Tíminn - 22.02.1952, Page 3

43. blað.
TÍMÍNN, föstudaginn 22. febrúar 1952.
3.
ísLendin.gaþættir
Dánarminning: Guðmundur Ásbjörnsson,
forseti bæjarstjórnar Reykjavíkur
Þegar Guðmundur Asbjörns-
son, forseti bæjarstjórnar
Éeykjavíkur, lézt hinn 14. þessa
mánaðar, 71 árs að aldri, hafði
hann gegnt því starfi samfleitt
í röskan fjórðung aldar. í þessu
starfi kynntist ég honum tvö
seinustu árin. Mér verður hann
alltaf minnisstæður.
í forsetastóli var hann ekki
einstrengingslegur flokkshyggju
maður heldur fyrst og fremst
forseti, sem vildi gera rétt, Hann
var virðulegur, háttvís og form-
fastur í fundarstjórn en hafði
þó kýmnigáfu góða. Rósemi
hans haggaðist ekki þó að um-
ræður yrðu langar, heitar og
harkalegar. Hvað sem á dundi
sýndi hann ávallt aðalsmerki
góðs forseta: Þolinmæði. Þetta
ber minnihlutanum í bæjar-
stjórn sérstaklega að virða við
hinn látna forseta hennar. Það
var einnig svo komið, að hann
hafði hlotið traust minnihlut-
ans sem forseti bæjarstjórnar,
sem sjá má af því, að við sein-
asta kjör forseta var hann kos-
inn með atkvæðum frá þremur
flokkum bæjarstjórnarinnar.
Guðmundur fæddist 11. seþt-
ember 1880 á Eyrarbakka og
voru foreldrar hans Ásbjörn Ás-
björnsson, tómthúsmaður þar
pg kona hans Guðrún Sigurðar-
dóttir Björnssonar í Garðhús-
Fréttabréf úr Skagafirði
Arið 1951 verður að teljast
í röð harðindaára til landbún-
aðar.
Veturinn var snjóþungur og
miklir erfiðleikar um alla flutn
inga, svo að þeir hafa ekki ver-
ið svo erfiðir síðan mjólkursam-
lagið var stofnað, eða laust eftir
1930.
Haglaust mátti teljast í öllu
úthéraðinu, en nokkur léttir fyr
ir hross í Blönduhlíð og Dölum
fram. — Allmikið var notað af
fóðurbæti og allt komst vel
fram. Þó voraði heldur seint.
Sauðburður gekk ágætlega. —
Gróður kom seint og gras-
spretta á túnum varð rýr, mest
vegna kalskemmda. Aftur voru
flæðiengjar góðar og sums stað
ar ágætar. Heyskapur varð yfir
leitt fyrir neðan meðallag og
heyskapartími langur og leiðin
legur. Þó voru aldrei stórrign-
ingar. Stóð heyskapur allt fram
í október. Þegar kom fram í sept
ember, kom fyrst góð heyskapar
tíð og stillur, sem stóðu óslitið
jafnan var hann í margvísleg- framyfir miðjan nóvember.
um nefndum bæjarins. Settur Snjókomu nokkra gerði fyrir og
borgarstjóri var hann nokkrum um mánaðamótin nóv. des., en
sinnum og fulltrúi Reykjavík- ! tók fljótt af aftur. Héldust snjó
ur á afmælishátíðum höfuð- leysur og gott tíðarfar fram til
borga Norðurlanda. Sýnir þetta , áramóta.
allt hvílíkt traust var borið til
hans.
Guðmundur sat í bæjarstjórn
á hinum miklu breytingatím-
um, þegar Reykjavík breyttist
Afurðir og hlunnindi.
Mjólkurframleiðsla varð litlu
minni en árið áður. Óvenju
miklu var slátraö af hrossum og
úr bæ í borg. Á meðan áðrirjkúm, sem að nokkru leyti staf
komu og fóru sat hann kyrr. í ar af því, að bændur voru að
130 ha. í túnasléttun, og 1,2 ha.
matjurtagarðar. Nýjar girðing-
ar voru 25 km. Vélgrafnir skurð
ir voru 42 km. að lengd. íbúð-
arhús voru byggð á 12 bæjum.
Fjárhús á tveimur og fjós á
þremur. í Hofsós var hafin bygg
ing á fjórum íbúðarhúsum og
einnig á 5 húsum á Sauðárkróki,
auk þess að fullgera eldri hús.
Skólarnir.
Hólaskóli er nú fullskipaður,
eru þar 41 nemandi, þar af ein
stúlka. í haust tók þar til starfa
50 kw. vatnsaflsstöð. Er vatnið
tekið úr Víðinesá eftir skurði,
sem liggur gegnum hólana að
„Kollugerði“, þar myndast lón.
Úr því er vatnið leitt gegnum
76 metra langt og 1 m. vítt tré-
rör að stöðvarhúsinu, sem stend
ur neðan við Kollugerði. Niður
setningu allra véla annaðist
Jón Nikodemusson vélfræðing-
ur frá Sauðárkróki. En Ólafur
Jensson rafvirkjameistari frá
Reykjavík, sá um allar raflagn-
ir og byggingu útilína. Halldór
Einarsson eftirlitsmaður raf-
veitna leiðbeindi um skipulag
stöðvarinnar, val véla og allan
raflínuútbúnað. — Stöðin hefir
reynzt vel.
Heyskapurinn á Hólum var
minni en í meðallagi. Var til-
finnanlega lítil spretta á nokkr
um hluta Hólatúns sökum kal-
skemmda. Töðufengurinn mun
hafa orðið allt að 3000 hestar og
þó nokkuð af útheyi var heyjað,
sem ekki hefir verið gert undan
farin ár. Kartöflur spruttu frem
ur illa sökum næturfrosta, er
komu snemma, en gulrófnaupp
skera varð ágéfet.
Á húsmæðraskólanum á
Löngumýri eru 30 námsmeyjar.
Tréskurðarnámskeið stendur
þar yfir og kennir hinn aldni
listamaður Jón Bergsson fr4
Ólafsdal. Það er orðinn fastur
siður árlega, að skólarnir á Hól-
um og Löngumýri heimsæki
hvorn annan.
Heilsufar hefir verið gott og’
skemmtanalíf fjörugt, enda á-
gætar samgöngur fram að ára-
mótum.
Erfiðir mjólkurflutningar.
Eftir áramótin hefir tíð ver-
ið umhleypingasöm, þó hefir
hrossajörð verið góð og eru úti-
gönguhross í góðum holdum.
Nú, 15. febrúar, eru flestir bún-
ir að taka í hús tryppi og fol-
aldshryssur.
Nokkrir erfiðleikar hafa ver-
íjS með mjólkuírHutninga vfiffi
og við á sumum leiðum. En vel
yfirstíganlegir hafa þeir erfið-
leikar verið, og öll mjólk kom-
izt til samlagsins á endanum.
Ólafur Sigurðsson,
Hellulandi.
áratugi var hann í forystuliði
losa sig við gamlar kýr og strytl
ur, svo og af rýrum heyfeng.
Hrognkelsa og kolaveiði var
þess að hann væri með í ráð-
um. Þróunarsaga Reykjavíkur
seinustu áratugina verður ekki
skráð án þess að þar sé minnzt
þátt Guðmundar Ásbjörns-
sonar.
Áhugi hans á trúarlegum efn-
um var mikill og var hann í tugi
ára í stjórn K.F.U.M. hér í bæ.
Trúarsannfæring mótaði mjög
framkomu hans.
Með Guðmundi Ásbjörnssyni,
sem hófst af sjálfum sér, er fall
inn frá einn fremsti forystumað
ur Reykjavíkur.
Og óneitanlega verður bæjar-
stjórn Reykjavíkur svipminni
við fráfall hins gamla forseta
hennar.
Þórður Björnsson.
• T í M I./N, N •
í Tt'tttaHUfH
• T í M I N N •
og lengi kjölfesta þess. Hann
hafði því mikil áhrif á úrslit
bæjarmálefna og þar með á' all góð yfir vorið. Lax- og sjó
um á Eyrarbakka. Hann' al'dist' Þróun Reykjavíkur. Samflokks' birtingsveiði á stöng var með
upp við þröngan kost og naut j menn hans hafa saSf, að engu j betra móti, enda er unnið að
ekki skólavistar. Tvítugur tók' bæjannáJefni, sem nokkru máli u”; "* ;
hann sveinspróf í trésmíði á i shiPff, væri ráðið til lykta án
Eyrarbakka en jafnframt hafði
hann stundað sjómennsku. Ár-
ið 1902 fluttist hann til Reykja-
víkur og réðst háseti á þilskip
hjá Geir skipstjóra Sigurðssyni. a
Hann hvarf þó frá sjómennsk-
unni og fór að stunda trésmíð-
ar.
Árið 1914 hóf hann verzlunar-
rekstur og rak lengi verzlunina
„Vísi“ á Laugavegi með Sigur-
birni Þorkelssyni, kaupmanni.
Einnig tók Guðmundur þátt í
togaraútgerð og var í mörg ár
formaður í útgerðarfyrirtækinu
Hrönn h.f. Stýrði hann fyrir-
tækjum sínum með gætni og
hagsýni og vegnaði þeim vel. j
Það leið ekki á löngu að starfs
bræður Guðmundar fóru að
sýna honum trúnað og settu
hann til forystu. Hann var kos-
inn í stjórn Trésmiðafélags
Reykjavíkur, Kaupmannafélags
ins og síðar Verzlunarráðsins og
Vinnuveitendafélags íslands.
En önnur ábyrgðarstörf hlóð-
ust á hann. Hann var í stjórn
Eimskipafélags íslands h.f. síð-
an 1937 og formaður Sparisjóðs
Reykjavíkur og nágrennis síð-
an 1935. Þá átti hann sæti um
tíma í fiskimálanefnd og lengi í
fulltrúáráði Útvegsbanka ís-
lands h.f.
Þessi störf öll vann Guðmund
ur af þeirri alúð og elju, sem
honum var í blóð borin.
En ótalið er það, sem mun
halda minningu hans lengst á
lofti. Það eru störf hans í þágu
höfuðborgarinnar. Hún átti hug
hans og lífsstarfi sínu varði
hann fyrst og fremst i þágu
hennar.
Hann sat í bæjarstjórn Reykja
víkur óslitið siðan árið 1918 og
var forseti hennar frá því á
árinu 1926. í bæjarráði sat hann
því að hætta netaveiði í berg-
vatnsánum. Æðarvörp voru í
bezta lagi, en vart varð við mink
við vestari Héraðsvötnin, en
ekki gerði hann skaða að þessu
sinni. Ófögnuður þessi mun
vera kominn utan af Skaga-
heiði, þar sem hann er búinn
að vera um nokkur árabil.
Hafin var svartfuglsveiði við
Drangey af nokkrum mönnum
og gekk veiðin ágætlega; en
svartfuglsveiði hefir legiö niðri
að mestu um nokkra áratugi.
Fiskileysi hefir verið hér i firð
inum með. fádæmum, svo að
elstu menn muna ekki slíkt.
Framkvæmdir.
Af framkvæmdum við land-
búnað má nefna, að mældar
jarðabætur voru þessar:
Safnþrær, alsteyptar, á 10 býl
um. Áburðarhús, steypt með
járnþaki á 9 býlum. Þurheys-
hlöður á 31 býli, yfir um 12000
hesta heys. Votheyshlöður á 45
býlum, yfir um 4000 hesta. Rækt
aö var: 180 hektarar í nýrækt,
Störf flóttaraannastofnunarinnar
•VA1
.w.wv.v.v.vv.vvvv.v.vvv.w
.vvvvvvvv
rjúmabússmjDr
Bögglasmjör
Smjörlíki
Kökufeiti
Kokóssmjör
40% ostur
30% ostur
fæst í heildsölu hjá
HERÐUBREIÐ
Sími 2678
frá stofnun þess árið 1932 og
vvvvvvvvvvvv.v.v.vv.v.v.vv.v.vv.vvvv.v.v.v.vv.v
Eftzr styrjöldina var sett
á laggirnar sérstök stofnun,
sem hafði það verkefni að
greiða fyrir flóttamönnum,
er höfðu hrakizt úr fyrri
heimahögum sínum vegna
breytinga þeirra, sem styrj-
öldin hafði í för með sér.
Var hér einkum um að ræða
fólk 0 frá Austur-Evrópu.
Stofnunin vann að því að
sjá fyrir framfærslu þessa
fólks til bráðabirgða og að
útvega því ný heimkynni.
Kostnaðinn við hana
greiddu lýðræðisþjóðirnar,
einkum Bandaríkin. Stofnun
þessi er nýlega hætt störf-
um og hefir fréttastofnun
S. Þ. i tilefni af því sent frá
sér eftirfarandi greinar-
gerð:
— Flóttamannastofnun IRO
hættir starfsemi sinni þann
31. janúar einfaldlega vegna
þess, að hún hefir ekki meiri
peninga — og fær ekki meiri.
Þá verður ekki lengur starf-
andi nein stofnun, sem veit-
ir flóttamönnum aö'stoð, en í
þess stað tekur flóttamanna
fulltrúi S. Þ. viö. Verkefni
hans verður að tryggja flótta
mönnum réttarstöðu og að
gera þeim kleift að setjast að,
með samningum við ríkis-
stj órnir. Flóttamannafulltrúi
S. Þ. er Hollendingurinn Dr.
C. J. Heuven Goedhart.
Enda þótt IRO hafi náð
mikilvægum árangri á þeim
55 mánuöum, sem stofnunin
hefir starfað, lætur hún óleyst
fjölmörg vandamál, sem full-
trúinn og ýmsar alþjóðlegar
líknarstofnanir verða að
leysa. IRO þarf hinsvegar
ekki að skammast sín fyrir-
árangurinn.
Rúmlega miijón flóíta-
manna séð fyrir nýjum
heimilum.
IRO hefir komið fyrir sam
tals 1.045.00 flóttamönnum á
nýjum heimilum og um það
bil 73.000 voru sendir. heim
af fúsum vilja til þess lands
er þeir komu frá. Samtals 1,6
milljón flóttamanna naut að
stoðar IRÖ. Þaö gefur nokkra
hugmynd um starfssvið IRO',
að um eitt skeið þurfti stofn
unin að koma upp 700 flótta
mannabúöum dreifðum um
alla Evrópu, og verkefnir..
voru margvísleg. IRO útveg"
aði húsaskjól, fatnað og mat-
væli. Fræðsla var veitt, verk
leg menntun, læknishjálp
lagaleg aðstoð og í rauninm,
öll sú þjónusta, sem borgarar
menningarrikja njóta nú tii'.
dags. En þar með er ekki alli;
talið. Eftir var lang-veiga-
mesta atriðiö; að finna flótta
mönnunum ný heimili í öðr-
um löndum og flytja þá þant;
að.
IRO-flotinn annast áfram
flutning útflytjcnda.
IRO réði yfir eigin skipa-'
flota, sem í voru ekki færri.
en 36 skip og voru áhafnir
þeirra alls 2000 manns. tJt-
gjöld skipafélagsins námu ár
lega 155 milljónum dollara,
eða töluvert meiru en samar.
lögð útgjöld S. Þ. og sérgreina
arstofnananna allra.
Byrjað var að draga samar.
seglin í IRO, þegar í júlímar.
uði í fyrra, er yfirvöldin f
Þýzkalandi og Austurríki tókr.
ábyrgðina á 111.000 flótta-
mönnum þar. Þetta þýddl, ac
stofnunin gat losnað við aag
lega umönnun þessara flótta
manna og þá miklu vinnu,
sem því var samfara, en gat
í þess stað snúið sér að þv;
viðfangsefni að útvega þess-
um flóttamönnum ný heim-
ili. IRO-skipin voru ekki á-
vallt fullskipuö — því miður
reyndist oft erfitt að útvegt,
ný heimili — og þegar svc
var, fengu venjulegir útfly.tj-
endur tækifæri til að feröasi;
með IRO á ódýran hátt, er..
sú aðstoð var þeim mjög mik:
ilvæg. Fjöldi útflytjenda frú
(Framhald á 6. sið'cl j