Tíminn - 06.01.1951, Qupperneq 5

4. blað'.
TÍMINN, laugardaginn 6. janúar 1951.
5.
Laufiard. 6. jceit.
ERLENT YFIRLIT:
OMAR BRADLEY
Uiitlirmcnn Sians hafa gefið liomim nafnið
„hcrmaðnr licriiiannaima“
Stóreigna-
skatturinn
Eins og skýrt var frá í blöð-
unum í gær, er nú lokið út-
reikningi stóreignaskatts'
þess, sem lagður var á sam-'
kvæmt gengislækkunarlögun- |
um, og nemur hann samtals
52 millj. kr. Nú þegar verð-j
ur hafizt hianda um inn- j
heimtu hans. Vinnubrögðin'
við álagningu skatts þessa'
hafa þannig verið önnur og1
betri en í sambandi við eign-
araukaskattinn svónéfnda, er
lagður var á í stjórnartíð Stef
áns Jóhanns. Útreikningi
hans var ekki lokið, er stjórn
Stefáns hrökklaðist frá völd-
um, þótt lögin um skattinn
hefðu þá verið í gildi um
tveggja ára skeið. Sýnir þetta,
ásamt mörgu öðru, að vinnu-
brögð fjármálastjórnarinnar
hefir tekið miklum og góð-
um umskiptum.
Álagning stóreignaskatts
þess, sem hér um ræðir, er
fyrsta stóra ráðstöfunin, er
gerð hefir verið til þessa að
tryggja það, að þeir, sem breið
ust hafa bökin og mest hafa
grætt á verðbólgunni, borgi
sinn skerf til endurreisnar-
innar. Fyrir seinustu þing-
kosningar lagði Framsóknar-
flokkurinn á það ríka áherzlu,
að því aðeins yrðu auknar
byrðar lagðar á almenning
vegna viðreisnarráðstafana,
að þeir ríku borguðu hlut-
fallslega sitt. í samræmi við
þetta var Framsóknarflokkur
inn eini flokkurinn, sem hafði
það atriði i kosningastefnu-
skrá sinni, að lagður yrði á
stóreignáskattur. Hagfræð-
ingar þeir, sem sömdu geng-
islækkunarfrumvarpið, tóku
þetta síðan upp í frumvarp
sitt, þar sem sýnt var vegna
yfirlýsinga Framsóknarflokks
ins, að frv. myndi ekki ná
fram að ganga að öðrum
kosti. Fyrir atbeina Fram-
sóknarflokksins voru ákvæð-
in um skattinn síðan veru-
lega hert, skatturinn t. d. lát-
inn hækka upp í 25% á eign,
en frv. gerði ráð fyrir 12%
mest, og hann látinn ná til
allra eigna, en frv. gerði ráð
fyrir, að hann næði aðeins til
fasteigna.
Um það má náttúrlega deila
hvort ekki hafi mátt hafa
skattinn hærri. Þar kemur m.
a. til athugunar, að hefði
skatturinn verið hærri, gat
hann gengið of nærri nauð-
synlegum atvinnurekstri. Þá
er og þess að gæta, að Fram-
sóknarflokkurinn hafði hér
ekki við aðra en Sjálfstæðis-
menn að semja og þeir gerðvx
náttúrulega sitt ýtrasta til að
draga úr skattinum. Verka-
lýðsflokkarnir svonefndu
höfðu skorist úr leik, svo að
enginn stóreignaskattur hefði
verið lagður á, ef þeir hefðu
fengið að ráða. Hins vegar er
víst, að þeir hefðu talið það
tíðindi til næsta bæjar og
hampað því mjög, ef lagður
hefði verið á stóreignaskatt-
ur, er nam yfir 50 millj. kr., í
stjórnartíð þeirra.
Innheimtu skattsins á að
vera þannig háttuð sámkv.
gengislækkunarlögunum, að
hann á að greiöast innan sex
mánaða eftir að skattupphæð
in var tilkynnt gjaldanda.
f amerískum blöðum hefir
því verið hreyft, að til mála
geti komið, að þeir verði látnir
skipta um embætti Mac Arthur
og Omar Bradley, sem nú er
formaður herforingjaráðs
Bandaríkjanna. Heldur þykir
þetta þó ólíkleg tilgáta, en sýn-
ir hins vegar vel það álit, sem
Bradley nýtur. Það hefir oft
gerzt áður, þegar i vanda var
komið, að til hans vseri leitað.
Bradley hefir hlotið minni
herfrægð en þeir Mac Arthur,
Eisenhower og Marshall, en
margir telja hann þó jafnoka
þeirra á margan hátt. Hann hef
ir hins vegar alltaf unnið í kyr-
þey og kunnugir telja, að það
muni kærasta ósk hans að hann
geti dregið sig í hlé og stundað
sveitabúskap það, sem eftir er
ævinnar. Vafasamt er þó, að
það eigi fyrir honum að liggja.
Hér á eftir fer grein um Brad-
ley, er nýlega birtist í norska
blaðinu „Nationen“:
Glæsilegur árgangur.
Hópur sá, sem útskrifaðist
úr liðsforingjaskólanum í
West Point árið 1915 hefir
unnið sér óvenjulega frægð.
Meira en þrjátíu úr þeim ár-
gangi hafa hlotið generals
nafnbót. Einn af beim er
Dwight Eisenhower. Hann
tók gott próf, miklu betra en
Omar Bradley, sem var fertug
asti og fjórði maður sam-
kvæmt einkunnpnum. l
Sonur kennarans í sveita-'
þorpinu í Missouri var hlé-
drægur og prúður piltur og
enginn ætlaðist til mikils af
honum innan þessa glæsi-,
lega hóps. Hann komst samt
áfram og fyrir það þarf hann
engum að bakka nema sjálf-'
um sér. Hann hafði góða
reikningsgáfu og með elju og
þrautseigju varð hann af-
bragðsvel að sér í stærðfræði- j
legum hernaðarvísindum. Það I
hefir verið sagt, að hann hafi
þroskað höfuð sitt svo, að
hann gleymi sjaldan þýðingar |
mikilli tölu og misminni aldr-
ei.
Með stærðfræðilegri ró.
Bradley tekur á málum
með öruggri ró stærðfræðings
ins. Auk þess er hann hverj-,
um manni ábyggilegri og
vegna þessara eiginleika skip- j
aði Marshall hann yfirmann,
æfingaskólans i Fort Benning ,
í ársbyrjun 1941. Það voru
fótgönguliðsmenn, sem voru
þjálfaðir í beim skóla og þar (
var lagður grundvöllur að á-,
hrifum Bandaríkjamanna í
síðustu heimsstyrjöld. Brad-
ley lætur ekkert tækifæri ó-
notað til að tala máli fót-
gönguliðsins. Að hans áliti er
það þýðingarmesti hluti hers
ins.
Bradley fór með fótliðum
sínum tií Norðu-Afríku, þeg-
ar Bandaríkin sendu herlið
þangað. Hann stjórnaði bar
öðrum her beirra vorið 1943,
þegar hann tók hafnarborg-
ina Bizerta í Tunis með ó-
væntri hliðarárás. Þar voru
40 þúsund Þjóðverja teknir
til fanga. Bradley stjórnaði
sókninni af mikilli prýði og
hann og Patton voru settir
til að stjórna innrásinni á
Sikiley. Sú herferð tókst svo
vel, að Bradley voru veittar
ýmsar nýjar sæmdir og var
kaliaður til London til að
vinna með Eisenhower að
undirbúningi innrásarinnar í
Frakkland.
„Ilcrmaður hermannanna".
Bradley vann sér enn nýja
frægð í styrjöldinni í Frakk- j
landi. Það var hann, sem stjóra-
aði hernum við St. Lo og hrakti
Þjóðverja brott úr Normandí.
Seinna var það hann, sem mætti
sókn Þjóðverja í Ardennafjöll-
um. Vegna þess að upplýsingar
skorti kom gagnsókn von Rund-
stedts honum á óvart. Rund-
stedt brauzt með her sinn gegn
um víglínu Bandaríkjamanna.
En Bradley stjórnaði frekari
aðgerðum, gagnsóknin hjaðn-
aði og Þjóðverjar voru hraktir
til baka.
Bradley hefir, sem herfor-
ingi, orðið afburða vinsæll með
al liðsmanna sinna. Þeir höfðu
sérstakar mætur á foringja sín-
um og gáfu honum nafnbótina
„hermaður hermannanna“. Ekk
ert tignarheiti æðra áttu þeir1
Itn-
I Það var þvi vinsæl raðstöfun,
þegar Truman forseti skipaði
Bradley yfir þá stofnun, sem
úthlutaði eftirlaunum til 15
millj. hermanna, sem afskráðir
voru, og aðstandenda þeirra.
Það starf varð upphaf lang-
vinnrar þjónustu í Washington.
Þegar Eisenhower lét af for-
mennsku herforingjaráðsins
1948, varð Bradley eftirmaður
hans þar.
Andstæðingur
einangrunarsinna.
Bradley hefir ekki breytzt á
þessum ferli til æðstu metorða.
En þessi alúðlegi og jafnvel
hlédrægi herforingi hefir sýnt,
að hann getur líka barizt fyrir
skoðunum sínum. Það sýndi sig
fyrst í ágreiningi við Matthews
flotamálaráðherra og lauk því
svo, að Matthews lét af em-
bætti. Seinna dró Bradley af
sér silkihanzkana þegar átökin
hörðnuðu um það, hvort Banda
ríkin ættu að einangra sig eða
taka þátt í heimsmálum með
Evrópuþjóðum. Bradley var þá
einhver harðasti andstæðingur
einangrunarsinna, sem vildu
láta fara sem verkast vildi um
þær þjóðir, sem Bandaríkin
þyrftu ekki beinlínis að skipta
sér af sjálfra sín vegna. Hann
var einhver ákveðnasti fylgis-
maður Atlantshafsbandalags-
ins.
Og nú er Omar Bradley í
brennidepli þeirra alvarlegu
hluta, sem eru að gerast. Hann
sér nú hersveitir sinar hörfa
BltADLEY
Árásir Þjóðviljans
á Þórð Björnsson
Þjóðviljinn hefir í seinni
tíð mjög beint vopnura sín-
um gegn Framsóknarflokkn-
j um í Reykjavík og þó einkum
| gegn þeim Rannveigu Þor-
steinsdóttur og Þórði Björns-
syni. Mjög er þessi vopnaburð
(ur misheppnaður að vonura,
en þó athyglisverður vegna
þess, að hann sýnir ljóslega,
að það er Framsóknarflokk-
j urinn, er kommúnistar óttast
i nú mest. Það er ný sönnun
þess, að kommúnistar telja,
að þeim stafi miklu nieiri
hætta af störfum umbéta-
undan kommúnistum í Kóreu og fJokkanna en íhaidsins. Þt ;s
verður stöðugt að taka nýjar (vegna hamast nú Þjóðviljíun
ákvarðanir eftir því sem málin m|klu meira gegn Rannveigu
raðast. En jafnframt stendur Þorsteinsdóttur og j,ó/ói
hann í fylkmgarbrjosti, þar sem _... . . .
Bandaríkin og aðrar lýðræðis-, Bjornssyni en þingmonnum
þjóðir byggja upp varnir sínar bæjarfulltruum Sjalfstæð-
gegn eyðingarógnum. Og það isflokksins í Reykjavík.
eru ekki sízt þjóðir Vestur-Evr- | Undanfarna daga hefir
ópu, sem finna öryggi í því, að pjóðviljinn einkum gert hríð
svo yiðsýnn maður og vitur er að Þórði gjörnssyni vegna til-
æðsti yfirmaður Bandaríkjahers na hans yið fj4rhagsáæll.
J un bæjarins. Þjóðviljinn finn
ur, að Þórður hefir barist fyr-
ir réttu og vinsælu máii, þar
sem hann beitti sér einn bæj-
aifulltrúanna gegn hækkun
útsvaranna. Þjóðviljinn finn-
ur einnig, að það mælist ekki
vel fyrir, að bæjarfulltrúar
kommúnista skuli hafa gerzt
hjálparmenn íhaidsins við
útsvarshækkunina.
Þjóðviljinn hóf árásirnar
gegn Þórði með því að deila á
tillögu hans um einnar millj.
kr. lækkun á framlagi til bæj
arbygginga. Þjóðviljinn sagði,
að sú tillaga væri í litlu sam-
ræmi við skrif Tímans fyrir
seinustu bæjarstjói'narkosn-
ingar. Slíkt er þó fullur upp-
spuni, því að það hefir aldrei
verið skoðun eða stefna Tím-
ans, að leyst yrði úr húsnæð-
isvandræðum efnalítilla
manna með bæjarbygging-
um, er væru í höndum íhalds
ins. Slík byggingastarfsemi
dregur þvert á móti úr ann-
,arri æskilegri byggingarstarf
senji, eins og bygglngum
byggingafélaga verkamanna.
Þær íbúðir, sem bærinn hef-
ir byggt undir stjórn íhalds-
ins, hafa bæði orðið ócðli-
lega dýrar og ekki lent til fá-
tæklinganna, heldur til vild-
arvina íhaldsins. Frekari um
hafa
Ef hann mætti.
Omar Bradley á ekki margar
tómstundir, en þeim eyðir hann
einkum heima hjá konu sinni,
dóttur sunnudagsskólakennar-
ans í æskuþorpinu þeirra í
Missouri. Þessi 57 ára gamli
stríðsmaður er heimakær enn
þá og hann er undarlega sjald-
séður í veizlum og samkvæm-
um, þó að hann sé einn af æðstu
og voldugustu mönnum í Wash-
ington.
Og nú dreymir Omar Bradley
um að mega láta af störfum í
ágústmánuði næsta ár, þegar
aldur leyfir honum að hverfa
frá herþjónustu. Þá ætlar hann
að setjast að á litlu og rólegu
(Framhald á 4. síðu)
Þeim, sem greiða yfir 2000
kr. skatt, er heimilt að
greiða 90 af skattupphæðinni
með veðtryggðum skuldabréf
um, er greiðist með jöfnum
afborgunum á eigi lengri
tíma en 20 árum og séu árs-
vextir 4%. Geta þessar vaxta
greiðslur aukið talsvert tekj-
ur þær, sem skatturinn end-
anlega gefur.
Hinni samanlögðu skatta-
upphæð skal skipt þannig:
Aflatryggingarsjóður fær
fyrstu 5 millj. kr., sem greidd
ar eru, en 10 millj. skal greiða
til uppbóta á sparifé. Það, sem
þá er eftir, skal skiptast að
jöfnu milli ríkiáins annars
vegar, er ver sínum hluta til
að greiða niður skuldir, og
byggingarsjóös Búnaðarbank-
ans og byggingarsj óðs verka-
manna annars vegar. Samkv.
framansögðu verður hlutur
ríkisins um 18 millj. kr., hlut-
ur byggingarsjóðs Búnaðar-
bankans 9 millj. kr. og hlutur
byggingarsjóðs verkamanna
9 millj. kr. Einum þriðja af
framlaginu til* byggingarsjóðs
verkamanna má verja til að
styrkja bæjarfélög, er byggja
íbúðir í þvi skyni að útrýma
heilsuspillandi húsnæði. Get
ur því svo farið ,að bygging-
arsjóður verkamanna fái
ekki nema 6 rnillj. kr.
Raddir nábáarma
í forustugrein Þjóðviljans í
fyrradag er reynt að halda
því fram, að Rússar geri sig
ekki seka um „útþenslu-
stefnú*. Þjóðviljinn segir m.
a.:
„Dag eftir dag og ár eftir ár
klifa málgögn afturhaldsins,
jafnt hér á landi sem í öðrum
„vestrænum" löndum, á „út-
þenslustefnu Rússa“ og telja
hana hina mestu ógnun við
heimsfriðinn. Hvað er þá , út-
þenslustefna Rússa“? Það er
staðreynd sem engin tök eru á
að hrekja að einmitt Sovét-
ríkin hafa síðan stríði lauk ræður um þetta mál
forðazt öll afskipti af innan-'
landsmálum nokkurrar þjóðar
af mikilli stefnufestu og hald-
ið á lofti merki friðarins. Her-
menn Sovétríkjanna hafa ekki
Iíka orðið til þess, að Þjóð-
viljinn hefir hætt að deila á
umrædda tillögu Þórðar, því
að hann hefir fundið, að það
mælist ekki vel fyrir. að bæjar
hleypt af skoti síðan þeir lögðu . fujltrdar kommúnista skj’ldu
hen fasismans að velli. Þeir; . b {
hafa horfið heim úr löpdum i IesgJa„tu’ 0 „p Dyggin„
arstarfsemi íhaldsms yrði
enn aukin og útsvörin þyngd
á bæjarbúum, svo að íhaldið
gæti byggt yfir enn fleiri
stuðningsmenn sina, er þurfa
þess þó síður með en fjöl-
margir aðrir.
Eftir að Þjóðviljlnn varð
nágrannaríkja sinna, sem þeir
færðu frelsi á ný og ekki brot-
ið samninga á neinni þjóð.
Mætti okkur Islendingum vera
sérstaklega minnisstæð dæmin
um Norður-Noreg og Borgund
arhólm í þessu efni“.
Það getur verið hægt að
halda slíkri „fræðslu“ uppi t að hopa úr þessari skotgröf,
austan járntjaldsins, en hér j greip hann það næst til ráðs.
gagnar hún ekki. Hafa Rússar j að deila á Þórð fyrir tillögu
kannske haldið heim með her; hans um 69 þús. kr. lækkun
sinn úr Eistlandi, Lettlandi, I á skrifstoíukostnaði bæjar-
Litháen, frá Austur-Póllandi, j læknis. Þjóðvilj. túlkaði þetta
Bessarabíu og finnsku Kyrjála j þannig, að Þórður hefði flutt
héruðunum, sem þeir her- j tillögu um lækkun á framlagi
námu á stríðsárunum, eða j til heilbrigðismála og væri
hafa þeir látið innanríkismál það í litlu samræmi við skrif
Rúmena, Ungverja, Tékka og
Pólverja afskiptalaus? Stafar
líka ekki Títódeilan af íhlut-
un Rússa í innanríkismál
Júgóslava? Þjóðviljinn hjálp-
ar ekki málstað Rússa með
jafn augljósum ósannindum
og þeim, sem felast í um-
ræddri forustugrein hans.
Sigríðar Eiríksdóttur fvrir
bæjarstjórnarkosningarnar.
Vitanlega hélt Sigríður því
hvergi fram, að skrifstofu-
kostnaður í sambandi við heil
brigðismálin ætti að vera ó-
eðlilega hár, heldur er hún
áreiðanlega á þeirri skoðun,
(Framhald á 6. síðu.>.