Tíminn - 15.12.1953, Blaðsíða 7

285. blao.
TÍMINN, þriðjudaginn 15. desember 1953.
7
Ífrri&éuil. 15. des.
Seiníætið í loft-
varnarmálum
Reykjavíkur
Á árinu 1951 gaf dóms-
málaráðherra út bráðabirgða j
lög um breytingu á lögum!
þeim um loftvarnir, er sett!
höfðu verið á strlðsárunum. í
Breyting sú, sem gerð varj
með bráðabirgðalögum dórns,
málaráðherra, fjallaði aðal-'
lega um skipun loftvarnar-
nefndarinnar í Reykjavílc.
Tilgangur ráöherrans með
bráðabirgðalögunum var ber
sýnilega " sá, að gera þessaj
nefnd traustari og starfshæf,
ari m. a. með því að fjölga
mönnum í henni. Lögreglu-
stjórinn í Reykjavík skyldi
vera formaður hennar, en
aUÍfi þess skyldu ýmsir af em-1
bættismönnum bæjarins
eiga sæti í henni og tveir
fulítrúar frá bæjarráði.
Nefndin skyldi ráða sér sér-
stakan framkvæmdastjóra.
Þessi bráðabirgðalög dóms
málaráðherrans voru alveg
sjáífsögð. Yfirvofandi stríðs-
hætta var þá enn meiri en i
nú, þótt húii sé engan veg- í
inn liðin hjá. Af augljósum1
öryggisástæðum hafa ná- [
grannaþjóðir okkar komið (
sér.upp rnjög fullkomnu loftj
var'narkerfi, sem ætlaður er j
tviþættur tngangur. Annar!
er sá, að tryggja mönnum I
sem mesta -vernd, ef árás'
bæri að höndum, t. d. með
því að hafa næg loftvarnar-
byígi, sem fólk gæti leitað í.
Hiun er sá, að undirbúa ráð-
stafanir til að veita sjúku
fólki hjúkrun og annast
brðttfiutning á fóllci, en
hvört tveggja myndi reynast
ch.jákvæmilegt, ef árás væri
gerð.
Eigi þessar almennu loft-
varnir að koma að tilætluð-
unf. notum, þurfa yfirvöldin
aö hafá sem nánasta sam-
vinnu við borgarana. Það
þarf að láta þá fá ákveðnar
reglur um bað. hvernig þeir
eigl aö haga sér, ef árás væri
gerð. Það þarf að láta þá
vita, hvar skárstu loftvarnar
byrgin eru. Það þarf aö koma
upp skipulegu liöi sjálfboða-
liðg, sem tekur að sér aö
haltía uppi röð og réglu und-
ir slíkum kringumstæðum,
að svo miklu leyti, sem það
er hægt. j
Allt hefir þetta verið gert í
öllum hinum meiriháttar
borgum nágrannalanda okk-
ar, en þó sennilega hvergi
bet'ur en i Svíþjóð.
Þvi miður hefir þetta ekki
verið gert hjá okkur. Hin
stóta loftvarnarnefnd, sem
skiþuð var samkvæmt bráða-
birgöaiögunum frá 1951, hef-
ir a,ö þessu leyti alveg sofið
á verðinum í þau rúmlega
tvö ár, sem hún hefir setiö
að ^törfum.
Þáð er orðið nokkuð langt
^iðan, að Þórður Björnsson
byrjaði að gera fyrirspurnir
til , bæjarstjórnarinnar um
stöff hennar. Borgarstjórinn
hefir þagað vandlega viö öll-
um þessum fyrirspurnum.
Störf nefndarimiar hafa ver
ið slik, að hann hefir talið
það bezta kostinn.
Nú í haust hefir Þóröur
Björnsson endurtekið þessar
fyrirspurnir hvaö eftir ann-
ERLENT YFIRLIT:
Jemen og Þjóðverjar
Tekst Þjóðvcrjnm að gera Yeinca að
anðugasta ríki Arafea?
Múhammeðs'.rúar. Yemen er Ar-J
ababandalaginu og fylgir yfirleittj
Arabaríkjunum að málum við at-
kvæðagreiðslur á þingi S. Þ.
Fram að þessu hefir landbúnað-
urinn verið aðalatvinnuvegurinn í
Yemen og kaffi verið helzta út-
flutningsvaran seinustu áratugina.
Valdhafar landsins hafa nú áhuga
fyrir að efla landbúnaðinn veru-
lega og auka útflutning á iandbún-
aðarafurðum. Einnig vilja þeir láta
rannsaka, hvort landið býr ekki
yfir fleiri náttúruauðæfum, en tal-
ið hefir verið, að olíulindir muni
leynast í strandhé? uðunum en kola-
námur inn til landsins. Þá hafa
Á síðari árum hefir oft verið að þeir gætu flutt með sér hættu-
komizt svo að orði, að ef nefna ætti legar skoðanir.
tvö lönd, er héldu sér mest utan
farvegs nútímamenningarinnar, þá Gamalt menningarríki.
væri það Tibet og Yemen. Fram til Valdamenn Yemens óttast ber-
seinustu ára, hafa valdamehn þess- sýnilega erlend áhrif méira en flest
ara landa gert sitt ýtrasta til þesss annað. Byltingin 1949 var líka rúnn ý^rmáíma7 fundizt’þar'r jörðu.
að liindra komu útlendmga til m undan rifjum manna, sem höfðu 1
þeírra og útiloka erlend menning- clvalizt erlendis, og Yemcnbúa, er
aráhrif á annan hátt. Nú virðist hafa setzt að erlendis. Breytingar,
hins vegar svo komið, að þeim muni sem hafa átt sér staö i heiminum
ekki lengur haldast þessi einangr- seinustu árin, útiloka það hins
un. Valdamenn í Tibét hafa rðið vegar, að valdhafarnir geti lengur
aö sætta sig við að viðurkenna treyst á einangrunina. Úr iiágranna
yfirráð kínverskra kommúnista, er íöndunum berast íregnir um marg-
munu gera sitt til að treysta þar yíslegar framfarir. Ef sama kyrr-
áhrif sín og yfirráð í sessi, Vald- staða lréldi áfram í Yemen og hing-
hafar Yémens mérkja það líka, að að til, gæti það fyr'r en síðar orðið (
þeir geta ekki öllu lengur haldið undirrót óánægju, sem leiddi tii [ ari stefnu sinni og veitt erlendu
þjóð sinni í þeirri fátækt og fá- enn róttækari byltingaf en þeirrar, | fyrirtæki sérleyfi til olíuvinnolu í
fræöi, sem hún hefir búið við sein- sem átti sér stað 1948. landinu. Fyrirtækið, sem sérleyfið
ustu aldirhar, því að áhrifin utan Yemen er nú það land, sem at- ; hefir fengiö, er þýzkt. Samið er á
frá eru nú einnig fárin að ná þang- yinnuhættir hafa orðið fyrir einna | Þf*1® gmndvelli, að þýzka fyrirtæk-
að. Þess vegna viröast þeir nú horfn minnstum áhrifum af tækni ý- ,ið tekur á sig 25% af kostnaðinúm ,__________
ir að þeirri .stefnu að draga úr tímans. Fátækt og fáfræði lmenn- • °S íær iika 25% af hagnaðinum, en > mjnns|- Helgu Haraldsdótt-
einangruninni og lofa a. m. k. hinni ings er í samræmi við það. Sú yar , J 75, ur í kvæði, sem hann kallar
tækmlegu , nútimamennmgu að y,ins vegar tíðin, aö Yemenbúar, kostnaðmum og fær 75% af hagn-j . -
halda innreið sína í landið. Hins ‘ stóðu fremstir þjóðanna í verkleg- ! aðinum. Sérleyfið fellur niður, ef ■»
vegar virðist Ijóst, að þeir ætla sér um efnúm. Þáð var mörgum öldum ’ enBin olía hefir fundizt innan 5
ekki aö gera þetta í stórum skömmt fynr Kristsburð. Frá háttúrunnai ara- Þa hefir þýzkt fyrirtæki feng-
um, heldur hægt og hægt, svo að hendi er Ýemen gott landbúnaðar- .ið sérleyfi til saltvinnslu í Yemen.
völd þeirra verði fyrir sem minnst- íand, ef hirt er um að hafa þar Sama fyrirtæki hefir einnig tekið
Annars hefir þetta ekki verið rann-
sakað neitt- til hlítar, því að tngir
sérfræðingar eru til í landinu, en
valdhafarnif hafa af tortryggnis-
ástæðum ekki viljað láta erlenda
sérfræðinga annast þessar athug-
anir.
Sérleyfi Þjóðverja.
Þau tíðindi hafa nu gi,izt, að
valdhafarnir hafa horfið frá þess
Óþverri í Bragatúni
Helga Haraldsdóttir er ein
af göfugustu og tápmestu
konum, sem íslenzkar forn-
sögur greina frá. Tryggð
hennar við eiginmanninn,
Hörð Grímkelsson, í útlegð
hans og móðurást hennar til
sonanna, sem hún bjargaði
til lands á sundi úr hólman-
um í Hvalfirði, eru fyrir-
myndir, sem fölna ekki með-
an íslenzka þjóðin er með
réttu ráði.
Tveir menn búsettir á Ak-
ureyri hafa minnst Helgu
Haraldsdóttur í kvæðum.
Davíð skáld Stefánsson
orti um hana stórbrotið
Kvæði og fagurt, sem er minn
ingu hennar samboðið.
Það kvæöi er þjóðinni mik
ill ávinningur að eiga. Kvæð
ið brúar aldabil.
Bragi Sigurjónsson, rit-
stjóri, er hinn Akureyringur-
inn. Hann hefir í Stúdenta-
blaðinu 1. þ. m. einnig
Um hnekki.
j nægar áveitur. Hinir gömlu Yemen-
j búar voru um skeið öllum öðrum
Konuilgsmorðið 1948. j fremri í áveitugerð og önnur menn
Það, sem mun hafa mestu ráöið ing þeirra var í samræmi við það.
um þessa breyttu stefnu valdhaf- Þeir fluttu þá út reykelsi, balsam
anna í Yemen, er atburður, sem og myrrú, er vori^ eftirsóttar vör-
gerðist þar fyrir fimm árum síð- ur um öll nálæg lönd. Svo fór hins
an. Þá var gerð þar óvænt upp- vegar, að frægð þeirra og auð-
reisn af nokkrum mönnum, sem legð gerði þá værugjarna um of.
heyrðu til yfirstéttinni. Þeim tókst, Áveiturnar eyöilögðust og voru ekki
aö brjótast inn í höll konungsins endurnýjaðar. Fátækt og menning-
og ráða hann af dögum, ásamt
tveimur sonum hans. Eftir nokkra
viðureign tókst þó öðrum sonum
hins myrta konungs að brjóta upp-
reisnina á bak aftur, og tryggja á
ný völd ættarinnar. Einn af son-
um hins myrta konungs, Ahmad,
arleysi héldu innreið sina. Erlendar
þjóðir, eins og Abessiníumenn, Pers-
ar og Arabar komu til landsins
og drottnuöu yfir því um lengri
eða skemmri tíma. í byrjun 16. ald-
ar komu Tyrkir þangað, en voru
liraktir burtu rúmri öld síðar. Aftur
tók við konungdómnum, en annar, j náðu Tyrkir þar nokkurri fótfestu
A1 Hasan, varð forsætisráðherra. ] í lok 19. aldar, en þó ekki að ráði.
Þeir bræður virðast hafa lært veru- j Eftir fyrri heimstyrjöldina fékk
lega af þessum atburði, sem er j Yemen sjálfstæði sitt viðurkennt.
einstæður í sögu Yemens. Þeir hafa i
afsalað sér ýmsum forréttindum, Lega og landshættir.
er konungsættin naut áður, en eigi Eins og landabréfið ber með sér,
að síður er Yemen þó áfram al- : liggur Yemen á vesturströnd Ara-
gert einvaldsríki í gömlum stíl. Þar bíuskagans, milli Saudi-Arabíu og
er ekkert þing og konungurinn skip- j ensku nýlendunnar Aden. Strönd-
ar alla helztu embættismennina.: in meðfram Rauða hafinu er frem-
Stjórnarskipun öll er í samræmi! ur óbyggileg en að báki hennar rís
við þaö, sem tíðkaðist á Austur.' nd- : hálendi, sem er mjög byggilegt, ef
um fyrir Jjúsundum ára. | ræktunarmöguleikar þess eru ag-
Mesta breytingin, sem hlauzt af ; nýttir. Þar eru víða frjósamir dalir,
konungsmorðinu, er án efa sú, að j en gróður er þar líka í mikilli hæð.
hinir nýju valdhafar hafa ákveðið | Höfuðborgin, Sana, er t. d. í 2.130
að beita sér fyrir ýmsum verkleg- ] m. hæð og fleiri borgir eru 1 enn
um framfcrum og . njóta til þess ] meiri hæð. Landslag er með allt
að sér að koma upp stórri vefnaðar-
(Framhald á 10. síðu).
*
Agæt skemmtun
Finnlandsvina-
Finnlandsvinafélagið
,Suomi“ minntist fullveldis
Vér íslands börn.“
Hann helgar henni niður-
lagsorð kvæðisins. Þau eru
svona:
„Nú er Helga Haraldsdóttir
hermannsskækja í Keflavík“.
Misjafnt hafasí Akureyring-
arnir að. Mikill er þar manna
munur.
Ekki er hægt að hugsa sér
öllu meiri andlegan sóðaskap
og siðleysi, en Bragi Sigur-
jónsson gerir sig þarna sek-
an um. Er manninum sjálf-
rátt? Svona. kveðskapur er
ilangt neðan við allar hellur.
Finnlands 6. þ. m. með sam-. Hann er óþverri.
komu í Tjarnarkaffi. Ollum, Gerði éinhver maður sig
Finnum, búsettum í Reykja- I um álíka glappaskot í
vík og nágrenni, var boðiö j veigiför, mundi verða tekið
og voru flestir þeirra mættir. af honum byssuieyfi, þótt
félagsins, Jens iingerg sg íöggæzlan í landi
okkar talin.
Formaður
Guðbjörnsson, setti skemmt-
unina og bauð gesti vel-
komna. Séra Emil Björnsson
Þá kröfu ætti að mega gera
til stúdenta, að þeir í blaði
flutti áva.rp og hvatti til nán sínu beri ekki annað eins
ari samvinnu milli Finna og ■ 0g þefta á borð fyrir almenn
Islendinga, frú Gunnhild ’ ing; þbft ^ gömiu viðhafnar-
Lingquist las upp finnsk ætt
jarðarljóð, Valur Gíslason,
leikari, las upp kvæðið
Sveinn Dúfa í pýðingu Matt-
kveri ríms og stuðla sé.
Það er hart að menntun
þeirra hrekkur ekki til þess.
Fimm menn voru í rit-
híasar, Guðmundur Einars- nefnd stúdentablaðsins. —
son frá Miðdal, sýndi mjög ijiveir þeirra sýndu þó þá
fagra og tilkomumikla kvik-’ mannsiund að þvo hendur
........... _0 _____ r___,_____ ___ _ ___jmyn<J af hálendi Islands og sinar d eftir. Þaö voru þeir
erlendrar aðstoðar. Bersýnilegt er öðrum hætti í Yemen en annars flokkur Úr Glímufélaginu (Siafur jj Ólafsson og Sverr-
þó, að þeir ætla að gera þaö með
fyllstu gætni. Enn er strangt eftir-
lit með því, hverjir fá að koma
til landsins og fyrst um sinn verða
það ekki nema útvaldir sérfræðing-
ar, sem koma þangað aðeins í rann-
sóknarskyrii. Þótt Yemen sé í S. Þ ,
kærir stjórn þess sig ekki um sér-
staðar á Arabíuskaganum og hefir t Ármanni sýndi finnska þjóð,ir Hermannsson. Þeir sögðu
það m. a. gert það að verkum, að dansa. Skemmtiatriðum varL .,fírK,- Mm-cninhioA-
íbúar landsins hafa frá nær önd- jfekið meö mikilli hrifningu 1 ylUlySm§U ^orgunoiao
verðu haft fasta búsetu, en ekki' og for skemmtun þessi fram
lifað hirðingjalífi. með miklum ágætum. Fyrr
Flatarmal Yemens er um 75 þus.! ,
fermilur, en ífcúatala er milli 3 5- , u“ da6inn hafðl aðalræöis-
_ .. __ ... ___ ___ ___ 4 millj. Nákvæmt manntal mun niaðui Finna, Eiríkur Leifs-
fræðinga frá slofnunum S. Þ., því ekki fyrir hendi. Yemenbúar eru , son> hoð inni fyl’ir þá Finna,
'sem hér dvelja og fyrir stjórn
að. í ræðu þeirri, sem Jó-
hann Sæmundsson prófessor
Ihélt 1. þ. m. á fullveldishátíð
stúdenta, gagnrýndi hann
mjög aðgerðaleysið i loft-
varnarmálum bæjarins. Allt
þetta hefir haft þau áhrif,
að bæjarvöldin hafa loksins
rumskað. Loftvarnarnefnd
' kallaði blaðamenn á fund
sinn fyrir fáum dögum og
i skýrði þar frá því, að hún
hefði keypt ýmsar sjúkravör
] ur og slökkvitæki fyrir á
; fimmtu millj. kr., en ríkið
hefir lagt fram helminginn
J af því fé. Þá taldi hún sig
hafa ýmsar aðrar ráðstafan-
ir á prjónunum. En engar
þeirra hafa þó séð dagsljósið
enn, þótt þær hefðu að réttu
lagi átt að vera komnar til
framkvæmda fyrir tveimur
árum síðan.
i Þessi vinnubrögð eru vissu
,Suomi.“
Iega glöggt, en sorglegt
dæmi um starfshætti forráða
manna Reykjavíkurbæjar yf
irleitt. Það stóð ekki á því
að ráða loftvarnarnefndinni
framkvæmdastj óra og starfs
iið rié að kosta utanferðir í
þessu sambandi. En annað liinn fræga hershöfðingja
var látið sitja á hakanum. í Þjóðverja, Rommel, eyði-
tvö ár hafa þær verið látnar ] merkurrefinn. Leikur James
ógerðar ráðstafanir, sem taldlMason aðalhlutverkið. Mynd
ar hafa veriö sjálfsagðar annjin er byggð á ágætri bók eft
ars staðar. Og ef til vill væru ir Desmond Young um Romm
Tvær góðar
kvikmyndir
Nýja bíó sýnir nú ágæta
,kvikmynd, sem fjallar um
öll störf hennar ógerð enn,
ef Þórður Björnsson hefði
ekki veitt henni aðhald með ur en hann
fyrirspurnum sínum í bæj-
arstj órninni.
Slík vinnubrögð munu
el, en hann aflaði sér góðra
upplýsinga um Rommel, áð-
reit bókina. í
Hafnarbíó er nú verið að
sýna ítalska kvikmynd um
æskuár Car'uso. Mynd þessi
halda áfram að einkennajer byggð á sögu eftir Frank
störfin hjá forráðamönnum | Thiess „Napólísk sögn“.
Reykjavíkurbæjar, ef íhaldið Myndin er göfugmannleg og
heldur áfram meirihluta sín-
um í bæjarstjórnarkosning-
unum í næsta mánuði.
fjallar af miklum innileik
um æskuár þessa heimsdáða
sörigvara.
! 1 yfirlýsingu
inu 1. þ. m.:
„Kvæði það, sem birtist
eftir Braga Sigurjónsson, er
birt án löglegs samþykkis rit
nefndar og því í algjöru heim
ildarleysí. Álítum við niður-
lagserindi þess svo rætinn
dónaskap í garö íslenzkra
kvenna og einnar dáðustu
konu fornsagnanna, að öll-
um sé til vansæmdar að
standa að birtingu þess.“
Þessi yfirlýsing er þó nokk
ur bót í máli fyrir þá, er að
henni standa.
Bragi Sigurjónsson er rit-
stjóri blaðs Alþýðuflokksins
á Akureyri. Honum er ýmis-
legt allvel gefið. En hann má
alvarlega vara sig á ofstæk-
isköstum sínum, illkvittnis-
ástríðu sinni og skorti á til-
finningu fyrir andlegum
þrifnaði og háttvísi.
Alþýðuflokkurinn er ekkert
öfundsverður af þvi að hafa
harin fyrir aðalmann sinn á
ritvelli á Akureyri til sókn-
ar og varnar.
Mjög hefir þess orðið vart
að fólk fyrirlitur kvæði
Braga í Stúdentablaðinu. Það
Framhald & 10. ilbu.