Tíminn - 31.12.1953, Qupperneq 6

TÍ.MIXN, fimmtudaginn 31. rfesember 1953.
$£>(*.* *s'
296. blaff.
(Framhald af 4. síðu.)
um til þess að koma í veg fyrir
stórvandræSi.
Þannig endaði frelsið fyrir
sjö árum og það þegar við vor
um betur undir það búnir en
nú að nota það sem hinn
mikla aflgjafa, sem okkur er
sagt að það eigi nú að verða
þjóðinni.
Upp úr þessum jarðvegi er
fjárhagsráð sprottið. Allir
voru sammála um, að stofnun
þess væri eini tæki kosturinn
eins og málum var komið.
Það má nota frelsið með
ýmsu móti. Sumir nota það
til þess að borða yfir sig og
drekká um of til langframa.
Þetta hefir venjulega þær af
leiðingar, að menn verða veik
ir, einkum í maga, þótt sá
sjúkdómur geti því miður af
öðru stafað. En hin venjulega
meðferð lækna á sjúkdómum,
sem stafa af óhófi, er að láta
sjúklinginn borða lítinn og
léttan rnat oft um langt skeið.
Kemur þá batinn oft og sjúkl |
ingurinn öölast að nýju frelsi
til þess að neyta venjulegra
máltíða. En aldrei hef ég rek-
izt á svo vanþakklátan sjúkl'-
ing af. þessu tagi, að hann:
hafi úthúðað lækni sínum og'
talið hann valdan aö sjúk- ■
dómnum eða haldið því fram,
að meinabótin væri að losna
við lækninn. — Frekar þarf
naumast um þetta að segja.
Það er naumast svo flókið'
mál, að mönnum eigi skiljist
það.
Gjultleyrisvundrœifi
otf framleiðsla.
Þegar ég er að rita þessar
línur, heyri ég, að í útvarpinu
er sagt frá þvi samkvæmt
fréttum frá London, að Efna-
hagssamvinnustofnun Evrópu
hafi birt skýrslu um afkomu
Norðurlanda og það sé sér-
staklega vakin athygli á því,
að ísland skorti gjaldeyri.
Þetta. er það, sem við öll vit-
um. Híér að framan hef ég
rætt um það, að nú í svipinn
komumst við af vegna þess,
að okkur áskotnaðist gjaldeyr
ir af annarlegum ástæðum,
sem ekki eru varanlegar.
En hvenær enda þessi gjald
eyrisvándræði? Tveir menn
fóru einn sunnudagsmorgun
síðastliðið sumar suður í Foss
vog til þess að kaupa þar græn
meti hjá garðyrkjumanni,
sem mun aldrei hafa mistek-
izt framleiðslan, þrátt fyrir
aíar óhagstætt tíðarfar und-
anfarin ár. Hann framkvæm-
ir allt svo vel, að með fádæm-
um er, enda mun afkoma hans
sjálfs í samræmi við það. Á
heimleiðinni spurði annar
maðurínn samferöamann
sinn þessarar venjulegu
spurningar: „Hvenær tekur
þessi skortur á fjármagni og
erlendum gjaldeyri enda á ís-
landi? Hvenær fáum við al-
frjálsa verzlun?“ „Þegar svo
sem hélmingur af ísleivding-
um, hvar i stétt og stöðu sem
þeir standa, vinna verk sitt
eins vel og garðyrkjumaður-
inn, sem við vorum að tala
við áðán“, svaraði hinn. Svar
ið er einfalt og umhugsunar-
vert. Ég get undirskrifað það
í meginatriþum. Á þennan
hátt öðlast einstaklingar og
þjóðir fjárhagslegt frelsi —-
verzlunar- og athafnafrelsi.
En það er hins vegar ákaf-
lega liætt við því, að það
breyti litlu, þótt heimilisfað-
ir, sem vegna fátæktar hefir
litia eða enga tiltrú í kaup-
staðnum, segi við hjú sín
svona fyrir jólin, að nú hafi láta þaö ógert, en horfa á
þau fullt frelsi til þess að fara ' gjaldeyrinn eyðast jafnóðum
í lcaupstaðinn og taka út í'og gera engar ráðstafanir til
reikning hans eins og þau | aukinna framkvæmda, aukn-
þurfi og vilji. Ef hins vegar.ingar gjaldeyrisöflunar og at
hjúin og húsbóndinn í sam- vinnu, þegar hervarnavinnan
einingu tækju að bæta og stór skyndilega hættir.
auka framleiðslu búsins,
kæmi þetta af sjálfu sér. Þjóð
arbúið er eins og stórt heim-
ili og verður að hlíta svipuð-
um lögmálum um kaup frá
útlöndum.
Það er sama, hvernig við
veltum þessu fyrir okkur. Til
er aðeins ein rétt lausn á gj ald
eyris- og fjárskoitinum, og
hún er sú, að framleiða meiri,
betri og fjölbreyttari vörur til
neyzlu heima fyrir og solu til
útlanda — að ógleymdu því,
sem varla má nefna, að fara
yel með fjármuni.
ísland þarf að iðnvæðast.
Þótt núverandi atvinnugrein-
ar verði auknar og bættar,
nægja þær ekki til þess að
veita vaxandi þj óð atvinnu og
bæta lífskjörin. Þetta eru
sannindi, sem við verðum að
haga okkur eftir sem allra
fyrst. Við verðum nú að
leggja fýrir árlega aðlninnsta'
kosti helming þess erlenda.
gjaldeyris, er okkur áskotnast
fvrir hervarnavinnu. Því að
,J»m shalt verða
að
Þegar \úð hugsum um
þessi gjaldeyrismál, verður
vart hjá þvl komizt, að við ( _
leiöum hugann að því stór- i |
fellda gjaldeyristjóni, sem |
þessi fátæka þjóð verður fyr- s
ir svo að segja árlega vegna
vinnustöðvana. Meðal annars
virðist stöðvun bátaflotans
vera á þeirri leiö að verða
árlega fastur liður í lífi þjóð-
arinnar, eins og gjaldeyris-
vandræðin sjálf. Vonandi
leysist sú deila farsællegar
en nú horfir. í þessu sam-
bandi kemur mér i hug saga,
sem góðvinur minn miðaldra
sagði mér nýlega. Þegar hann
var 12 ára drengurr, kom hann ; !
að haustlagi hingað til Rvík- j \
ur með fleiri mönnum austan;
úr sveit með f j árrekstur til,
slátrunar. Þegar hann kom!
að Elliðaánum, var stanzað ]
i íj. iiwi v uxiiui * AiiiiUi v i au ^ _ ■ i
ef við þurfum allan gjaldeyr-jstaðið yfu fenu meðan
inn, -sem við eignumst núna, • öóndinn, sem var . aðaleig-
að mestu til neyzlu, hvar ætt ’ audinn, fór ríðandi til Reykja
um við þá að taka gjaldeyri; víkur til þess aö semja við
til þess að halda sömu lífskj ör j kaupmanninn um . kaup á
um og hrinda áfram stórfram. fénu. Eftir að pilturinn hafði
kvæmdum og það þegar sum- . ásamt félögum sínum staðið |
ar gjaldeyrisuppspretturnar yfir fénu í rigningu og
þorna? Jafnhliða því, sem er- jslyddu við árnar á þriðja sól
lendur gjaldeyrir er tryggður arhring, fór hann til bæjar-
með þessum og öðrum hætti, ■ ins til þess að vita, hyað
ætti rikisstjórnin að 5eita sér ítefði bóndann. För hann inn
fyrir því, að valdir væru nokkr 1 á skrifstofu kaupmannsins,
ir af áhugasömustu og bezt J þar sem bóndinn sat og var
menntuðu mönnum, sem þjóð j að ræða við kaupmanninn
in hefir á að skipa á þessu j þéttkenndur. Rétt í því að
sviði, til þess að rannsaka í'pilturinn kom inn á skrif--.
samvinnu við erlenda sérfræð! stofuna barði bóndinn í borð
inga, í hvaða stórframkvæmd ið og sagði: „Þú skalt verða
ir hyggilegast sé að ráðast og að kaupa.“ Vín og dráttur!
undirbúa þær með hæfilegum j Allir skilja það. vitanlega
hraða. | ætlaöi kaupmaðurinn að
Það þarf að sjá til þess, aðlkaupa. Þessi mynd sýnir okk
efnilegum og áhugasömum ! ur mikla og langa harmsögu.
námsmönnum sé tryggð að- Hvernig haldið þið að verðið
staða til þess að afla sér hinn j hafi verið, sem bóndinn fékk
ar fullkomnustu þekkingar og 1 við þessar aðstæður? Félags-
reynslu á tæknilegum sviðum j samtök bænda hafa fyrir
erlendis. löngu gert þetta atvik og ó-
Við þurfum að breyta; teljandi hliðstæð eða lík að
fræðslulöggjöf okkar í þaðjgamni bg ótrúlegum sögum í
horf meðal annars, að munjeyrum nútíma bænda. En
meiri áherzla sé lögð á verk- ‘ hve lengi ætlið þið útvegs-
lega þekkingu og tækni. jmenn og sjómenn að velja að
Ég efast ekki um það, að stöðu hins gamla bónda?
Hve lengi ætlið þið að vera í
þeirri aðstöðu gagnvart kaup
endum fisksins, og raunar
þeim, sem fiskinn selja, að
segja: „Þú skalt verða að
kaupa,“ án þess að geta
nokkru um það ráðið eða
nokkuð um það vitað, hvort
í
ríkisstjórnin hafi áhuga á því
að vinna að þessum- málum,
en ég hef reynslu af því, að
ráðherrar eiga annríkt við eril
söm embættisstörf svo að
segja hvern einasta dag. Þess
vegna verður þetta starf aldr-
ei unnið af því fjöri og þeirri
markvissu festu, sem til Þess: ver,5jg er rétt 0g sanngjarnt?
þarf að hrinda málinu fram, jjversu lengi ætlið þið að
nema til þess séu valdir menn
sérstaklega, er ætlað sé að ná
takmarkinu og vinna að því
af þekkingu, áhuga og trú.
Þaö er trú margra, að þetta
komi af'sjálfu sér, útlending
ar sækist eftir því að koma |
b.ða með það að kaupa út-
gerðarvörurnar sjálfir gegn-
um ykkar eigin félagssam-
tök?
Það er áreiðanlega 'nokkur
leiðbeining í þessum efnum,
.. . ... . .. ,, _„,að þegar kjötskipulagið og
her inn fjármagni. Þe.va •- | einkum mjólkurákipulagio
missKihnngur. Pað er þvert 1Q,d ljnn
móti mikið verk að fá fjár
magn til þessara fram-
I var lögieitt 1934, var æst upp
r-
_ ! af andstæðir.gum samvinnu-
Sd. 'óg geirjaa b«im;í! m“n,.,a “e;iL06 ““ííf^TÍ
að það verði bjóðinni til far-j*pólS*aða gegn io0unum o0
“ * framkvæmd þeirra en öærni.
j eru til um r.okkra aðra laga- j
Ég tel rsig-hé-r að framan ’ frairkvæmd. F*öldi bændai
hafa fært nægilega sterk rök^vár talinn á að vera með í j
fyrir því, að þetta verði ao anclstöðunni. Það tökst ekki.
gerast, og ég ætla að leyfa að brjóta framkvæmdina á
mér að taka svo djúpt 1 ár- bak aftur, þó að stundum'
GLEÐILEGT NYÁR!
Sölufélag garðyrkjumanna.
GLEÐILEGT NYAR!
Klœðagerðin tJltíma.
\ GLEÐILEGT NYÁR'
Kjötbiiðin Borg.
GLEÐILEGT NÝÁR!
Bifreiðastöðin Hreyfill.
GLEÐILEGT NÝÁR!
Síld & Fiskur.
GLEÐILEGT NYÁR! '
Samband ísl. samvinnufélaga.
GLEÐILEGT NÝÁR!
Vinmiheimilið að Reykjalundí.
GLEÐILEGT NÝÁR!
Almennar tryggingar h.f.
GLEÐILEGT NÝÁR!
Bílasmiðjan h. f. Skúlatúni 4.
GLEÐILEGT NÝÁR!
Sundhöllin og Sundlaugarnar.
inni að segja, að það væri
fullkomið ábyrgðarleysi að
munaði mjóu. Það væri fróð
(Framhald á 7. slðu.) ' <