Tíminn - 30.10.1951, Blaðsíða 3

* t » » < rv f | f
245. blað.
TÍMINN, þriðjudaginn 30. október 1951.
/ sLendingalDættir
Fimmtugur: Aðalsteinn Eiríksson,
skólastjóri
Fimmtugur er í dag, einn
af kunnustu skólamönnum
landsins, Aðalsteinn Eiríks-
son fræðslumálafulltrúi og
skólastjóri Reykjanesskóla.
Hann er Norður-Þingeying
ur, fæddur í Krossavík í Þistil
firði, sonur Eiríks bónda þar,
Pálssonar og Kristínar Jóns-
dóttur (Guðla-ugssonar).
Aðalsteinn réðst ungur til
náms, fyrst í Eiðaskóla 1919
—21. Gerðist hann úr því
kennari í átthögum sínum.
Gekk hann síðan í kennara-
skólann og lauk þaðan prófi
1924. — Að því loknu varð
hann kennari við barnaskól-
ann í Reykjavík — þá var þar
einungis einn barnaskóli —
og var til ársins 1934.
Tvær námsferðir fór hann
á þessum kennaraárum sín-
um til útlanda. — Námsferð-
ir barnakennara á erlendar
ingar eigi litlar, og jukust ár-
lega. — Hygg ég að fáir hefðu
fetað í fótspor Aðalsteins í
þessu efni. Sýndi hann þegar
að hann var vel til forustu
slóðir voru þá fremur fátíðar, fallinn, úrræðagóður og
enda lá ekki fé á lausu til þrautseigur í öllum fram-
slíkra ferða. — Á þessum kvæmdum. — Ekkert af þessu
kennaraárum sínum í Rvík kom af sjálfu sér, sem kall-
tók Aðalsteinn mikinn þátt að er. — Þurfti að vinna hér
í félagsmálum kennarastétt- ' aðsskólahugmyndinni fylgi,
arinnar, var um hríð í stiórn j bæði í héraði og hjá ráða-
Sambands ísl. barnakennara, mönnum þjóðarinnar, að ó-
og fleiri slík trúnaðarstörí ’ töldu því að fá fé til bygg-
annaðist hann. — Hann var inga, og umbóta í Reykia-
heldur ekki iðjulaus á sumr-
um, en stóð í húsabyggingum,
þvi jafnan vill hann hafa
framkvæmdir með höndum.
En hugur hans stóð jafnan
til skólastarfs 1 dreifbýlinu,
og hann hafði sterkan áhuga
fyrir að koma þar á fót menn
ingarstofnun, er saméinaði
almenna barnakennslu og
unglingafræðslu í sem ríkust
um mæli. — Hann þekkti til
farkennslunnar í sveitum, og
taldi hana, eins og málum var
komið, alls ófullnægjandi.
Árið 1933 bundust Nauteyr-
ar- og Reykjafjarðarhreppar
við ísafjarðardjúp samtökurn
um að koma upp sameigin-
legum heimavistarskóla. —
Gerðist Aðalsteinn þar skóla-
stjóri og tck skóiinn til starfa
haustið 1934. — Hér varð þó!
um meira en venjulegan
heimavistarbarnaskóla að
ræða. Unglingakennsla var
jafnframt tekin upp og skóla
húsinu skipt á milli barna-
og ungliingafræðslunnar.
Þannig, að barnakennsla
skyldi fara fram frá í október
til hátíða, unglingaskóli
standa frá nýári til páska,
börnin koma að því búnu aft
ur til nýrrar yfirheyrzlu og
prófa. — Auk þess hafa svo
skólastjóri og kennarar haft
eftirlit með námi barnanna í
heimahúsum, og farið heim-
sóknarferðir í því skyni. Gerði
Aðaisteinn á sínum tíma skil
merkilega grein fyrir þessari
fræðslutilhögun í sérstökum
ritlingi og einnig í blaðagrein
um þessi árin.
Fékk hann því síðan fram-
gengt, að Reykjanesskólinn
hlaut héraðsskólaréttindi ár-
ið 1937 með sérstakri undan-
þágu um námstímann.
í Reykjanesi þurfti vitan-
lega nær. allt að reisa frá
grunni. — Þar var aðeins lít
ið og ófullkomið heimavistar
hús, er Aðalsteinn settist þar
að. Risu þarna brátt upp bygg
nesi. Með þrautseigju og
lagni fékk hann áhriíamenn
þeirra ára í lið moð sér á Al-
þingi og í héraði var skóla-
nefnd honum vel sammála, en
allar framkvæmdir, og láns-
fjárútvegun hvíldu jafnan á
skólastjóranum.
Aðalsteinn stýrði Reykja-
nesskóla í 10 ár. Var hann
kvaddur með fjölmennu sam
sæti, er þau hjón fluttu úr
héraðinu haustið 1944. Siðar
tók hann aftur að sér for-
stöðu skólans, en hefir látið
aðra kennara annast skóla-
stjórnina að mestu. — Fjár-
hald skólans út á við er þó í
hans höndum. Her er að ööru
leyti ekki staður til þess^ að
rekja sögu Reykjanessköl-
ans. — Er Aöalsteinn hvarf
frá Reykjanesskóia 1944, gerð
ist hann fulltrúi í fræðslu-
málaskrifstofunní. Hefir
hann siðari árin heimsótt-
gagnfræða- og héraðsskól-
ains,, og eilnnife húsmæðra-
skólana. Kynnti sér rækilega
starfshætti þeirra, og eink-
anlega það, er lýtur að rekstri
þeirra og fjárreiðum. Hygg ég
það starf henti Aðalsteini vel.
Hann er glöggur á veilur í
rekstri stofnana, að upplagi
ráðdeildarmaður og fyrir-
hyggju. Hann er skólamaður
góður og menntur vel í þeim
efnum. Hann er bæði ritfær
og orðfær vel, er hann vili það
við hafa. Og hann hefir þahn
kost, að mér finnst, umfram
ýmsa mæta stéttarbræður
sína, að hann er stuttorður,
en glöggur mjög á aðalatriði
máls í ræðu.
Þótt Aðalsteini séu sköla-
mál og menning æskulýðs-
ins hugleiknast, þá er áhugi
hans ekki bundinn við þau
mál eingöngu. — Ég hefði til
dæmis viiljað sjá Aðalstein
framkvsémdastjóra fyrir stóru
kaupfélagi, þar sem hann
hefði haft rúmar hendur til
(Framhald á 6. síðu)
Ávarp til þjóðarinnar
íslendingar hafa jafnan og heilsu. Samt kjósa þær
brugðjst vel víð, þegar til dauða barna sinna fremur en
þeirra hefir verið leitað eýmd áfengisneyzlunnar, svo
vegna neyðarástands ein- hatramt er slíkt böl.
hverra. j Gegn þessu ófremarástandi
Áfengisaldan flæðir um ^erð,ur Þjóöul ðlJ að rísa
byggðir og bæi landsins og hnsta. af sér sllka Janylrðu>
veldur víða neyðarástandi á og. finna hJálprað handa
meðal manna. iÞeiin morgu’ sem hialpar-
^þurfa eru.
Sökum ölvunar verða hér og Gera verður þær skilyrðis-
þar dauðaslys á götum bæj- íausu kröfur til ríkisstj órnar-
anna og vegum landsins, innar:
menn drukkna í höfnunum, | i. Að áfengislöggjöfinni sé
finnast liggjandi dánir hér og stranglega og undanbragða-
þar, detta í húsum inni eða íaust framfylgt, og þar með
úti og bíða bana af, sjálfs- j tekið fyrir öll ólögleg vínveit
morð eru mörg, sökum ölvun- , ingaleyfi.
ar og óreglu, margir missa I 2. Að lögum um meðferð ölv
heilsu, stöðu og eignir, alls-jaðra manna og áfengissjúkl-
konar lagabrot og glæpir eru mga sé framfylgt, hjálpar-
framdir af ölvuðum mönnum, 'stöð sé komið upp í Reykja-
skemmtunum og mannfund- j Vík, og starfi við hana læknar
um er hleypt upp af drukkn- j og sérstakir starfsmenn ríkis
um óspektarlýð, og mörg eru eða bæjar, er leiðbeini og að-
þau vandræði, sem áfengis- j stoði -þá menn, sem læknis-
neyzlan skapar. Konur og hjálparinnar njóta. Ríki og
börn, foreldrar og aðrir ást-, bær komi tafarlaust upp
vinir standa ráðþrota gagn- j drykkjumannahælum, sam-
vart afleiðingum drykkju- j kvæmt áfengislöggjöfinni, og
skaparins, sem er nú orðinn samkomulagi þeirra á milli,
geigvænlegt þjóðarböl. — All'svo að hjálparstöðin geti vist
ir landsmenn kannast við j að þá menn á réttum stað, er
þetta hörmungarástand. læknar telja að þurfi hælis-
Ef til vill sýnir þó ekkert vistar.
betur, hvílík hyldýpis van-1 3. Að fræðslustarfsemi um
virða þetta er, en sú stað- skaðsemj áfengisneyzlunnar
reynd, að nú eru margar mæð
ur á íslandi, sem vildu miklu
fremur fylgja drengjunum
sinum til grafar, en horfa upp
á eymd þeirra og niðurlæg-
ingu, og vita það þó allir
menn, að fléstar mæður elska
börn sín svo, að þær vilja öllu
fyrir þau fórna, og jafnvel líf
inu, til þess að sjá þeim borg
ið og geta va*ðveitt líf þeirra
Riddarasögur IV-VI
KOMA ÚT NÆSTU DAGA OG KOSTA TIL ÁSKRIF-
ENDA KR. 160.00 í SKINNBANDI
RIDDARASOGUR I— III eru nú nærri uppseldar og sýnir það bezt, að enn sem fyrr
eru Riddarasögur í heiðri hafðar meðal íslendinga. - -■—
EFNI þessara binda, er sem fyrri þriggja binda, sögur, sem upphaflega eru þýddar
úr frönsku í Noregi, og al-íslenzkar sögur og auk þess, ein, sem er þýdd úr latínu.
$
IV. BINDI
Elis saga og Rósamundu.
Flóres saga og Blankiflúr.
Parcivals saga
Valvers þáttur.
$
V. BINDI
Clari saga (þýdd úr latn.).
Flóres saga konungs og sona hans (ísl.).
Álaflekks saga (ísl.).
Rémundar saga keisarasonar (ísl).
VI. BINDI
Vilmundar saga viðutan (ísl.).
Sigurðar saga fóts (ísl.).
Tristrams saga og ísoddar (ísl. gerðin).
Drauma-Jóns saga (ísl.).
Jarlmanns saga og Hermanns (ísl.).
Sarpidons saga sterka (isl. Aldrei verið
gefin út fyrr).
Allar liafa þessar sögur hinn litskrúðuga blæ, sem einkennir riddarasögur vorar og
eru skemmtilegar aflestrar.
Bjarni Vilhjálmsson hefir séð um útgáfu þessara binda.
ÍSLENDINGASAGNAÚTGÁFAN hefir kappkostað að nota beztu texta sem fáanlegir
eru svo lesendur fengju sögurnar í senn heillegastri og beztri mynd.
SENDIÐ ÁSKRIFT YÐAR STRAX. — KOMIÐ, HRINGIÐ EÐA SKRIFIÐ
ÍSLENDINGASAGNAÚTGÁFAN H.F.
Túngötu 7 — Pósthólf 73 — Símar 7508 og 81244 — Reykjavík
sé aukin í öllum skólum og
menntastofnunum landsins,
og auknir og efldir þeir kraft-
ar, er að bindindismálum
vinna.
Vér skorum á alla lands-
menn að snúast heilhuga til
varnar gegn voða áfengis-
neyzlunnar, áður en til enn
frekari vandræða kemur. ,Vér
heitum á öll félagasamtök
manna og alla drengskapar-
menn á meðal þjóðarinnar, að
taka höndum saman um öfl-
uga og markvissa sókn gegn
áfengisneyzlu og áfengissölu,
unz hvortveggja verður alger
lega útrýmt úr landinu.
Vér krefjumst þess og, að
fram farj þjóðaratkvæði um
sterka áfenga ölið, ef til máls
skyldi koma að leyfa fram-
leiðslu þess.
Þjóðin í heild, ríkisstjórn
og Alþingi, ber heilög skylda
til þess, að vernda heill og
hag þjóðarinnar, og hvers
einstaks þjóðfélagsþegns, fyr <
ir skemmdarverkum áfengis-
neyzlunnar. Æskulýðurinn og
heimilin eru í voöa, atvinnu-
líf þjóðarinnar bíður stórtjón,
almennu siðferði hrakar og
fjöldi manna sekkur niður í
það eymdarástand, sem ekki
er hægt að láta afskiptalaust.
Þjóðin leyfir enn áfengissöl-
una, og henni ber siðferðileg
skylda til þess að binda um
sárin, að draga úr eymd
þeirra, sem verst iara, og að
hefja í alla staði öflugt við-
reisnar- og áfengisvarnar-
starf.
Neyð vesalinganna, sem orð
ið hafa áfengisneyzlunni að
bráð, sorg og tár aðstandend-
anna, og hætta þjóðarinnar,
hrópar til allra landsmanna
og særir þá við drengskap
þeirra, að hefjast nú handa,
samtaka og samstilltir til úr-'
bóta þessu alvarlega vanda-
máli.
Talið um áfengismálin við
vini ykkar og kunningja, beit
ið áhrifum yðar til þess, að
áfengisneyzlan fari minkandi,
forðist að neyta áfengis og
takið ekki þátt I samkvæm-
um, þar sem áfengi er haft;
um hönd. Vinnið að því að
skapa það almenningsálit i
(Framhald á 6. síðu)