Tíminn - 21.11.1953, Blaðsíða 3

265. blað.
TÍMINN, laugardaginn 21. nóvember 1953.
S
•05'“
ii
ϗLunncir
ctng,ur
Útg&jandi stjórn S. U. F.
Ritstjórar:
Sveinn Skorri Höskuldsson,
Skúli Benediktsson.
Á förnum vesi
Fordæmi Frjálsra-Þjóðverja
í húsnæðismálum
Ilabbað við Haimcs JónssosB, féla^s-
fræðing urn Þýzkalamlsför
Eitthvert mesta vandamál okkar íslendinga eru húsnœð-
isvandræðin, er ekki hvað sízt aðkallandi lausn á þeim mál-
um hér í Reykjavík. Fyrir forgöngu Framsóknarflokksins og
Steingríms Steinþórssonar félagsmálaráðherra var Hannes
Jónsson, félagsfræðingur sendur til Vestur-Þýzkalands á síð-
astliðnu sumri til þess að kynna sér, hvernig Þjóðverjar
hafa tekið á þessum málum eftir styrjöldina, en eins og
kunnugt er, hafa þeir reist land sitt úr rjúkandi rústum og
hafa tekið á húsnæðismálunum af meiri festu og dugnaði
en aðrar þjóðir. — Vettvangurinn kom því að máli við Hannes
til af afla frétta frá þessari för lians og heyra, hvaða ráð
hann teldi af fenginni reynslu tiltækilegust aö ráða bót á
húsnæðisvandamálum okkar íslendinga.
„Ettu hann sjá!fur“. )0g Jóni Þeofílussyni, þegar
Til eru í þjóösögum okkar sending hans fór í kú prests-
I og reyndar fleiri bókmennt- j ins — og drap hana.
1 .um sögur um „sendingar“, I
== =! sem magnaðar höfðu verið Blindir fá sýn.
gegn einhverjum vissum aðila, j i fyrrverandi ríkisstjórn fór
en oft vildi svo til að kuklið Bjarni Benediktsson með
mistókst og sendingarnar framkvæmd herverndarsamn
urðu kuklur.unum sjálfum til ingsins við Bandaríki Norður-
hinnar mestu óþurftar. í „ís- j Ameríku og bar megin á-
lnadsklukku‘nni“ segir frá Jóni ^ byrgð á þeim málum sem utan
nokkrum Þeofílussyni, sem ríkisráðherra. í þann tíma
hugðist beita kukli, og er það vildu Sjálfstæðismenn engan-
táknræn saga. j veginn viðurkenna nein mis-
Sjálfstæðismenn hafa mjög tök í sambandi við fram-
fengizt við pólitískt kukl. Hafa kvæmd samningsins. Flokks-
þeir vakið upp stjórnmála- jþing Framsóknarflokksins
flokk, Þj óðvarnarflokkinn og samþykkti á s.l. vetri, að
jhyggjast beita honum til Framsóknarflokkurinn skyldi
jsundrungar andstöðuflokkun- beita sér fyrir all veigamikl-
um. um breytingum á þessum mál
í hinum nýafstöðnu stúdenta um og hefir flokkurinn ný-
ráðskosningum lögðu Sjálf- verið lagt fram tillögur í sam-
stæðismenn mikla áherzlu á ræmi við þessar ályktanir
að fá þjóðvarnarmenn til þess! fiokksþingsins. Nú var það
að bjóða fram. í kosningabar- i staðreynd að Sjálfstæðismenn
áttunni viku þeir engu mis- vildu fyrir alla muni losna
jöfnu að þjóðvarnarmönnum, J við utanríkismálin eftir kosn-
en gældu við þá og vegsömuöu j ingarnar s.l. vor, þar sem þeir
þá, hvað þeir þorðu á kosnað ( töldu framkvæmd hervernd-
arsamningsins óvinsæla, eins
og henni var háttað af fyrr-
verandi utanríkisráðherra. Er
vart hægt að hugsa sér algerri
uppgjöf en slíkt og viðurkenn
ingu á stórfellduni mistökum.
Og þá gerðist kraftaverkið.
Sumir Sjálfstæðismenn fórú
að sjá, að eitthvað væri nú at
hugavert við framkvæmd her
verndarsamningsins. Og jafn-
vel ungir Sjálfstæðismenn,
sem ekki er vitað til að hafi
séð neitt athugavert við fram
kvæmdina fram til þessa tóku
nú allt í einu að sjá eitthvað,
sem miður færi — og heimta
lagfæringar. En nú er Bjarni
Benediktsson ekki lengur ut-
anríkisráðherra. Nú er Fram-
sóknarmaður ráðherra og lík-
Kom, sá og sannfærðist.
— Hver er ferðasagan í stór
pm di’áttum? |
— Ég fór til Þýzkalands í
ágúst og kom heim aftur í lok
október. Héðan fór ég til Rott-
inu, ef málín aðeins eru tek-
in réttum tökum.
Með lögum skal land byggja.
— Hvað getur þú sagt okk-
ur um öflun fjármagns til í-
erdam og þaöan til Bonn, sem búðabygginga í Þýzkalandi?
,var aöalaðsetursstaður minn — Þaö, sem mér virtist
í Þýzkalandi. Þar hafði ég eink einkum athyglisvert í sam-
um samband við húsnæðis- bandi við byggingarmál Þjóð-
málaráðuneytið og þá eink- verja, er, að þeir ákveða það
um Dr. Langrack skrifstofu- með lögurn, að ákveðinn fjöldi
stjóra þar. Hjá honum setti húsa og íbúða skuli reistur,
ég mig inn í húsbyggingará- og þeir fylgja þessum lögum.
Hannes Jónsson, félagsfræðingur,
formaöur F. U. F. í Reykjavík fór
á vegum ríkisstjórnarinnar til Vest-
ur-Þýzkalands til að kynna sér hús-
byggingarmál og löggjöf þar í landi.
andstöðu félaganna.
Eins og kunnugt er mistókst
þetta herfilega. Sendingin
snérist gegn Sjálfstæðismönn
um, felldi fyrir þeim 5. mann
listans, svo aö þeir misstu
meirihlutann í stúdentaráði.
Andstæðingum Sjálfstæðis-
flokksins vann sendingin ekk
ert mein. Frjálslyndir stúdent
ar, sem Sjálfstæðismenn ætl-
uðu fyrst og fremst sending
Ger'ði 'hann ýtarlega skýrslu um . , ,
málið, en í lienni koma fram ýmsar í una uku fylgi Sltt. Her foi þvi
merkar nýjungar í húsbyggingum.1 líkt fyrir Sj álfstæðismönnuill
Hannes útskrifaðist úr Sam- i________________________________
vínnuskólanum vorið 1944, fór til j
Bandaríkjanna 1945 og tók inntöku-j Þá er einstaklingum, sem
yfir sis og fiölrkyldu
ætlanir Þjóðverja og hvernig Með samþykki húsnæðislag! og iauk þaðan kandídatsprófi í fé- j oióifcViióinnvckvni hpim
þær eru framkvæmdar. Síöan anna 1950 Var hinu opinbera i Iass- og hagfræði 1948. Honum var isma 1 sjaiisnjaipai^s.yiu 111.1111
fór ég til Nurnberg, Wútsburg, gert að skyldu að stuðla aö ...............
Btuttgart, Göppingen og fleiri byggingu húsnæðis og veita
borga og fylgdist þar með því, íbúðarbyggjendum margvís-
hvernig byggingaráætlanirn- iega fyrirgreiðslu. Þessi fyrir-
ar er íramkvæmdar. 1 greiðsla hins opinbera er marg
Þaðan fór ég svo til Essen vísleg. Hvað fjármagn til í-
og Dúrseldorf, sem eru iðn- búðarbygginga snertir, felst
aðarborgir miklar og kynntist hún einkum í eftirfarandi:
því þar, hvernig húsbyggingar j
málum kolanámumanna er A. Peningaframlög. lán eða á-
veitt aðstoðarkennslustarf til náms j a® draga 10% af bygging-
við ríkisháskólann í North Carolina ! arkostnaði eigin íbúða fiá
fyrirkomið.
Að lokum fór ég til Ham-
foorgar og kynnti mér þessi
byrgðir til íbúðarhúsa, sem
byggð eru af félagslegri
nauðsyn.
mál þar, en þar hefir verið B. Skattaívilnanir til þeirra,
foyggt eins mikið í því eina j sem kaupa skuldabréf í í-
íylki eins og byggt heíir verið ! búðarbyggingum.
í öllu Bretlandi eftir stríðið á c. Skattaívilnanir til þeirra,
gama tíma. I sem í sjálfshjálparskyni
*— °S frvað viltu svo segja! byggja íbúðir fyrir fjöl-
okkur um byggingarmál? I skvldu sína.
Eg sannfærðist um það jj Lögverndun skyldusparn-
í þessari för, að vandalaust er
að vinna bug á húsnæðisleys-
aðarbyggingarsjóða.
E. Innheimta neyzluskatts
1948 og paðan lauk hann magisters-
prófi í félags- og hagfræði haustið
1948. — Iíann var einn af 10 stú-
dentum og eini útlendingurinn við
ríkisháskólann í North Carolina,
sem lcjörinn var meðlimur í heið-
ursfélagi félagsfræðinga í Banda-
ríkjunum árið 1948.
% ,c.
kolum, sem varið er til í-
búðarbygginga fyrir kola-
námumenn.
Um einstök atriði er þetta
helzt að segja. í sambandi við
opinbera aðstoð er það algeng
tekjum
skattskyldum
sem byggt var.
Um kolaskattinn vil ég að-
eins geta þess, að þaö væri
sambærilegt að leggja sér-
stakan skatt á allan fullunn-
inn innfluttan iðnaðarvarn-
ing til þess að byggja yfir ís-
lenzka iðnaðarmenn, eða út-
flutningsgjald á allan útflutt-
an fisk til aö byggja yfir sjó-
menn.
Ilúsnæðismáliii eru leyst
með félagslegum samtökum.
Hverjir eru þaö svo, sem
árið, ur til að sleifaralag fyrirrenn
ara hans á málum þessum
geri honum erfiðara fyrir,
þegar hann hyggst koma allt
annarri skipan á þessi mál.
Þessi afstaða ungra Sjálfstæð
ismanna er ósköp eðlileg,
þeim veitir alls ekki af því að
vera skeleggir.
ast, að ríkið láni byggingar- einijum sjá um byggingarnar?
félögum, sem byggja af félags
Nauðsynlegt er að taka
legri naúðsyn, um og yfir 40% þag fram og undirstrika sér-
af byggingarkostnaði, í sum-
um tilfellum hefir þessi að
stoö numið um 60%.
staklega, að byggingarfélög,
sem ýmist eru í einka- eða
sameign byggja allar ibúðir í
V.-Þýzkalandi, en hið opin-
bera hvorki byggir né sér um
byggingu íbúðarhúsa.
— Hvað geturðu sagt okkur
um byggingarkostnaðinn?
— Það eru einkum þrjár
leiðir sem farnar hafa verið
sameiginlega til þess aö lækka
byggingarkostnaðinn.
í fyrsta lagi með félagsleg-
um samtökum samvinnufé-
laga og verkamannafélaga. í
ööru lagi eru svo hagnýtar
rannsóknir og tækni í þágu
Húsbyggingaráætlanirnar í V.- húsbygginga. Og loks Marshall
Þýzkaiandi hafa stuðlað að því, hjálpin. Þetta þrennt sameig-
að nú eru yfirieitt skipuiögð og iniega eru meginorsakir þess,
byggð heil hvcrfi í einu. Eru í a& tekizt hefjr að ]ækka bygg-
“gr„™ar sTærlTr 1- ingarkostnaðinn verulega.
búða, því að „ekkert eitt bygg- _ .
ingarform er alltaf bezt,“ scgir j Húsaleiguokur þekkist ekkl.
Þjóðverjinn. Þegar hverfi eru — Hvað VÍItU Segja Okkur
skipulögð og byggð, er áherzla j um leigu húsnæðis í Þýzka-
Iögð á fegurð umhverfisins og landi?
skilyrði til sem fullkomnastar . „ , . . :ír , .
samféiagsþjónustu, ekki síður , ~ Þlóðverjar hafa fanð þa
en þægindi og haganleik ibúð- lelö, að setja a stofn sérstak-
anna. — Á myndinni hér að of- , ar leigumiðstöðvar fyril’ hÚS-
an sést hverfi, sem skipuiagt j næði.Ef einhver vill kaupa eða
var og byggt í V.-Þýzkalandi. (Framh. 4 6. siðu.)
...' '
Hvernig væri að skipta
um dómsmálaráðherra?
Kraftaverk eru sjaldgæf.
Þaö er sjaldgæft, að pólitískt
staurblindir aular, fái skyndi-
lega eðlilega sýn. í þessu til-
felli hafa mannaskipti í utan-
ríkisráðhenaembætti lokið
upp augum ungra Sjálfstæðis-
manna. Með hliðsjón af þess-
um kærkomnu atburöum væri
mjög æskilegt, að manna-
skipti yrðu í fleiri ráðherra-
embættum, t. d. að skipt yrði
um dómsmálaráðherra. Það
gæti oi'öiö til þess, að ungir
Sjálfstæðismenn færu að sjá
rammpólitískar embættisveit-
ingar, manna sem gæta eiga
laga og réttar í landinu, í eitt
hvað öðru Ijósi en nú. Þeir
sæju kannske eitthvað athuga
vert við það, ef annar dóms-
málaráðherra, sem tilheyrði
öðrum stjórnmálaflokki, legði
út í réttarofsóknir gegn ein-
hverjum óþægilegum pólitísk
um andstæðingi, sem ein-
hverjum flokksmanna hans
léki hugur á að knésetja.
Hvort slík kraftaverk eiga eft
ir að gerast, er óvíst, en fagna
ber því, sem til batnaðar horf
ir. Fyrst ungir Sjálfstæðis-
menn eru farnir að sjá ýmis-
legt athugavert við fram-
kvæmd Bjarna Benediktsson-
ar á herverndarsamningnum
ber að fagna því og ekki er
að efa, að þeir munu verða
all skeleggir.