Tíminn - 19.12.1953, Blaðsíða 3

•^ari
289. blað.
— ðesember. 1953.
3
var um fjármála
urðu 1950, þegar
ir forustu Framsóknarm
Nauðsynlegt er éð koma á aukh'H frjálsræði í útfiutningsv@rziunls¥iil
Nú liggur fyrir Alþingi frv.
til laga um skipan innflutn-
ings- og gjaídeyrismála, fjár-
festingarmála o. fl., sem út-
lit er fyrir að 'verði samþykkt
bráðlega. Um leið og þessi''°y§Sir Þús nema hafa land j
væntanlegu nýju lög koma!undir Þaí5- — Byggingarefni
til framkvæmda, eiga núgiid að vera fáanlegt. í þeim
andi lög um fjárhagsráð aðjefnum er Þannig ástatt, að(
falla úr gildi. í staðinn fyrir ««n barf innflutnings- og (
fjárhagsráð, á að koma svo- gjaideyrisieyfi fyrir helztu'
nefnd innflutningsskrifstofa,;efnivörum trl bygginga. Að
og á sú stofnun að annast svo stöddu veit enginn, hvort
íramkvæmd viðskiptamál-! bægt verðúr að kaupa til
anna i umboði ríkis'stjórnar- landsins á næstu missirum
innar, i stað fjárhagsráðsins allr Það byggingarefni, sem
áður. Tveir stjórnskipaðir 'Þarf til þeirra bygginga, sem
menn eiga að stýra hinni'mönnum er heimilt eða þeir
nýju stofnun, en fimm menn}la leyfi tii að reisa. — Það
eru í fjárhagsráði. E.t. v. íer eftir gjaldeyrisástæðun-
verður einhver sparnaður af!um a bverjum tíma. Enginn
fækkun stjórnendanna, en þó'veit fyrirfram hvernig þær j
er það reynslan ein, sem fær í verða og því ekki hægt aö
úr þvi skorið, hvort manna- segja með nokkurri vissu
haldið í heild og kostnaður-
inn við þessa nýju stofnun
Ræða Skúla Gyðmiincissoiiar- þingnianns ¥est- ' framleiðsluráö landbúnaðar-
ins éru m. a. ákvæði sett sem
fyrirbyggja að' einstaklingar
geti valdið heildjnni tjoni
ur-Húnvetiiinga í eidhúsdagsumræðunum
hvort byggingar eða aðrar
nýjar framkvæmdir verða
verður eitthvað minni en nú' auðveldari hér eftir en nú er.
er hj^. fjárhagsráði. t
: , jEins og áður
með því að bjóða vöru sína
Eins og hér hefir yerið rak- fyrir óeðlilega lágt verð. —
ið fer það eítir gjaldeyrisá- jjins vegar er ekki einkasala
stæðum og ákvörðun innan á landbúnaðarvörum. — í
rikisstjórnarinnar á hverjum mörgum landbúnaðarhérúð-
tima, að hve miklu leyti er um er það svo, að þó að mik-
frjáls innflutningur á vörum pi meiri hluti bændanna sé
til landsins. Stjórnin ákveð-^ samvinnufélögum, og feli
ur með reglugerð, hvaða vör- þeim Söiu á framleiðsluvör-
ur eru á svonefndum fríiista, únum, þá hafa félögin engan
,en til innflutnings á öðrum einkarétt til afurðasölunríar,
i varningi þarf leyfi innflutn-; enda ekki farið fram á þa5>
: ingsskrifstofunnar. Þetta er heldur geta menn valið um
að það, hvort þeir fara með vör-
ur sínar til félaganna eða
selja þær öðrum. Þess hefir
ekki orðið vart, að það frjáls
ræði, sem þar er um að ræöa,
til hafi komið að sök. Og út-
um vöruinnflutninginn
segja.
Höftin á útflutnings-
verzluninnr.
En innkaup
í nýja lagafrumv. urn vjð-
skiptamálin segir, að ríkis-
stjórnin skuli ákveða, með
Leyfi til framkvæmda.
- Eitt af verkum fjárhags-
*kveða hvað leyfí reglugerö, hvaða vörur skuli
skyldi af nýjum byggingum | heimilt aö ílytja til landsins
1'1ÍSTS'S,i" iJinílutnings- cg gjaideyr
regSserá um iS isley,a' E,tkl er Þör[ "}rrar
, 1 * lagasetningar til að ákveða
1047 pr ría a?1'1,,11'1:'s.lða:: þettá. Á grundvélli fjárhags-
« I’« rfa , ráöslaganna hafa veriö gefn
eé að ráðast í ymsar minni
Skúli Guðmundsson.
sem hefir orðið mjög til hags
bóta fyrir almenning, og
hæstv. núverandi stjórn hef-
ir ákveðið að fylgja áfram
þeirri stefnu fyrrv.stjórnar að
gera verzlunina frjálsari, eft
ir því sem efni standa til.
En það skiptir auðvitað
engu málí, hvort reglugerð
hæstv. ríkisstj. um innflutn-
inginn, þar sem ákveðið er
háttar framkvæmdir án leyf í!’ pvÍíÍm?'°8- hvaSa vövur skuli settar á frí
is fjárhagsráðs. Þannig hefir 1 lista’ er gefin út samkvæmt
verið ce er heimilt án fiár- fsarnræIni við breyttar gjald- þessum nýju lögum eða lög- ■ afurðum, sem seldar eru úr
. .. b J evnsástæður. eftir hví sem ............. ________________________________________
festingarleyfis
aff gera mannvirki eða tæki,
eyrisástæður, eftir því sem unum um fjarhagsráð, eins'iandi, og oft hefir verið erf-
ríkisstjórnin hefir talið og verig ]iefir fram ag þessu'itt fyrir menn að fá útflutn-
fært- jEldri lögin, um fjárhagsráð, i ingsleyfi, þó að þeir vildu
vorum
landsins er aðeins annar þátt j flutningur á landbúnaðarvör
ur verzlunarinnar. Hitt skipt' um er ekki í höndum eins að-
ir ekki minna máli, hvernig ila-
ástatt er með útflutntngs-j SvipuÖu fyrirkomulagi
verzlunina því að á vörusöl-' mætti vafalaust koma á við
unni til annarra landa velt-jsölu sjávarafurða, svo . að
ur það, hvað við getum keypt. hægt væri að gera útflútn-
af vörum frá öðrum löndum. ingsverzlunina frjálsari en
En þó að mönnum þyki frjáls jnú er.
ræ'ðið mjög takmarkað, aðj Hér á íslandi eru margir
því er snertir vöruinnflutn- kaupsýslumenn, og ekki er ó-
ing til landsins, þá er þó frels trulegt að gagn mætti áf því
ið til að selja vörur úr landi hljótast ef fleiri af þeim
enn minna. — Þár er enginn hefðu tækifæri til að vinna
„frílisti“ til. Ég veit ekki bet-1 a5 markaðsöflun og sölu á
ur en að útflutningsleyfi l íslenzkum framleiðsluvörmn
þurfi að sækja til stjórnar-1 utanlands en nú er. Sam-
ráðsins fyrir öllum þeim ísl. J vinnufélög framleiðenda eiga
líka aö hafa frelsi til að
flvtja út og selja framleiðslu
vörur félagsmanna sinna.
sem ekki kosta yfir 10 | Fyrirmæli nýja lagafrv. um' voru jafnvel nothæfur gí:und j selia vörur úr landi og hefðu' Einkasölur varhugaverðar.
£?S\krí«’ v,- - jgjaldeyrisverzlunina eru líka;vollur til að byggja 'slíka jmöguleika' tíl'þess'. Og'um
aff byggja íbuðarhus trl eig-(nakvæmlega þau sömu, að,regiugerð á. En hæstv. ríkis- eina af helztu útflutnings-
m afnota, ef stærð þeirra efni til, og eldri lagastafir. jstjórn taldi hepþilegra að vörunum, saltfiskinn, er það
er ekki yfir 350 rúmmetr- Eins og áður hafa Landsbank leysa fjárhagsráð frá stqrf- SVo, og hefir verið um langt
ar> og inn og Utvegsbankinn einir
a* byggja verbúðir á útgerð-jrétt til að verzla með erlend-
arstöðum og útihús á jörð an gjaldeyri.
úm, en setja í þess stað aðra skeið, að aðeins einn aðili,
stofnun til þess að stjórna1 sölusamband ísl. fiskframleið
. . . .. innflutningsmálunum. Það,enda, hefir fengið útflutn-
um ef þær byggmgarj i 1. gr. nýja lagafrv. um var engin ástæða fyrir þing- ingsleyfi fyrir þeirri vöru.
kosta ekki yfir 50 þús. kr., viðskiptamálin, segir, að (ið til að vera á móti þeirri Hér er því einkasala á útfl.
saltfisks, í höndum Sölusam-
í efni og vinnu.
Við
stefnt skuli að því að allur. breytingu.
vöruinnflutningur til lands-
Hitt er eftir að vita, hvort bandsins,
samanburð sést, að ins verði fijáls? Þetta var[menn verða nokkuð ánægð-| Því er stuntíum haídið
heimild er veitt til nokkru ekki í lagafrv. upphaflega em
fitærri framkvæmda án fjár- ,sett i það í þinginu. En hér
festingarleyfa með nýju lög- er ekkert nýmæli á ferð. Það
unum, helöur en samkvæmt var stefna fyrrv. rikisstjórn
ari með nýja ráðið með nýjajfram, að þetta sé eðlilegt,
nafninu þegar stundir líða j vegna þess að fiskframleið-
fram, heldur en þeir' endurnir sjálfir vilji hafa
*• - - ,T . w ... .. , . -r . .. eru nú með f járhagsráff. í það svo. Trúlegt er, þó ekki
regjugerðmni.^sem^ gilt hefir ai, eins og^þeirrar er nú situr, ^Qg það er mesti mis-jverði það fullyrt hér, að
■ra._ j skilningur) sem virðist hafa' meirihluti þeirra vilji láta S.'
úndanfarið. En ekki verður að slaka á innflutnihgshöft
séð, að nauðsynlegt hafi ver-,unum eftir því sem viðskipta
ið að setja ný lög til aö gera' ástæður leyfðu, og hefir ver-
þá breytingu. Með breytingu ið gert siðstu árin.
á reglugerðinni um fjárhags-j
xáð hefði eins mátt ákveða Þáttaskilin urffu 1950, þegar
bin nýju stærðartakmörk breytt var stefnu í f jármálum.
frjálsra framkvæmda. En
ekki skiptir máli, hvor að-
feröín er höfð.
Byggingarlóðir og bygg-
ingarefni.
Það er æskilegt að menn
hafi frjálsræði til að ráðast
í húsabyggingar eða aðrar
framkvæmdir, sem þeir telja
sér nauðsynlegar eða til hags
bóta. En það eitt ér ekki nóg,
að slíkt frelsi sé til á papp-
írnum, í lögum eða reglugecö
«m. FJeira þarf til. Háttv. 7.
þingmanni Reykvíkinga,
Gunnari Thoroddsen, láðist
að minnast á baráttu manna
við að fá lóðir undir hús i
Reykjavík, þeirri baráttu er
komist inn hjá sumum mönn I. F. annast söluna, en áreiö-
um, að með þessari nýju janlega ekki allir. Og hvers
stofnun sé það tryggt að þi óð (vegna að neyða þá menn til
in fái aukið verzlunarfrelsi. j að skipta við S. í. F., sem
— Sennilega veit enginn það 'fremur kjósa að koma sölu á
nús hvort innan skamms verð framleiðsluvörum sínum fyr-
Við athugun á nýja laga- 'ur sjakað á innflutnings- og ir á annan hátt? Það sýnist
frumvarpinu verðúr ekki séð, ’ gjáldevrishöftúnum, meira bæði óþarft og óviðeigandi. •—
áð það marki nein þáttaskil 'en búið er áð gera. Það hlýtur Hitt er annað mál, að þörf
í okkar verzlunarsögu. En að fara eftir því, hvort við- j getur verið á löggjöf um þessi
þáttaskilin í þessum málum' skipta- og gjaldeyrisástæö-' efni til þess að koma i veg
urðú, þegar fyrrv. stjórn var urnar verða þannig, að rík- fyrir að einstakir útflytjend'
mynduð, 1950. Þá voru gerð-
ar ráðstafanir til að rétta við
liag atvinnuveganna til þess
að framleiðsla á vörum til
útflutníngs gæti haldið á-
fram, og þá var tekin upp ríý
stefna í fjármálum ríkisins,
þannig, að siðan hefir rik-
Isbúskapurinn verið halla-
laus, i stað þess að árin á
undan var mikill greiðslu-
halli hjá ríkissjóði. ■— Og ein
mitt vegna þeirrar nýju fjár-
málastefríú, var moguTegt að
víst alls ekki lokið'. Engínn slaka á verzlunarhöftúnum,
isstjórnin sjái sér þetta fært.
En við skulum vona að það
geti orðið. — Vitanlega er
æskilegast að frjáls innflutn
ingur sé á sem flestum — og
helzt öllum vörum. En það
væri þýðingarlaust, — og að-
eins til að blekkja fólk, ef
meira af vörum væri sett á
frílista heldur en hægt er að
fá gjaldeyri fyrir hjá bönk-
unum viðstöðúlítið. — Ég
hefi heldur enga ástæðu til
að cetla að hæstvirt rikis-
stjórn geri það.
ur valdi tjóni með því að
bjóða framleiðsluvörur fyrir
lægra verð en unnt er að fá
fyrir þær. Reglur um útflutn
inginn er auðvelt að sétja, til
þess að fyiúrbyggja unðirboð,
og vafalaust væri æskilegast
að stjórn á þeim málum
væri að sem mestu leyti i
höndum framleiðenda sjálfra
en ekki hjá ríkisvaldinu.
Til samanburðar má vitna
hér til þess fyrirkomulag's,
sem.er á.sölu landbúnaðar-
áfúrða. Með Jögunúm um
Þeir menn eru til, sem
halda því fram, að heppileg-
ast muni að láta ríkið ahn-
ast alla útanríkisverzlunina,
bæði útflutning og innflutn-
ing á vörum. Það mun váka
fyrir þeim, að sú landsvérzl-
un, sem þeir vilja koma á fót,
hafi einkarétt til utanrikis-
verzlunar.
Ég hefi ekki trú á því, að
sl í k allsher j arlandsverzlun
mundi vel gefast. Hitt tel ég
þó enn varhugaverðara að
láta einkafyrirtæki hafa
einkarétt til viðskipta við
önnur lönd, um langan tíma,
hvort sem úm er að ræða inn
kaup eða sölu á vörum. Og
enginn, sem vill hafa frjálsa
véVzlun getur verið ánægður
með slíkt fyrirkomulag.
Verzlunin er því aðéins
frjáls, aö hvorki séu innfíutn
ings- eða útflutningshöft.
Stefna ber að frjálsri verzíim;
Hátíðlegar yfirlýsingar
nægja ekki.
Að þvi ber hiklaust að
stefna, að þjóðin geti búið
við verzlunarfrelsi sem allra
fyrst. Þá geta menn óhiridr-
aðir keypt þær vörur, sem á
annað borð eru einhvers
staðar fáanlegar, ef þeir
óska og hafa efni'á að kaúpa,
og þá geta menn óhindráðir
selt vörur sínar úr landi. Þá
geta menn líka hagað við-
skiptmn sfnum á- þann hátt,
sem þeir telja sér hagkveem-
ast. Þeir, sem það vilja, geta
yerzlað við kaupmenn, og hin
Fraœhaia S 10. 'iiðu.