Tíminn - 12.02.1953, Blaðsíða 4

4.
TÍMINN, fimmtudaginn 12. febrúar 1953.
34. blað.
Runólfur Sveinsson:
4. grein
Gróðureyðing, sjálf-
græðsla, grasrækt
XVI.
Landbúnaður á íslandi er
íyrst og fremst búfjárbú-
skapur. Akuryrkj a hef ir
aldrei verið í þess orðs eigin-
Xegu merkingu, eða a.m.k.
ekki hliðstæð þeirri, sem hjá
akuryrkjuþjóðum gerist. —
,/arðrækt fyrri ára og nýrækt
iáin síðari ár er nær ein-
göngu grasrækt, (túnrækt).
Grasræktin er undirstaða
iDúfjárræktarinnar í land-
Snu. Hnattstaða íslands, en
jþó einkum veðrátta veldur
]pví, að gi^isrækt og búfjár-
rækt munu í framtíðinni,
ekki síður en hingað til',
verða máttarstoðir landbú-
(jkapar okkar.
Hér á landi hafa verið og
eru þrjár búfjártegundir.sem
nokkru máli skipta fyrir land
búnaðinn. Það eru nautgrip-
íir, sauðfé og hross. Nautgrip-
íirnir eru haldnir til mjólkur-
íframleiðslu. Aukaafurðir.
þeirra eru húðir og fremur!
iélegt kjöt. Sauðfé er haft til
kjötframleiðslu sem aðal- j
grein, en gefur einnig gærur I
og ull. Hross eru haldin hér.
vegna vinnu, kjötframleiðslu,'
,'jkemmtana og til einskis! j
Fyrr á öldum var búfé hér
í.nargt og oft fleira en það er
Ciú, einkum nautgripir. Þann
;lg er talið, að á Sturlungaöld
iaafi verið hér allt að 150.000
Ciautgripir. Þorvaldur Thor-
oddsen telur, í Lýsing ís-
ítands, að allt fram um alda-
mótin 1600 hafi verið á land-
;inu um og yfir 100.000 naut-
gripir.
Sagnir herma og skýrzlur
um búfjártölu landsmanna
síðan 1703, að allt fram und-
ír síðustu aldamót hefir bú-
fénu fækkað og fjölgað á
víxl eftir árferði, þar með
talin eldgos. Þannig féll
meira og minna búsmalans í
harðærum en fjölgaði furðu
fljótt í góðærum. Þetta sýn-
ír, meðal annars, sem flestir
vita, að tilveru búfjárins var
engu eins háð og grasvextin-
um á hverjum tíma og þá
einkum beitinni. f dag mætti
orða þetta svo: Afkoma bú-
fjárræktarinnar og þá um
leið afkoma landbúnaðarins
í heild er engu eins háð og
grassprettu hvers árs. Gras-
vexti á ræktuðu landi til
slægna og beitar og einnig á
óræktuðu landi til slægna
og beitar.
XVII.
Síðustu tölur um búfjár-
eign bænda eru frá árslok-
um 1951, sem hér segir: Naut
gripir 43.842, sauöfé 410.894,
og hross 41.411. Tala búa er
6.221. Meðalbúið á íslandi er
því að stærð með 7 nautgripi,
66 sauðkindur og 6,7 hross.
Þetta eru of lítil bú til þess
að tryggja viðunanlega lífs-
afkomu þess fólks, sem á
þeim lifir. Það liggur því al-
veg ljóst fyrir, að eitt bráð-
ásta verkefnið í íslenzkum
búnaði er að stækka velflest
búin. Líka er talað um að
fiölga þurfi býlum, bæði með
r.ýbýlum og endurbyggingu
eyðijarða, og að því er unnið.
Fyrsta og nauðsynlegasta
skilyrðið til þess að búin geti
stækkað og þeim fjölgað,
sem þýðír fleira búfé, er
meira gras. Meiri slægjur. bili. En hvað með kjöt? Jú,
meiri beit, meiri fóöurfram- þar eru möguleikar. íslenzkt
leiðsla fyrir búféð, bæði sum dilkakjöt hetir verið seljan-
ar og vetur. sleg vara á enskum markaði.
Nú mætti spyrja: Er fóö- Það mun vera þaö ennþá og
urframleiðslan nóg fyrir það getur orðið tryggur markað-
búfé, sem fyrir er í landinu? ur fyrir það erlendis, einkum
Össur í Mörk hefir kvatt sér skógræktarinnar verði á mistök,
hljóðs og ræðir um innflutning kyn ’ sem ekki urðu séð fyrir. Þörf væri
bótagripa. skógrækt, minnkaplág- að ræða skógræktarmálin undan-
una o. fl.:
,,Undanfarið hafa orðið allsnörp
átök í Tímanum um búfjárrækt í
sambandi við innflutning kynbóta
dráttarlaust fyrir opnum tjöldum,
kosti og galla.
Þegar rætt hefir verið um eyðingu
skóganna hér á landi, er líkast og
gripa og um gróðureyðingu lands- ^ forðast hafi verið að minnast , á
Já og nei. Fóðrið er nóg í góð á brezkum markaöi, með ins og ræktun trjágróðurs. Þetta langróttækustu eyðinguna eins og
ærum, þó með miklurn kjarn vöruvöndun, sem fólgill er Í J eru málefni, sem margir hafa áhuga hún mætir augum manns nú síð-
fóðurinnflutningi, en of lít- ræktun og kynbótum sauð- j fyrlr °g láta sig nokkru varða. Þaö ustu árin. Ég á hér við þegar skóg-
ið í harðærum, sem þýðir þá fjárins og bættri verkun'er ánægjulegt og getur verið mjög maðkurinn eyðileggur stórar skóg-
of lítið til þess að tryggja af- kjötsins. Nú munu menn ígagnlegt’ aðAþau lualeíni’ sein al7 íspild" svo gersamiega a faum ar-
, , . . . , , „ i menmng varðar mjog, seu rædd fra um, að engm hrisla lifir af þa her-
komu atvinnuvegarms í segja, að það verð, sem íæst sem flestum hliðum. ferð. Ef þetta hefir verið lítt eða
heild, hvernig sem viðrar. fyrir islenzkt dilkakjöt á
Þess vegna þarf aö auka fóö-J brezkum markaði, sé þriöj-
urframleiðsluna í landinu áð ungi undir framleiðsluverði
óþekkt áður, er vel hugsanlegt, að
Til þess að sem mestur raunhæf- einhverjar tegundir af þessum skað
ur árangur verði af umræðunum, ræðiskvikindum hafi ílutzt til lands
úr en hægt er að fjölga bú- | þess, eða því verði, sem bændier þörf á fuiiri einurð í máifiutn-' ins með fræi eða piöntum. Og ef
fénu, þ.e. áður en hægt er að úrnir þurfa að fá fyrir dilka- í ingi °= fott að sem flest sjónarmið J svo reyndist, ef rannsakað væri,
stækka búin og fjölga þeim. j kjötið. Á þetta ber þó ekki j }comi_gJ1.°fEt ,frani' ,Þaö liefiLniais" 11!?.!'.1- „1,ety.tÍ...WÍðst!f.í!; me®
Þetta verður að gera ef koma að einblína, því margt er á
á miklum meiri hluta ís- hverfanda hveli í gengismál
lenzku búanna úr þeim kot-
ungskút, sem þau eru enn í.
Hvaöa
XVIII.
búfjártegundum á
um peningamyntar okkar.
Nægir í því sambandi að
benda á, að ef bændur fengju
að selja dilkakjötið fyrir
svonefndan bátagjaldeyri,
ur hrotið á þeirri braut, sem hann , birki-eyðingar-pláguna, eins og
ætlaði að leiða þjóðina á til álits- ! mæðiveikina, sem geisaði hér og
auka og velgengni. En ekki hentar ^ hvorttveggja af mannavöldum. Ekki
alltaf að leggja árar í bát, þótt er víst. að tilgángslaust sé enn að'
móti blási.
Eí málefnið er einhliða rætt og
fyrir því barizt, getur verið hætta
þetta væri rannsakað — en hætt er
við að til þess vanti fjármagn!
Brýn nauðsyn er að gera allt, sem
auðið er til að útrýma minnka-
að fjölga? Ef aðeins er horft^væri allt í lagi með útflutn- á að t>að sé ekki svo gott’ að ^að, ,,
til þess að framleiða ein- ingsverðið. Hver vill neita Þ°H rökfastar umræður, og líka plágunni og þo að hl þess þyrfti á
....... gæti malefmð venð glæfraspil. emhvern hatt oflugan her. Ef márg
gongu fyrn ínnlendan mark þvi afdiattailaust, að i ett- vegna vanþekkihgar á sumu því, er’ir þeir, sem hafa styttri. vinnutíma
að landbúnaðarvara er oln-|aia og nauðsynlegra sé, aö snertir beint og óbeint málefnið, en flestar húsmæður og börn, sem
bogarýmið ekki mikið. Mjólk selja bátafisk úr landi fyrir sem um er rætt. Miklir áhugamenn stunda nám, vendu hunda á að
ur- og mjólkurafurðamarkaö
urinn er þegar fylltur hér inn
anlands. Kjötmarkaðinum er
að visu tæplega fullnægt, en
skammt er til þess að svo
verði, einkum ef fjárpestir
réna verulega eftir niður-
skurð og fjárskipti, sem von-
ir vissulega standa nú til. En
lengra verður að horfa af
sjónarhóli íslenzks landbún-
aðar en á innlendan markað
einan. Ef það er ekki gert,
minnkar hlutur landbúnað-
arins í þjóðarbúskap og þjóð
arsál með áframhaldandi
fólksfjölgun í landinu. Ef
svo verður er illa farið. Því
er það, að ekkert dugir okk-
ur annað en að stefna að út-
flutningi landbúnaðarafurða
og aka seglum eftir þeim
vindi.
Hvaða búfjárafurðir er þá
hægt að flytja út? Ekki mjólk
urafurðir, munu víst flestir
eða allir svara. Þó er það, að
mínu áliti, ekki alveg frá-
gangssök eða þarf ekki að
vera það um alla framtíð. En
segjum það að sinni og fjölg-
um því ekki mjólkurkúnum í
50% hagstæðara gengi fyrir mega vara sig á því að afstaða veiða minka eða. á annan hátt ynnu
íramleiðsluna en dilkakjöt? þeirra sé ekki lík og þröngsýnna að minkaveiði, myndu þeir vinna
Við verulega stækkun fjár- ofsatrúármaúna, sem telja sína trú gott þjóðnytjastarf til verndar
búanna mun reksturskostn-,hina einu réttu' | vatnafiskum, en þó
aður þeirra minnka að mun „ , . . , , ... . !
, , . , Hvað mnflutmngi a kynbotagnp-
og bar með framleiðslukoctn ____________ .. . _ Z
z. ' ...... um snertrr. virðist hæpið, að að-
aður dilkakjotsms. Sauðfénu kallandi sé eða tímabært, á meðan
ber því að fjölga og flytja út hér vantar nægilega reynslu og
dilkakjöt. Sauðfénu nvvn þekkingu á kynbótum eða á meðan
fjölga á næstu árum ef f.iár- gallarnir reynast stundum kostun-
pesfunum iinnir og vel viðrar.' um máttugri vegna eðlishátta, sem
Er það dilkakjötið eitt, sem gnpunum er ætlað að lifa við og
við getum gert okkur vonir laga sig eftir; f111 ekki sé íyrst
. * , , . þorf a að kynbæturnar, sem gerðar
um að flytja ut? Nei. Eg he d hér innyanlands, verSi fyBrst að
að við getum einmg flutt ut mestu áfallalausar.
nautakjöt af holdagripum og
sérstaklega
Ef ekki verður
selt einnig á brezkan mark-
Skógræktarmálin mega teljast ný,
að. Það má segja að þetta Sé enda frekar tök á að rækta skóg
sagt Út í bláinn, þar sem bér eftir að veðurfarið varð hag-
aldrei hefir verið reynt að stæðara og hlýindatímabilið gekk
selja nautakjöt úr landi, og fir landið síðustu árin' Svo ,mikil
. „ . , , , . . atok hafa venð gerð í skogræktar-
þar sem engir holdagnptr málunum & stutBum tímaf að ekki
eru til i landmu. En hvort ri furða> þó að forvígismönnum
Iveggja eru mál framtíðar- __________________________________
innar, að rækta hér holda-
nautgripi og flytja kjötið afj
þeim út. Hvort tveggja mun
styrkj a íslenzkan landbúnað,'
skapa möguleika á stækkun
búanna, auka þjóðartekjurn
ar og velmegun í landinu.
Niðurlag næst.
| vatnafiskum, en
fuglalífi landsins.
hið fyrsta unnið ötullega að því
að útrýma minknum, er þess
skammt að bíða að fuglalíf lands-
ins líði undir lok og verður Iandið
þá stórum mun fátækara að fegurð
og auð. Þetta er mál, sem enginn
þjóðhollur maður getur látið sér
verða óviðkomandi.
Á undanförnum umbrotatímum
hefir þessi lýsing átt helzt til vel
við:
Vel má segja um þessa þjóð,
að þyrstir mjög í seðlaflóð,
um gullkálfinn hún dorsar dátt
og dýrkar hann en hugsar fátt“.
Össur frá Mörk hefir lokið málx
sínu.
Starkaður.
\ Nauðungaruppboð\
Söngskemmtun
Gunnars Óskarssonar
S.l .1 föstudagskvöld hélt ráðið þar nokkru um. Bezt
Gunnar Óskarsson söng-
skemmtun í Gamla bíói fyrir
troðfullu húsi áheyrenda.
Gunnar hefir undanfarin
þrjú ár stundað' söngnám á
Ítalíu hjá frægum og ágæt-
um kennurum. Má líka glöggt
heyra þess merki, að hann
hafi haft af því mjög góð not.
Söngtækni hans er ágæt,
hann beitir röddinni vel og
músíkalskt, og syngur tandur
hreint. Röddin er mjög blæ-
falleg og framburðurinn góð-
ur. Hins vegar er röddin varla
ennþá búin að ná þeim styrk
og þeirri fyllingu, sem áreið-
anlega má vænta hjá Gunnari
í framtíðinni. Söngvarinn
naut sín líka sýnilega ekki
sem skyldi og er ekki ósenni-
legt, að loftslagsbreýting hafi
söng hann íslenzku lögin, sem
voru hvert öðru fallegri, eink
um tókst honum vel upp í lag
inu „Mamma ætlar að sofna“
eftir Kaldalóns, sem hann
söng sérlega þýtt og mjög
hrífandi og varð hann að end
urtaka það lag. „Kom ég upp
í Kvíslarskarð“ eftir Sigurð
Þórðarson var ennig mjög
vel sungið, bráðskemmtilegt
lag og fallegt í íslenzkum þjóð
lagastíl. Söngvaranum bárust
margir blómvendir og varð
hann að endurtaka og syngja
mörg aukalög við mikinn
fögnuð áheyrenda. Fritz
Weisshappel lék undir prýði-
lega vel, smekklega og af
næmum skilningi, og veitti
hann söngvar anum mj ög
góða stoð.
E. P.
verður haldið í húsi Sjóklæðagerðar íslands h.f. á
Skúlagötu 51, hér í bænum, föstudaginn 20. febrúar
1953, kl. 2 síðdegis. Verða þar seldar eignir þrotabús
Fiskroðs h.f., svo sem: Leðurpressa RR 27R með x-af-
hreyfli Brook 6 ha., Glansvél Arno með rafhreyfli Brook
3 ha., Loftdæla með loftkút ca. 1 mn og viftu % ha. fyr-
ir litarsprautu með rafhreyfli 2 ha., Slípivél Rizzi með
rafhreyfli L' Farraris 5 ha., Eltivél Wright & Son með
rafhreyfli Murphy 4 ha., Skinnhefill með rafhi'eyfli
í h., Fjórar sútunartrommur með tveim rafhreyfl-
um 7 ha. hvor, Sköfuvél með rafhreyfli Franci 10 ha.,
Reynslutromma með tilheyrandi, Einn rafhitaður
suðupottur, Mælingavél, Miðflóttadæla með rafhreyfli
2 ha., og Eimketill Galloway með fylgihlutum.
Ennfremur sútunarefni og litir, fiskroð, skinn og
spalt. —
Uppboðshaldarinn í Reykjavík.
I
(AVA'AVJVWJWW.VAWWWAWAW.WAVAWft
-------- ----------... --
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vináttu við and-
lát og jarðarför föður okkar og tengdaföður,
ÞORGILS FRIÐRIKSSONAR frá Knarrarhöfn.
Einkum þökkum við sveitungum hans alla þá vin-
semd og virðingu, er þeir sýndu honum lífs og liðnum.
Börn hans og tengdabörn.
Viimið ötullega að útbreiðslu TÍMANS