Tíminn - 19.12.1953, Qupperneq 6

6
TÍMINN, laugardaginn 19. desember 1953.
289. blað;
Fjölbreytt úrval af
þýzkum munnhörpum
50 tegundir fyrirliggjandi.
HOHNER —SPRANGER — KLINGENTHAL
munnhörpur verð frá kr. 10,00 til kr. 20,00
— —--- 30,00 70,00
— —-- 75,00 175,00
— —--110,00 — -r- 250.00
BAENA
BOGNAB
TVÖFALDAR
KRÓMAT/ZKAK
Munnhörpur er hentug jólagjöf.
Sendum um allt land gegn eftirkröfu
Hljómplötudeild, sími 8-16-70.
" a h'a?
vantar í Fávitahælið í Kópavogi frá 1. jan. hæstkom-
andi: Laun samkvæmt launalögum. Upplýsingar um
stöðuna veitir yfirhjúkrunarkona Kópavogshælis,
sími 3098.
Skrifstofa ríkissjiííalanna.
Ævisaga Eyjólfs á Dröiigiun, skráð af
Vilhjáiml S. Vilkjálmssyni
í fyrra kom frá kendi Vil-
hjálms Vilhjálmssonar ævi-
saga Sigurðar í Görðum. Sú
hók var vel samin og skýrlega
og fróðleg um breytingar á
lífsháttum og atvinnuvegum í
Reykja.vik og nágrenni frá
bernskuárum sögumannsins
og fram á þann tíma, sem all
sorg skiptast á. Eyjólfur miss-
ir fyrri konuna, hefir unnað
henni og metið hana mikils,
en hann á ung börn, og hann
á bú, sem krefst forsjár. Hann
ir kunna á nokkurn veginn j verður að fá sér aðra konu,
aðra móður handa börnum
sinum, aðra húsfreyju á heim
ilið. Hann svipast um í hópi
þeirra kvenna, sem hann hef-
ir kynnzt, festir auga á einni,
sem af ber og hefir áður fall-
ið honum sérlega vel í geð.
Þeirrar konu fær hanri, og
hún elur honum börn, verður
viðhlítandi skil. En ekki var
þar mikið af eftirminnilegum
atvikum eða mannlýsingum.
Nú hefir Vilhjálmur sent
frá sér aðra ævisögu. Hún
heitir Kaldur á köflum, og
er þar sögumaðurinn Eyjólfur
Stefánsson, sem kenndur hef-
ir verið við Dranga á Skógar- . , . „ . . . ,
strönd í Breiðafirði, en búið myndarhusfreyia, astnk kona
hefir í réttan aldárþriðjung í ,og moöir- , . .
Hafnarfjröi. . Svo stendur hann þa allt i
, .. ^ , emu heilsulaus milh hraun-
Vilhjalmur hefir tetað þann hausaúna suður j Hafnarfirði,
kost að lata sogumanninn sveitaI,höfðihginfí> sem bar
sjálfan tala til lesandans, enjhæst útsyar á Skógaströnc,. at
segir ekki soguna eftir hans : hafnamaðurinil( garpurinr..
frasogn. Hygg ég, að stórum. hyorki pretfcvísir menU(
mehi vandhæfm se á að nta' ........ ..................
i mektarbokkar, reiður sjór né
sorgir og dauði höfðu getað
skemmtilega sögu, fjölbreytta
en þó samfellda að atburða-jb t eðú brotið Hann leitar
ras^og orðfæri, ef sa háttur til gu§g sinS( sem hann htífir
er a hafður, sem VUhjaUnu^^^ efast um að væri til>
hefir vahð Það tjóar til dærn- Ln trúle leitar hann nú til
15 Aírlri art hÞrmcin ninrinn
hans sem sonur til foður, er
í ráuninni sé skyldur til að
is ekki, að þennan dintinn
ráðí meira eður minna sér
kennilegt orðfæri sögumanns. greiða. fram úr fyrir garpin-
ms, en hitt- veif-ið kannist les-
andinn greinilega við tung-u-
tak; söguritarans. En það er
fljótsagt: Samvinna sögu-
manns og söguritara hefir tek
izt hið Öektá, og Kaldur á köfl
um er bráðskemmtileg, stór-
merk og mjög eftirminnileg
bók.
Sögumaðurtnn, Eyjólfur, er
nú hálfníræður. Hann lifði
þau ár, sem eftirminnilegust
entj á- fjölmennu og athafna
sömu eyjaheimili, þar sem
hann kynntist mjög sérkenni
legu fólki bg frásagnarverðu,
bjó síðan i Geitareyjum í sex
ár og . á Dröngum í nítj.án,
hafði í mörgu að snúast og
gerðist afreksmaður til fram
kvæmda á sjó og landi og mik
ils metinn í sveit sinni og raun
ar hjá öllum, sem kynntust
honum eóa til hans þekktu,
Svo var hann allt i einu knú-
inn til þess að selja bú sitt og
flytjast á mölina, fara til
Hafnarfjarðar með veika
konu og sum börn sín í ómegð
— og missti sjðan heilsuna
sjálfur um nokkurt skeið!
Á tvö hundruð og fimmtíu
síðum er sagt frá ævi og
um Eyjólfs vestur i Breiða-
firði. Frá bernsku hans er
brugðið upp myndum, "er
skýra vel skap lians og
og síðan kemur ein myndin
af annarri, sem sýna okkur,
hvað úr snáðanum rætist til
athafna og harðræða. Um-
hverfis hann er iðandi líf og
tilbreytni, og þar kynnumst
við íjölda mörgum sérkenni-
legum persónum. Eru þær
ýmsrar gerðar, misjafnar að
mahndáð og mannkostum, en
ljóslifandi standa þær flestar
fyrtr sjónum lesandans. Eftir-
mirinileg eru foreldrar Eyjólfs
en þó einkum fólkið í Rauðs-
eyjum, fóstri hans og fóstra,
Þórdís gamla og Þorkatla og
Jón Mýrdal. Svo koma til sögu
Matthías í Litlu-Tungu, Sig-
urður gamli i Geitareyjum,
Clausen, kaupmaður i Stykkis
hólmi, og fjölmargir aðrir.
Þar-na vestra mæta Eyjólfi frá
því- fyrsta til hins siðasta
margir erfiðleikar, en þeir
liggja beint við. Víkingslund
Eyjólfs býður þeim öllum byrg
inn, Þeir eru til að sigrast á
þeim, mætti segja, að þeir
væru til að njóta þeirra. At-
höfn fylgir athöfn, gleði og
um Eyjólfi frá Dröngum. En
hann fær enga áheyrn. Svo
gerist þá það undur, að höfð-
inginn breiðfirzki beygir kné
fyrir Ðrottni sínum við hiið
kvenna á Hjálpræðisherssam
komu og segir eins og Job:
Nakinn kom ég frá móður-
lifi.... Þar með er sveitarhöfð
inginn breiðfirzki horfinr, sá
er útsvarshæstur var sinaa
sveitunga, en eftir er Eyjólfur.
Stefánsson, eðlisvaskur, nátt-
úrlega djarfur manndómsmað
ur, sem Guð og menn .vilja
kannast við á möíinni í Hafn
arfirði. Nakinn kom hann frá
móðurlífi, og honum er eklc-
ert að vanbúnaði, þá er hann
hefir nú öðlazt heilsuna aftur,
að byrja lifið á nýjan leik á
nýjum stað. Eyjólfur sleppir
ekki Guði, sem hefir blessað |
hann, en truarreynsla hans ‘
formyrkvar hvorki skynsemi
hans né manndóm. Hann ger,
ist enginn fordómamaður og
veraldaróvinur. Hann tekar
sér stöðu í röðum hafnfirzkra
verkamanna sem skapfestu-
og skörungsmaðurinn Eyjóii-
ur frá Dröngum, og brátt fá
þeir traust á honum sem for-
ingja. Það er hann svo um
hríð, eri ávallt síðan góðUr og
virtur liðsmaður í hópi hafn-
firzkrar alþýðu.
Saga Eyjólfs þau þrjátíu og
þrjú ár, sem hann hefir dval-
ið í Hafnarfirði, er aðeins
sögð á þrjátiu og sex síðum.
Honum bregst þar ekki • að
bregða upp allskýrum mynd-
um, frekar en í hinum breið-
firzka hluta sögunnar, en
fiest verðum við þar að lesa á
milli línanna um Eyjólf cjálf
an og þá; sem hann hefir
kynnzt. Það er svo sem honum
finnist, að það ytra sé að öllu
ómerkara eftir að hann hefir
hlotið þá reynslu, sem hann
hlaut mesta og örlagaríkasta.
Og jafnvel um þá reynslu og
framhald hennar er hann fá-
orður. Ef til vill finnst honum,
að þar nái orðin skammt,
enda ef til vill sannast mála,
að þar sé hægara að lýsa stríð
inu en sigrinum og þvi er hon
um fylgir.
En víst er um það: Hverj-
um, sem les sögu Eyjólfs á
Dröngum, mun verða sögu-
maðurinn minnisstæðastur
alls og allra, sem þar er frá
sagt eða á drepið.
Guöm. Gíslason Hagalín.
Sjúklingur hefir sent eftirfarandi
pistil um hávaðann á götunni:
„Ég, sem þessar línur skrifa, hefi
dvalið á sjúkrahúsi í Reykjavxk um
nokkuna vikna skeið. Margt hefi
ég gert mér til dægrastyttingar, m.
a. lesið sögu eftir ungt skáld og
kennara, sem dvaldi á þessu sama
sjúkjrahúsi fyrir nokkrum árum.
Fyrir áratugum dvaldi ein persónan
sem um getur í þessari sögu hér á
þessu sama sjúkrahúsi. Síðan hafa
orðið stórfelldar breytingar á allri
aðbúð sjúklinga. Læknavísindin
tekið stórum framförum. Sjúkrahús
risið upp, búin fullkomnustu tækj-
um.
Fyrir fáum árum höfðu sjúklingar
engan fjárhagslegan stuðning bak
við sig. Þeir, sem stóðu íjárhags-
lega föstum fótum, gátu sjálfir
greitt sjúkx-akostrxað. Hinir, sem
lítið eða ekkert áttu, urðu _ð leita
á náðir bæjar eða sveitar urn fjár-
hagslega aðstoð. Það var miður
þægileg tilfinning að þurfa á bæj-
ar eða sveitarstyrk að halda. Það
var litið misjöfnum augum á það
fólk. Enda hefir þessi tilfinning oft
dregið kjai'k úr þeim sjúku, and-
lega lamað þá, og oft staðið í vegi
fyrir bata.
Sem betur fer, hefir þjóðfélagið
bægt þessarí grýlu frá. En í þess
stað komið á fót tryggingum, er
veita þeim, sem á sjúkrahúsum
þurfa að dvelja, mikið fjárhagslegt
öryggi. Þetta hugsa menn ekki útí,
a. m. k. mai’gir hverjir, fyrr en þeir
sjálfir reyna. Þaö hefir mikið verið
deilt um þessar tryggingar, og ýms
atriði þeirra. En það myndu fáir
eða engir vilja leggja þær niður,
og þökk sé þeim mönnum, sem
beittu sór fyrir þessari menningar-
löggjöf. — Þetta er einn þáttur, og
hann mikilvægur í sögu þeix’ra, sem
á sjúkrahúsum dvelja.
En svo er það annar þáttur, sem
að sjúklingunum snýr, og ég vil
vekja athygli á. Það er ónæði, sem
sjúklingar verða fyrir, vegna um-
ferðar á nóttunni um göturnar við
sjúkrahúsin. Það angraði ekki sögu
hetjuna, sem áður er getið.
Það er þvx miður nokkuð igengt,
að maður hrekkur upp af svefni,
við köll og skræki í fólki, utan af
götunni. Eina nóttina vaknaði ég
á þriðja tímanum, við það, að barn,
á að gizka 6—8 ára hrópaði hástöf-
um. Síðan heyrðist rödd I karl-
manni, sem vlrtist vera fullur af
vonzku og ekki alls gáður. Þá var
og kvenmaður, sem var að telja
um fyrir manninum. Sennilega móð
ir og barn, verið þarna á férs með
drukkinn eiginmann og föður. —
Það er hart, að sjúklingar skuli ekki
hafa svefnfrið fyrir svona vegfar-
endum. ___________ ________■_ __
Ég þykist vlta, að erfltt muni
vera fyrir lögregluna að fylgjast
alls staðar með þessum öskuröpum
götunnav. En það væri full þörf,
að næturvakt lögreglunnar héldi sig
a. m. k. ekki langt frá sjúkrahús-
unum, til að koma í veg fyrir ónæði,
eins og hér hefir verið lýst.
Þá er bílaumferðin, em virðist
aðallega byrja á kvöldin, um það
leyti, sem sjúklingar setjast að.
Þessi umferð stendur mestan hluta
nætur, og lætur oft furðanlega hátt
í farartækjunum og bilstjórar nota
flautuna óVægilega. Og eftir að
götur fóru að svella og snjór kom,
skella slitróttar keðjur á hjólhlif-
um bifreiðanna.
Nú eru það uxsuxar gotur i bæn-
um, að ástæðulaust virðist að halda
opinni umferð um göturnar við
sjúkrahiísin yfir blánóttina.
Hér verður að taka í taumana,
og tryggja það, að sjúklingar á
sjúkrahúsum geti notið svefns og
hvíldar fyrir skröltandi bifreiða og
skrækjandi manna. Eina ráðið er,
að loka götunum við sjúkrahúsxn
yfir nóttina, frá kl. 9 að kveldi til
kl. 6 að mox-gni. Þetta hlýtur að
vera hægt að gera á ódýran og
auðveldan hátt. Ekki kosta þessar
tryggingar tll handa sjúku ólki
mikil átök eða fjármuni hjá því,
sem hinar fjárhagslegu tryggingar
hafa kostað. Væri æskilegt, að ráða
menn þessa bæjar vildu taka þetta
til athugunar.“
Sjúklingur hefir lokið máli sínu,
Starkaður.