Tíminn - 12.02.1953, Blaðsíða 5

34. blað.
l’ÍMINN, fimmtudaginn 12. febrúar 1953.
5.
Steitigrímur Steinþórsson
forsætisráðherra er sextugur
í dag: Um ævi hans og störf,
margþætt og þjóðkunn, mun
verða rætt af öðrum við
þétt'á tækifæri. Ég mun nú
fara nokkxum orðum um
Stjórnmálamanninn Stein-
grím Steinþórsson, eins og
hann hefir komið mér fyrir
sjónir í löngu' samstarfi.
Steingrímur Steinþórsson
er sem kunnugt er, fæddur
og uppaiinn á Litlu-Strönd í
Mývatnssveit. Hann hafði að
heiman vegarnesti betra en
flestir aðrir. Gáfur og lund-
arfar erfði hann frá frænd-.
um sínum ágætum í Mý-'
vatnssvéit. Og í sveitinni þar
sem hann ólst upp og mótað-
ist, drakk hann í sig trúnað
á þjóðfélagsumbætur og
framfarir, trú á landið og
þjóðina, trú á rétt fólksins,
samtök þess og samvinnu. |
Á Litlu-Strönd var tvíbýli.1
Á hálflendunni móti föreldr-
um hans bjó skáldið Þorgils
Gjallandi. Mývetnsk átthaga
ást, skáldskapur og félags-
hyggja settu svip sinn á lífs-
skoðun og markmið hins
unga sveins.
SEXTUCUR I DAG
Steingrímur Steinþórsson
forsætisráðherra
fyrir hag bændastéttarinnar.'
Beilur milli Framsóknar-
flokksins og Sjálfstæðis-
flokksins hafa löngum verið
mjög barðar. enda skoöanir á
lausn mála oft mjög and-
stæðar, — cg tortryggni milli
flokkanna oft mjög mikil.
Þegar núVerandi ríkisstjórn
var mynduð og málefnasamn
ingur gerður milli flokkanna,
gætfi þessa 'c-igi alllítið, og er
víst fæstUm ókunnugt um
það. Sjálfstæðismenn héldu
því þá fram mjög ákveðið,
að forsætisráðherrann — sjö-
undi ráðherrann — yrði að
vera maður utan flokka. Við
Framsöknarmenn héldum
því hins-vegar fram, að Stein
grimui’ Steinþórsson væri
manna bezt til þess fallinn ’
að taka að sér stjórnaríorust
una. Við fullyrtum. að hon- j
tum væri sem forsætisvað-
. Steingrímur Steinþórsson herra engu síður en ópóiitísk
er, eins og; kunnugt er, ágæt-' um manni- trúandi til sann-
um gáfum gæddur, og hann girni og r8ttdæmis í ágrein-
menni mikið og skapgerðin Björnsson og Jón Stefánsson
er manna. bézt. máli'Ifarinn".1 fngsmáhinr’* ^milliIsarrTstarfs- heið og heiL Allur hefir feriU bændur> sem báðir voru ”opn
, mgMIlcUUIil , mmi saillbl.aiis- lrraVa- ir fvrir m'Hnm ctroiimmn
á siiku
hans verið beinn og króka- ir fyrír nýjum straumum,
laus sem þess manns, er bezt hvort heldur var í bókmennt-
er farinn að allri gerð.
| um eða félagsmálum og frjáls
huga mjög,.. .^ræddu oft nýj
ustu bókmenntir, svo og stefn
ur í trúmálum og almennum
félagsmálum“. Tvennt er það,
sem Steingrímur telur þó að
mest hafi mótað sig í æsku
þar á Litluströnd. Fyrst það,
að honum var kennt „að
Skap hans er mikið, en svo ' nokkanna,^ þegar
Vel tamið, að sumum kemur á þyrfti að hálda i
óvart, er þess verða varir.| Ég hygg, að ráðherrar,
Hann er seinþreyttur til vand s-jáifstæðisfiokksins hafi' Steingrímur Steinþórsson
rseða’ — eu Þesar honum komist að raun um það síð- er fæddur og alinn upp í einni
leiðist þófið, eða þykir ó-'an) ag við- fórum með rétt hinni fegurstu sveit á landi
drengilega á vopnum haldið,1 mái( — ag Steingrímur hér. Eigi var þar auður í garði,
getúr honum hitnað í skapi steinþórssoh hefir sem stjórn sem hann óx úr grasi, en
svo að um munar og lætur arf0rmagur j hvívetna reynzt drjúg munu hafa reynzt hin
það þá stundum í ljós með Verðugur þess trúnaðar, er' andlegu áhrif foreldranna,
Finiægri gremju, sem venju- honum var- sýndur af and- Sigrúnar Jónsdóttur alþm. á , ^ .
léga hefir sín áhrif á þá, sem stæðingum sem samherjum Gautlöndum og Steinþórs vmna og skoða vmnuna, ver
í hlut eiga. JVið stjórnarmyndunina. iBjörnssonar — svo og Jóns sem hun er, sem sja sagðaii
Steingrímur Steinþórsson Shka menn er gott að eiga,' Stefánssonar (Þorgils gjall- biut er hver heiðarlegur þjoð
er baráttumaöur, ef hann ekki aðeins fyrir þann flokk,! anda), móðurbróður Sigrúnar.! fela?sborga11. verður að inna
beitir sér, en deilur eru hon-'sem þcir starfa fyrir — he’.d- ' en hann var mótbýlismaður
um óljúfar, því í fari hans ur og þjóðjna i heild. j þeirra hjóna á lítilli jörð um ,
er sáttasemjarinn ríkastur. j Á þessum tímamótum í 20 ára skeið, — öll uppvaxtar-
Hann er glöggur á rök eigin ævi Steingríms Steinþórsson-1 ár Steingríms. Rösklega tví-
málsstaðar og fylgir hiklaust ar, iorsætisráðherra, færi ég j tugur gekk Steingrímur í .
skcðunum sinum — engu síð honum af hálfu Framsóknar-, bændaskólann á Hvanneyri rli ^ess’ að bann nafl omazt
ur.þótt við oíurefli sé að etja.' manna, einlægar árnaðarósk og lauk þaðan prófi eftir Þá skoðun, „að hægt sé a,ð
Fn hann hefir um leið þann 'jr og þakkir. Og ég veit, að tveggja vetra nám. Lengur ,ieysa ymis helztu vandamal
éiginleika, sem er sjaldgæf-jég mæli þau orð einnig fyrir! dvaldi hann þó á Hvanneyri einyikia búskapanns íslenzka
ari, að gera sér ljósa grein munn margra annarra í ^ og var þá fjármaður um vet-! með auicinn^ famyinnl^a., ms
fyrir málsstað andstæðing- þessu landií.
anna og virða sannfæringu Hermann Jónasson.
þeirra. — Þess vegna getur
hann staðið sáttur upp frá
þjóðfélagsins“. I öðru lagi „sú
samvinna um bústörf, sem þró
aðist á Litluströnd“ — og sem
hann m. a. telur hafa orðið
| ur dj úpum rótum í íslenzkri
j mold. Og hann ætlar ísænzk-
i um landbúnaði mikinn hlut.
! Hann ætlar honum þann höf-
j uðsess, að vera jafnt efnaleg
sem andleg kjölfesta þjóðar-
innar um alla framtíð. En
Steingrímur horfir þó ekki til
einnar áttar. Hann er víðsýnn
I og frjálshuga. Ríkur áhugi á
i félagsmálum, einlæg umbót?.
þrá, sterk samúð með ölium
þeim, sem eiga þungt fyrir
fæti, — allt eru þetta gildir
þættir í eðli hans. Má og vera,
að erfðir sé uppistaða þeirra
þátta, en ívafiö æskuáhrif og
síðan reynsla hins þroskaða
manns.
Hjá því gat ekki farið, að
maður með þvílíkum innvið-
um léti snemma stjórnmál t.il
sín taka. Og auðvitað hlaut
hann að skipa sér þar í sveit,
þar sem hugsjónir voru djarf
astar, áhugi mestur á félags -
málum og almennum umbót-
jum. Annars staðar hefði orðið
of þröngt um hann, of lágt
til lofts. Steingrímuh heíir
mjög komið við sögu Fram-
sóknarflokksins um tveggja
áratuga skeið, og um hríð ver
ið einn af helztu forustumörin
um flokksins. Stjórnmálabar-
áttan hér á landi hefir löng-
um verið hörð og óvægin eg
stórum persónulegri, heldur
en tiðkast með fjölmennari
þjóðum. Fyrir þá sök vill ein-
att gusta napurt um þá, sem
fremstir standa í fylkingum.
En það hygg ég víst, að átein-
grímur Steinþórsson eigi eng
an óvildarmann í hópi póli-
tískra andstæðinga. Og ósagt
læt ég hvort öðrum hefði bet
ur úr hendi farið forusta ríkis
stjórnar þessi árin, — hvort
öðrum hefði betur tekizt það
torvelda hlutverk, að laða til
sæmilegs samstarfs og leiða
til sameiginlegra átaka, al-
þjóð til heilla á örlagatímum,
tvo svo óskylda og andstæða
pólitíska flokka, sem núver-
andi stjórnarflokkar vissu-
lega eru um margt.
gesti beri að garði þeirra
hjóna. En svo segir mér hug-
ur um, að þar verði óvenju
þröngt setinn bekkur í dag.*
iOg þó er víst, að þar munu
fæstir geta komið, þeir, er
Steingrímur Steinþórsson, í
tíei um við andstæðinga -- forsætisrágherra) er 60 ára í
þott þajrðar seu. Þess vegna d
á hann að. vísu marga and-
stæðiriga, ' en‘ fáa eða enga
övíni. —
Hér skiptir það þó mestu,
að hann er crengur svo gó’ö-
úr, að fágætt er að kynnast
slíku. Þrátt fyrir ákveðnar
og mjög ókvikular stjórnmála
skoðanir, sem eins og fyrr
segir, virðast hafa verið fast
mótaðar þegar á unga aldri,
reýnir hann aldrei að ná póii
* tísku marki með aðferðum,
sem. hann teiur sér og mál-
• stað. sóiuim ósamhoðnar. —
' Hann • er grandvar og sann-
; orður í málflutningi, svo að
. af ber, og vill öllum vel, enda
liafa verk hans og afskipti
; öll af opinberum málum bor-
' ið svipmót þessarar skap-
.gerðar 'Káns og orðið farsæl
þeim- cr notíð hafa.
5 Þegar Steingrímur Stein-
þórssbrí gerðist búnaðarmála
l'stjóri, voru miklar flokka-
deilur í Búnaðarfélagi ís-
lands, en hinum nýja búnað-
armáíastjérá, þótt sjálfur
væri flokksmaður, tókst að
setja þessar deilur niður á
skömmúm tima. Með drer.gi-
Tegri forsjá sameinaði hann
bændur með andstæðar
pólitískar skoðanir í eina
heild til varnar og sóknar
ur. Hvarf síðan af landi brott1 um sviðum' Sé fólkið «mSileSa
til Danmerkur, stundaði nám þroskað’ er bftta leikur einn
við Landbúnaðarháskólann í
Kaupmannahöfn og lauk
segir Steingrímur.
Lengi býr að fyrstu gerð.
kandidatsprófi í búfræði.1 Og víst hefir Steingrímur hlot
Kynni mín af þeim hjónum,
Steingrími Steinþórssyni for-
sætisráðherra og frú Theo-
dóru Sigurðardóttur, hófust
með komu þeirra að Hólum í
Hjaltadal. Ég var annar af
tveim prófdómendum við skól
ann þau ár öll, er Steingrím-
ur var skólastjóri — og dvaldi
þar raunar tímum saman
Gerðist eftir það kennari á ið góðan heimanbúnað. Síðan endranær. Þau kynni hafa
Engin er það nýlunda, ag j Hvanneyri, skólastjóri á Hól- stundaði hann nám í búfræði.
um um hríð og alþingismað- Sumir kunna að halda, að bú
ur, þá búnaðarmálastjóri og fræðinám sé þurrt og ein-
loks forsætisráðherra. | hliða. En því fer alls fjarri.
Þetta er óvenju glæsilegur, Búfræðin, sem að verulegu
ferill. En það er engin tilvilj-^ leyti er náttúrufræði, opnar
ekki rofnað síðan, enda sjald
an liðið svo árið, að eigi hafi
ég dvalið lengri eða skemmri
tíma á heimili þeirra hjóna.
Og þar er gott aö vera. Hvergi
hef ég betur fundið, að sums
j staðar getur maður verið
_ un, að maðurinn, sem ungur ( sýn um víða vegu og hefir í
vilja mundu votta Steingrími j bar ábyrgð á fjárhirðingu hjá sér fólginn undramátt til að , heima, jafnvel þótt heiman
og fjölskyldu hans vinarhug | Halldóri á Hvanneyri, ber nú örva ást og skilning á móðurjsá_
og virðingu. Það skiptir eigi í dag ábyrgð á stjórn hins ís- náttúru,
ienzka ríkis. Hann hefir aldr- ] órjúfanlei
ei otað sjálfum sér fram. En, anda lífi.
heldur miklu máli. Víst er það
hverjum manni hamingja og
styrkur, að eiga hlýjan hug
og heilar óskir samferða-
manna á lífsins leið. Hitt skipt
ir eigi sköpum, hvort hendur
mætast í hlýju taki eða hug-
urinn spannar fjöll og dali.
Hér verður hvorki rakin
ætt né saga Steingríms Stein-
þórssonar, og er hann þó af
hvoru tVeggja ágætur. En
þótt hann þegar eigi mikla
sögu og góða, mun því fjarri
fara, að enn sé hún öll, ef
allt fer að sköpuðu. Enn er
maðurinn ungur, þótt sextug-
ur sé að árum, enda hraust-
*Þess má geta að Steingrím
ur og kona hans dveljast er-
lendis um þessar mundir en
höfundi var það ekki kunn-
ugt, er hann skrifaði grein-
ina.
hann hefir í hverju starfi hlot | En að vísu hefir Steingr.
ið trúnað og traust fyrir skiln lesið og numið fleira en bú-
ing og vitsmuni, fyrir víðsýni,1 fræði, enda þótt hann helgaði
djörfung og drengskap. Fyrir búfræðinní skólanám sitt.
því hefir honum verið falið Hann er þaullesinn maður,
hvert starfið Öðru mikilsverð einkum i bókmenntum og fé-
ara. Og- hann hefir vaxið með iagsfræði, og á eitt hið ágæt-
hverju starfi — og starfið með asta bókasafn. Hef ég oft furð
honum.
Um móður sína hefir Stéin-
grímur sagt (í bókinni „Faðir (
minn“), að hún
ávallt stærst
að mig á því, hversu mikið
hann kemst yfir að lesa, svo
störfum hlaðinn sem hann er
,.... .var'og hefir löngum verið. Og þó
mest á!°r skýringin raunar hendi
Hann les á kvöldin, þeg
þegar ------ „(
reyndi. Hún var að þroskast (nmr
og vaxa alla sína ævi“. Faðir ar flestir aðrir eru gengmr
hans var gáfumaður og orð- j til náða, og hann les á morgn
lagt karlmenni. Víst má því ana, áður en hann fer til
ætla, að hann hafi hlotið góð! vinnu sinnar kl. 9 Vinnudag
an hlut í andlegum erfðum. jnr hans er langur, hvíldartím
Og varla hefir litla baðstofan inn skammur — og hefir svo
á Litlus.trönd verið einskis nm fleiri verið þeirra manna,
verður skóli gáfuðum ungl- er markað hafa varanleg spor.
ingi, þar sem þeir Steinþór Steingr. Steinþórsson stend
Þau Steingrímur og frú
Theodóra hlutu skjótt vin-
sældir hér í Skagafirði, er
þau höfðu tekið við allri um-
sýslu á Hólastað. Þau voru
gestrisin, svo að af bar, og
rausninni fylgdi sú alúð og
hlýja, sem vermir öllum veit-
ingum betur. Hann var ágæt-
ur húsbóndi, skólastjóri og
kennari, hún framúrskarandi
húsmóðir. — Allróstusamt var
þá stundum í héraði á hinum
pólitíska vettvangi, og verður
með engu móti sagt, að skóla
stjórinn á Hólum væri hlut-
laus í þeim átökum. Verður sú
saga ekki rakin hér, þótt
margra skemmtilegra atvika
sé að minnast frá þeim dög-
um. Hitt er víst, að eigi þvarr
virðing hans né vinsældir í
þeirri hríð. Er það og mála
sannast, að hér í Skagafirði
höfðu þau hjón hlotið hvers
(Framh. á 6. slðu).