Tíminn - 21.08.1953, Blaðsíða 3

187. blað.
TÍMINN, fðstudaginn 21. ágúst 1953.
r—
3
/ slendingaþættir
Dánarminning: Guðmundur Jónsson
í dag er til moldar borinn
einn af elztu og mætustu
borgurum þessa bæjar, Guð-
mundur Jónsson, skipstjóri
frá Tungu, sem lézt að heim-
ili sinu, Vesturgötu 52B, að-
faranótt 15. þ. m., tæplega
72 ára að aldri. Hafði hann
þá um 60 ára skeið, nær óslit-
ið, stundað sjósókn með
dugnaöi og festu, enda var
hann einn af áræðnustu,
fengsælustu og heppnustu
skipstjórum íslenzka fiski-
skipaflotans, þótt hann að
jafnaði yrði aö etja við úlf-
gráar öldur hafsins á einna
jninnstu fiskiskipunum. Var
hann svo fengsæll um tíma
við síldveiðar, meöan síld var
að fá, að orðlagt var um all-.
an fiskiflotann, þegar hans
litla skip var ávallt með afla-;
hæstu skipunum, og miðað
við stærð skipsins fleytti það
langsamlega mestu magni í
land af auðæfum hafsins,
enda sóttu sjómenn mjög eft- .
ir sTciþrúmi hj á Guðmundi, j
ekki eingöngu vegna þess
hve aflasæll hann var, held-
ur og hins, að þeim líkaði
vel við hann sem stj órnanda
og húsbónda. Skapplyndi
Guðmundar var þannig, aö
öllum, sem með honum áttu
að starfa, féll vel í návist
hans, og því betur sem sam-
Verustundirnar urðu lengri
og kynningin nánari.
heiðursskj ali, sem viðurkenn
ingu fyrir hina frábæru og
velheppnuðu björgun. Bæði
fyrr og síðar átti Guðmund-
ur því láni að fagna að bjarga
mönnum úr sjávarháska,
þótt aldrei væri það í jafn
stórum stíl sem í þetta sinn.
Guðmundur var sæmdur
riddarakrossi Fálkaoröunnar
1. janúar 1949.
Guðmundur var fæddur í,
Dufansdal við Arnarfjörði
25. nóv. 1881, sonur hjón-!
anna þar, Jóns Ólafssonar ogj
Sigríöar Halldórsdóttur. Þau'
fluttust þaðan til Bolungar-!
víkur og litlu síðar að Tungu'
við Skutulsfjörð. Guðmund-j
ur var þá enn barn að aldri.
Ellefu ára gamall fór Guð-[
mundr að stunda sj ó á kútter j
Bolla og síðar á ýmsum skip-
um um nokkurra ára skeið,
m'. á: á Gunnu, sem hlaut
viðurnefnið Hákarla-Gunna.
Kemur hún síðar við sögu
Guðmundar á eftirminni-
legan hátt. Þekktastur varð
Guömundur sem sjósóknari
og skipstjóri eftir að hann
tók við skipstjórn á gömlu
Freyju 17. nóv. 1913 og var
með hana í nærfellt 13 ár.
Árið 1932 keypti Guðmundur
í félagi við fleiri menn, línu-
veiðarann Haförninn, 67
smál. að stærð, sem breytt
var nafni á og nefndur
Freyja. Með hana var hann'
til ársins 1948. Árið 1941 var'
henni breytt í mótorskip og
varð við þá breytingu um 72
smál. Þau ár, sem Guðmund-
ur hafði skipstjórn á yngri
Freyju voru fengsælustu og
eftirminnilegustu aflaár í
ævi Guðmundar. Þó skaraði
árið 1944 langsamlega fram
úr, því að það ár fleytti hann
að landi hvorki meira né
minna en 26 þús. síldarmál-
um, og varö Freyja annaö
aflahæsta skipið það ár.
18. febrúar 1911 kvæntist
Guðmundur Kristínu Hans-
dóttur úr Reykjavík, hinni
gagnmerkustu og ágætustu
konu, enda hefir hjónaband
þeirra verið með afbrigöum
farsælt. Rösku ári síðar flutt
ust þau til ísafjarðar og þar
dvöldu þau til ársins 1924,
er þau fluttu aftur til Reykja
víkur og hafa síðan átt heima
á Vesturgötu 52B.
Þeim hjónum varð sex
barna auðið, þar af eru þrjú
á lífi: Vilberg rafvirkjameist
ari í Segli, og kvæntur er
Ingibjörgu Guömundsdóttur,
Soffía, gift Ásgeiri Ásgeirs-
syni fyrrum skipstjóra, nú
kaupmanni í Reykjavík, Da-
víð vélvirki í Héöni, kvæntur
Ingibj örgu Friðfinnsdóttur.
Tvær dætur þeirra eru dán-
ar, önnur dó kornung en hin
22 ára, og einn sona þeirra
dó 19 ára gamall.
24. marz 1916 fórst skipið
Hákarla-Gmma undir Krísu-
víkurbjargi. Guðmundi skip-
stjóra tókst þá aö bjarga allri
áhöfninni, 10 mönnum, yfir
í sitt skip. Fyrir þetta afrek
sæmdi Fiskifélagið hann
Vönduðum sjónauka, ásamt
Guðmundur var ávallt ár-
vakur um allar nýjungar,
ekki eingöngu þær, er snertu
atvinnugrein hans, sjávarút-
veg, heldur og fjölmargar
aðrar, og þá ekki hvað sízt
þróun fluglistarinnar.
Hér er hvorki staður né
stund til að ræða ítarlega
um ýmiss æfintýri Guðmund
ar á sjónum. Þó vil ég aðeins
segja frá því hvernig hann
drýgðjl oft síldveið'itimann
með því að fara inn á Stein
grímsfjörð ;o;g takú heitt
hveravatn á ketil skipsins.
Sparaði hann með því marga
tíma til síldveiðanna, auk
langrar siglingar og biöar á
Siglufirði.
Ég hafði nokkur kynni af
Guðmundi tvo síöustu ára-
tugi ævi hans, og líkaði mér
því betur við hann sem ég
kynntist honum nánar.
Færi ég honum hér með
beztu þakkir frá fjölskyldu
minni fyrir prýðilega við-
kynningu, svo og kveðju og
þökk frá bróður mínum, sem
verið hefir háseti hjá hon-
um um tvo tugi ára.
Jón Þórðarson.
Gangnaforingi
sextugur
Frá fréítaritara Tímans í Svartárdal.
Þann 10. þ. m. átti Guö-
mundur Guðmundsson óðals
bóndi á Fossum, Bólstaðar-
hlíðarhreppi, 60 ára afmæli.
í tilefni þess heimsóttu
sveitungar og vinir afmælis-
barniö og árnuðu honum
heilla. Var Svartárdalur fjöl-
farinn af ríðandi fólki og
bilum þennan aag. Á Foss-
um sátu svo gestirnir í góð-
um fagnaði við rausnarleg
veizluföng fram á kvöld.
Þar voru afmælisbarninu
íluttar ræður og þar hljóm-
aði söngur í hinum þrönga
en vinhlýja Fossabæ. Guð-
mundi barzt m. a. vandaður
sjónauki að gjöf.
Guömundur er gangnafor-
ingi Eyvindarstaðarheiðar, -
hefir hann gegnt því starfi
með alkunnum dugnaði og
trúmennsku í 24 ár, tók hann
þá við af föður sínum, Guð-
I mundi heitnum Sigurðssyni.
Guðmundur á Fossum varð
jfyrstur sveitarbúa til að raf-
lýsa húsakynni sin. Hann
var giftur Guðrúnu Þorvalds
dóttur, ættaðri af Akureyri,
en missti hana fyrir fáum
árum.
j Ilann býr nú með þremur
uppkomnum sonum sínum,
þeim Sigurði, Guðmundi og
Sigurjóni.
Þrátt fyrir það, að Guð-
mundur hefir alltaf átt erf-
iðan og langan starfsdag,
gengur hann ótrauðari að
verki en allur þorri ungra
manna ,sem enn standa í
blóma lífsins.
Styrkveitisigar
Nýlega er lokið úthlutun
styrkja fyrir yfirstandandi ár
úr Menningar- og minningat
sjóöi kvenna. Til úthlutunar
komu að þessu sinni kr. 34
þús. Umsækjendur voru 37,
en aöeins 21 urðu aðnjótandi
styrks og eru það þessar.
Adda Bára £(igfúsdóttir,
Rvík, veðurfræði kr. 2000,00,
Anna E. Þ. Viggósdóttir, R-
vík, tannsmííf*. kr. 1500,00,
Auöbjörg G. Steinbach, Rvík
tungumál kr. 1500,00, Ásdís
Jakobsdóttir, Rvík, kirkjuleg
ir listmunir kr. 1000,00, Ásdís
E. Ríkarösdóttir, Rvík söng-
ur kr. 1500,00, Ásta Hannes-
dóttir, Rvík, heilsugæzla kr.
500,00, Guðrún Friðgeirsdótt-
ir, Akureyri, uppeldisfræðl,
kr. 2000,00, Guðrún Kristins-
dóttir, Rvík, húsmæðra-
kennsla kr. 1000,00, Hrönn
Aðalsteinsdóttir, Rvík, sálar-
fræði kr. 1000,00, Iðunn Ja-
kobsdóttir, Rvík, kirkjulegur
listsaumur kr. 1000,00, Ingi-
björg Staingrhnsdóttir, Ak-
ureyri, söngur kr. 1500,00,
Ingigerður Högnadóttir, Ár-
nessýslu, listmálun 1500,00,
Ingveldur H. Sigurðardóttir
Patreksfirði, hannyröir kr.
1000,00, Kristin Þorsteinsdótt
ir, Rvík, heilsugæzla kr. 500,
00, María Sigurðardóttir, R-
vík, viðskiptafræði kr. 3000,00
Ólafía Einarsdöttir, Rvik,
fornleifafræði kr. 3000,00, Ólöf
pálsdóttir, Rvík, höggmynda-
gerð kr. 2000,00, Ólöf Pálsdótt
ir, Árnessýslu, heimilishag-
fræði kr. 2000,00, Sigrún Gunn
laugsdóttir, Akureyri, mynd-
list kr. 2000,00, Vigdís Krist-
jánsdóttir, Rvík, myndvefn-
aöur kr. 1500,00, Þórey Kol-
beins, Rvík, tungumál kr.
2000,00.
(Frá Menningar og minn-
ingarsjóði kvenna).
Landar í heimsókn
Enn er að því unniö fyrir ____
íorgöngu Þorfinns Kristjáns- :
sonar, að létta undir með
heimsóknum „landa“, sem
lengi hafa dvaliö í Danmörk,
að þeir geti átt kost á að
sjá „gamla landið“ sitt. —
Hefir þrjá slíka gesti borið
hér að landi í sumar.
Hinn fyrsti var Ásgeir
Jacobsen, borinn og barn-
fæddur Reykvikingur, fær-
eyskur að ætt, svo sem frá
var greint hér í blaðinu á
sínum tíma. Annar var Aðal-
steinn Þorsteinsson og loks
frú Anna Sögaard. En frá
henni verður sagt síðar.
Seint í júlí bar að garði
Aðalstein Þorsteinsson klæð-
skera. Er hann Norðmýling-
ur að ætt, ólst upp á Val-
þjófsstað til 10 ára aldurs, en
síðan í Vopnafirði hjá Sig-
tryggi föðurbróður sínum.
Sumarið eftir fermingu vann
Aðalsteinn að vegavinnu, og
með kauppgjaldiö í vasanum
lagði hann „út í lífið“ til
Reykjavikur, fyrir þá tilvilj-
un að hafa orðiö samnátta
kunnum Reykvíkingi á gisti-
stað á Seyðisfirði. Var það
Ásgrímur Magnússon skóla-
stjóri, sem hét að halda í
hönd með þessum unga pilti,
og efndi það dyggilega.
Fyrir milligöngu Ásgríms
lærði Aðalsteinn klæðskera-
iðn hjá Andersen klæðskera.
En til Danmerkur fór Aöal-
steinn þegar árið 1910, og
hefir dvalið þar síðan, eða
full 43 ár, við þá iðn, nema
þrjú síðustu árin, sem hann
hefir eigi getað unnið af
heilsufarsástæðum.
„Þessi heimsókn hefir orðið
mér til meiri ánægju en ég
hefði getað látið mig dreyma
um fyrirfram,“ segir Aðal-
steinn.
„Sjálft ævintýrið, „að lesa
upp“ sitt gamla land hefði
verið ærið erindi“, bætir
hann viö. „En að mæta hér
slíkum viðtökum og þeim, er
ég hefi átt að mæta, tekur
þó út yfir.“
„Það er ánægjulegt að
heyra.“
„í fyrsta lagi hefi ég verið
borinn á höndum af Ander-
sensfjölskyldunni, enda ald-
rei slitið sambandi við það
fólk, með því að margt af því
hefir lagt leið sína til Hafn-
ar. En auk þess hefi ég hitt
ýmsa af mínum æskufélög-
um, sem sumir hverjir eru
komnir til æðstu metorða, og
auösýnt hafa mér vinsemd,
gestrisni og fyrirgreiöslu. Ég
er búinn að ferðast til Hafn-
arfjarðar, Þingvalla, Gull-
Aðalsteinn Þorsteinsson
foss, Geysis og einn vina
minna fór síðan með mig
inn í Hvalfjörð.“
! „Loks hefi ég komist í sam
band við nákomna ættingja,
sem hafa frætt mig um
frændlið mitt. Bræður föður
, míns voru átta og ein syst-
irin. Og þetta hafði ég ekki
. hugmynd um“ mælti Aðal-
steinn og eins og hló við, tók
, upp vasabók sína og las: Þor-
steinn, Guömundur, Þorgrím-
ur, Bóas, Arnbjörn, Erlend-
ur, Sigmundur, Guðni, Árni
'Björn. og systirin Elínbjörg!
! Og svo eru öll systkinabörn-
in og þeirra börn“. Þetta
sagöi honum frú Guðný dótt
ir Elínbjargar, ekkja í Hafn-
arfirði.
„Þetta er að eiga erindi til
íslands,“ segjum vér.
, „Og síðan eru allar fram-
farirnar, vöxtur og viðgang-
ur Reykjavíkur, skipastóll-
inn, iðju- og orkuverin, og
svo ræktunarframfarirnar.
Maöur eins og yngist upp við
að kynnast þessu öllu.“
„Sanneikurinn er, að allir
þessir „Þorfinnsgestir“, eins
og við köllum þá, hafa gert
hingað góða ferð, en vísast
eruð þér þar framarlega i
röð“?
„Mér er ómögulegt að í-
mynda mér annað,“ segir
Aðalsteinn. „Svo bið ég yð-
ur að skila alúðarþökk til
allra þeirra, sem stutt hafa
að því, að ég og aðrir íslend-
ingar, sem lengi höfum dval-
ið í hinni ágætu Danmörk,
skulum hafa átt kost á þvi
að sjá gamla landið — áður
en það varð um seinan!“
Aðalsteinn hefir dvalið á
heimili Vilhelms Stefáns-
sonar yfirprentara og notið
þar hinnar mestu gestrisni.
Hann fer utan með Gull-
fossi 29. þ. m.
G. M.
Ódýrar kápur
Seljum í dag og næstu daga
Kven- og' imgliiig'akáinir
3M«,- Lf
Bankastræti 7

Vitmið ötulleya að útbrei&slu TÍMAKS