Tíminn - 11.05.1951, Qupperneq 8

ERLENT YFiRLIT:
Rcrtruml Russel oy stjjórnmál
35. ársangnr.
Reykjavík.
„A FÖRMJM VEGI“ t DAGi
Á lokadtttfinn
<t
11. maí 1951. 103. blað.

'^i-Á '
Hí- ,
d*-
Gömul verstöð í siýjum búningi:
í Þorlákshöfn eru öli fiskhús full og
fullkomin tækni við nýtingu aflans
Á lðkadaginn, í dag, týkur vertíð, sem mark
Á I»kaflaK'inn, í dag', lýkur vertíð, sem mark
ar íímamút í nýrri sö^n I*ortákshafi»ar
*
Þessar myndir eru allar úr daglega lífinu í Þorlákshöfn. Á
efstu myndinni sést vinna við þorskanetin, á þeirri næstu
sjást „biskuparnir" fjórir á skipalegunni og tunnur með af-
urðum uppi á sjávarbakkanum. Að neðan er mynd af hili-
um reisulegu fiskhúsum, sem byggð voru úr viðum einokun-
arhúsanna á Eyrarbakka og við hlið þeirra mynd af fiski-
stöflum, séð yfir vinnusal, þar sem unnið er að aðgerð og
söltun. Myndin að ofan til hægri er tekin á bryggjunni í Þor-
lákshöfn, við fisklöndun. Sjómaður heldur á vænum þorski.
(Guðni Þórðarson tók myndirnar).
XJm langt árabil var Þorláks
höfn gleymtí og yfirgefin víg
stöð í sjósókninni v ð strentí
ur fslands. Öldum saman
höfðu sunnlenzkir bændur þó
leitað þar bjargar og sótt sjó
inn fast á Ltlum fleytum. Bar
átta þeirra við úfnaf og
grirnmar öldur Atlantshafs-
rns og blessunin, sem fylgtíi
bví að fljóta úr vör hins heil-
aga Þorláks, er saga út af fyr-
ir sig og verður ekki sögð a'ð
þessu sinni, því þessi grein
er tileinkuð hinni nýju Þor-
lákshöfn, gamalli verstöð í
nýjum búningi.
Saga hinnar nýju Þorláks-
hafnar er stutt enn sem kom-
ið er, en hún er viðburðarík
og merkilegt afrek í atvinnu-
þróuninni á íslandi.
Ekki álilaupaverk.
Það eru samvinnusamtök-
in í Árnessýslu, Kaupfélag
Árnesinga, sem hafa haft for
ustu um endurreisn hirtnar
nýju Þorlákshafnar, undir
forustu Egils Thorarensens
Kaupfélagsstjóra. En félag-
ið keypti á sínum tíma Þor-
lákshöfnina með það fyrir
augum að koma þar á fót
útgerð að nýju, þar sem vit-
að var, að hún myndi verða
mikilsverður þáttur atvinnu-
lífsins austan fjalls og aukin
hafnarmannvirk; beinlínis
stuðla að bættri afkomu fólks
lins, sem byggir stærstu og
1 gróðurríkasta sléttlendið á
íslandi.
Síðar tókst samvinna
ýmsra aðila er stuðla vildu
að framkvæmdum í Þorláks-
höfn.
En það er óhætt að segja,
að þrátt fyrir forna frægð,
var það ekkert áhlaupaverk
að vekja að nýju trúna á
þessa ágætu verstöð og koma
upp þar þeim nauðsynlegu
framkvæmdum, sem eru und-
irstaða nútíma sjósóknar á
stærri bátum en heyrðu
gamla tímanum til.
Nú er þessi þróun svo vel
x veg komin, að .ekki verður
snúið' aftur á þelrri leið að
tera höfn hins heilaga Þor-
láks aftur að því vígi í bar-
áttunni fyrir bættum lífs-
kjcrum á Suðurlandsundir-
lendi, sem hún var öldum sam
an, á'ður en hún varð aftur
úr í atvinnubyltingunni og
gleymdist, einmana og vfir-
géfin, á veglausri sandströnd
nni við úthafið.
Þróttmikið athafnalíf.
í vetur hefir verið blóm-
legt athafnalíf í Þorlákshöfn,
og segja má, að sú vertíð, er
lýkur í dag, skapi tímamót í
langri sögu þessarar verstöðv
ar. Það hefir nefnilega komið
í ljós, a'ð frá Þorlákshöfn er
enn tiltölulega stutt á fiskimið
sem seint* bregðast, og afla-
hlutir á þeirri bátastærð, sem
hæfa sjósókninni þar eru nú
hæ'rri en viðast gerist í öðrum
verstcðvum.
í heimsókn hjá „biskup-
unum",
Þegar blaðamaður frá Tím
anum kom til Þorlákshafnar
á sólbjörtum vordegi í vik-
unni sem leið, gat þar að
líta fjörugt og þróttmikið at-
hafnalíf.
Bátarnir fjórir, sem allir
bera nöfn biskupanna í Skál-
holti, voru að lcoma úr róðri
með góðan afla af vænum
vorþorski, og sjómennirnir
voru í góðu skapi í sólskin-
inu.
Fisknum er landað með fljót
virkum tækjum, og strax að
löndun lokinni, fara skipverj
ar með „biskupana“ út í báta
leguna og leggja þeim þar
við festar, þar til lagt er í
næsta róður.
Yzt við ..bryggýuna voru
skipverjar á vélbátnum Birni
Jónssyni úr Reykjavík í óða-
önn að ganga frá lestarborð-
um, þvo þau og stafla upp úr
saltinu. Voru þeir að hætta
veiðum, en þeri höfðu fiskaö
í salt og haft viðlegu í Þox--
lákshöfn og lagt þar upp jafn
óðum. Annar stór bátur Vikt-
oría var líka gerður þaðan út
i vetur.
Ung verstöð, þrungin
lífi og fjöri.
í landi voru margar hend-
ur á lofti við netavinnu, að-
gerð, söltun, lýsisbræðslu og
beinamjölsvinnslu. Öll þessi
uixga verstöð var þrungin af
lífi og fjöri. Framleiðslaix
þaðan á eftir að færa milljón
ir inn i þjóðarbúið, auka lifs
þægiixdi og bæta afkomu
heimilanna víðs vegar um
Suðurlandsundirlendið og víð
ar sem menn njóta hand-
anna, sem þarna hafa starf-
að af framleiðslunni í vetur.
Flestir, sem starfa í Þorláks-
höfn, e®u þar aðkomnir á ver
tíð.
Fisknum er ekið beint i að-
gerðarhúsin, sem erxr stór að
flatarmáli og byggð af Kaup
félagi Árnesinga, er það hóf
framkvæmdir þar á árunum
1935-—36. rneð útgerð lítilla
vélbátét fyrir augum. í þess-
um húsum er fisknum stafl-
að og haivn saltaður. en síð-
an íluttur sigxnn i hin stóru
og-miklu fisWvinnsluhús, sem
refst vortv á siðasta sumri í
Þorlákslvöfn.
Úr vlðum einokunar-
húsanna.
Þessi miklu fiskverkunar-
hús, sem eru 1000 fermetrar
að flatarmáíi, voru af mörg-
um talin alltof stór í haust,
öt þau voru fuligerð. Nú má
svo heita á lokatíaginn, að
allt það rúm húsanna. sem
ætlað er til fiskgeymslu og
?kki er þörf til fiskverkunar,
sé fullt af stöfluðum salt-
'iski. Nokkur hluti bygging-
inna er notaður til fisþvott-
ar og umstöflunar.
)«*- .... i* cFramhaid á n. siða.)