Tíminn - 29.12.1951, Blaðsíða 3

295. blað.
TÍMINN, iaugardagiim 29. desembcr 1951.
3.
Fjárstjórn Reykjavikurbæjar er í fullkomnum ólestri
Bláa bókin og bæjar-
reikningarnir.
í mörg ár miklaöist meiri
hluti Sjálfstæðisflokksins hérj
í bæjarstjórn af stjórn sinni' . ,
á fjármálum Reykjavíkur og jnenih utans- 11 sivaxandi
taldi hana vart eiga sinn líka, 'bruðl °8 °rflða 1 bæjarrekstr
a. m. k. hér á landi. !mUm 2) slÞ™andl ut'
í bláu bók meirihlutans svarsbyrðar- . Vl1 ég nefna
1950 lofaði hann að vinna aö nokkur dænn um ±yrra atnð
því að draga úr rekstr-
argjöldum bæjarins, að
Útdráttur úr ræðu Þórðar Björnssonar við 2.
umræðu um fjárhagsáætlun bæjarins 28. þ. m.
ið.
! Skrifstofubákn bæjarins
sýna gætni og hagsýni í fjár- befir stórvaxið með ,hverju
,ari. Kostnaður við bæjarsknf
málastj órn.
Bæjarreikningarnir 1950,
sem komu út í s. 1., mánuði
urðu því mikið áfall fyrir
meirihlutann því að þeir
sýndu þessar niðurstöður árs
ins meðal annars:
stofurnar hefir tvöfaldast á ’
s. 1. 4 árum, var 1948 3,1 milj.
kr. en er áætlaöur 1952 6,2
milj. kr. Kostnaðurinn viö
framfærsluskrifstofurnar hef
ir einnig tvöfaldast á sama
tíma, var 1948 402 þús. kr.1
I) Greiðsluhalli bæjarsjóðs áætlaður 1952 830 bú-
nam 7,5 milj. kr. þó aö tekj- e er aætiaöul bdu þuo.
urnar færu 4,4 milj. fram úr kl' Kustuaöurinn við fram- |
áætlun ikvæmd heilbngöismala hefir
margfaldast á örskömmum
tíma, var 1949 150 þús. kr. en
er áætlaöur 1952 590 þús. kr.
Þetta eru aðeins dæmi. Sífellt
II) Rekstrarútgjöld bæjar- ,
ins fóru 4 milj. kr. fram úi\
áætlun. j
III) Hagur bæjarins við
Landsbankann breyttist úr
, skipuð sérstök sparnaðar-
nefnd sjúkrahúsa og vist-
heimila bæjarins. Hún upp-
lýsti að hið mesta sleifar-
lag var á þessum rekstri.
Margar stofnanirnar gerðu
innkaup, bæði á matvörum
og hreinlætisvörum, í smá-
sölu. Afleiðingin varð meðal
annars sú að 1949 kostuðu
matvörur til Farsóttahússins
175 þús kr., þ. e. kostnaður
matvara fyrir hvern dvalar-
dag sjúklings var kr. 28,73.
Þetta taldi sparnaöarnefndin
'„óskiljanlega eyöslu“. Hvaða
orð myndi nefndin nota um
matvælakostnað Farsóttahúss
ins 1950 en þá var hann fyrir
hvern legudag sjúklings kr.
59,68? Ennfremur taldi sparn
áöarnefndin aö fækka mætti
starfsfólki verulega við sum-
eftirlitsmanna,
fulltrúa og ýmiskonar fræð-
bæjarsjóðs'inga með tilheyrandi skrif-
785 þús. kr. inneign í 9,4 milj. ’raðunaufa"
kr. skuld.
IV) Skuldir
jukust um 16 milj. kr. úr 24,5
tnilj. kr. í 40,5 milj. kr.
V) Nýlegir sjóðir bæjarins
samt. 8 milj. kr., þar á meöal
Ráðhússjóður, voru orðnir að
eyðslueyri.
■ Nokkrum vikum síðar kom
svo boðskapur aukaniðurjöfn
unar útsvaranna, sem stað-
festi hvernig fjánnálum bæj
arins var komið.
er verið að búa til ný störf • Breiut tímakaup. Á næsta ári ar stofnanirnar og mætti end
stofukostnaöi og svo seinna
aðstoðarliði, eftirvinnu og
bifreiðakostnaði.
Eftirvinnan.
Eitt af því
eru kaupgreiðslur til þeirra á
ætlaðar 100 þús. kr.
urbæta rekstur og skipulag
þeirra á margan hátt. Tillög-
ur néfndarinnar hafa þó all-
ar verið svæfðar í bæjarráði
þó að halli sjúkrahúsa og vist
Gunnar borgarstjóri
ræðst á Gunnar
alþingismann.
Óttaslegnir og ráövilltir
hafa ráðamenn bæjarstjórn-
armeirihlutans reynt að
koma sökinni af sér og yfir
á Alþingi. Alþingi hafi lög-
bundið hluta af útgjöldum
bæjarins. Alþingi hafi sam-
þykkt kauphækkun ríkis-
starfsmanna og með því vald
ið kauphækkun bæjarstarfs-
manna. Þá hafi Alþingi á-
kveðið innheimtuaðferðir við
söluskatt, sem torveldi inn-
heimtu útsvara.
Rétt er það að Alþingi hef-
ir lögbundið útgjöld úr sjóði
bæjarins en það er fyrst og
fremst með fræðslu- og trygg
ingarlöggjöfinni, sem sett var
á nýsköpunarstj órnarárun-
um. Reyndi alþingismaður-
inn Gunnar Thoroddsen að
Bifreiðakostnaðurinn.
Hér er um að ræða ein-
hverja hina ósvífnustu kostn' heimila bæjarins væri 1949
aðarliði 1 bæjarrekstrinum. 11,2 milj. kr„ 1950 1,7 milj. kr.
Fyrir nokkrum árum síðan og 1952 áætlaöur 1,9 milj. kr.
óheilbrigða i höföu aðeins borgarstjóri, j
skrifstofubákninu er hin j bæjarverkfræöingur og 1—2 innkaupastofnun
mikla eftirvinna. jmenn aðrir bifreiðar á kostn ’ bæjarins.
Árið 1949 námu kaupgreiðsl að bæjarins. Bifreiðakostnað 1 ÁÖurnefnd sparnaðarnefnd
ur fyrir eftirvinnu í bæjar-Jurinn var 1 hófi, t, d. var ‘
skrifstofunum í Austurstræti: hann samkvæmt bæjarreikn-
16 um 10,6% af launum starfs ingunum 1945 15 þús. kr. í
mannanna og nam eftirvinnu
kaup til sumra þeirra fullum
50% af föstum launum þeirra.
í mörgum tilfellum hefir ver-
ið vanrækt að fylla tilskilin
eyðublöð vegna eftirvinnunn
ar, þannig að ekki hefir ver-
ið unnt. að sjá hvaöa nauð-
syn var til eftirviniiunnar og
í sumum tilfellum hefir ekki
sést hver hefir beðið um
hana.
Árið 1950 fékk einn starfs-
mannanna í skrifstofu borg-
arstjórans kr. 21386,00 í auka
vinnukaup en föst laun hans
voru kr. 34088,00. Annar fékk
kr. 15814,00 í aukavinnukaup
en föst laun hans voru kr.
27558,00. Þriðji fékk kr.
14892,00 í aukavinnukaup en
föst laun hans voru kr.
27558,00. Fjóröi fékk kr.
12700,00 í aukavinnukaup en
föst laun hans voru kr.
koma í veg fyrir þessa löggjöf 36360,00. Þessir fjórir menn
eða hefir hann reynt að
breyta henni Reykjavík í hag?
Hann hefir samþykkt þessa
löggjöf. Sami alþingismaöur
hefir einnig samþykkt kaup-
hækkanir til ríkisstarfs-
manna og meira að segja inn
heimtuaðferðirnar við sölu-
skattinn. Það er harla bros-
legt þegar borgarstjórinn
Gunnar Thoroddsen er að
reyna að koma sökinni af sér
og á alþingismanninn Gunn-
ar Thoroddsen. — Það sem nú
var sagt um borgarstjórann
á einnig við um bæjarfulltrú
ann og alþingismanninn
Jóhann Hafstein.
Skrifstofubákn
bæjarins.
Það er óvéfengjanlegt að
mpirihluti bæjarstjórnarinn-
ar ræður án íhlutunar Al-
þingis verulegum meirihluta
af öllum útgjöldum bæjarins
og þá um leið tekjunum (út-
svörunum).
kennt hefir fjármálastjórn
Sað er tvennt, sem ein-
hafa fengið á árunum 1946-
bæj arskrif stof unum.
Árið 1950 var bifreiðakostn
aðurinn þessi:
Skrifstofa borgarstjóra kr.
81,191,00.
Skrifstofa bæjarverkfræð-
ings kr. 320.458,00.
Skrifstofa húsameistara kr.
11.843,00.
Skrifstofa byggingarfull-
trúa kr. 34.290,00.
Skrifstofa fræðslufull-
trúa kr. 25.593,00.
Skrifstofa borgarlæknis kr.
48.480,00.
Skrifstofa framíærslu kr.
18.290,00.
6 lögreglu- og slökkviliðs-
menn kr. 51.978,00.
Samtals nemur þessi kostn
aður kr. 592.123,00.
Sama ár nam bifreiðakostn
aður Rafmagns og Hitaveitu
samtals kr. 225.787,00.
Bifreiðakostnaðurinn er
þrennskonar: rekstur bif-
1950 samtals tæpar 248 þús. reiða, sem bærinn á, bifreiða
kr. í aukavinnukaup. Þetta styrkir og leigubifreiðar. Ekki
eru fáein dæmi frá borgar- verður komist hjá nokkrum
stjóraskrifstofunni. í skrif-' bifreiðakostnaði en hjá bæn-
stofu bæjarverkfræðings hef, um er hann kominn út í
ir einn starfsmaður fengið á hreinar öfgar. Tugir manna,
árunum 1946—1950 samtals
tæpar 71 þús. kr. í aukavinnu
kaup.
Því fer fjarri að nokkuö
lát sé á eftirvinnunni. Á næsta
ári er aukavinnukaup í skrif-
stofu borgarstjórans, Rafveit
unnar og manntals áætlað
samtals tæpar 400 þús. kr.
Annar er Manntalsskrifstof-
an efni í sérstakan kafla.
Manntalsskrifstofan.
Þar eru 6 fastir starfsmenn.
Áriö 1950 hafði hver þeirra
frá 10—13 þús. kr. í auka-
vinnukaup eða nánar tiltek-
ið samtals 69 þús. kr. og var
það rúmum 10 þús. kr. meira
en árið áður.
Hér við bætist svo það að Sjúkrahus og
3 menn hafa unnið aö stað-
aldri í skrifstofunni og fengið
einkum gæðingar og áróðurs-
karlar, fá skattfrjálsa kaup-
hækkun í formi bifreiða-
styrkja, frá 9—12 þús. kr. á
ári.
Hinir dýru bæjar-
ráðsmenn.
í bæjarráði eru 5 menn:
Gunnar Thorodden, Jón Axel
Pétursson, Guðmundur Ás-
björnsson, Jóhann Hafstein
og Sigfús Sigurhjartarson.
Þeir mæta á ca. 70—75 fund-
um á ári og fá 1800 kr. 1 grunn
laun á mánuði. Þetta þýðir aö
1952 fá þeir kr. 26.568.,00 í
laun eða um 354 kr. fyrir
hvern fund.
upplýsti að sameiginlegt með
öllum sjúkrahúsum og vist-
heimilum væri „hin afar ó-
hagstæðu innkaup, sem þær
allar gera“ eins og nefndin
kemst að orði. Ennfremur
sagði neíndin:
„Er það álit forstöðumanna
allra stofnananna að Inn-
kaupastofnun bæjarins geri
ekkert gagn í þvi tilliti að út-
vega þeim vörur með hag-
kvæmu verði og þess utan geti
innkaupastofnunin alls ekki
útvegað þær vörur, sem mest
vanliagar um“.
Rétt er að taka fram aö
Innkaupastofnunin og Stræt
isvagnar Reykjavíkur hafa
verið undir sömu fram-
kvæmdastjórn. Ennfremur að
s. 1. sumar var ráðinn sér-
stakur skrifstofustjóri Inn-
kaupastofnunarinnar með
3700 kr. mánaðarlaunum en
aðrir unnu þar þá ekki. Þaö
er því ekki furða þó að þess-
arar stofnunar sé hvergi get-
ið í fjárhagsáætlun bæjarins
og fyrirtækja hans.
Vinnuskólinn.
Árið 1948 hóf bærinn lofs-
veröa starfsemi, hina svoköll
uðu unglingavinnu, en hún er
dæmi um hvernig hleðst utan
um starfssemi bæjarins. Fjór
ir starfsmenn bæjarins voru
skipaðir í „umsjónar- og
vistheimili.
Fyrir rúmu ári síðan
var
Viðhald húsa I
og' bragga.
Hér er gott dæmi um skipu
lagið í bæjarrekstrinum.
Sparnaðarnefndin, sem skip-
uð var að boði félagsmálaráð
herra Steingríms Steinþórs-
sonar í s. 1. mánuði ,segir
meðan annars um þetta mál
svo:
„Viðhaldi íbúðarhúsnæðis
hafði, fram til síðustu ára-
móta, verið hagað þannig, að
yfirframfærslufulltrúi hafði
á sínum vegum vinnuflokk,
sem annaðist viðhald leigu-
íbúða bæjarins en sérstakur
byggingarmeistarf hafði meö
höndum allt braggaviðhald.
Þegar breyting var gerð á
rekstri Áhaldahússins, var
svo til ætlast, aö forstöðumað
ur þess stjórnaöi viðgerðum á
öllum húsum bæjarins öðrum
en íbúðarhúsum og bröggum.
Hins vegar var ætlunin, að
sérstök stofnun á vegum
bæjarins sæi 'um viðhald í-
búðarhúsnæöis og bragga.
í framkvæmdinni hefir
skipan þessara mála orðiö sú,
að yfirframfærslufulltrúi hef
ir áfram haft á sínum vegum
viðhald ibúðarhúsanna og
bygginganneistarinn viðhald
bragganna en auk þess
bætzt við vinnuflokkur, sem
starfar einungis að viðhaldi
íbúðarhúsa.
Við leggjum til að allt fram
annefnt viöhald verði sett
undir stjórn forstöðumanns'
Áhaldahúss".
Vanskilaskuldir
Rafveitunnar.
Rafveita Reykjavikur er í
vanskilum með greiðslu af-
borgana og vaxta af lánum i
Landbankanum. Eru þetta
tvö lán frá 1946 og eitt lán
frá 1949. Hefir Rafveitan
vanrækt aö greiða afborgan-
ir og vexti af þessum lánum
bæði 1950 og 1951 svo að skuld
þeirra vegna við Landsbank-
ann er nú orðin 3,6 millj. kr.
Þrátt fyrir þetta hefir verið
látið hjá líða að bjóða út
brennsluolíu til Varastöðvar-
innar en kaupverð þeirrai
olíu er 1951 6 millj. kr. og á-
ætlað 1952 7 milj. kr. 5% "
lægra verð á þesum tveimui
árum næmi 650 þús. kr. Van-
skilaskuldum Rafveitunnar á
hinsvegar að bjarga við með
því að stórhækka rafmagns-
verðiö.
Sparnaðartillögur
eru drepnar.___ _________
Hér í bæjartjórn hefi ég:
borið fram margar sparnaðar
tillögur. Ég hefi borið fram til
lögur, sem draga úr skrifstofu
bákni bæjarins, fækka að-
stoðarmönnum, lækka bif-
reiðakostnaðinn og minnka
eftirvinnuna. Ég hefi borið
fram tillögur um opinbert út
stjórnarnefnd“ vinnunnar. A h0g 4 0ijU 0g benzini, sem
s. 1. sumri var tekið upp nýtt
fyrirkomulag á vinnunni,
vinnutíma og kaupgreiðslum
breytt, meira kennslusniö en
áður haft á vinnunni og stofn
aður vinnuskóli. í fjárhagsá-
ætlun 1951 var ekkert áætl-
að fyrir kostnaði af unglinga
vinnunni en hann mun nema
bærinn og fyrirtæki hans
nota svo og um opinbert út-
boð á mörgurn sviöum. Ég
hefi borið fram tillögur um
sameiginleg innkaup sjúkra-
húsa og vistheimila bæjarins
og að rannsókn fari fram á
Innkaupastofnun bæjarins.
Allar þessar tillögur hafa vei
um 900 þús. kr. á árinu. Við, iö chepnar af meirihluta
bæjartjórnar. Eigi að síður
ber ég fram við þessa um-
ræðu fj árhagsáætlunarinnar
framangreindar tillögur enn
einu sinni. Og rétt er að
segja bæjarstjórn það, að
sparnaðarnefndin sem skipuð
verkstjórn og kennslu i
vinnuskólanum hafa veriö 9
manns, sem fengið hafa
greitt kaup samkvæmt Dags-
brúnartaxta fyrir 48 klst. á
viku þó að vinna ungling-
anna hafi aðeins verið 36 klst.
á viku.
(Framhald á 7. siöu)