Tíminn - 06.11.1953, Page 4

4
TÍMINN, föstudaginn 6. nóvember 1953.
252 blaS
Skipan strandferðanna
Framhald. |
Auðvelt að minnka hallann.
Ef einstaklingur ætti
strandferðaskipin og hugsaði
sér að gera þau út sem strand
ferðaskip hér, án sérleyfis,
mundi hann væntanlega þeg
ar í stað gera eftirgreindar
ráðstafanir:
1. Leggja niður reglu-
bundnar siglingar á afskekkt
ar smáhafnir. .
2. Endurskoða flutnings-
gjaldataxtana og ákveða þá
með tilliti til vegalengda og|
möguleika til samkeppni á
sjó, landi eða í lofti; hækka ’
flutningsgjöld fyrir ódýrar!
þungavörur, svo sem áburð,
fóðurvörur, kornvörur, bygg-
ingavörur o. fl., en e. t. v.
iækka flutnlngsgjöld fyrir
dýrari varning.
Auðvitað liggur opið fyrir,
að ríkið geri nefndar ráðstaf-
anir, jafnt og einstaklingur,
til þess að lækka eða afnema
hallann á strandferðaþjón-
ustunni, en þá væri horfið
frá þeirri grundvallarstefnu,
sem ríkt hefir á þessu sviði
frá öndverðu, og nefndar ráð
stafanir, ef gerðar væru.
myndu undir eins stuðla að
enn frekari samdrætti byggð
arinnar í Rvík og grennd en
þegar er oröinn. Þykir þó
flestum hugsandi mönnum'
nóg um þann samdrátt, þar ;
á meðal Gísla Jónssyni al- j
þingismanni, þá stundina, >
sem hann er ekki sleginn
blindu af stjórnmálalegri á-
róðurshneigð og rótgróinni ó-
vild til Skipaútgerðar ríkis-
ins.
Jafnvægi í byggð landsins.
í þessu sambandi skal á
það minnt, að á síðasta Al-
þingi var Gísli Jónsson, á-
samt 6 öðrum þingmönnum
flutningsmaður að tillögu til
þingsályktunar „um undir-
búning heildaráætlunar í
þeim tilgangi að skapa og
viðhalda jafnvægi í byggð
landsiris". Segir í tillögu þess
ari:
„Alþingi ályktar að fela
ríkisstjórninni að hefja nú
þegar undirbúning að heild-
aráætlun um framkvæmdir í
þeim landshlutum, sem við
erfiðasta aðstöðu búa sökum
erfiðra samgangna og skorts
á raforku og atvinnutækjum.
Að slíkum undirbúningi
loknum skal ríkisstjórnin
leggja fyrir Alþingi tillögur
sínar um nauðsynlegar fram
kvæmdir. Skulu þær stefna
að því að skapa og viðhalda
jafnvægi í byggð landsins og
tryggja sem mest framleiðslu
afköst þjóðarinnar."
í greinargerð með nefndri
tillögu segir svo meðal ann-
ars:
„.... oft hefir brostið mjög
á heildaryfirsýn yfir þarfir
þjóðarinnar. Framkvæmdir
hennar hafa því stundum
orðið handahófskenndar um
of. .Þess hefir ekki verið gætt
nægilega, að í þessu stóra og
strjálbýla landi verður að
ríkja nokkurt jafnvægi milli
byggðarinnar í hinum ein-
stöku landshlutum. Af því
hefir svo leitt stórfelldari
fólksflutninga, fyrst og
fremst frá sveitum til sjáv-
arsíðu, en einnig frá kauptún
um og smærri kaupstöðum
til höfuðborgarinnar, heldur
en þjóðfélaginu hefir verið
hollt.“
Eftir Guðjón Teitsson, forstjóra
erlendum gj aldeyri muni nokk
uð aukast, þó að fólki hér væri
á nefndan hátt gefinn kost-
ur á að fara í kynnisferðir til
frænda vorra á Norðurlöndum
„Með tillögu þessari er lagt Skipaútgerðin byggi hús fyrir Fækkun farþega
til, að ríkisstjórninni verði nefnda starfsemi, en hún er í Glasgow-ferðum.
falið að hefja nú þegar und- nú að mestu í sundurslitnum j Fram á síðustu ár ríkti „ , , k „kinj „„ notnS
irbúning að heildaráætlun bárujárnsskúrum, sem engir mikill vöruskortur hér á landi, mo° f!r1rh 7f‘T
um framkvæmdir í þeim eru frostheldir, og stundum 0g virtist það þá vera aðal- f a f h . ‘
landshlutum, sem við erfið- flæðir um öll gólfin, þannig áhugamál flestra þeirraíslend ,, . . . ’ .
asta aðstöðu búa, annað að mikil hætta er á vöru- inga, sem tóku sér far til Jend fiutningatæki af því að
hvort vegna slæmra sam- skemmdum. Samt greiðir Glasgow, að gera persónuleg . , fl t } t k11 kkj
gangna eða skorts á raforku Skipaútgerðin nú í kringum innkaup í þessari miklu verzl- fllllnæ„lanclj
og atvinnutækjum eða af fjórðung milljónar króna í unar- og iðnaðarborg. En eft- (
þessum ástæðum öllum. Eins húsaleigu á ári, og virðist því ir að vöruskorturinn hvarf eða ósannindi um leiguskin
og kunnugt er, hafa ríkis- vera sæmilega góður grund- minnkaði hér á landi, og eink um ' p'
stjórnir undanfarinna ára völlur til byggingar, einkum um eftir að fisklöndunarbann
haft forustu um stórfram- þegar líka er á það litið, að ið skall á í Bretlandi, dvín- ...
kvæmdir í þágu þéttbýlustu hægt væri að skipuleggja aði mjög áhugi íslendinga fyr tjarhags egur avmnmgur að
hluta landsins. Ræðir þar vinnu á hagstæðari hátt í ir ferðalögum til Bretlands, a undanfornum arum að
i Samkvæmt framangreindu
hefir yfirleitt orðið nokkur
og var þó langminnst þátt
taka íslenzkra farþega á s.l.
fyrst og fremst um byggingu hentugra og betra húsnæði.
glæsilegra raforkuvera, sem En G. J. vill ekki, að ríkis
skapa munu öllu athafnalífi fyrirtæki byggi nauðsynlegt sumri
stórbætta aðstöðu í þessum ltús fyrir nauðsynlega starf- farþegar í ferð að meðaltali.
landshlutum. Jafnframt mun semi; slíkt á að eftirláta Samtímis dtó þá íiæstam ai-
“n aukna raforka skapa þvf elnkaframtaklnu, enaa er JJ* "‘®"r „^“'“^“'ivenjuslæ^fltkoJ4 nefnd'uni
fólki, sem þa byggjr, aukm hann nú sjálfur aS ljúka við i'siglingum, og gera flutnings-
setj a annað f arþegaskip
Skipaútgerðarinnar í utan-
varla' meirá^én~ 10—15 landssiglingar yfir miðsumar-
mánuðina. En á síðastliðnu
sumri varð þó af ástæðum,
lífsþægindi.
að byggja stórhýsi rétt við
ið mikill farmflutningur á „ ,
- - — ------- --- h . . | menn aður nefndrar þings-
Fyllsta ástæða er til að höfnina í Reykjavík, og sá pessan xeio. ' ályktunartillögu þetta að á-
Fjölgun erlendra farþega i rásarefni á stjórn gkipaút-
Glasgowsiglmgunum hefir ver gerðarInnar og beita> sem
íð m30g tieg og hvergi nsegt vænta. mátti, lítilli sanngirni
til þess að vega upp a móti f ádeilu sinni Segja þeir t d>
fækkun hmna islenzku far- f greinargerð með þingSálykt-
fagna þessujn mikilvægu þó enginn brýna þörf hans
framfarasporum. En engum til þess.
getur dulizt, að ef ekki verð- j
ur nú þegar hafizt handa um Hið sígilda áróðursdæmi.
undirbúning svipaðra fram- j G
unairDunmg svipaora iram- j G. j. hefir það á heilanum,' ““ ástæðan til bessa eini1 greinargerð m.
kvæmda í þeim landshlutum,' * bar sem rekstur einhverra as. oan ,, . ,ein i unartillögunni:
sem útundan hafa orðið fram Sérieyf:isbifreiða, sem póst- i _!!!!!!!!. „Á sama tíma hefir
um það til eilífðar, að eng-
in starfræksla eða þjónusta
á vegum ríkisins eigi rétt á
til þessa, mun það hafa í fór stjórnin sá um fyrir nokkr- nf °f*“ndí nfhá o? skaíbent SkipaútgerSin orSiS aS leigja
með sér stórfellda fólksflutn um árunl> hafi misheppnaztj f til alls konar skipakost í strand-
inpaocrprm aukið lafnvæeis- þá sé það standandi dæmi sxnn™ P , ferðirnar, sem á engan hátt
sonnunai. . j hefir uppfyllt lágmarkskröf-
Fargjöld með Heklu fyrir ur> sem gera Verður til slíkra
hina erlendu ferðamenn frá flutningatEekja, og þetta kosf-
Glasgow í 10 daga ferð hafa að þj^ina enn meira fé en
síðastliðin tvö sumur leikið á þðtt srrandferðaskipin hefðu
inga og enn aukið jafnvægis
leysi í þjóðlífinu. Þeim fólks
flutningum er höfuðborgin
og nágrenni hennar engan veg
inn viðbúið. Sú þróun er ekki sðr
heldur æskileg, nema síður
sé að meginhluti þjóðarinn-] . ^enn Li’osa nú að svona v 33_!g-o til £ 45-0-0, og gjald verið notuð til ferðanna, eins
I aroðursbragði, þar eð aug- Ferðaskrifstofunnar £ 9-0-0,
og ávallt var til ætlazt.“
ar safnist saman á einn stað. __~ __ . ..
Til þess ber þess vegna j 1 . f ’ . 1 ■ Þanmg að fastakostnaður nér fara tillögumenn með
hrvnni mnðqvn nú en nokkru n ö íoiníiæ8a bragö Hvamms hmna eriendu ferðamanna h b ósannindi hví að qkim
brynni nauðsyn nu en nokkru sturlu er hann dreifði blóði Sið á 4_5_Q bein osannincti, þvi að Skipa-
smm fyrr, að sk]ótar raðstaf , . mm, chráTY111 lirn nl1n nein or!. ia T, .? s utgerðm hefir engin aukaskip
í £ 5-1.0-0 á dag. Þetta eru ekki tekið á leigu Végna utanlands
i ur
nnir verði aerðar af heildar- ! litiHi skramu um alla , z 0-xu-u a uag. C1U .
amr verði gerðar aí nencia , kinnina til þess að lata halda 1 há fargjöld miðað við kaup_l
yfirsyn til þess að skapa og _ nlvnrlpo.n á 81 .2 í siglmga Esju og Heklu yfir
viðhalda jafnvægi í byggð . “ 1 3 : gjald og verðlag hei, en vegna miðsumarið á undanförnum
landsins. Þess vegna er lagti111' . . . .. . ! mÍ°S harðrar samkeppm um árum að nndanskiidu þvi, að
til í þessari þingsályktunar- Allir skilja, að hjá atvinnu-^ ferðamenn erlendis, eru nefnd fóðurbirgðaflutningar tveggja
tillögu, að nú þegar verði haf, rekanda, sem hefir fjölþætta , fargyold allt of ha. Skal t. d-'bátaj Gfeigs og odds, teygð-
izt handa um undirbúning. starfsemi, má jafnan búast ( upplyst í þessu sambandi, að ust fram til 13. og 23. júní um
heildarframkvæmdaáætlun - við ÞV1> aS eitthvaö misheppn , auglystar eru skemmtiferðir 1 (vorið 1949 vegna sérstaks
ar í þessu skyni og til þess að ist einhvern tíma, og er það storum bifreiðum Vlöa uin harðæris. Umræddar miðsum
tryggja sem mest framleiðslu
afköst þjóðarinnar. Er eðli-
legt, að ríkisstjúfrnin hafi
forustu um það starf og njóti
við það aðstoðar heildarsam-
taka aðalatvinnuvega lands-
manna.“
Ég get ekki stillt mig um
að birta framangreindan út-
ekki almennt túlkað á þann Miðjarðarhafslönd fyrir fasta arsiglingar Heklu, sem sam.'
veg, að þar með sé sannað, að ( kostnað i kiingum £ 3 á dag^ kvsemt þ0rf og venju voru á-
hlutaðeigandi sé varanlega1 að meðtöldum öllum hótel-1 kveðnar iönau fvrirfram
.............- "■ ’ kostnaði og ferðaskrifstofu- stóðu þa frá 3 juni til 8. sept;
vinnurekstur. jgjöldum.
Mér skilst, að jafnvel hjá1 ' ....
spekingunum Gísla Jönssyni: Framtið utanlandssiglinga,
og Sigurði Ágústssyni hafi j Nú væri sennilega hægt að hefði væntanlega samt þurft
það komið fyrir, að einstak- | fýha skip eins og Heklu af ( að taka sérstaka báta tii fóður
drátt úr nefndri þingsálykt- ' ir þættir 1 atvinnurekstri skemmtiferðafólki frá Bret-(birgðaflutninganna vegna
unartillögu og greinargerð ! hafi misheppnazt, og er þó landi yfir sumarmánuðina þeirra hafna, sem i hlut áttu.
með henni
kemur fram
1949. En þó að utanlandssigl-
ingar Hekiu hefðu ekki verið
ákveðnar i þetta skipti, þá
og greinargerö ,nan misneppnazi, og er po ^ pciua uama, scm 1 luui aitu,
af þVj að þar 1 ekki að sjá, að þessir kappar,meö Því að Isekka fargjöldin Reksturshalli Skipaútgerðar-
n fylisti skilningur hafi misst trúna á sjálfa sig. um Þriðjung, en þá væri tap irmar á nefndum bátum var
Utanlandssiglingar
eftir sem áður, ef ekki fengist heldur ekki teljandi eða í
á því þjónustustarfi, sem
strandferðaskip ríkisins inna
af hendi á núverandi grund- strandferðaskipanna.
velli. En gaman er að hug- (
Ieiða það, að á sama alþingi ^ hefir það tíðkazt, annað
og Gisli Jónsson ásamt öðr- ’ farþegaskipið væri sett í ut-
um var flutningsmaður að í anlandssiglingar yfir sumar-1 ritaðs hefi ég ekki j sambandi; ósannindi um leiguskip og
þessan tillogu, bar hann. mánuðina til þesS að skapa þvi i við fjárlagaáætlun fyrir!halla a þeim. P S
fram áður nefnt frumvarp auknar tekjur á þeim tima,jnæsta ár viljað leggja til aði Þá get ég ekki látið hjá líða
um strandferðir, sem efa-Jsem vega- og flugsamgongur láta Hsklu fara 1 Glasgow- aö taka fram, að mér finnst
laust var stilað til þess að eru greiðastar her á landi. J siglingar a ný. Hins vegar hefi1 vægast sagt mjög óviðeigandi
Hefir orðið misjafn árangur ég bent á það> að Norður-jaf öðrum
hliðstæð uppbót og báta
gjaldeyrisuppbótin fyrir aflað
an gjaldeyri, en ekki hefir
Ym art unúanfarin komið til greina að veita slíka
A pp’oót.
I Með skírskotun til framan-
kringum 10 þús. kr. samtals.
Samkvæmt framangreindu
vil ég leyfa mér að skora á
hlutaðeigendur að skýra nán-
ar, hvað þeim gengur til að
bera fram á alþingi nefnd
brjóta niður eða rýra þá við-
tæku þjónustu, sem strand-
ferðaSkip ríkisins nú veita.
Hverjir mega byggja?
Þá skal vikið að því, að sam
kvæmt nefndu frumvarpi G.
J. frá s. 1. vetri um skipan
strandferðanna, átti það með
al anriars að vera dauðasök
Skipaútgerðarinnar, að hún
þarf að eignast gott vöruhús
i Reykjavik. Veit þó G. J. of-
urvel, að hver sem annast
strandferðirnar, verður að
hafa til þess sérstakt hús-
næði, þannig að ekkert hús-
næði fer til spillis, þó að
. . ...... flutningsmanni
af þessum utanlandssighng-. landaferðir skipsins, t. d. um j þingsályktunartillögunnar að
um, stundum goðui og stund-. Hergen) osló, Gautaborg og bera fram á prenti ásakanir
um ekki, og eru margþættar Kaupm.hofn; hefðu reynzt'á Skipaútgerðina fyrir það,
mjög vinsælar meðal íslend-|að hún .hafi tekiö á leigu lé-
ástæður, sem valda.
Hugmyndin var að koma á inga, og væri að líkindum leg Skip til strandferðaþjón-
fjárhagslega öruggum sigling-'hægt að afla Esju eða Heklu ustu.
um með útlenda ferðamenn á j sæmilegra tekna fyrir farþega
milli Glasgow (annarrar j fiutning á þessari leiö. Eru
stærstu borgar á Bretlands-! svo mikil frænda- og vina-
Niðurlag næst.
eyjum) og Reykjavíkur, og
leit í upphafi út fyrir, að þetta
myndi takast. AÖ vísu fengust
skipin yfirleitt ekki fullskip-
uð erlendum ferðamönnum,
en íslendingar fyiltu þá í
skörðin, þannig aö árangurinn
varð sæmilegur.
tengsl við þessi lönd, aö lík-
legt er, að fá megi einnig tölu-
vert erlendra farþega, enda
liggja þegar fyrir til athug-
unar ýmsar fyrirspurnir um
skipsrúm fyrir erlenda far-
þega frá nefndum löndum.
Efast ég um, að eyösla á