Tíminn - 21.02.1951, Blaðsíða 3

43. blað.
TÍMINN, miðvikudaginn 21. febrúar 1951.
3
í slendingalDættir
Dánarminning: Bjarni M. Guðmundsson f\
bóndi, Kirkjuból
Hinn 29. jan. lézt að heim-
ili sínú Kirkjubcli í Dýrafirði
bændaöldungur.nn Bjarni
Magnús Guðmundsson, 72 ára
að aldri.
Hann var fæddur að Arn-
arnúpi i sömu sveit, 28. sept.
1878, sonur hjónanna Guð-
bjargar Bjarnadóttur og Guð
mundar Guðmundssonar bú-
enda á Arnarnúpi. Guðmund
ur bóndi drukknaði í fiski-
róðri á báti sínum frá Fjalla-
skaga er Bjarni var 8 ára gam
all. Bjó Guðbjörg móðir hans j
eftir á Arnarnúpi um langt
skeið góðu búi.
Bjarni stundaði nám í
Flensborgarskólanum frá
1902—04 og útskrifaðist það-
an. Jafnframt skólanáminu
nam hann organslátt.
Bjarni kvongaðist 24. sept.
1905 Gúðmundu Guðmunds-
dóttur, Nathanalssonar
bónda á Kirkjubóli og konu
hans Margrétar Guðmunds-
dóttur, hinni mestu ágætis-
konu, er var Bjarna góður ]ífs
förunautur og samhent hon-
um um búsýslu alla. Fyrsta
veturinn eftir giftinguna
dvöldu ungu hjónin á ísa-
firði og stundaði Bjarni þar
smíðanám. Næsta ár dvöldu
þau að Kirkjubóli, en bjuggu
á Arnarnúpi eitt ár. Vorið
1908 fluttu þau aftur að
Kirkjubóli og ^tóku við jörð-
inni og bjúggu þar óslitið þar
til Guðmundur lézt 4. júní
1943. Voru þau fyrstu árin
leiguliðar, en keyptu jörðina
smám saman.
Börn þeirra hjóna: Magnús
Jón, dó 22 ára, Margrét, gift
Kristjáni Guðmundssyni frá
Haukadal, nú búsett á Akra-
nesi, Aðalbjörg, gift Þorvaldi
Ellert Ásmundssyni skip-
stjóra og útgerðarmanni á
Akranesi, Vésteinn giftur
Rósu Guðmundsdóttur, bú
sett í Keflavik, Ásdís, gift
Guðmundi Jónssyni frá Þing
eyri, búa á Kirkjubóli, ásamt
Knúti syni Bjarna er einnig
býr þar ásamt móður s'nni.
Ejarni starfaði mikið að fé
lagsmálum, stofnaði og stjórn
aði söngkór í sveit sinni,
var lengi organleikari í sókn-
arkirkju sinn', í hreppsnefnd
Þingeyrarhrepps um langt
ára b 1, í stjórn búnaðarfélags
sveitarinnar lengi o. fl.
Bjarni var þó fyrst og
fremst bónd'. í þess orðs beztu
merkingu.
Ábýlisjörð sinni skilaði
hann með stóru og vel hirtu
túni, góðum húsakost' og vel
ræktuðum og góðum bústofni.
Allt þar ber vott um snyrti-
mennsku, fyrirhyggju og ör-
yggi, allt byggt á traustum
grunni. Kirkjubólsheimilið
var traustur hornsteinn þjóð
félagsins. Þar var ekki um
heyleysi eða töp af ógætilegri
áhættu að ræða. Þar var held
ur ekki um neinn happagróða
að ræða, en öruggur og traust
ur efnahagur byggðist á at-
orku, dugnaði og fyrirhyggju.
Gekk þó húsbóndinn lítt heill
til starfa, þar eð hann veikt-
ist skömmu eftir giftingu af
lungnabólgu, og upp úr henni
fékk hann astma, er þjáði
hann æ síðan.
Bjarni var mikill vexti og
karlmannlegur á vöxt, glað-
ur og ljúfur í viðkynningu
gestrisinn og góður heim að
sækja og voru þau hjón mjög
samtaka um það að veita gest
um sínum yndi og gagn við
náin kynni, þar sem þar fór
saman ágæt risna og fróð-
legar og vekjandi samræður
um hugðarmál dagsins og oú-
andmanna-
Sonur, dóttir og tengdason-
ur hafa þegar sýnt það, að á
Kirkjubóli verður öllu haldið
í horfinu og jafnframt eótt
fram. Þar dvaldi Bjarni síð-
ustu æfiárin á óðali sínu í
ástúð og ánægju, vitandi það
í góðum höndum.
16. 2. 1951.
J. D.
Námslánasjóðnr
Gylfi Þ. Gíslason og Helgi
Jónasson hafa flutt í Alþingi
svo hljóðandi tillögu um
námslánasjóð:
Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að undirbúa
fyrir næsta reglulegt þing frv.
til laga um lánasjóð, er veiti
lán ísl. námsmönnum, er
nám stunda erlendis.
Greinargerð tillögunnar er
á þessa leið:
Um veitingu námsstyrkja
af op nberu fé er þeirri reglu
yfirleitt fylgt að veita engum
styrk lengur en um fjögurra
ára skeið. Fjöldi námsmanna
nýtur þó styrks um skemmri
tíma, og margir fá engan
námsstyrk.
Flestar greinar háskóla-
náms, a. m. k. á Norðurlönd-
um og víðar í Evrópu, krefj-
ast 5 ára náms og nokkrar
jafnvel lengri námstíma. Er
því auðsætt, að flestum ís-
lenzkum námsmönnum sem
siíkt nám stunda, reynist róð-
urinn örðugur undir lokin.
Langfæstir þeirra eru svo
Skem.m.tanalíf
M'kið hefir verið ritað og
rætt undanfarið um skemmt
anir félaga, sem stofnað virð-
ist mest til i þeim tilgangi
að afla fjár með áfengissölu
til ýmis konar starfsemi fé-
laganna. Skal hér ekkert um
þessar skemmtanir íþróttafé-
laganna og fleiri dæmt, þótt
leiðinlegt virðist fyrir æsku-
lýðsfélög að þurfa að afla sér
tekna með áfengissölu.
En það er fjölmennur fé-
lagsskapur æskufólks í land-
inu, sem aldrei hefir heyrzt
getið um að aflaði sér tekna
með( áfengissölu, og það eru
Ungmennafélög íslands.
í U.M.F. íslands éru nú
tæplega 200 félög. Þeim heyr-
ist oft hallmælt fyrir að þau
séu lítið annað en skemmti-
félög. Auðvitað er það ekki
rétt, því að þau hafa alltaf
haft og hafa enn margs kon-
ar aðra starfsemi með hönd-
um.
En segjum nú að rétt væri,
að Ungmennafélögin væru
staddir, að þeir kom:st hjá[agauega skemmtifélög, þá
því að stofna til verulegra gætu þau samt unnið ómet-
skulda. Þess eru einnig mörg anlegt gagn.
dæmi, að efnilegir námsmenn ( Saga allra‘ landa sýnir það ^
sem lokið höfðu meginhluta giöggt, að skemmtanir hafa j fáheyrt okurverð, helzt frá
náms síns, hafi orðið að jafnan fyigt hverri þjóð aft-1 Reykjavík.
einn ölvaður maður slangr-
aði inn á þessar samkomur,
hefir hann venjulega farið
fljótlega út aftur. Þar fann
hann að var ekki andrúms-
loft fyrir sig.
í Hreðavatnsskála hefir
löngum verið glatt á hjalla
á sumrin meðan kaupstaða-
fólkið dvelur þar umhverfis
í tjöldum í sumarleyfum sín-
um.
Á sumum sumrum hefir
nær því algerlega verið slopp
ið þar við alla ölvun. En aft
ur á móti hefir stundum kom
ið fyrir að ölvun hefir gosið
þar upp til mikilla leiðinda,
einkum þó einstaka laugar-
dagskvöld og þá sérstaklega
tvö síðustu sumrin laugar-
dagskvöldin fyrir frídag verzl-
unarmanna. Þeir, sem ölvun-
inni og óspektunum valda
eru einhvers konar „rónar“,
sem koma blindfullir og sam
hliða þeim dragast stundum
leynivínsalar, sem pranga út
rándýru áfengi umhverfis sig,
án þess að við verði ráð;ð.
Er hin mesta plága og leið-
indi að þessu, en enga lög-
gæzlu að fá, nema þá fyrir
hætta námi sökum fjárskorts. an nr grdrri fornöld, þótt sér
Vegna hmna miklu út- staklega hafi það þó verið
gjalda, sem nú hafa hlaðizt megal æskumanna og þeirra,
á þá ísl. námsmenn, sem sem ungir hafa verið í anda,-
stunda nám í Ameríku og þgtt árunum væri farið að
Sviss, er t. d. svo ástatt um fjölga að baki. Skemmtanir
þá, að enda þótt fæstir eru ein af nauðsynjum mann
Sveinn Jónsson
búfræðingur og bóndi á Hóli í Svartárdal
Heiminn kveður hér í dag
hollur æsku vinur
eftir þig vildi yrkja brag
en þó hjartað stynur.
Þú hefir endað æfiskeið
til æðri heima svifið
ert nú kominn alla leið
yfir hættu klifið.
Oft var lífið yndis skammt
eru nú slitin böndin
þú áttir fögur alltaí samt
andans sólar löndin.
Allt var hjá þér hreint og bjart
hreyfðir spaugi fínu
það var ekki óhreint vnargt
i dagfari þínu.
Ragnar Jónsson
hæstaréttarlögmaður
Laugaveg 8 — Sími 7752
Lögfræðistörf og eignaum-
sísla.
Htkmlii Twann
Saman drengir sátum féð
sízt var hryggð á borðum
vinsemd þín og glaðvært geð
gladdi mig einatt forðum.
í fjalla kyrrð á fögrum stað
fjarri byggðum manna
lékum við okkur löngum að
leikjum unglinganna.
Þitt er stirðnað hold og hönd
hugur á víða geyma
eilífðar á óskaströnd
áttú nú glaöur heima.
Svo til gengur ætíð enn
eru það bætur saka
þegar hverfa mætir menn
minningarnar vaka.
Verða mér í minni ávalt
margir kostir þínir
þér.ég síðan þakka allt.
þagna strengir mínir.
Okkar millum er nú skammt
og við sjáumst bráðum
kvelda fer ég kveð þig samt
hvíldu í friði og náðum.
Vinur hins látna
' Í./.J Björn fráGilL
þeirra hafi enn eytt fjórum
árum í nám sitt þar, hafa all-
margir þeírra orðið að stofna
til mikilla og þungbærra
skulda, í flestum tilfellum
með óhagstæðum vaxta- og
greiðslukj örum.
Til þess að fá nokkra bót
ráðna á vandkvæðum þeirra
námsmanna, sem nám stunda
erlendis, teljum við æskilegt,
að stofnaður verði sérstakur
sjóður, er fengið yrði það hlut
verk að veita íslenzkum náms
mönnum í öðrum löndum hag
stæð námslán, einkum þó
þeim, sem stundað hafa langt
j háskólanám, en eiga skammt
eftir til lokaprófs.
Fyrir nálega þrjátíu árum
Jvar stofnaður lánasjóður við
Háskóla íslands. Sá sjóður er
einungis ætlaður stúdentum
háskólans hér. Ársvextir af
lánum úr sjóði þessum hafa
verið 3!/2%- — Reynsla sú,
sem fengizt hefir af starfsemi
lánasjóða stúdenta hér á
landi og víða erlendis, sýnir,
að telja má til hreinna und-
anteknnga, að slík námslán
endurgreiðist eigi skilvíslega
og að fullu.
Verði stofnaður slíkur lána
sjóður, er hér um ræðir, telj-
um vér, að í framtíðinni
mætti að verulegu leyti draga
úr veitingu óafturkræfra
námsstyrkja af opinberu fé.
anna. Það er því ekki lítils
virði að til séu sem víðast
góð æskulýðsfélög, sem beita
sér fyrir hollum og góðum
skemmtunum. Og það hefir
fjöldi Ungmennafélaga gert
frá fyrstu tíð og gera enn.
Þau hafa iðkað og sýnt margs
konar íþróttir og sjónleiki,
iðkað söng, haft góðar dans-
skemmtanir, vikivaka, farið í
skemmtiferðir á fagra staði
og merka, þreytt kappræður,
haft fræðslu- og skemmtier-
indi o. s. frv. o. s. frv.
Nú er t- d. allfjölmennt
(3—400 manns) og gott Ung-
mennafélag starfandi í
Reykjavík. Það hefir m. a.
tekið eitt stærsta samkomu-
hús borgarinnar á leigu og
rekur það.
En það fer ekki að eins og
fjöldi annarra félaga í
Reykjavík, að selja í húsinu
Utan úr heimi
Afengiskaup Svía.
Svíar keyptu áfengi síðasta
ár fyrir einn milljarð króna,
— sænskra auðvitað.
★
Fjöldagöngur í Berlín
í sumar.
Alþjóðasamtök lýðræðissinn
aðrar æsku ætla sér að hafa
mótmælagöngu með tveimur
milljónum manna gegn her-
væðingu Vestur-Þýzkalands
12. ágúst í sumar. Myndi það
ekki vera liður í friðarþinginu
mikla, sem Þjóðviljinn er að
boða?
En það má fjöldi æskulýðs
kaupstaðanna eiga, sem dvel
ur þarna í sumarleyfum sín-
um, að hann vill lang oftast
njóta heilbrigðra skemmtana
(söngs, dans, ferðalaga á hest
um, fjallgangna, leikja o. s-
frv.) í hinu fagra umhverfi og
er oft hin mesta raun að
þeim ófénaði, sem stundum
drifur að í bifreiðum á laug-
ardagskvöldum.
Hefir þetta heilbrigða æsku
fólk stundum sýnt þessum
drykkjudónum svo mikið tóm
læti eða fyrirlitningu að þeir
haf skammast sín og hypjað
sig í burtu af staðnum.
Og þetta er það sem allir
ættu að gera, sem vilja hafa
menningarblæ á skemmtun-
um sínum. Ef allir væru sam-
taka um það, þá myndu þess
ir drykkjuvesalingar smám
saman fara að skammast sín
og draga sig út úr hópi góðra
manna, er vilja skemmta sér
á siðaðra manna hátt.
Það vakti talsverða athygli
fyrir nokkru síðan, þegar
Kvennaskólastúlkur tóku sig
saman um að dansa ekki við
áfengi til ágóða fyrir féiags-1 ölvaða menn. Færu stúlkur
starfið. Nei, það líður ekki almennt að dæmi þeirra, þá
einu sinni að ölvaður maður myndi ekki lengi þykja „fínt“
sé inni í húsinu, hverjir sem að láta sjá sig mikið ölvaðan
halda þar samkomur. Þetta er
mjög ánægjulegt og virðingar
vert, að stuðla að því að
menningarblær ríki á
skemmtunum. En á því telja
margir mikla örðugleika, ekki
sízt á fjölmennum skemmtun
um í Reykjavík.
Og venjulega er áfengið að
alorsök ómenningarinnar.
Mætti ég segja örlítið frá
nr'nni eigin reynslu í þess-
um efnum, þá er hún sú, að
hinar fjölmennu Framsóknar
vistir, sem ég hefi mjög oft
verið þáttakandi í nú tals-
vert á annan áratug, þar sem
oftast hefir verið húsfyllir í
stærstu samkomusölum borg
arinnar, þar hefir nær aldrei
sézt ölvaður maður og hafa
þessar samkomur þó þótt sér
staklega fjörugar og skemmti
legar.
Það var ekki byrjað á að
líða það að hafa áfengi um
hönd á þessum samkomum
og svo hefir það jafnan síðan
þótt sjálfsagt að gera það
ekki. Komi fyrir að einn og
á skemmtunum, og þá myndi
fljótlega verða lítill fjárgróði
að hafa áfengissölu á þeim.
Þó að einhverjar vamir geti
verið í lögum og reglugerðum
gegn ómenningu áfengis-
drykkjunnar, þá hefi ég þó
meiri trú á heilbrigðum lífs-
skoðunum sem vopni á móti
henni — og þá ekki sizt
heilbrigðu, heillandi og fjör-
ugu skemmtanalífi.
V. G.
TENGILL H.F.
Heiðl við Kleppsve*
Sími 80 694
annast hverskonar raflagn-
Ir og vlðgerðir svo sem: Verk
smlðjulagnir, húsalagnlr,
skipalagnlr ásamt viðgerðum
og uppsetningu á mótorum,
röntgentækjum og heimllis-
vélum.