Tíminn - 30.09.1953, Blaðsíða 4

TÍMINN, miðvikuaaginn 39. september 1953.
220. blað,
Páll Ólafsson, yfirverkfræhingur:
Fiskiðnaðurinn oí vísin
t Þegar um vítamínauðugar ræða. Hvernig verður bezt
oft lýsistegundir er að ræða er dregið úr nenni eða komiö í
Niðurlag.
ísiendingum virðist
'axa illilega í augum þeir|engu síður mikilvægt selj- ’ veg fyrir hana?
'jármunir, sem fara til að anda en lcaupanda að vitaj Flestir, sem til þekkja,
costa eftirlit, leiðbeiningar j vítamínmagnið, því að eftir munu yita, að í ailflestum
ig einkum vísindalegar J því fer yerðmæti vörunnar. j lifrárbræðslum fer álitiegur
'annsóknir. En slíkt er á J Fleiri dæmi mætti nefna ialuti lýsis forgörðum auk
niklum misskilningi byggt; um gildi þess, að vita efna-, annarra efna. Hvernig verð-
>g er auðvelt að sýna fram á samsetningu vörunnar, en ur þag nýtt til fulls?
Dað með einföldum dæmum. | þetta er látið nægja. Getaj til. vill er stærsta verk-
ilkunna er, að nútíma- j má þess, að á undanförnum efnið að rannsaka, hvort
framfarir á því árum hafa veriö fluttar út vjnna megi verömæt efni úr j |
*
♦
&
0
VETRARAÆTLUN
Gildir frá 7. október 1953
Keybjavík — Kaupmaimahöfii
ækni og ------------ - ... . . ,v* „***«.„ ****** „*,
iviði byggjast á vísindaleg- þúsundir smálesta af lýsi og fjSk;i og fiskúrgangi meira en |
im rannsóknum. jmjöli, sem seldar voru og nu er gert. Það er kunnugt, j
Nærtækt dæmi um þetta' greiddar eftir rahnsóknum ís ag þorskgall er nú orðið hirti
ig um nauðsyn eftirlits með
'ramleiðslunni er saltfisks-
jurrkun. Á síðustu árum hef
r verið komið upp mörgum
iskþurrkurum hér á landi
tð kanadiskri fyrirmynd.
lenzkra efnafræðinga.
sums staðar og er unnin úr j
því verðmæt útflutningsvara. j
Þaö er ástæða til að ætla, að j
ýmislegt annaö megi vinna1
Nú er að byrja að rísa af gr fiskúrgangi, en úr þvi
grunni myndarleg bygging, fggst ekki skoriö nema með
t
FI 120 FI 121
Staðartímar
Fimmtudaga Föstudaga
9:00 | Frá Reykjavik Til | 15:15
17:45 y Til Kaupmannahafnar Frá 10:00
fleykjavík - Presiwiek
FI 110 FI 111
Staðartímar
Miðvikudaga Miðvikudaga
8:00 Frá Reykjavík Frá ± 19:15
13:30 y Prestwick Til 15:30
íanadamenn rannsökuðu J sem á að hýsa rannsóknar- j visindalegum rannsóknumt
tm'oívi^o_ ' stnrfspmi ciá vnnit.vpp'sins TT.i’ c.^___ -r ■*-»„ —3__«1-4 ! ▼
l
ourrkun saltfisks vísinda-, starfsemi sjávarútvegsins. Er færustu rnanna. í Bandaríkj j
ega fyrir nokkrum árum, 'þar ætlað rúm bæði líffræði unum heíir t. d. félag eitt;
rinkum áhrif lofthita, loft- j og tæknilegum rannsóknum, unnig hin verðmætustu efni
oraða og loftraka, og sögðu sem nú er stjórnað af hin- j (amínósýrur o. fl.) úr fiski
iíðan fyrir um saltfiskþurrk j um hæfustu mönnum. Þeirr- j arum saman.
rranna. í þeim er saltfiskur j ar stofnunar bíða mörg og j um verkefni í síldariðnað-
ourrkaður misjafnlega mik-(mikil verkefni og er vonandi, fnum Shal vísað til greina eftj
ð eftir því, hvaða markaði.að ráðamenn þjóðarinnar jr undirritaðan, sem koma íi
oann er ætlaður, en visstjsjái sóma sinn í því aö hraða Tímariti Verkfræðingafélags
>atnsmagn hentar hverri, byggingunni og gera stofn- jsiancis a þessu ári.
ærkun, að‘því er Norðmenn | unina þannig úr garði, að
á vatnsmagn1 hún geti sinnt
ATH: Brottfarartími frá Reykjavík og komutími til
Reykjavíkur færist fram um eina klukkustund, þar
til vetrartími gengur í gildi, 25. október.
Flugfélag íslands h.f.
■,elja. Þannig
úabradorfisks að vera um þeim verkefnum,
i.0%, %-þurrs um 48% o. s.jeru aðkalíandi.

sem skyldi
sem mest
i Það vill nú svo vel til, að
rv. Er auðsætt mál, að mik-j Því miður er ástæða til að við íslendingar eígum á aðj
ls er um vert, að vatnsmagn | óttast, að það eigi alllangt í Skipa góðum hóp kunnáttu-1
ð sé.sem næst því, sem hæfijland, því að skilningur manna á þessu sviði og margl
egt er talið. En ekki mun þó j manna á þessu máli er tak- ir eru nú við nám oð fram-1
markaður. Við skulum þó haldsnám. Sumir biða þess1
vona, að áhugi og skilning- ef til vill, að þeim gefist
ur sé vaxandi, því að nýlega tækifæri til starfa. Vonandi
héldu þeir pólitísku flokkar,' iáta ráðamenn þjóðarinnar
sem fjölmennastir eru á það ekki spyrjast um sig, aö
þingi, sína landsfundi og þeir geti ekki fengið þessum
samþykktu ályktanir um mönnum verk að vinna við
hvílíka nauðsyn bæri til að sómasamleg skilyrði. I.átum
efla vísindalegar rannsóknir' það ekki spyrjast, að við
í þágu sjávarútvegsins. Við iaunum hina færustu menn
væntum þess, að þeir góðu sem miðlungsmenn eða tæp- j
menn, sem stóðu að þessumjiega það. Eða eigum við að
samþykktum, láti það ekki á horfa á það lengur aðgerða-
sannast, að þær hafi verið til j lausir, að kunnáttumennirn
komnar vegna þess, að kosnjir fari úr landi? Það er ekki
ingar stóðu fyrir dyrum, því j að vita nema þeir fari einn- j
að forystumennirnir hafa þó ig, sem við sízt mættum!
sannarlega aðstöðu til að missa. Án kunnáttumanna;
koma málinu fram, ef hugur .getur nútíma þjóðfélag einna I
fylgir. ! sízt verið.
Auk gulunnar í saltfiskn-j Lítum til frænda okkar ’
um, sem veldur okkar litla Dana. Þeir hafa komið á fót1
vera fylgzt með því í nokkru
ourrlchúsi hér á landi, hvort
■ivo sé. Kosta þó tæki til
díkra athuguna ekki nema
rokkur hundruð króna.
Skal hér sýnt með ein-
::'öldu dæmi, hverjir fjármun
r geta verið í húfi. Hugsum
ikkur útgerðarfélag, sem á
100 smálestir af saltfiski til-
oúnum í þurrkun, vatns-
nagn hans sé 50%, en megi
/era mest 40% í þurrkuðum
■isknum. Ef rétt er þurrkað
::ær félagið 83,3 smálestir af
ourrkuðum fiski. Hafi fiskur
nn hins vegar verið þurrk-
iður heldur meira eða þann
g, að vatnsmagnið sé 38% í
itað 40%, þá fær útgerðar-
ælagið aðeins 80,6 smálestir
íða 2,7 smálestum minna.
Hf nú smálestin af þurrkaða
! Oiiii fríkirkjusöfnuðurinn
heidur hlutaveltu sunnudaginn 4. október n. k.
Allt safnaðarfólk er vinsamlega beðið að safna mun
um eftir beztu getu. Verður munum veitt móttaka hjá
undirituðum milli kl. 5—8 e. h. alla daga.
Sigurjón Símonarson, Laugaveg 158, sími 1273.
Marteinn Halldórsson, Stórholti 18, simi 81484.
Þorfinnur Guðbrandsson, Ásvallag. 51, sími 5304.
Tómas Sigurþórsson, Bergstaðastræti 42, sími 5039.
Stefán Árnason, Fálkagötu 9, sími 4209.
Gísli Árnason, Garðastræti 17.

»♦♦♦♦♦♦!

>♦♦♦♦♦<
þjóðfélagi þungum búsifjum, margvíslegum iðnaði, sem
'iskinum kostar 7000 krónur, jer fjöldi annarra verkefna,'nýtur alþjóða viðurkenningu.
íemur þetta 18.900 krónum;sem bíður úrlausna, sem j SUmum greinum fiskiðnað-
j MyndSistaskóIinn
# Laagavcg 166
0 Kennsla hefst í öllum kvölddeildum fimmtudaginn
| 1. október kl. 8 e. h. Barnadeildir byrja 15. október.
$ Nánari upplýsingar i skólanum kl. 6—8 e. h. næstu
f daga. — Sími 1990.
'yrir félagið. Atvik þessu lík
géta gerzt í hvaða þurrk-
lúsi sem er. Svipaðs eðlis er
;jón, er hlýzt af því, að ó-
/erkaður saltfiskur rýrnar í
iéymslu. Þar rennur pækill
ur honum og vatn gufar
ourt. Einnig getur fiskurinn
étzt allverulega, ef of heitt
er á honum í flutningum, t.
I. á erlendan markað. Það
getur oltið á miklum fjár-
nunum, að rétt sé með varn
íiginn farið og víðar en
menn gera sér grein fyrir.
Til samanburðar við dæm-
ið um þurrkun saltfisks er
fróðlegt að hafa það í huga,
að fiskimjöl og síldarmjöl
hefir árum saman verið selt
á erlendan markað eftir
efnagreiningu, og er þó um
:niklu verðminni vöru að
:ræða en saltfisk. Mun það ó-
þekkt síðasta áratuginn, að
síldar- og fiskimjöl hafi ver
;ið selt til útlanda, án þess
að vitað væri um eggjahvítu
(protein)-magn þess. En
handahóf virðist vera látið
ráða um það, hvert vatns-
magn er í saltfiski, þegar
hann er fluttur út.
ekki fást nema með vísinda- 1 ar standa þeir okkur miklu
legum rannsóknum og skal framar. Ekki sækja þeir
minnzt nokkurra. jmálma í jörðu og ekki hafa
Skýrslur, sem fyrir hendi þeir orkulindirnar í landinu.'
eru, bera það með sér, að pg byggist mikið af þeirra
Norðmenn nota til muna iðnaði einmitt á málmum og
::

minna saltmagn við fram-
leiðslu saltfisks en íslend-
ingar. Hvernig víkur þessu
við? Er ekki hér um aö ræða
veigamikið atriði, sem þarf
rannsókna viö?
Annað atriði úr saltfisks-
framleiðslunni er rýrnun salt
fisks í geymslu, sem áður er
vikið að. Samkvæmt rann-
sóknum, sem Fiskifélag ís-
lands lét gera árið 1948, rýrn
orku. Þess skyldum við minn
ast, að það eru fyrst og
fremst kunnáttumennirnir,
sem koma slíkum iðnaði á
fót. Og undirstaðan, sem
þeir byggj a á, er vísindaleg
menntun og vísindaleg
yinna. >
Viö íslendingar búurn við
einhver hin aflasælustu
fiskimið, sem um getur, og
sækjum þangað bezta fisk-j
Hafnarfjarðár
0 Skólinn verður settur fimmtudaginn 1. október kl.
t 10 árdegis. — Þá mæti öll skólaskyld börn, sem ekki
| hafa verið i skóla í september.
ÍSmábarnaskóli verður starfræktur í skólanum í
vetur. — Skólastjóri veitir uppl. um hann. — Viðtals-
tími skólastjóra kl. 10—12. — Simi 9185.
SKÓLASTJÓRI.
M
aði saltfiskur, sem geymdur j inn, sem völ er á. T. d. á Norð !
var í 5 mánuði, um 15% frá urlandssíldin vart sinn líka1
því hann var talinn mats-jað gæöum. Við höfum því
hæfur. Slík rýrnun er mjög I frumskilyíðin til að geta
dýr, því að á 100 smálestum j framleitt beztu vöruna.
nemur hún um 50 þús. króna
með núverandi verðlagi. Virð
ist því mikið verkefni fyrir
höndum að rannsaka, hvern
ig draga megi úr slíkri rýrn-
un.
Eins og kunnugt er rýrn-
ar freðfiskur að magni og
gæðum við geymslu. Er þar
einkum um „þornun“ að
Við verðum að gera okkur
það ljóst, að í samkeppni við
aðrar þjóðir verður enginj
miskun sýnd. Ef viö getumj
ekki boðið jafrtgóðar vörurl
og betri en keppinautarnir,!
verðum við undir í barátt- ■
unni. Aðrar þjóðir keppa sí- j
fellt að því að framleiða og
CFramh. á 6. síSu.) i
Ó
Frá íþróttaskóla
Júns Þorstcinssonar
Vetrarstarfsemi skólans hefst 1. október. Stúlkur,
$ sem ætla að iðka leikfimi í vetur, mæti fimmtudag-
* inn 1. okt. kl. 7 síðdegis, en konur kl. 3,15 sama dag.
4 Nánari upplýsingar í skólanum, sími 3738, og hjá
♦ kennaranum Ástbjörgu Gunnarsdóttur, sími 3764.
I Jón Þorsteinsson i