Tíminn - 29.12.1951, Blaðsíða 5

S95. bla«.
TIMINN, laugardaginn 29. desember 1951.
X
Luuyurd. 29. tles.
Tillögur Þórðar Björnssonar
við 2. umræðu ura fjárhagsáætlun Reykjavíkurbæjar 1952
Landbúnaðarlánin
Þegar Framáóknarflokkur-
inn ákvaö að taka þátt í
myndun núveranúi ríkis-
stjórnar var honum þaö fylli-
lega ljóst, að hann myndi
ekki getaö markað stjórnar-
stefnuna, nema aö takmörk-
uðu leyti. Hann taldi þó þátt trúi Framsóknarflokksins, bar
í gær hófst í bæjarstjórn J r
Reykjavíkur síðari umræðan
um fjárhagsáætlun bæjarins
fyrir árið 1952 og var ráðgert
að henni lyki í nótt og fjárliags-
áætlunin yrði þá endanlega af-
greidd. Atkvæðagreiðsla var
ekki hafin, þegar blaðið fór í
prentun.
.Þórður Björnsson, bæjarfull-
fram alimargar breytingartil-
Jögur við fjárhagsáætlunina
sjáífa. Flestar þessar tillögur
fjölluðu um lækkun við skrif-
stofuhald og rekstrarkostnað
töku í slikri stjórn skapa sér
betri möguleika til aö bjarga
því, sem bjargað yröi, heldur
en aö láta hefjast stjórnleysis
tímabil, en til þess heföi ó-
hjákvæmilega komiö, ef nú- j bæjarins. Samtals námu þessar
verandi stjórn hefði ekki ver j lækunartillögur Þórðar 1,8 milj.
ið mynduð. Eftir að foringjar kr-
kommúnista höföu rígbundiö Þá bar Þórður fram nýjar til-
sig við Moskvulínuna og for- lögur um útgjaldahækkun: 100
ingar Alþýðuflokksins valiö þúsund kr. framlag til Eskihlíð-
sér hjásetuna, var ekki um' ar (til lagfæringar og fegrunar),
annað að ræða en samstjórn 75 þús. kr. aukið framlag til Heið
og Al- merkur og 100 þús. kr. framlag
Framsóknarflokksins
þýðuflokksins eða algert
stjórnleysi.
Eitt af því, sem Framsókn-
arflokkurinn taldi mestu
varða í þessu sambandi, var
hlutur landbúnaðarins. Á ný-
sköpunarárunum hafði hann
verið mjög fyrir borð borinn.
Vegna þátttöku Framsóknar-
manna í stjórn Stefáns Jó-
hanns Stefánssonar hafði
hann verið talsvert bættur í
tíð hennar. Með þátttöku
sinni í núverandi stjórn
töldu Framsóknarmenn sig
geta tryggt betur hlut land-
búnaðarins en ef hér heföi
hafist stjórnleysistímabil, er
engin sá fyrir endann á.
Það hefir jafnan verið eitt
grundvarllaratriði í stefnu
Framsóknarflokksins, að þjóð
in ætti að leggja mikla rækt
við landbúnaðinn og láta
hann vera aðalatvinnuveg
sinn við hliðina á sjávarút-
vegi og iðnaöi. Framsóknar-
flokkurinn telur, að efling
landbúnaðarins sé ekki mál
bænda einna og þeirra ann-
arra, er í sveitum búa, heldur
þjóðarinnar allrar. Efnaleg
afkoma hennar og menning-
arlegt sjálfstæði byggist
til Þjóðleikhússins.
Ennfremur bar Þórður fram
allmargar tillögur í sambandi
við fjárhagsáætlunina. Ein
þeirra fjallaði um ráðsmann
Reykjavíkurbæjar, sem birt er
hér á öðrum stað. Aðrar tillögur
Þórðar fara hér á eftir:
Fasteignaskatturinn.
Bæjarstjórnin skorar á Al-
þingi að samþykkja hækkun á
fasteignamatinu frá 1942 og
verði fasteignaskatturinn lát-
inn renna til sveitarfélaga.
Heiidaráætlun um verklegar
framkvæmdir.
Bæjarstjórn ályktar að fela
bæjarráði að semja rökstudda
heildaráætlun um verklegar
framkvæmdir bæjarins og stofn
ana hans næstu 4 ár og gera
tillögur til bæjarstjórnar um
hvernig framkvæmdirnar verði
sem bezt samræmdar innbyrð-
is.
Útboð á benzíni og olíu.
Bæjarstjórn ályktar að fela
bæjarráði að láta rannsaka
hver er heildar benzín- og olíu-
notkun Reykjavíkurbæjar og
láta síðan fram fara opinbert
Ráðsmaður Reykjavíkur
Bæjarstjórn íelur að starf borgarstjóra sé orffið svo um-
fangsrnikið og margþætt og að nauffs.yn á auknu aðhaldi og
eftirliti í fjármálastjórn bæjarins sé orffin svo brýn, að ó-
umflýjaníegt sé aff leysa borgarstjóra frá framkvæmda-
stjórn í fjármálum bæjarins og teUir rétt að hún sé íalin
sérstökum manni, sem hafi ckki annað starf á hendi. Hann
verffi ráðsmaður og eftirlitsmaffur með fjármálum og fjár-
reiðum bæjarins og hafi á því sviði skinunarvald yfir öll-
um forstöðumönnum í bæjarrekstrinum en lúti aðeins bæj-
arráði 03 bæjarstjórn. Meðal starfa hans sé að undirbúa
fjárhagsáætlun bæjarins og hafa eftirlit með því að henni
sé fylgt, en sérstaklega þó að hafa vakandi auga með því að
hvarvetna sé gætt fyllstu hagsýni og ýtrustu sparsemi í
rekstri bæjarins. Jafnframt sé starf borgarritara lagt nið-
ur.
Felur bæjarstjórn bæjarráði að gera nú þegar tillögur
til bæjarstjórnar um breytingar á samþykkt nr. 73, 23. júlí
1932 um stjórn bæjarmálefna Reykjavíkur samkvæmt fram-
ansögðu.
77
Sannleikurinn
sjálfur“ V
flestu fremur . á blómlegum útboð á öllu benzíni og állri olíu,
landbúnaði.
Um þetta atriði hefir Fram
sóknarflokkurinn oft þurft
að deila við aðra flokka og
má ekki síst í því sambandi
minna á átök hans við Sjálf
stæðisflokkinn um byggingar
og landnámssjóð á sínum
tíma og á átök hans við sama
flokk um setningu og fyrstu
framkvæmd afurðasölulag-
anna.
Hér verður ekki hægt að
gefa neitt tæmandi yfirlit
yfir það, ~ sem fengist hefir
fram til eflingar landbúnað-
inum í tíð núverandi stjórn-
ar. Sem dæmi um það, sem
áunnist hefir, skal aðeins
bent á eftirgreindar staöreynd
ir:
Af gengishagnaöi þeim,
sem varð í sambandi við
gengislækkunina, hefir 14
milj. kr verið varið til land
búnaðarlána. í frv. því um
gengislækkunina, er stjórn
Sjálfstæðisflokksins lagði fyr
ir þingið, var gert ráð fyrir
að ráðtafa gegnishagnaðin-
um með allt öðrum hætti.
Af tekjuafgangi ríkisins í
ár verður 15 milj. kr. varið
i sama augnamiði. Þetta
sem bærinn þarf að kaupa. Fel-
ur bæjarstjórn bæjarráði að á-
kveða nánari tilhögun útboðs-
ins.
Útboð brunatrygginga.
Bæjarstjórn samþykkir að á
næsta ári skuli frarn fara al-
mennt útboð á brunatrygging-
um fasteigna hér í bæ.
Sameiginleg innkaup sjúkra-
húsa og vistheámila.
Bæjarstjórn samþykkir að
sameina innkaup sjúkrahúsa og
vistheimila bæjarins þannig að
einn aðili annist þau og felur
bæjarráði að gera tillögur til
bæjarstjórnar um nánari til-
högun innkaupanna.
Ræstingarkostnaður barna-
skólanna.
Bæjarstjórn telur að kostnað-
ur við ræstingu barnaskólanna
fjögurra hér í bæ sé orðinn í-
skyggilega mikill (áætlaður
1952 700 þús. kr.), að rétt sé að
ákveða að bjóða út ræstingu
þessa í því skyni að fá kostnað-
inn við hana lækkaðan. Felur
bæjarstjórn fræðsluráði fram-
kvæmdir í máli þessu.
Úthlutun bifreiða og
bifreiðastyrkja.
Bæjarstjórn ákveður að taka
nú þegar beint í" sínar hendur
ákvörðun um það hverjir starfs
menn bæjarins skuli fá bif-
reiðar í eigu hans til afnota og
bifreiðastyrki úr sjóði hans, fyr
irtækja hans og stofnana.
Varatillaga: Bæjarstjórn sam
þykkir að fela bæjarráði að taka
ákvörðun um það hverjir starfs
menn bæjarins skuli fá bifreið-
ar í eigu hans til afnota og bif-
reiðastyrki úr sjóði hans, fyrir-
tækja og stofnana.
Eftirvinna.
Bæjarstjórn ákveður að sam
þykki bæjarráðs skuli þurfa fyr-
irfram hverju sinni til launa-
greiðslna fyrir eftirvinnu á skrif
stofum bæjarins og fyrirtækja
hans nema um lítilræði eitt sé
að ræða.
Samgöngubætur á hafnar-
svæðinu.
Bæjarstjórn telur að sakir
hins nýja stórfellda athafna-
svæðis við vesturhluta Reykja-
víkurhafnar og þar af leiðandi
hinnar mjög auknu umferðar
þar, sé brýn nauðsyn á að bæta
samgönguleiðir þar, einkum þó
til austurhluta hafnarinnar mið
bæjarins. Fyrir því ákveður bæj
arstjórn að hraða breikkun Mýr
argötu svo að myndist greið
samgönguleið milli norðurhluta
Seljave<gar og vesturenda
Tryggvagötu og felur bæjarverk
fræðingi að gera áætlun um
kostnað og framkvæmdir við
verk þetta.
ekki verið stjórnað með
festu og' myndarbrag.
Tryggt hefir verið 16—17
milj. lán hjá Alþjóðabank-
anum, er verður endurlánað
landbúnaðinum á næsta ári.
Samtals eru það 46 milj.
kr. er þannig hafa fengist til
iandbúnaðarlána síðan nú-
verandi stjórn kom til valda.
Fullyrða má, aö framkvæmdir
í þágu landbúnaðarins hefðu
svo til alveg stöðvast, ef hon
um hefði ekki veriö tryggt
þetta fjármagn.
Því fer fjarri, að hér sé
samt um einhverja ofrausn
við landbúnaðinn að ræða eða
að betur hafi verið séð fyrir
hlut hans en annara atvinnu
vega. Það fjármagn, sem land
búnaðinum hefir hér ver-
ið tryggt, mun t. d. hvergi
nærri jafngilda lánum, er
framlag hefði ekki fengist, ef 1 ríkið hefir útvegað sjávarút-
. fjármálum ríkisins hefði veginum vegna þeirra 10 tog-
ara, er seinast voru keyptir í
Bretlandi. Auk þess hefir
sjávarútvegnum verið tryggt
lánsfé til stórfeldra fram-
kvæmda annara. Þá hafa ver
ið útveguö lán til stærstu
iðnframkvæmda, er hér hefir
verið ráðist í, og er þar átt
við orkuverin nýju við Sogið
og Laxá.
Umræddar lánveitingar til
landbúnaðarins eru raunar
ekki annað en drjúgur áf-
fangi til að tryggja hann
jafnrétti við aðra atvinnu-
vegi. Fyrir landbúnaöinn eru
þær eigi að síður mikill á-
vinningur, þegar gerður er
samanburður við það, sem
honum var úthlutað meðan
verið var að eyöa stríðsgróð-
anum. Það er líka víst, að
þetta hefði ekki fengist fram
fyrir landbúnaðinn, ef ekki
hefði notið við áhrifa Fram
sóknarflokksins í ríkistjórn
inni og á Alþingi.
Bæjarbókasafnið.
Bæjarstjórn telur að húsa-
kynni bæjarbókasafnsins séu
álveg ófullnægjandi og leggur
því fyrir borgarstjóra ao hraða
því að koma safninu í annað
húsnæði, þar sem safniö getur
komið að fullum notum og bæk
ur þess liggja ekki undir
skemmdum.
Sjómannastofan.
Bæjarráð telur að nauðsyn sé
á að stækka og bæta húsa-
kynni sjómannastofunnar hér í
bæ. Fyrir því ályktar bæjar-
stjórn að fela borgarstjóra að
athuga möguleika á því
Reykjavíkurbær festi kaup á eða
taki á leigu húsnæði við höfn-
ina, sem sé það stórt og hent-
ugt að öðru leyti að reka megi
þar sjómannastofu, sem standi
á sporði slikum stofnunum í ná-
grannalöndunum.
Indriðatorg.
Bæjarstjórn telur að þar sem
Þjóðleikhúsið er tekið til starfa,
sé orðin brýn þörf á að fara að
Baráttan um iíburð«
arvcrksmiðjuna
Þegar Vilhjálmur Þór var
atvinnumálaráðherra, flutti
hann frumvarp um áburðar-
verksmiðju.Frumvarp þetta lá
fyrir þinginu 1944, þegar á-
kvörðun var tekin í stórum
dráttum um ráðstöfun stríðs-
gróðans. í plötunni sem spil-
uð var eftir Ólafi Thors 21.
okt. það ár, stóð ein setning
um vélar til áburðarverk-
smiðju og þess háttar. Fram-
sóknarflokkurinn skildi, að
þar var um að ræða hags-
munamál fyrir bændastétt-
ina. Minnihluti Sjálfstæðis-
flokksins, „þingmenn úr
sveitakjördæmum“ var sömu
skoðunar. Þessir þingmenn
vildu að minnst 10 miljónum
af stríðsgróðanum yrði varið
til áburðarverksmiðju á
sama tíma og tugum millj.
var varið til síldarverk-
smiðja og fleiri fyrirtækja
við sjávarsíðuna. Á það gat
meirihluti Sjálfstæðisflokks-
ins ekki fallizt. Landbúnað-
arráðherra flokksins, Pétur
Magnússon, lét í ijós ugg út
af því. að áburðurinn ætti að
verða eins konar sprengiefni.
— Bændur hins vegar kunna
að meta gildi áburðarins fyr-
ir gróður jarðar, en ekki
þekkja til sprenginga í sam-
bandi við áburð þennan. —•
Einn af þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins fór þessum
orðum um málið:
„Ég verð að segja það, að
mér þykir það ekki glæsi-
leg byrjun fyrir iðnfyrir-
tæki, eins og hér er gert ráð'
fyrir, ef grundvöllurinn á að
vera sá, að ríkissjóður verð-
ur að gefa allan stofnkostn-
aðinn til þess að fyrirtækið
geti orðið samkeppnisfært
við erlenda framleiðslu eða
geti borið sig. Þótt hér sé
um að ræða upphæð, sem
mönnum vex ef til vill ekki
í augum núna, þá eru 10
millj. kr. talsverð upphæð.“
Minnihluti Sjálfstæðis-
flokksins „þingmenn úr
sveitakjördæmum,“ studdu
málið. En þeir mörkuðu ekki
stefnuna. Meirihluti Sjálf-
stæðisflokksins réð úrslitum
um það að málinu var vísaö
frá. Sami meirihluti réði því
einnig, að áburðarverksmiðju
málinu var alveg stungið und
ir stól meðan verið var að
eyða stríðsgróðanum.
Samt segir Mbl., að það sé
„sannleikurinn sjálfur" að
bændafulltrúarnir í Sjálf-
stæöisflokknum marki stefnu
að hans í landbúnaðarmálunum.
Brot úr míkilli sögu
' (Framhald af 4. síðuj
arhjón hafa ekki slegið slöku
við. Hvorki hafa þau vanrækt
búskapinn, uppeldi barnanna né
félagsmálin. Hins vegar munu
þau aldrei hafa haft tíma til að
telja eftir sér ómak og iðju-
stundir. Þannig er sú kynslóð,
sem hefir borið fram hag og
byrja á lagningu Indriðatorgs menningu fslendinga, þangað,
sunnan leikhússins. Fyrir því sem nú er komið sögu.
felur bæjarstjórn borgarstjóra Nú er Gunnlaugur Finnsson
að hefja þegar viðræður við. yngsta barn þeirra Hvilftar-
eigendur óbyggðra lóða á nefndu hjóna, seztur að búi með for-
svæði um kaup bæjarins á lóð-
unum í þessu skyni.
Eskihlíð.
eldrum sinum og hyggja allir
kunnugir gott til þess. En við
óskum þess líka að mega sem
lengst hafa gömlu hjónin í sam
Bæjarstjórn ályktar að fela fylgdinni í fullu fjöri.
(Framhald á 6. siöu) * Krr