Tíminn - 27.05.1951, Blaðsíða 3

115. blað.
TÍMIXX. sunnudaginn 27. maí 1951.
3.
ísierLdingajpættir
Minningarorð: Guðný Þorsteinsdóttir,
Kjalvararstöðum og Þorsteinn Þor-
steinsson, Brúsholti
D
»
Þegar ég var ungur, varð
ég þess oft var, að það fólk,
sem hafði næg efni eða taldi
sig með betri hluta þjóðfélags
ins, leit smáum augum á hina,
sem fátækir voru eða nánir
afkomendur fátækra manna.
Nú eru tímarnir breyttir, svo
að nú er meira spurt um at-
gervi en uppruna. Lífsbarátta
sveitafólksins hefur jafnast,
og afkomendur hinna fátæku
hafa fengið svigrúm til að
sýna hvað þeir gátu.
Eins og mörgum Borgfirð-
ingum er kunnugt, var býlið
Gróf i Reykholtsdal mjög lít-
ið fram undir síðustu áratugi,
°g bjó þar á þeim árum fá-
tækt fólk. Fyrir 1870 og lengi
Þar á eftir bjuggu þar hjónin
Guðríður Jónsdóttir og Þor-
steinn Sigmundsson, og áttu
þau mörg börn, og meðal
Þeirra voru systkini þau, sem
Þér eru nefnd. Það var eins
hieð þessi hjón og armað
sveitafólk, að þau urðu að
vinna höröum höndum með-
an orkan leyfði, en þrátt fyr-
ir skortinn og harðréttið varð
mannkostaeðlið hvorki hor-
öautt né hungurmorða.
Guðný Þorsteinsdóttir var
fædd að Gróf 15. sept. 1870.'
Hún fluttist 5 ára gömul að
Hurðarbaki til Steinunnar
Asmundsdóttur, sem þar bjó
Þá ekkja eftir Þorstein Þið-
tiksson, en hann var bróðir
Sigmundar, afa Guðnýjar.
Guðný ólst upp með Stetn-
únni og svo Bjarna syni henn
ar og Vilborgu konu hans. —
Að Hurðarbaki var, eins og
bæði fyrr og síðar, mikiö
hiyndarheimili. Leið Guðnýju
Þar vel og fékk hún þar góð-
an undirbúning undir lífs-
starfið hjá þessum ágætu
hiyndarkonum. Þó þráði hún
^vallt móðurfaðminn og for-
eldrahúsin — þrátt fyrir allt.
hegar hún þroskaðist, varð
hún afburða dugleg og mynd-
arleg stúlka.
Árið 1893 giftist hún eftir-
lifandi manni sínum, Halldóri
Þórðarsyni, og hófu þau bú-
skap að Kjalvararstöðum vor
iö 1894 og bjuggu þar óslitið
til vorsins 1942, * er sonur
þeirra tók við jörð og búi. -
Þau hjónin eignuðust 10 börn
og eru 8 af þeim á lífi: 3 synir
og 5 dætur.
Það lætur að líkum að Guð-
ný hefir haft ærið starf að
vinna með barnahópinn sinn.
En þó varð sú raunin á, að
hún gat hvenær sem var bætt
við sig nýju verkefni og leyst
það af hendi svo vel, sem bezt
mátti verða. Öll vinna var
eins og leikur í höndum henn-
ar, léttleiki, lipurð og hagsjmi
auðkenndu allt dagfar hennar
og vinnubrögð. Hún var alltaf
að vaxa fram á síðustu elli-
ár. Hún var orðin gömul aö
árum, er kvenfélagið i sveit-
inni tók til starfa, en þar
gekk hún að verki sem ung
væri og lét hvergi á sig halla.
Hún var ekki þannig skapi
farin, að hún léti aðrar kon-
ur þurfa að bæta við sig því
hlutverki, sem hún átti að
vinna.
Börnum og gamalmennum,
sem leituðu skjóls hjá henni
eða urðu á vegi hennar, reynd
ist hún eins og góð móðir.
Skulu hér nefnd tvö dæmi:
Einhverju sinni, skömmu
fyrir slátt, var hreppsnefnd-
in í dalnum í vandræðum
með gamla konu, sem þurfti
að ráðstafa. Þessi gamla kona
átti engan að, var útslitin eft-
ir erfiði lífsins og auk þess
helsjúk. Bændur voru þá að
safna að sér kaupafólki. og
því víða ónóg húsakynni. En
þegar komið var til Guðnýj-
ar, sem þó átti fullan bæ af
börnum, hafði hún nóg hús-
rými og nóg úrræði. Hún tók
að sér gömlu konuna og sinnti
um hana af hinni mestu prýði
þar til yfir lauk.
Öðru sinni að haustnóttum
kom til hennar vanfær kona,
fátæk og húsnæðislaus og bað
hana um húsaskjól þangað til
hún yrði léttari. Það var auð-
sótt mál. Svo tók Guðný barn
ið hennar og annaðist um það
til vorsins, svo móðirin gæti
unnið eitthvað sér til bjargar.
Svona reyndist hún ætið:
Bezt þegar mest reyndi á. —
Hún lézt 2. marz 1951.
Með Guðnýju er til moldar
gengin merkileg kona. Hún
jvar vel gefin bæði andlega og
líkamlega, og um hana var
alltaf bjart og hlýtt. í návist
hennar leið öllum vel.
Þorsteinn Þorsteinsson fædd
ist að Gróf 20. ágúst 1876.
Hann ólst upp með foreldr-
um sínum og dvaldist að Gróf
til vorsins 1907. Hann fór
ungur að stunda sjóróðra,
ýmist á Akranesi eða Suður-
nesjum og reri þá allar ver-
tiðir ársins: vetrar-, vor- og
haustvertíðir og gerðist brátt
vel liðtækur sjómaður. Þess-
um háttum hélt hann meðan
hann dvaldi að Gróf.
Vorið 1907 fluttist hann að
Brúsholti og byrjaði þar bú-
skap með eftirlifandi konu
sinni, Guðrúnu Gísladóttur,
sem reyndist honum hinn
bezti lífsförunautur, og gift-1
ust þau 25. okt. það ár. Þau
bjuggu þar óslitið til vorsins'
1948, að Sigurður Albertsson,l
fóstursonur þeirra, tók við.
jörð og búi.
Þau Þorsteinn og Guðrún
voru systkinabörn, og ekki
varð þeim barna auðið, er á.
legg kæmust, en þau ólu upp'
þrjú börn: Gísla Sigmundsson
frá þriggja árstoaldri, Jónínu
Sigmundsdóttur frá 10 ára
aldri og Sigurð Albertsson, er
þau tóku ársgamlan. Reynd-
ust þau fósturbörnum sínum
sem góðir foreldrar og þau
þeim sem góð börn.
Brúsholt er mjög rýrt býli
og Þorsteinn var leiguliði öll
búskaparár sín. Eini kostur-
inn var góður leigumáli. Hvers
vegna breytti hann ekki um
bústað?, mun einhver spyrja.
Ekki treysti ég mér að svara
því. Geta mætti þess til, að
þarna voru æskustöðvar hús-
freyjunnar. Þarna var hún
borin og barnfædd og því
bundin rammri taug. Getur
líka verið, að þarna sé fleira
unaðslegt en ókunnugir sjá
við fyrstu sýn. — Engin tök
voru á að vinna þarna meíri
umbætur en Þorsteinn gerði,
nema með hóflausum kostn-
aði. Þorsteinn varð þar aldrei
stórbóndi, en átti gott og gagn
samt bú. Hann var farsæll
bóndi og traustur og maður,
sem ætíð mátti reiða sig á.
Hann komst því ekki hjá því
að vinna ýms trúnaðarstörí
fyrir sveit sína. Hann var um
langt skeið í sóknarnefnd
Reykholtssóknar og lét mjög
til sín taka málefni kirkjunn-
ar. Hann var og ætíð fram-
arlega í samvinnumálunum,
og um áratugi fulltrúi á að-
alfundum Kaupfélags Borg-
firðinga. En mesta verkið í
þágu sevitarinnar mun hann
þó hafa unnið sem forða-
(Framhald á 5. síöu)
Fátækt vantrúarinnar
Sannleikurinn er fyrir öllu.'
Við verðum að sætta okkur
við að himinn trúaripnar |
brotni .. er hann er úr gleri.
Hin himneska Jerúsalem, líf-
ið eftir dauðann, bregst að
sjálfsögðu, .. sé það tómar
hillingar.
En hitt er jafn víst. Eins og
enginn hefir sjálfur ráðið þvi
að hann fæddist inn í þennan
heim, þýðir vantrúar mann-j
inum ekki að berja höfðinu
við steininn og neita öðru lífi,
ef það geislar í kringum
hann eins og vorið, þegar
hann kemur inn úr dyrum I
dauðans. !
Og ég tek nú undir orð
postulans. Kristur er sannar-
lega upprisinn. Þess vegna j
munum við lifa þótt við deyj-
um.
Það er annars einkennilegt
hvað ýmsir telja það skipta
litlu máli, hvort Guð og ei-1
lífðin sé til eða ekki. Ýmsir
brosa ósköp góðlátlega að (
trúmönnunum, eins og þeir.
gangi með tiltölulega mein-
lausar grillur, sem trúleys-
inginn sé þó til allrar ham-
ingju laus við. En það er helzt'
til mikil skammsýni að áttaj
sig ekki á því, að líf hins trú-
aða er ólíkt auðugra, og lang-
sýni hans ósambærilega
meira en hins trúlausa.
Svo auðug er trúin, að sú
spurning getur jafnvel vakn-
að, hvort draumur hennar
væri ekki þess virði, að í
honum væri lifað, þótt hann
reyndist tál. Maður fengi
heldur aldrei að vita það. Sá
einn, sem lífir dauðann, fær
ráðið gátu hans.
Ég minntist síðast á grein
eftir A. J. Cronin, lækninn
og skáldsagnahöfundinn, og
heitir hún „Hvers vegna ég
trúi á Guð.“ Ég kem hér með
lok hennar.
....„ Þegar ég var starf-
andi læknir fylgdi ég manni
til grafar, sem alla ævina
hafði stært sig af guðleysi
sínu. Ég gleymi þeirri reynslu
minni aldrei. Við ókum í helli
regni út í kirkjugarðinn. Það
var ekki um neina kirkjulega
JA,AW\%W.V.VA\W.WV.V.,.W.V.W.,..,.V.V,V.,.W.V.VAWi%WíW.,.,.V.,AW.V
% 1
l KARLM AN NAFATAEFNI i
1 :
í OJS
GABARDIN
i
getum vér útvegað leyfishöfum með stuttum
fyrirvara af birgðum í j
Pcllahcti
i
Sýnishorn í skrifstofu vorri \
athöfn að ræða, engar bænir
né neinn sálmasöngur.
Blaut og eyðileg gapti gröf-
in við manni. Dauðaþögn
ríkti á meðan kistunni var
sökkt. Enginn prestur var
viðstaddur. Líkaminn var
ekki með einu orði helgaður
hvíldinni. Þögnin ríkti áfram,
hræðilegt tóm, sem aðeins
raufst við að blaut mölin
buldi á kistulokinu. En á á-
kveðnu augnabliki hóf lög-
fræðingur í líkfylgdinni upp
raust sína og las þetta af
pappírslappa:
„Ég er ekki til lengur. Ég
er dauður og grafinn, horf-
inn í vitundarleysið, sem ég
kom úr. Ég þrái hvorki sam-
úð né minningu. Ég óska þess
eins að vera gleymdur."
Athöfnin var úti. Enginn
fær með orðum lýst óbeit
þeirri og dauðans angist, sem
greip mig, þegar ég sneri
heimleiðis,. ,.Ef að þetta,“
hugsaði ég með mér, „leiðir af
því að hata Guð.....þá fylgi
ég hinum.“
Við eigum allir sama valið.
Þeir, sem ekki eru með Guði,
eru á móti honum.
Um allar aldir hafa ótelj-
andi menn náð sannri göfgi
og sýnt skínandi fyrirdæmi
sakir trúarinnar á Guð. Hann
hefir fært veikum dug, ör-
magna þrótt og örvænting-
arfullum von.
Hann er alls staðar um-
hverfis oss, á hafinu og uppi
í háloftunum. Hann er innra
með okkur öllum, ef við að-
eins leitum hans“ ....
Mér finnst þessi frásögn
Cronins umhugsunarverð. Því
verður að vísu ekki neitað, að
mörg óþarfa orð eru á stund-
um sögð af okkur prestunum
við líkbörurnar. En þögnin
getur líka orðið of þung.
Og mikill harmaléttir er
það að geta staðið á grafar-
barminum og horft upp í
himininn og sagt.
„Guði séu þakkir, sem gefur
oss sigurinn fyrir Drottinn
vorn Jesum Krist.“
G. Á.
'.V.V.V.V.V.V.V.VV.'.V.V.V.W.'.W.V.'.'AW.V.W.'.SX
Laugaveg' 18 B.
MARS TRADING COMPANY
I
S smi 7373.
^’.V.W.V.V.V.V.V.W.V.V.VW.V.V.W.W.V.V.W.W.W.V.V.W.V.V.V.'
TILKYNNING
frá Menntamálaráði íslands
f byrjun júlímánaðar n. k. mun Menntamálaráð út-
hluta nokkrum ókeypis förum með skipum Eimskipa-
félags íslands til fólks, sem ætlar milli íslands og út-
landa á fyrra helmingi þessa árs. — Eyðublöð fyrir um-
sóknir um förin fást í skrifstofu ráðsins.
Ekki verður hægt að veita ókeypis för því námsfólki,
sem kemur heim í sumarleyfi.
I
V.V.W.Y.V.W.V.V.V.VAW.V.V.’AWAWAW.W.V:
AW.VAV.V.V.V.V.V.V.V.W.V.V.W.V.V.V.V.V.V.VA
Barnavinafélagið SUMARGJÖF «*
TILKYNNIR
Leikskólinn i Grænuborg tekur til starfa 2. júni n.k.
Innritun barna í Grænuborg þriðjudag og miðvikudag
kl. 1—5 báða dagana. — Sími 4860.
Stjórnin.
5
■
\VAW.VA,.V.VAV.V.WA,A,A^VA%VWA\,A%V.WJ