Tíminn - 27.09.1952, Blaðsíða 4

4.
TÍMINN, laugarclaginn 27. september 1952.
218. blað.
ÖiTLólfur Ömóí/sson, búfræhikarLcliclat:
Héraðsskólar og búnaðarfræðsla
Það er viðurkennt af bú- úti allan ársins hring, ósmurð
fróðum mönnum um heim all
an, að aukin búnaðarfræðsla
og staðgóð þekking í meðferð
búvéla, sé leiðin til þess að
skapa öruggan grundvöll und
:ir nútíma búskap. Enda hafa
þau lönd, er fremst standa
í búnaði, bæði víðtæka og full
komna fræðslu í þessum efn-
um.
Saga nýtízku landbúnaðar
á íslandi er stutt en merkileg
að því leyti, að eftir mjög
hægfara tæknilega þróun kem
ur skyndileg bylting, sem geng
ur yfir landið eins og flóðalda.
Þessi tæknilega bylting gerir
aukna og víðtæka búnaðar-
fræðslu að nauðsyn, ef stefna
iror í búnaðarmálum á ekki
að vera út í bláinn. Ég er hér
ekki að gera lítið úr starfi,
sem búnaðarskólarnir, Bún-
aðarfélag íslands, búnaðar-
sambönd og aðrar slíkar stofn
anir hafa gert fyrir -íslenzkan
landbúnað, heldur aðeins
benda á þá staðreynd, að
þekking bænda út um land
hefir ekki vaxið að sama skapi
og hin tæknilega þróun. Það
sjáum við bezt með því að
taka landbúnaðarvélar og
verkfæri 'sem dæmi. Þegar
fyrstu sláttuvélarnar komu
hingað til landsins, voru mikl
ar vonir við þær bundnar.
Enda hafði erlend reynsla
sýnt, hversu stórvirkar þessar
vélar voru í samanburði við
orfið og ljáinn.
Hér á landi urðu þeir bænd
ur heldur ekki fyrir vonbrigð-
ar og illa hirtar. Það leiðir
af sjálfu sér, að eftir því, sem
hlutirnir mæta verri meðferð,
eftir því verður endingin
minni að öðru jöfnu.
Með sívarandi vélakosti
verður þetta meira og meira
vandamál, auk þess, sem mikl
um verðmsétum er sóað. Það
er því fullkomlega tímabært
að hefjast handa og fá þetta
vandamál leyst svo fljótt sem
verða má, Enda þótt ég að-
eins hafi tekið hér dæmi um
vélar og verkfæri, ber ekki
að skilja það svo, að það sé
eina vandamál íslenzka land-
búnaöarins í dag. Reynslan
hefir sýnt, aö búnaðarnám
bændaskólanna nær ekki til
nógu margra. Leiðin til úr-
bóta er aö taka upp búnaðar-
fræðslu á héraðsskólunum.
Ég hefi valið þá fyrst og
fremst vegna þess að þeir eru
sveitaskólar og í öðru lagi
gangur að einhverju nærliggj
andi búi. Auðvitað er ekkert
því til fyiúrstöðu að farið yrði
til fjarlægari staöa, slíkt
Hér kom snaður og vildi fá mig
til aö koma á franifæri skýri’.igu
eða athugasemd við frásögnina und
mundi skapa ennþá meiri fiöl an' Eyjafjöiium um Gunnar Saió-
1 ’ i monsson o. s. frv. Skyrmg þessa
breytm. í manns var á þá leið, að Gunnari
Mjög æskilegt væri, ef Við muni hafa þótt sér stórlega mis-
skólana væri til einhverjar boðið, þegar mælzt var til þess, að
hann leíði sig niður við að taka
upp stein. sem ekki væri meiri en
... .. , _T svo, að hver veniulegur kútalingur
tilsogn kennara. Ur þessu ma^tti v.
vélar og verkfæri, sem nem-
endur gætu grúskað í undir
sem vitanlega er deilt um dóminn
sjálfan.
Um þetta mál vil ég ekki f jölyrða,
en minnast á þaö eitt, sem bæöi
hefir verið sagt þessari baðstofu
og annars staðar, að fagurt íþrótta
líf er þjóðarsómi og_ágæt landkyr.n
ing. Með það fyrir augum hafa
menn talið utanfarir íþróttamanna
æskilegar. En vilji íþróttahreyfing-
in í heild halda góðvild almenn-
... ______ .alda og fjórar kvensur gætu
mættl þo bæta meo þvi aö hpris muii sín. Mér er eðlilega ings og samúð með utanferðuin
hafa smá model svipuð Og meiniaust við að koma þessu á ainna manna á erfiðum tímum,
notuð eru í æðl'i skólum. Þetta framfæri, því að í baðstofunni á verður hún sjálf að vaka yfir því,
muildi létta rnikið kennsluna einmitt aö vera tækifæri til að láta að skjólstæðingum hennar haldist
i þessu fagi, sem annars yrði atþugasemdir sínar koma fram.
nokkuð þurr. Sama er að j
segj a um grasafræði og steina '
ekki uppi svall og ósiðir undir þeinr
Kringumstæðum. Þyki þeir menn,
sem agalausir fara og illa siðaðir,
Ófriour harður virðist vera háður
• -Af - ‘V tt, - i ff • f innan iþróttahreyfingarinnar vegna góöir og gildir fulltrúar íslenzkrar
Og jaröíræðl. Þar þyriti hlut- ólympíufaranna. Frjálsíþróttaráð iþróttahreyíingar út um allan heim.
fallslega aö- vera til plöntu- ^vag Upp dóm .yfir þremur kppp-jmun alþýða landsins mælast unö-
Og steinasafn. j um. svo sem frægt er orðið. Einn an því aö kosta slíka landkynningu
Athu°andi væri hvort ekki SeJrra var sjálfur Örn Clausen, sem beint eða óbeint, enda virðast nóg-
væri rétt að stefna að bví samkvæmt dómnum átti ekki að ir staðir hér heima ætlaðir slíkurn
nmrki að e-prn héraðsskólnna mega keppa °PinberleSa árlangt. | mönnum til að fullnægja hugðar-
maiKi ao gera neiaossKoiana, Er (aIið_ að hann hafi meira þóttjefnum sínum. a þetta er hér bent
að undll bumngsskclum undn stuncia sterka drykki en íþróttir og ’ af fullri vinsemd og falsleysi við
bændaskólana. Það, sem rnæl líkamsrækt í utanför sinni. Félag j íþróttahreyfinguna, án þess að nokk
ir eindregið með þessari Arnar, íþróttafélag Reykjavíkur, ' uð sé fullyrt um sakargiftir þeirra
vegna þess að œskan, _ sem j stefnu> er sú staðreynd, aö skýtur’ þessum máium til iþrótta-
stundar nám við þá, er á því
þroskaskeiði, sem myndar
vegamót í lífi hennar á milli
sveitarinnar og kaupstað-
anna. Það er mjög þýðingar-
mikið einmitt á þessum vega
mótum a'ð vakinn sé áhugi
hjá æskunni fyrir sveitinni.
Með því fræðslukerfi, sem hér
aðsskólarnir hafa, er æskan
manna, sem nú er deilt um. Urn
þeil’, sem sækja bændasköl- öómstóls og telur frjálsíþróttaráðiö það fjallar íþróttadómur að sjálf-
ana, hafa mjög misjafna und alls ekkert dómsvald hafa, auk þess, sögðu.
irbúningsmenntun. Sumir eru ----------------------------------------------------------------
Starkaður gamli.
búin undir lífsstörf, sem ekki urinn Þar fer að miklu leyfi
eru arðbær. Með því að taka 1 að kenna Rámsgreinar, sem
gagnfræðingar, aðrir hafa að-
eins barnaskólalærdóm og hin ;^wvw.w.w.-.wlw.*.,-ww.w.w.-ww.w.-.ww".vw<
ir einhvers staðar þar á milli.
Kærar þakkir fyrir mér auðsýnda mikla vináttu á átt-
ræðisafmælinu. — Ég þakka skeytin og gjafirnar, sem
mér og konu minni voru gefnar, sem við njótum meö-
an lifum.
Jón Bárffarson, Drangshííffardal.
Nú er námstími bændaskól-
anna fyrir búfræðinga tveir
vetur og eitt sumar. Fyrri vet
upp búfræðikennslu við þessa
skóla eru líkur fyrir því, að
hugir nemandanna beinist að
sveitinni og þeim verkefnum,
sem í henni eru. Um leið eru
kenndar eru við héraðsskól-
ana. Það væri að mínum dómi
æskilegt, að héraðsskólarnir
gætu annazt þá kennslu, sem
bændaskólarnir hafa nú á
um sem höfðu nægilega slétt; þ. héraðsskólarnir orSnir vett fyrri vetri.
land handa þeim, góða hesta
og nokkra þekkingu í meðferð
vélanna. Hinir voru alltof
margir, sem ekki gátu hag-
vangur arðbærrar uppfræðslu’ j Þetta er þó ekki framkvæm
Að sjálfsögðu yrðu þessir skól anlegt nema í fullu samráði
ar að hafa í kennaraliði sínu við bændaskólana, enda geröu
þann mann, sem gæti tekið t>eir Það að inntökuskilyrði
nýtt sér þær vegna þekking- þesga kenns’lu að
sér. Slíkur að umsækjandi hafi þá undir
arskorts, enda þótt nægilegt
véltækt land hafi verið fyrir
hendi. Allvíða gat því að líta
vélar, sem aðeins höfðu verið
reyndar einu sinni og síðan
látnar að húsaþaki til endan-
legrar geymslu og gleymsku.
Þetta voru byrjunarörðugleik
ar með tilliti til hagnýtingar
sláttuvélarinnar, sem allir
bændur nú hafa yfirstigið.
maður gæti t. d. verið búfræði; búningsmenntun, er svaraði
kandidat, enda hafa þeir sýnt til þeirrar, sem héraðsskólarn
áhuga fyrir framgangi þessa ir kssniu til með að veita. Með
máls. j Þessu yrði námstíminn við
Þá ætla ég,næst að ræða um j-kændaslcólana styttur um
fyrirkomulag og framkvæmd jeinn vetur og kennslukraft-
búnaðarfræðslunnar við þessa j arnir eingöngu notaðir til bún
skóla. Kennslunni yrði að, aðarfræðslurinar, sem _ mér
sjálfsögðu að haga þannig, I virðist vera eðlilegast. Ég er
að allir nemendur innan hvers Þess fullviss, að skólastjórar
skóla hafi sem mest gagn af j bændaskólanna og ráðamenn
í
BJARNI BJARNASON
(frá Bjarghúsum)
Ileiðvangi vkð Sogaveg andaðist
heimum 26. þ.m.
í sjúkrahúsinu Sól-
Vandamenn.
Annað má! er, að margir bænd ! ! muni sýna þessu máli fullan
ar TegnT Síorts áÞevStæVku Ífrjáls’ og föst búfræðikennsla skilning, enda mundi þessi
iTndi g sk01ts a veltæku mundi þá ekki ná til nema þroun gera bændaskólunum
. , viss hluta nemenda. Öðru máli fsert að ná til fleiri manna
Oðruvísi verður viðhorfið, mun(jj gegna með t. d. fræðslu , með sína sérfræðikennslu.
þegar hinar stærri vélar | kvikmyndir, fræðsluerindi og j Þið, sem eigiö eftir að erfa
koma til ^sögunnar^Meo þeim ^ þess háttar, sem væru meira ' óðul feðra ykkar, nema nÝtt
' ............... ' ' og almenn eðlis. Þá er mjög þýð land, breyta óræktarmóum,
hefst bylting í ræktun
vinnuaðferðum landbúnaðar
ins. Dráttarvélin kemur í stað
hestsins, rakstrar og snúnings
vélin í stað hrífunnar, vél-
mjaltir í stað handmjalta og
svona mætti halda áfram.
Raunár verður þessi breytni
ekki fullkomin, en til þess
liggja ýmsar orsakir, sem ekki
skipta máli í þessu sambandi.
Margar af þessum vélum eru
þó það flóknar -að samsetn-
ingu, að sérstök kunnátta og
nákvæmni er nauösynleg, ef
vel á að fara. Auk þess þreyta
verksmiðjur um allan heim
æðisgengið kapphlaup um
framleiðslu á fullkomnari og
betri tegundum, og svo er
hraði framleiöslunnar mikill,
að kunnáttumenn eiga fullt í
fangi að fylgjast með.
Það er óumdeilanlegt, að
meðferð og hiröingu véla og
verkfæra er hér viða ábóta-
vant, þótt mikið hafi áunnizt.
Ekki óvíða standa vélarnar
ingarmikið að kennslan fari
að nokkru leyti fram úti í
sjálfum landbúnaðinum, þar
sem þau verkefni eru, sem
námið snýst um. Þetta mundi
auka mikið skilning og áhuga
nemenda við námið. En til
þess þyrfti að vera greiður að
mýrum og sandflæmum í vel
ræktað land. Takið til starfa
af áhuga, fylkið ykkur undir
merki þeirrar hugsjónar, sem
berst fyrir aukinni búnaðar-
fræðslu, mun það þá veröa
til heilla og hagsældar kom-
andi kynslóðum.
NÝ BÓK
eftir Sigurjón Jónsson er komin í bókabúffir. — Er það
Ysigviidur Fögurkinn,
síðari hluti, sem margir hafa beðið með óþreyju. Fyrri
hlutinn fékk alls staðar góða dóma, þó mun sagt verða
að síðari hlutinn sé betri. — Hér er á ferðinni bók,
sem lengi mun getið verða.
IÐUNNARÚTGÁFAN.
W.’VWA’.W.VAVAW.W^A\WAV«V/,VAW.WtVU
í • í
ij Frá gagnfræðaskélum j;
ij Reykiavíkur j;
í
Nemendur komi í skólana sem hér segir: * a*
*; i*
■» Miffvikucíag 1. okíóber »»
(Gagnfræðask. Austurbæjar og Gagnfr.sk.Vesturbæjar) %
í 4. bekkir kl. 10 f.h.
T; 3. bekkir kl. 2 e.h.
l" "■
■■ Fimmtudag 2. október !■
■ ■
■; (Gagnfræöaskóli Austurbæjar, Gagnfræðask. Vestur-
bæjar, Gagnfræðask. viö Hringbraut, Gagnfræðask. í;
við Lindargötu, gagnfræðadeild Laugarnesskóla og í;
;■ gagnfræðadeild Miðbæjarskóla). ■*
I; 2. bekkur kl. 10 f. h.
I; 1. bekkur kl. 2. e. h. i
;■ ■;
Tilkynning um skólahverfi er birt á öðrum stað í I;
■I blaðinu. ;■
*; ;■
;. Gagnfræðaskólar verknáms veröur settur Iaugardag ■“
jj 4. okt. kl. 2 e. h. í bíósal Austurbæjarskólans.
■; Skólastjórar ;■
^VWA’.V.W.V.'.W.V.’AVrAVAV.V/AW.W.V/.W,)
Gerist áskrifendur
að T í M A N U M
Áskriftasími 2323
u
::