Tíminn - 06.03.1951, Blaðsíða 3

54. blað.
TÍMINN, þriðjudaginn 6. marz 1951.
3.
Skilaskýrsla II
13
i með 100% skil
I eftirtöldum alþingiskjördæmum hef-
ir hver einasti blaðkaupandi Tímans
gréitt blaðagjald ársins 1950.
1. Reykjavík
2. Dalasýsln
3. Yestur-Isaf jarðarsýsln
4. ísafirði
5. Vestur-Hiíiiavatnssýslu
6. Eyjafjarðarsýslu
7. Suður-Hingeyjarsýslu
8. Norður-DingeyjarsýslM
9. Norður-Múlasýslu
10. Seyðisfirði
11. Austur-Skaftafcllssýslu
12. Vestur-Skaftafellssýslu
13. Rangárvallasýslu
*
í eftirtöldum kjördæmum hafa þessir
hreppar 100% skil blaðgjalda ársins
1950 (ekki upptaldir er voru í síðustu
skýrslu):
Gullbringu- og Kjósarsýsla
Skýrsla I taldir 2 nú hafa bætzt við
Kjósarhreppur , ■ . •
Kj alarneshreppur
Bessastaðahreppur
Gerðahreppur
Hafnahreppur
Miðneshreppur
Alls 8 hreppar
Borgarfjarðarsýsla
Skýrsla I taldir 3 nú hafa bætzt við
Akranes
Skorradalur
Leirár- og Melasveit
Skilmannahreppur
Strandahreppur
Alls 8 hreppar
Mýrasýsla
Skýrsla I taldir 2 nú hafa bætist við
Hvítársíða
Þverárhlíð
Norðurárdalur
Borgarhreppur
Alls 6 hreppar
Snæfells- og Hnappadalssýsla
Skýrsla I taldir 5 nú hafa bætst við
Eyjahreppur
Miklholtshreppur
Staðarsveit
Helgafellssveit
Alls 9 hreppar
Barðastrandasýsla
1
Skýrsla I taldir 2 nú hafa bætzt við
Reykhólahreppur
Gufudalshreppur
Múlahreppur
Flatey j arhr eppur
Barðastrandarhreppur
Rauðasandshreppur
Alls 8 hreppar
Norður-ísafjarðarsýsla
Skýrsla I enginn hreppur nú
Hólshreppur
Eyrarhreppur
Reyk j af j arðarhreppur
Snæf j allahreppur
Alls 4 hreppar
i «i '■ * '
Strandasýsla
Skýrsla I talin 1 hreppur nú hafa
bætzt við
Kirkj ubólshreppur
Fellshreppur
Óspakseyrarhreppur
Alls 4 hreppar
Austur-Húnavatnssýsla
Skýrsla 1 taldir 4 nú hafa bætzt við
Sveinsstaðahreppur
Engihlíðarhreppur
Höfðahreppur
Skagahreppur
Alls 8 hreppar
Skagafjarðarsýsla
Skýrsla I taldir 5 nú hafa bætzt við
Skarðshreppur
Sauðárkrókur
Lýtingsstaðahreppur
Viðvíkursveit
Fellshreppur
Haganeshreppur
Holtshreppur
Alls 12 hreppar
Suður-Múlasýsla
Skýrsla I taldir 6 nú hafa bætzt við
Vallahreppur
Eiðahreppur
Reyðarf j arðarhreppur
Stöðvarfjörður
Búlandshreppur
Alls 11 hreppar
Árnessýsla
Skýrsla I taldir 5 nú hafa bætzt við
Þingvallasveit
Grímsnes
Laugardalur
Hraungerðishreppur
Selfoss
Sandvíkurhreppur
Eyrarbakki
Stokkseyri
Selvogur
Alls 14 hreppar
Eins og skýrslan ber með sér hafa 13
kjördæmi sýnt full skil og í öðrum vant-
að aðeins herzlumuninn að full skil ná-
ist,
Þetta er langsamlega bezti árangur í
innheimmtu sem náðst hefir og vonandi
bætast fleiri kjördæmi við nú næstu
daganna. Næsta skýrsla verður birt upp
úr miðjum mánuðinum og verða þá að-
eins birt nöfn þeirra kjördæma er bæt-
ast við en ekki einstakra hreppa.
Innheimtumenn, sem enn hafa eigi
lokið fullnaðarskilum. Herðið nú sóknina
og tryggið með þvi héruðum ykkar sæti
í næstu skýrslu.
í mörgum þeirra kjördæma, sem eftir
eru skulda færri en 5 kaupendur blað-
gjald ársins 1950.
«
Ath. Birting skýrslunnar hefir dreg-
ist vegna vekindaforfalla.
Búnaðarsaga Gunnars
Bjarnasonar
Eftir Gísla Magnússon, Eyliildarholti
Um jólaleytið í vetur hafði
ég í höndum um stundarsak-
' ir rit eitt allmikið, með svo-
felldri nafngift og ættleið-
ingu á fremsta blaði:
„Búnaðarsaga 3. útgáfa.
Tekin saman af Gunnari
Bjarnasyni, kennara á Hvann
eyri. Fjölrituð 1949“.
Ég minntist þess að í ein-
hverju blaði — mig rninnir
„Landvörn“ — hafði verið
farið mjög lofsamlegum orð-
um um þessa búnaðarsögu
Gunnars. Lék mér því nokkur
forvitni á að sjá bókina, og
hljóp ég yfir hana í snatri.
Er það skemmst að segja, að
ég fékk ekki séð á hverju
„Landvörn" reisti lofið.
Ágrip af ísl. búnaðarsögu
hefir lengi verið kennt í
bændaskólunum. Var löngum
kennt í fyrirlestrum, er nem-
endur skrifuðu. Hefir Gimnar
Bjarnason vafalaust fundið
til þess, er hann hóf kennslu
í þessari grein, að nemend-
um var það bagi, að hafa
ekki bók til að styðjast við,
— og því tekið sig til og sam-
ið kennslubók í búnaðarsögu,
riflega að vöxtum. Var sú til-
raun að vísu góðra gjalda
verð. Ber og bókin dugnaði
höf. órækan vótt, því að mér
1 er tjáð, að hún sé skrifuð á
ótrúlega skömmum tíma, —
jafnvel á fáum vikum. Hún er
því áhlaúpaverk, illu heilli,
og ber þvi ótvíræð merki. Á-
hlaup henta illa við alla bóka
gerð, og þó aldrei ver en við
gerð kennslubóka. Hver sá er
skrifar kennslubók í einhverri
grein, þarf að vita mikið og
vita vel — og umfram allt að
vera fær um að hugsa áður
en hann skrifar.
í bók Gunnars er að sjálf-
sögðu saman tíndur margvís-
legur fróðleikur, sem hægt er
að hafa af nokkur not. En
öll er meðferð efnis og máls
með þeim losarabrag, að ekki
er um að villast að verkinu
er flaustrað af. Og innan um,
staðreyndir stráir höf. álykt-
unum frá eigin brjósti (eða
stundum ef til vill annarra?),
— sumum vafasömum, öðr-
um víslega röngum, og enn
öðrum óskiljanlegum. Skulu
hér tilfærð nokkur dæmi.
Um samvinnufélögin, far-
ast höf. svo orð á bls. 64:
„í upphafi voru kaupfélög-
in skattlögð eins og aðrar
verzlanir, en kaupfélagsmenn
skapa talsverðan ójöfnuð í
samkepninni um verzlunina
(auðk. af G. B.), enda er svo
komið, að kaupfélögin hafa
víða útrýmt kaupmanna-
verzlununum, en þar með er
samkeppnin útilokuð og um
leið stefnt í áttina til þeirrar
verzlunaraðstöðu, sem þjóð-
in barðist gegn í langan
tíma, þótt íslenzk samvinnú-
verzlun sé allt annars eðlis
en erlend hlunninda- eða ein
okunarverzlun. Þegar sam-
vinnuverzlunin er orðin eins
sterkt upp byggð með skipu-
lagi og fjármagni og hún er
nú orðin hér á landi, þá mun
hún óhjákvæmilega útrýma
kaupmönnum á næstu árum.
Ef samkeppni á þá að hald-
ast í viðskiptalífinu verður
ekki hjá því komizt að
stofna í landinu annað verzl
unarkerfi á samvinnugrund-
velli, sem nýtur sömu hlunn
inda og það sem fyrir er, af
því að sagan sýnir að heil-
brigð verzlun þolir ekki ein-
okunaraðstöðu I hvaða formi,
sem hún er rekin“. (Auðk. af
undirrituðumý.
Hver vill nú reyna að skilja?
Og enn segir (á bls 67):
„Samvinnulögin voru sam-
þykkt á Alþingi 1921. í þeim
fellst margskonar vernd fyrir
kaupfélögin og samvinnu-
hreyfinguna, og er þar helzt
að nefna, að ekki má leggja
opinber gjöld (skatta og út-
svör) á viðskiptaveltu félags
manna, heldur aðeins á þá
verzlun, sem utanfélagsmenn
gera. Þetta eru tvímælalaust
sérréttindi, sem samvinnu-
verzlunin nýtur, en þau brjóta
jafnframt jafnræðisaðstöð-
una í verzlunarsamkeppninni
og þar með einnig grundvöll
frjálsrar verzlunar, en þau
eru mikið hagsmunamál fyrir
félagsmenn kaupfélaganna“.
(Auðk. af undirrituðum).
Þetta má nú kalla kennslu
í lagi!
Mér er mætavel við höfund
Búnaðarsögunnar og virði til
ganghans með samningu henn
ar. Fyrir því hefði ég feginn
viljað benda á einhverja
kafla, er gæfi bókinni ótví-
rætt gildi. En ég finn þá ekki.
Ekki tel ég líklegt að Bún
aðarsaga G. B. verði gefin út
á prenti. En hún er — og verð
ur sennilega fyrst um sinn
— notuð við kennslu í búnað
arskólum landsins. Ég vil ekki
töldu það óréttlátt, þar sem segja, að hún sé óhæf með
ágóða félaganna var að öllu til þeirra hluta, ef sá
nokkru leyti skipt milli fé-
lagsmanna, en ágóði kaup-
manna var þeirra einkaeign.
Út af þessu risu miklar deilur
milli kaupfélaganna og
sveitarfélaga, þar sem þau
höfðu bækistöðvar sínar. Þess
ari deilu lyktaði með því, að
kaupfélögin voru undanþeg-
in útsvörum og skatti af verzl
un félagsmanna. Eftir það
fór félögunum að vegna veru
lega vel sem von var til. Nú
snérist samkeppnin í verzlun
inni við, þannig, að nú voru
það kaupfélögin, sem gerðu
kaupmönnunum lífið erfitt,
en áður var samkeppni kaup-
mannanna félögunum mjög
skeinuhætt, þar sem þau
byrjuðu flest efnalítil og
höfðu við ýmis konar byrjun
arörðugleika og vankunnátt^
að etja. Þessi hlunnindi sam
vinnufélaganna styðjast við
frambærileg rök, en hinu
verður ekki neitað, að þau
kennir, sem með kann að
fara. Hitt er víst, að nota verð
ur bókina með mikilli varúð
sem kennslubók. Og til lestr-
ar eða sjálfnáms fyrir unga
menn með óþroskaða dóm-
greind er hún ekki fallin. Til
þess að benda réttum aðilj-
um á þetta hvortveggja, eru
þessar línur skrifaðar. Höfund
urinn er áhugasamur og dug-
legur, en ekki að sama skapi
vandrirkur og dómvís, né
heldur nógu hófsamur í á-
lyktunum. Þess vegna er Bún
aðarsaga hans hálfgerð vand
ræðasaga.
Gerist áskrifendnr aA
^Jímanum
Áskriftarsími 2323