Tíminn - 25.01.1951, Blaðsíða 3

20. blaff
TÍMINN, fimmtudaginn 25. janúar 1951.
3
>uuuiH«>uiinim> „ >»> „„iiiiiiii •'■■■„ ■•■■■■„„■■■„■ •■■■■■••■••■■•■■■■■■•■■■■■ „.„•■■■■ ■■■ ■„■ „„„„ „„„,„„
VETTVANGUR ÆSKUNNAR
Málgagn Sainbands ungra Frainsóknarmaiina — Ritstjóri: Sveinn Skorri Ilöskuldsson
.................................................................„■„■„„■„„............■>■■>■„>.....„■■■■„■„■■>■„■■.■„„■■■„■„■„■■„„■„„„■■■„.......„,„„„
n
íi- 3.
cinivin nnmci
Um 4. Þetta ákvæði er einskonar v'ðauk. við regluna um
úthlutun tekjuafgangs. Það á að fyrirbyggja að ekki sé far-
ið í kringum hana eftir krókaleiðum meö þv.í að greiða óeðll-
lega háa vexti af inneignum, bar sem slíkar inneign'r eru
ekki lagðar til grundvallar Arið úíhlutun tekjuafgangs. í ís-
lenzkum samvinnufélögum mega vextir af inne gnum félags
manna ekki vera hærri en 1VX% ofan við inn’ánsvexti í
bönkum. Ilér er undirstrikað að fjármagnið á aðeins að fá
réttmætt og viðurkennt endurgjald, ef svo má segja. Með
þessu á að fyrirbyggja að samvinnufélög geti orðið gróða-
félög einstakra matina.
Um 5. Vart verður nógsamlega undirstríkað hversu þýð-
ingarmikið er að forðast lánsviðskipti í félögunum. Það á
að viðhafa staðgreiðslu, þar sem þess er nokkur kostur. Þar
scm óframkvæmanlegt hefir reynzt að framfylgja henni,
hefir oft verið hafður á sá háttur, þar sem bændur eða aðrir
framleiðendur eiga í hlut, að þeir setji sérstaka tryggingu
fyrir greiðslu með afuröum sínum.
Ekkert hefir reynzt samvinnufélögunum jafnhættulegt og
það að reka lánsviðskipti og þarafleiðandi skuldasöfnun
félagsmanna. Uyri- og síðar hefir margra ára starf og miklar
fyrirætlámr hrunið -til grunna á stuttum tíma af þeim á-
stæðum að lánsviðskipti tíðkuðust.
Á víð og dreif
Út um byggðir landsins
hafa ungmennafélögin jafn-
an átt forgöngu um félags-
— F riharmátln. —
Allmiklar umræður hafa ] Nei. Rússland er lokað land,
^undanfarið orðið um friðar-' yfir því hvílir dularblæja ó-
líf. Þau hafa á vissan hátt, má-Iin, eins og þau eru nefnd. kynnisins, þar fá aðrar þjóðir
markað merkilegt spor í fé- > gnda þótt ófriðarhættan hafi ekki að vita, hvað gerist.
lagsmálum þjóöarinnar, og yerið aðalumræðuefnið. | Einmitt þessi aðferð eins
eiga miklar þakkir skyldar j Munu menn þar minnugir mesta stórveldis heimsins á
fyrir starf sitt. | friðarþingsins, sem haldið sinn þátt í þeirri tortryggni,
Það liggur ótrúlegt erfiði var f Varsjá, og í fyrrakvöld 1
að baki því að halda uppi fé- .hélt Stúdentafélag Reykjavik
lagslífi í strjálbyggðum sveit- j ur umræðufund um friðar-
um. En þeim mun meiri er málin
sem nú ríkir í heiminum.
Á blómatíma hins forna
Rómaveldis ríkti friður, af því
að það var svo voldugt, að eng
in þjóð hafði bolmagn til að
____________________ rísa gegn því.
Víða hafa ungmennafélög hin frumstæðari trúarbrögð I Það er, ef til vill, þess kon
rekið myndarlega leikstarf-. mannkynsins endurspegla ar friður, sem kommúnistar
sómi þeirra, sem beita sér
fyrir slíkum samtökum.
Draumur mannkynsins um
frið er gamall orðinn. Jafnvel
En slík viðskiþtí eru ekki einungýs hættuleg fyrir félögin,
heldur sérstaklega fyrir félagsmennina sem einstklinga.
semi; _ jþessa von, að ekki sé talað
Þessi þáttur starfs þeirra um fagnaðarerindi kristn-
hefir mikið menningarlegt! innar> frig á jörg.
gildi. Það starf, sem leikend- j pgiitisk þróun mannkyns-
urnir leggja þannig á sig í ins Sýnir; hvernig það hefir
tómstundum sínum, veitir smáfikrað sig áfram. Það er
ekki aðeins öðrum holla og og trú fiestra, að svo muni
menningarlega skemmtun, enn haida áfram. Aðeins kom
heldur þroskar þá sjálfa. imúnistar telja sig hafa fund-
Félög ungra Framsóknar-1 jg sæiuríkið það ríkisform,
manna hafa víða átt göðan; sem mannkyninu sé hollast
þátt í að auka á fjölbreytni1 ag staðna í.
félags- og skemmtanalífs í
þeim héruðum, þar sem þau
starfa.
Nú í vetur gangast ungir
Framsóknarmenn í Árnes-
Það er eðlilegt, að svo lang
an tíma, sem þessi þróun
innanríkisstjórnmálanna hef
ir tekið, þá sé ennþá langt
í land, að alheimsstjórnmál-
Það er marsrevnt að lánaviðskinti hókstafleíra hvetia til syslu fyrir myndarlegum -n hafi mótazt að fullu.
ao er margreynt, að lanaviöskipti bokstaílega hvetja tu skemmtisamk0mum. Það er i Huemvndin um alheimsríki
skuldasofnunar fram yfir það, sem nauðsyn krefst. I þeim fullkomin ástæða fyrir unga' hefirþó vakað fyrir mörgum
liggur falin sú hætta, að menn hætti að fylgjast með fjár- Framsóknarmenn annars! einvalda, en þeir hafa bund-
ið vonir sínar við vald sitt
og mátt, en ekki við jafnrétti
þjóðanna. Og það verður áldr
Þessa dagana er unnið að ei friður í heiminum, fyrr en
allar þjóðir heimsins beygja
sig fyrir sömu lögum, lögum,
sem ganga jafnt yfir háa sem
lága, yfir smáþjóðir og stór-
veldi.
hag sínum, eyði meiru en þeir geta greitt og reiða sig á staðar á landinu, að taka sér
framtíðina í þessu efni. Margir hafa þannig bundið sér og Árnesinga til fyrirmyndai
sínum ok, sem hefir gert Iífið erfiðara og hamingjusnauð
ara. — Staðgreiðsla gerir það að verkum, að menn neyta 'þv: ^“komrmáiefnum^sjáv-
cigi meir en þeir afla, og hver maður þekkir fremur sinn arútvegsins á réttan kjöl.
eigln fjárhag. Þannig myndast grundvöllur efnalegs og Það hljóta að vera vonir
andlegs sjálfstæðis einstaklinganna. allra landsmanna, að takast
megi að koma þessum stærsta
Um 6. Hér er um að ræða viðkvæm og varasöm atriði, sem atvinnuvegi þjóðarinnar á
víða um lönd hafa haft í för með sér ósamkomulag og jafn heilbrigðan grundvöll.
vel hreinan klofning samvinnufélaga. Það hef'r því af mikl- I hefi víða orðið þess var
um meirihluta samvinnusambanda verið undirstrikuð sú
meðal ungra Framsóknar-
manna, að þeir hafa áhuga
gamla regla félaganna að þau leiði hjá sér trúarde.lur og á þvi ag færa samvinnu-
haldi sér utan við flokkapólitík. Samvinnufélögin taka þó stefnuna meira út í atvinnu-
að sjálfsögðu upp andstöðu gegn þeim aðilum, sem vinna á lífið.
móti hagSmunum félaganna, og samstöðu með þeim aðil- ! a- ^ia^a Þen talað um
um, sem styðja málstað þeirra.
samvinnuútgerð.
I Samvinnustefnan hefir þeg
Gildir í því efni einu hvort um er að ræða stjórnmála- ar sýnt og sannað yfirburði
flokka trúarflokka eða aðra aðila og getur slíkt eigi talizt sína yfir hagkerfi einstakl-
brot á hluííeyslsreglunni. Félagsmenn njóta sama réttar í úigshyggj unna.r.
. I Ungir Framsóknarmenn
samvinnufelagi hvftrjar sem skoðamr þexrra x þessum efn- œttu að yerða fyrgtir til að
um kunna að vera. jkoma af stað umræðum um
Um 7. Frá dögum fyrstu samvinnufélaganna hefir fræðslu Þessi mal-
^tarfsemi ver.ð talin ofravikjanlegur þattur x starf, þexrra. I eftir að marka jafnmerk spor
Félögin eru bvggð á lýðræðisgrundvelli og gengi þeirra og j sögu sjavarútvegsins og hún
(ilvera þess vegna háð því að þroski félagsmanna sé sem
mestur. Fræðslustarf ð beinist einnig .að þjóðfélaginu al-
menn. Þetta .byggist á sömu ástæðum þ. e. a. s. þeim að
auka þekkingu og þroska sem flestra þjóðfélagsþegna og
treysta þannig frjálsræði og lýðræði. Samvinnufélög geta
ekki þrifizt nema í lýðræðisþjóðfélagi.
Fræðslustarfið innan félaganna er fyrst og fremst í því
fólgið, að viðhalda og auka þckkingu félagsmanna á til-
gangi, skipulagi og starfsháttum félagánna, og skyldum mál-
um. Félögin eru mikill þáttur í okkar þjóðfélagi og verður
því margs að gæta og margt að athuga um starf þeirra, stöðu
og þjóðfélagsþýðingu.
Samvinnumenn getur greint á I ýmsum efnum, en þeir
eru sammála um það, að þeir menn, sem starfa af áhuga
og heilum hug í samvinnufélögunum, vinna sjálfum sér og
þjóðfélaginu gagn. Heilbrigt samvinnustarf mótar þá, sem
í því taka þátt, gerir þá réttsýna og glöggskyggna í við-
skiptum, gerir þá hæfari til sameiginlegra átaka án þess
að þeir verði ósjálfstæðir. Þannig vinnur samvinnan að því
að skapa réttlátt og frjálst þjóðfélag.
befir þegar gert í landbún
aðinum.
★
Þjóðviljinn og Morgunblað-
ið hafa undanfarið haldið
uppi árásum á Olíufélagið.
Er orsökin aðallega sú að S.
í. S. er aðili að því.
Kemur bezt í ljós í þessum
árásum, að þessir flokkar
telja samvinnustefnuna sinn
höfuðfjanda.
Kommúnistar annars vegar,
af því að hún jafnar kjör
manna á lýðræðisgrundvelli,
án ríkiseinokunar og þving-
ana.
Morgunblaðið á hinn bóg-
inn, af því að það telur fylgj
endum sínum stafa hætta af
samkeppni samvinnufélag-
anna.
Þessar árásir ættu að vera
samvinnumönnum hvöt til að
standa betur saman en áður,
Flestir, sem nokkuð eru
komnir til vits og ára, þekkja
þau grundvallarlögmál, sem
vinsamleg sambúð einstakl-
inga hlítir.
Og við sjáum, að hinn eini
heilbrigði grundvöllur sannr-
ar vináttu er einlægni og trún
aður. Af því má ráða, að nokk
uð svipað sé um sambúð
þjóða á milli. En lengst af
hefir viðhorfið í millirikjavið
skiptum markazt af kappi og
metnaði, enda ber sagan því
vitni: Styrjaldir og yfirgang-
ur móta framsvið sögunnar
fram á þennan dag.
Kommúnistar allra landa
reka nú mjög áróður, sem þeir
kalla friðarboðskap. Um þenn
an áróður er það að segja,
að ekki mun af honum veita
til að hamla á móti hinu
„villta stríðsæsingabrjálæði
kapitalismans."
En móðurland kommúnista
Rússland? Leggur það sinn
skerf til friðsamlegrar lausn-
ar vandamála mannkynsins?
Stuðlar það að því að eyða
tortryggni þjóða á milli?
sækjast eftir. Einhvers konar
dauðamók skelfdra smáþjóða,
sem falli í duftið fyrir hinu
volduga heimaríki kommún-
ismans.
Allar styrjaldir eru sprottn
ar af kúgun alþýðunnar, sem
arðræningjar alls mannkyns-
ins svínbeygja.
Er alþýðan í ríki kommún-
ismans frjálsari en meðal vest
rænna lýðræðisþjóða, t. d.
Norðurlanda?
Ber hún réttlátari hlut frá
borði en alþýða þeirra?
Er enginn lífskjaramunur?
Ef ekki, hvers vegna má hin
kúgaða alþýða vestrænna
þjóða ekki kynnast sælunni?
Uppreisnir og byltingar er
hið eina ofbeldi, sem á sið-
ferðilegan rétt á sér, segja
kommúnistar.
Myndi það lögmál gilda, ef
einhver leppþjóð Rússa i A,-
Evrópu risi upp gegn valdinu?
„Sannleikurinn og sann-
leikurinn einn mun gera yður
frjálsa,“ sagði einhver spak-
ur maður.
Það verður aldrei friðvæn-
legt meðan ein stórþjóð lokar
sig frá umheiminum, og eyk-
ur með því andúð og tor-
tryggni þjóöa á milli.
Meðan þessi sama þjóð
leggur undir sig og kúgar
fjölda nágrannaþjóða sinna,
meðan hún rekur beint og ó-
beint stríð í Kóreu gegn Hin-
um sameinuðu þjóðum, verð-
ur friðurinn i heiminum lævi
blandinn.
Ef hver þjóð hins vegar
gerir sér far um að vita sann
leikann um aðrar þjóðir, þá
er meiri von til skilnings og
vinsamlegrar sambúðar í
heiminum.
En einangrunarstefna Rússa
stuðlar ekki að bættum frið-
arhorfum. Þvert á móti, hún
er ein helzta orsök þess ótta,
sem er uggvænlegur fyrirboði
styrjalda.
Þegar æskulýður hinna
ýmsu þjóða hefir lært að virða
og meta óskir og vonir hinna
ýmsu kynþátta, verður frið-
ur í heiminum, en fyrr ekki.
Frímerkjaskipti
Sendið mér 100 íslenzk fri-
mcrki. Ég senði yður um h*l
200 erlend frímerki.
Frímerkjaverzlun,
F. O. Box 356, Reykjavík-
JON 4GN4R8-
gegn þessum afflytjendum
stefnunnar til hægri og
vinstri.
TENGILL H.F.
Heiði við Kleppsveg
Sími 80 694 >
annast hverskonar raflagn-
lr og viðgerðir svo sem: Verk
smiðjulagnir, húsalagnir,
skipalagnir ásamt viðgerðum
og uppsetnlngu & mótorum,
röntgentækjum og heimllls-
vélum.