annarsstaðar, eru at-
vik, sem hérlendum stjórnar
völdum eru óviðráðanleg,
eins og verðfall, markaðs-
tregða og aflaleysi. Það sýnir
málflutning af óheiðarleg-
ustu tegund, að ætla að
kenna gengislækkuninni um
aflaleysi verstfirsku bátanna.
Þótt núverandi íslenzk
stjórnarvöld eigi þannig ekki
sök á atvinnuvandræðum
Vestfirðinga, verður því ekki
neitaö, að þau eru að litlu
leyti af manna mannavöld-
um. Sérstaklega á þetta
þó við um vandamál ísfirð-
inga. Það hefði ekki dregið
litlar tekjur í bú ísfirðinga
og ekki aukið atvinnu þar
neitt smávægilega, ef þeir
hefðu haft togara sinn á karfa
veiðum í sumar og fryst afl-
ann, eins og t. d. nú er gert
á Akranesi. ísfirðingar höfn-
uðu þessu úrræði og bundu
sig aftan í vagn pólitískra
spekulanta í Reykjavík í stað
þess að fylgja fordæmi Seyð
firðinga, Akureyriivga, Norð-
firöihga og Siglfirðinga.
Þyngsta höggið, sem atvinnu
líf ísfirðinga, hefir fengið,
stafar ekki síst af þessu fylgi
þeirra við hina pólitísku
kaupstreytumenn í höfuð-
staðnum. _ _ x ■ '•’itflil'
ERLENT YFIRLIT:
Uriio Kaleva Kekkonen
Bændaforliig'iiin og’ iþróttaleiðtogiim. sont
níi or forsætisráðherra Finnland»
Fyrir nokkru síðan er lokið
einni hinn stórfelldustu verk-
fallsöldu, sem um getur í sögu
Finna. Má heita, að atvinnulíf
landsins hafi að mestu leyti
verið í rústum um tveggja mán
aða skeið og nemur tjónið þús-
undum milljóna, ef reiknað er
í finnskum krónum. Jafnaðar-
menn stóðu að mestu fyrir verk
fallinu og var það sumpart til
að knýja fram kauphækkanir
og sumpart til að knýja stjórn
Kekkonens, foringja bænda-
flokksins, til að fara frá völd-
um. Stjórn Kekkonens er minni
hlutastjórn skipuð ráöhérrum úr
bændaflokknum, frjálslynda
flokknum og sænska flokknum,
en nýtur hlutleysis jafnaðar-
manna. Hún tók við af minni-
hlutastjórn jafnaðarmana. Það
virðist styrkur henar, að Rússar
virðist styrkur hennar að Rússar
minnihlutastjórn jafnaðar-
manna af tvennu ekki góðu.
Verkföllin leystust þannig, að
samið var um miklu minni
kauphækkun , en farið var fram
á og hefur Kekkonen þannig
tekist að hindra stórfellda verð
bólguöld. Afstaða hans í verk-
fallinu þykir sýna, sem raunar
var kunnugt áður, að hann er
einbeittur og fastur fyrir. Nokk
Uð nánara verður sagt frá hon
um í eftirfarandi grein, er birt-
ist í haust í norska bændablað-
inu ,,Nationen“.
Iþróttagarpur.
Hvar sem Urho Kaleva Kekk-
onen gengur er yfirbragð í-
þróttamannsins auðséð. Þó að
hann sé nýlega rðinno fimintug
ur er ennþá æskustæling í öll-
um hreyfingum hans eins og
þegar hann þreytti meistara-
keppni í hástökki og þrístökki.
Ekki vitum við hvort Kekk-
onen átti nokkurn tíma Finn-
landsmet í þessum íþróttagrein
um en hafi svo verið, þá er þó
löngu búið að taka því fram.
En eftir því sem hann segir
sjálfur á hann annað met. Hann
er sá finnskra stjórnmála-
manna, sem mest hefir verið
skammaður og það rennnur
trúlega mikið vatn til sjávar
í Finnska flóann áður en það
met verður af honum tekiö.
Forsætisráðherrar á Norður-
löndum eru af lágum stigum.
Það er nær því að vera regla,
en undantekning nú á tímum,
að forsætisráðherrar á Norður-
löndum séu af lágum stigum og
fátæku fólki komnir. Kekkonen
fæddist í fátæku sveitaþorpi í
grennd við Idensalmi í Mið-
Sama ár var hann kosinn á
þing og varð þá þegar dóms-
málaráðherra og var það í tvö
ár, þá eignaðist hann marga
óvini. Á þessum árum var IKS
flokkurinn upp á sitt bezta, en
það var nazistaflokkur Finn-
lands. Kekkonen beitti sér
gegn honum af miklum skör-
ungsskap. Vegna þess var hon
um ógnað ýmislega og hefði það
eflaust brotið niður marga veik
byggðari menn.
Baráttumaðurinn, sem allir
treysta.
Kekkonen er vanur andstöðu
og gagnrýni. Innan bændaflokks
ins sjálfs hefir verið deilt á
KEKKONEN
ar hefðu gott samkomulag við
granna sína bæði í austri og
Góðir gestir
Á morgun munu hjúkrunar-
nemar, Ijósmæðranemar og
fleiri stúlkur kveðja dyra hjá
Reykvíkingum og bjóða þeim
að gerast félagar í Rauða
Krossi íslands.
Ýmsum kann að virðast sem
hér sé enn ein sníkjuheríerð-
in á döfinni, eitthvað í ætt við
alla þá mörgu merkjasölu-
daga, sétn koma eins og drop-
inn í kýrnar og klóra innan
pyngjurnar hjá íbúum þessa
bæjar af reglubundnu misk-
unnarleysi allan ársins hring.
Ennfremur kynni mönnum að
koma til hugar, að á þessum
dýrtíðardögum væri réttast að
stinga við fótum, taka á sig
rögg og vísa öllu slíku betli á
dyr.
En það væri illa fariö, því að
vestri. A stríðsárunum var hann Rauði Krossinn ætti flestum
i svokallaöri friðarhreyfingu,
sem vildi binda sem skjótastan
hann eins og gengur og gerist enúa á stríðið við Rússland.
í flokkum. En hann hefir á-! Hann var í samninganefnd-
kveðnar skoðanir á málunum inni> þegar finnsk- rússneski
og hefir aldrei kveinkað sér við 1 sáttmálinn var gerður 1948. Á sin vegna, heldur vegna þm og
að berjast fyrir þeim og standa sama ári var hann formaður mín. Hann leitar aðstoðar
og falla með málstað sínum. | nefndár sem þingið sendi til okkar til þess að geta sent
Forseti íþróttasambandsins Englands. Fyrir nokkrum mán- kaupstaðarbörn í sveit á
eða öllum félögum fremur að
vera félag allra landsmanna.
R.K.Í. leitar nefnilega ekki
aðstoðar þinnar og minnar
sumrin og flutt sjúka og
særða þangað, sem hjálpar er
finnska hefir Kekkonen verið í uðum var hann í Moskvu til að
15 ár. Þar hefir hann líka sætt undirskrifa viðskiptasamning
gagnrýni og þaðan er saga, sem miúi landanna, en sá samning- helzt að vænta Hann leitar
lýsir ferli hans að vissu leyti ur er glæsilegasta afrek, sem nkkar til bess að
vel. | stjórn hans hefir unnið þau' aðstoðar okkar tu pess ao
Einu sinni var óvenjulega fast Þrjú misseri. sem hún hefir geta hlúð að sjómonnum í
deilt á formanninn á aðalfundi furið með völd. | verstöðvum og kennt folki
iþróttasambandsins. Þegar þeim var aiis ekki fátítt, að (víðsvegar um landið heima-
umræðum var haldið áfram, Paasikivi forseti kallaði Kekk- j hjúkrun, ungbarnameðferð og
benti Kekkonen fundinum á, onen fyrir sig til að heyra aiit ' slysahjálp. Og það minnsta,
að hann hefði takmarkaðan hans á málum meðan hann gem ylð getum gert er að
tíma til að vera þar. Ýmsir var ekki í ríkisstjórn. Það sýnir j leggja hönd . plóginn með
mndá h°annfrán þeTs'aS gætá nAur. ‘ “ |*>ví ****£*} félagar' Árgjald-
sparnaðar með fundartímann.' Kekkonen hefur haft mörg; ið er 10 kronur og ævigjaldið
Þegar Kekkonen varð að hverfa erfið og vandasöm stjornmala— | 100 kronur, ef menn kjosa
af fundi lvsti hann bví vfir störf með höndum. Hann var heldur að greiða í eitt skipti
að hann’tæki ekki við endur- formaður þeirrar stofnunar, fyrir öll.
kosningu sem formaður og fór sem sá til með fólki því, sem | Minnumst þess, að því fleiri
við það. Seinna um kvöldið fiutt var fra Austur-Finnlandi féiögum sem Rauði Krossinn
kom til hans sendinefnd frá eftir stríðið. Hann var dóms- , hefir & ’að skipa> því fyrr og
aðalfundinum og lagði fast að malaraðhðrra í stjorn Paasi-
honum að gefa kost á sér til:
formennsku einu sinni enn.
Kekkonen neitaði. Við svo búið
fór sendinefndin til baka til
(Iramhdld á 6. siðu.)
Raddir nábúanna
í forustugrein Mbl. í fyrra-
,í þessu sambandi verður
ekki gengið fram hjá þeirri
fundarins — og Kekkonen var
kosinn formaður með yfirgnæf
andi meirihluta.
Maður eins og Kekkonen eign' dag er rætt um verðlagseftir-
ast alltaf marga óvini og á- litið og segir þar m. a,:
kveðna andstæðinga. Honum er ,
brigzlað um margt sem ekki J
þykir prýða menn. Oftast er
talað um ofríki og óbilgirni. En
öllum ádeilum tekur Kekkonen
með karlmannlegri ró. Hann á
dómgreind sjálfur, og lætur sér
dagdóma andstæðinga í léttu
rúmi liggja.
Fagerholm forseti þingsin.s,
sem er harðasti andstæðingur
Kekkonens eins og sakir standa
i hefir deilt á hann fyrir það,
að hann væri óútreiknanlegur.
Kekkonen er frábitinn því að.
því betur fær hann brugðið
við, þegar við sjálf þurfum á
liðsinni hans að halda! Tök-
um vel á móti blómarósunum
á morgun!
Þ. G.
VarnaðarorÍS . .
(Framhald af 4. síðu.)
staðreynd, að verzlunar- og „margt sómafólk verður ílla
viðskiptaárferði i landinu ræð | statt
ur langsamlega mestu um það, . kirkju þja hreinskilnum
Trm*A' 1 n rri A nv* r\fT mr» o 111 “
Finnlandi. Honum hefir þvi aka seglum eftir vindi á kostnað
alltaf staðið nærri að vinna að stefnunnar. Hann leitar ekki
bættum kjörum bænda. Hann með þægilegum aug-
skipaði sér í þeirra lið strax á jýýgíngamálum og hikar ekki
skólaárunum og að loknu laga við að mæta staðreyndunum.
námi gekk hann i þjónustu j,ess vegna er hann oft óþjáll
bændasamtakanna sem lög- f locldaraleik stjórnmálanna.
fræðilegur ráðunautur. Arin
1932—36 vann hann í landbún-
aðráðuneytinu. Og á þeim árum
vann hann sér doktorsnafnbót.
Góð sambiið við aíla.
í utanríkismálum hefir Kekk
onen jafnan fylgt því, að Finn
Þaö er vissulega ekki
stjórnmálabarátta, sem hægt
er að bera sérstaka virðingu
fyrir að binda stórvirkustu at
vinnutækin mánuðum sam-
an um bezta bjargræöistím-
ann og koma svo til ríkisins
og heimta af því styrki og
uppbætur. íslenzka þjóðin
hefði ekki haldið velli í þessu
landi, ef hún hefði alltaf hátt
að búskap sínum á þann veg.
Það verðu vissulega ekki
annað sagt en að fátt klæði
nú Alþýðuflokksmenn ver,
hvort þeir eru á ísafirði eða
annarstaðar, að vera að fár-
ast yfir atvinnuleysi og gjald
eyrisskorti, þar sem þeir hafa
átt drýgstan þátt í að binda
megin hluta togaraflotans
mánuðum saman vegna kapp
hlaups síns við kommúnista,
er voru þó svo hyggnir þar
sem þeir réðu að stöðva ekki
arðbærustu veiðarnar. Með-
an Alþýðuflokkurinn hefir
ekki upp á aðra pólitík að
bjóða en að stöðva atvinnu-
hvort verðlagið er og um allt
siðferði í viðskiptamálum. Við
getum sett strangar reglur og
ráðið hundruð manna til þess
að framfylgja þeim. En meðji
að vöruskortur og vandræði
ríkja, verður alltaf miklum erf
iðleikum bundið að fram-
kvæma þær. Vakandi eftirlit
fólksins og samvinna þess við
verðlagsyfirvöldin geta þó auð
veldað það nokkuð. Þessvegna
er sjálfsagt að taka vel áskor
unum hins nýskipaða verð-
gæslustjóra til almennings um
samvinnu og aðstoð við hann
og starfsmenn hans. Svarti
markaðurinn og braskið er
ekki auövelt viðureignar. Þess
vegna er nauðsynlegt að fólkið
geri sitt til að ráða niðurlögum
þess. En þó að ný löggjöf sé
sett um verðlagseftirlit, nýir
embættismenn skipaðir og nýir
dómstólar settir á stofn, verð-
ur þjóðin fyrst og fremst að
gera sér ljóst, að slikar ráð-
stafanir geta ekki talist já-
kvætt úrræði gagnvart sjálf-
um vandanum, vöruskortinúm
svartamarkaðnum og brask-
inu. Aðeins auknar gjaldeyris
tekjur, meiri innflutningur,
klerki“.
En það er ill lítilmennska
að reyna að leita að brestum
í dagfarsyfirborði andstæð-
ingsins, þótt hann beri
hærra hlut i viðureigninni
Sá, sem með góðum rök-
um veitir málstað alþýðunn-
ar gegn húsbændum yðar,
þarf ekki að óttast yður sem
viljið þeim hrasandi
hrinda til falls,
hhekkja þeim veika til fulls
og alls“.
Honum
„. . hlýnar við þjóðarþelsins yl
það þekkir allt mannlegt og
finnur til;“
og hann hlýtur umbun
„fyrir orð, fyrir stund, sem
var steindauð þögð
í stofnunum þeirra háu“.
Reykjavík, 1. nóv. 1950
Gunnlaugur Pétursson
tækin og heimta uppbætur á
ríkissjóði, mun hann aldrei j frjálsari verzlun og heilbrigð-
endurheimta glatað fylgi og ari viðskiptahættir ,geta leyst
tapað traust. Til þess að ná
hnútinn.“
slíkum árangri verður hannj Það er vissulega rétt, að eng
að breyta fullkomlega um in sæmileg lausn er til á þess
starfshætti og taka upp sömu um májum> uema ffrjals verzl
vmnubrogð og Alþyðuflokk- þó verið nokkur úrbót, eink-
arnir á Norðurlöndum og um ef þag nytur aðstoöar
í Bretlandi hafa. og samvinnu neytenda.
Ctbreiðidi Tímann