Tíminn - 22.09.1951, Blaðsíða 4

4.
TÍMJNN, laugardaginn 22. september 1951.
214. blað.
Aiþjóðasamband samvinnumanna
Alþjóðasamband samvinnu
manna, eða I. C. A. eins og
það er oft kallað, var stofn-
að í London árið 1895. Sam-
bandsstofnunin átti sér all-
langan aðdraganda, enda
virðast samvinnumenn allt
frá upphafi hafa litið svo á,
að samvinnuhreyfingin ætti
að vera alþjóðlegs eðlis.
Brautryðjendurnir sýndu
þetta hugaríar þegar í upp-
hafi. Dæmi um það er t. d.
viðleitni Roberts Owen til að
stofna Félag allra stétta,
allra þjóða, svo og hinar
mörgu kynnisheimsóknir og
fulltrúaskipti samvinnufélaga
hinna ýmsu landa á fyrstu ár
um samvinnuhreyfingarinn-
ar.
Fyrsta skrefið í áttina að
samband'sstofnun var stigið
á samvinnuþinginu í Derby
árið 1884. Þar flutti sam
vinnumaðurinn Harold Cox
kveðjur og árnaðaróskir frá
samvinnumönnum í Frakk-
landi, en þar hafði hann ver
iS nokkru áður og kynnt sér
starfsemi frönsku samvinnu-
félaganna. í framhaldi af
ræðu Cox var kosin nefnd,
sem átti að afla sér upplýs-
inga um vöxt og viðgang
samvinnufélaga í öðrum lönd hhina
um.
Næstu ár á eftir urðu full-
itrúEyskipfy alltíð á milli
ensku og frönsku samvinnu-
félaganna, og áriö 1886 sat
franski samvinnumaðurinn
de Boyve þing brezkra sam-
vinnumanna í Manchester.
Þar stakk hann upp á því,
að stofnuð yrði sérstök al-
þjóðanefnd samvinnumanna,
og ætti hún að vera tengi-
liður á milli samvinnufélaga
heims.
Tillaga þessi vakti nokkra
athygli, en ekkert varð þó úr
framkvæmdum að sinni. Er
það talið stafa af því, að á
þessum árum var nokkur á-
greiningur um það á meðal
breakra samvinnumanna,
hvort hyggilegra væri að
byggja samvinnuhreyfinguna
upp sem neytenda- eða fram
leiðendáhreyfingu. Mála^ok-
in urðu þau, að menn sættust
á að byggja alþjóðasamband
ið upp bæði af neytenda- og
framleiðendafélögum, og var
þá hafizt handa og Alþjóða-
Sambandið stofnað árið 1895.
Alþjóðasambandið óx frem
ur hægt. Þegar það var stofn
að var ekki farið aö kveða
mikið að samvíinnufélögun-
um víöa um heim, og í mörg
um löndum var ekkert sam-
vinnusamband starfandi.Fyr-
ir ötula forgöngu forystu-
manna samtakanna, m. a.
Skotans Maxwell og Þjóð-
verjans Mtiller, tókst að auka
félagsmannafjölda sambands
ins og efla það verulega á ár
unum fyrir fyrri heimsstyrj-
öldina.
Helztu viðfangsefni Al-
þjóðasambandsins fram aö
fyrri heimsstyrjöldinni var
að ná sambandi við sem flest
sámvinnusamhönd heims og
fá þau til að gerast þátttak-
endur í aiþjóðasamstarfinu.
Árið 1908 byrjaði sambandið
að gefa út tímarit, og kemur
það út enn þann dag í dag,
nú mánaðarlega undir nafn-
inu „Review of International
Cooperation".
Á tímabili fyrri istríðsár-
anna gekk erfiðlega að halda
starfi sambandsins við, en
það tókst þó vonum framar.
Friðarmálin höfðu oft verið
Eftir Uanuos Jónsson féSagsiræðin«'
Á mánudaginn hefst í Kaupmannahöfn 18. þing Al-
þjóðasambands samvinnumanna. I'yrir íslands hönd
mæta þar Vilhjálmur Þór, forstjóri S. í. S., sem á
sæti í miöstjórn sambandsins; Hjörtur Hjartar, kaup-
félagsstjóri á Siglufirði, Óli Vilhjálmsson, fram-
kvæmdastjóri Kaupmannahafnarskrifstofu S. í. S.,
og Erlendur Einarsson framkvæmdastjóri Samvinnu-
trygginga sækir fundi alþjóða trygginganefndar sam
vinnumanna.
í tilefni þingsins hefir Timinn beðið Hannes Jónsson,
félagsfræðing, að skýra nokkuö frá þróun og starfi
sambandsins, en 111111165 annast ritarastörf fyrir S.l.
S. gagnvart Alþjóðasambandinu.
ofarlega á baugi í samband- þing þess, sem haldið er
inu og er þing þess frá 1913 þriðja hvert ár, nema sér-
m. a. frægt fyrir þann friðar stök atvik hindri það. Á milli
vilja, sem fram kom þá í sam þinga hefir miöstjórn sam-
bandsins, sem skipuð er full-
trúum frá hverju þátttöku-
sambandi, æðsta vald í mál-
efnum þess. Miðstjórnin kem
ur saman einu sinni á ári. í
lok hvers alþjóðaþings kem-
þykktum þess.
Tilgangur og starfs-
tilhögun.
Árið 1921 markar tímamót
í sögu sambandsins. Fram að
þeim tíma hafði stjórn þess U1' hún einnig saman til þess
nær eingöngu verið skipuð,aú kjósa forseta, tvo varafor
Bretum, og hafði hún annazt sei;a og ^ menn að auki i
rekstur sambandsins á milli stjórn I. C. A. Stjórnin kem-
árlégu funda mið-!ur saman á þriggja mánaða
stjórnarinnar. En 1921 var fresti, nema serstök atvik
stjórnin endurskipulögð þann hindri. Framkvæmd á sam-
ig, að í henni voru frá og Þykktum og vilja fulltrúa-
með þeim tíma fulltrúar leið , Þíngsíns, miðstjórnarinnar
andi landa samtakanna. Og °& stjórnarinnar er í höndum
upp frá þessu fór sambandið, ri'tara og framkvæmdasí jóra
að hafa skilyrði til þess að sambandsins og starfsliðs
geta haft áhrif á þróun sam Þeirra-
vinnumála heimsins. i Er G. E- Polley núverandi
Hollendingurinn Godhart rii;ari sambandsins, en W. P.
tók við forsetastörfum af; Watkins tók við framkvæmda
Skotanum Maxvell árið 1921, jstjórastöðuhni af Svíanum
Thorstein Odhe fyrir nokkru.
Inngönguskilyrðin og
samvinnueinkennin.
í fyrstu var Alþjóðasam-
og þá var Englendingurinn H.
J. May kjörinn ritari. Skrif-
stofa sambandsins var áfrarn
í London og er May af mörg-
u;n talinn hafa unnið manna
mest að eflingu samtakanna.!bandið ekki hyg8't upp sem
Á Famb^pdsbinJinu árið samband samvinnusambanda
im Í -SÍ ni Sbí- geta M etnataklr
fyrir I. C. A. og marka þau samvinniimemi, einstök fé-
enn þann dag í tíag höfuð- 1ÖS' °g einstök sambönd gerzt
stefnu
kvæmt
þess:
sambandsins. Sam-
þeim er
meðlimir. Arið 1902 var sú
tilgangur breytíng gerð á samþykktum
| samLandsins, að framvégis
jskyldu einstaklingar ekki fá
1) a'ð safna upplýsingum um inngöngu nema frá þeim lönd
undirstöðuatriði samvinn ’ um, þar scm engin samvinnu
unnar og um framkvæmd félög voru starfandi. Vur
sam\|innuhugsjónarinnar:, þessi breytni gerð fyrir ánrif
að vinna að kynningu og j forvígismanna ýmissa sam-
skilningi á meðal fulltrúa1 vinmifélaga á megialandi
hinna ýmsu samvinnusam ] Evrópu, sem höfðu gongið í
banda heims; jsambandið m a. fvrir f: rtöl-
að safna skýrslum og upp 111 (ins ior':eta sambandSins,
Það hefir vakið mikla at-
hygli, að framkvæmdanoínd
fegurðarsamkeppni Norðurálfu
kvenna, hefir skrifað hingað
bréf og mælzt til þess að full-
trúi kvenlegrar fegurðar og
yndisþokka, taki þátt í fegurö-
arhátíð og samkeppni, seni fram
fer í Palermo á Sikiley 25.—30.
september. Ekki þarf að efa að
þátttaka af íslands hálfu myndi
verða hin mesta landkynning,
þar sem þessi fegurðarsam-
keppni vekur heimsathygli.
í þetta sinn getur þó ekki orð
ið af því, að ísland geti átt full-
trúa á þessu móti, en til þess
var tími of naumur til stefnu,
en í framtíðinni ætti þátttaka
ekki að vera óhugsandi, því slík
samkeppni mun fara fram ár-
lega. Væri í því sambandi æski-
legt, að í vetur færi fram und-
irbúningskeppni í þeim byggð-
arlögum, þar sem það þætti til-
tækilegt, og að næsta sumar
yrði svo landskeppni islenzkra
fegurðardísa, og sigurlaunin
Sikileyjarför.
Varla þarf að taka það fram,
að slík fegurðarkeppni yrði að
fara fram með allt öðrum hætti
en þegar fegurðardrottning
Reykjavíkur var kjörin á af-
mælisdegi Reykjavíkurbæjar í
sumar. Miklar kröfur verða að
vera gerðar til þeirrar stúlku,
sem bæri sigur úr býtum í lands
keppninni. Hún verður ekki að-
eins að hafa fallegt andlit, held
ur verður einnig að gera miklar
kröfur til líkamsvaxtar hennar.
Þá þýðir ekki að mæta til
keppninnar í dragt eða kjól, og
vera svo með allskonar sfopp,
ekki af því að ég álíti að
slíkt hafi átt sér stað í fegurðar
samkeppni Reykjavíkurbæjar,
en allur er nú varinn góður.
Nei, þá verða þátttakendurnir
að mæta á sundbolum, og dómar
arnir verða að vera vel færir í
sínu starfi og þurfa að nota mál
band til að mæla hina ýmsu
líkamshlut. Æfður klæöskeri, er
hefir saumað mikið á kven-
fólk, væri ekki lengi að hespa
slíku af, og ekki er líklegt að
hann verði feiminn í sínu starfi.
Ef ísland ætlar að senda þátt
takendur á næstu Evrópukeppni
má ekkert hálfkák vera á hlut-
unum. Undirbúningurinn verð-
ur fyrst og fremst að vera góð-
ur og dómararnir mega ekki
bregðast, þegar á hólminn er
komið, eða vera hlutdrægir í
dómum sínum. Ekki þarf að efa,
að á íslandi er mikið af fall-
egum stúlkum, sem myndu vera
vel samkeppnisfærar á slíkum
mótum, og margir munu halda
því fram, að ef fallegasta ís-
lenzka stúlkan verður valin til
að taka þátt í Evrópumótinu,
þurfi ekki að efast um hvaða
land hljóti Evróputignina 1952.
En ekki meira*um það.
Nokkur bréf hafa borizt bað-
stofunni að undanförnu, en
nafn sendandans hefir ekki
fylgt þeim. Vegna þess er ré.tt
að taka fram, að bréf eru ekki
birt hér í baðstofunni, nema að
fullt eiginnafn fylgi með. En
bréfritari ræður hvort fullt
nafn er birt eða aðeins skamm
stöfun. Ættu þeir, sem senda bað
stofunni bréf að athuga þetta.
Starkaður.
2)
i)
4)
lýsingum
f élög;
að stuöla
fræðslu.
um samvinnu-
að samvinnu-
H. W. WuJff, sem hafði ferö-
azt víða um Evróps nokkru
áður, heimsótt mörg félög
þar og hvatt til þess að Jiau
jgerðust meriimi’\ fiU'i lion
Alþjóðasambandið hefir!
um orðið svo mikið ágengt,
ekki sjálft annast nein bein ]aú . ahril félaga var orðin
viðskiptastörf. Hins vegar hef meirl en einstaklinga innan
ir það stuðlað að stofnun
ýmiss konar viðskiptanefnda
og deilda, á vettvangi alþj óða j haÍð..,V^5.
samvinnu. Á meðal þeirra eru í
t. d. Alþjóðabankanefnd sam
vinnumanna, Alþjóðatrygg-
inganefnd samvinnumanna,
Alþjóða heildsala samvinnu-
manna, Alþjóða olíusala sam
vinnumanna og fleiri nefndir
og starfsdeildir, sem starfað
hafa lengri eða skemmri
tíma. Þá hefir Alþjóðasam-
bandið beitt sér fyrir hátíða-
höldum samvinnudagsins allt
frá árinu 1923 og fyrir til-
stilli þess er regnbogafáninn
nú viðurkennt alheimsmerki
samvinnumanna. .
Æðsta vald í málefnum
sambandsins hefir fulltrúa-
Alþjóðasambandsins árið
1902, gagnstætt því, sem
í upphafi.
Árið 1921 var sii breyting
gerð á samþykktum sam-
bandsins, að framvegis skyldu
aöeins eftirtaldar félagsheild
ir fá inngöngi’:
1) Sam\(innusambönd ein-
stakra þjóðá.
2) Samvinnusambönd ein-
stakra landshluta.
3) Ýmsar tegundir einstakra
samvinnufélaga (lána-,
landbúnaðar-, trygginga-,
og framleiöendafélög).
4) Fræöslusamvinnufélög svo
sem samvinnugildin.
Alþjóðasambandið áskildi
sér þó rétt til þess að ákveða
TILKYNNING
tll kanpenda í Árnessýslu
Innheimtumenn blaðgjalda eru:
lalmgvalIasveSí
Guöbjörn Einarsson, Kárasíöðum
Grafuiugi
Guðmundur Jóhannesson, Króki.
©Ifasi
(Framhaid á 6. siðu)
Engilbert Hannesson, Bakka.
Ilraungerðlshrepp
Guðjón Jónsson, Skeggjastöðum.
ViMngaholtshrepp
Magnús Árnason, Flögu.
Gaul ver 3 a hæ j arhr epp
ívar Jasonarson, Vorsabæ.
Skeiðahrepp
Eiríkur Jónsson, Vorsabæ. ,
Gnúpverjahrepp
Jón Þorkelsson, Haga.
IlrHnnaniaiiualirepp
Gunnlaugur Magnússon, Miðfelli.
Biskupstungnahrepp
Loftur Kristjánsson, Felli. ,
Grlmsneshrepp
Hjörtur Jónsson, Brjánsstöðum.
Greiðið ble.ðgjaldið sem er kr. 150,00 árgangurinn
þegar til næsta innheimtumanns í yðar sveit eða beint
til innheimtu blaðsins.
Kappkostið að vera skuldlausir við blaöið í septem-
berlok.
Innhehnta Tímans
Gerist áskrifemlur að TÍMANIJM