Tíminn - 08.07.1954, Page 4

TÍMINN, fimmtudaginn 8. júlj 1954.
149. blaff.
Theódör G imniaugsson.:
Friðun lax og göngusilungs
NiSurlag. ein — er lífæð mannkynsins ungs. En samt hefir þetta
Hitt er svo annað mál, allrar menningar. — Að ekki enn fundið bústað í mín
hvernig einstaklingarnir Sæta hófs við alla veiði er um haus. Og ég efast um, að
bregðast við fyrirmælum erfi‘ð ganga, en hún borgar það takist nokkurn tíma,
laaanna Því tæDleaa verður siS bezt. Reynslan sannar eins og bólar á síöast í 3ju
þvf haldið fram a8ð ] eðí Það, svo ekki verður um máigrein 32. gr. laganna.
okkar íslendinga séu þær deilt. Og þetta vitum við öll, stangarveiðimenn eiga
dygðir, — sem við nefnum en sterkari öfl hamla þar margt sameiginlegt, en að-
þegnskap og löghlýðni, há- Þvi miður oft aðgerð- eills ejtt eiga þeir allir. Það
reistar og umsvifamiklar. um- er nafnið. Það er þroskandi,
Aítur á móti væri auðvelt að er að minnast á veiði- j10ji 0g áreiðanlega heillandi
færa rök að því, að snillings- tima göngusilungsins. Hann íþrott að vera slyngur stang
eðlið ryður sér víða braut. er samkv. 3. málsgr. 16. gr. arveiöimaður. En því lengra,
Má þar til nefna, hvaða laganna frá 1. apríl—1. sept. sem komizt verður á þeirri t
meistarar við erum oft í því 1 vatnahverfi Jökulsár í Ox- praut að veiða á stöng, því j
að finna afsakanir, kenna a rfirði eru hrygningarstöðv- hættulegri hlýtur hún aöi
öðrum um ófarnaðinn. Meira ur urriðans næstum eingöngu vera fyrir þá, er veiðina girn
að segja eigum við það til að 1 bergvatnsám, skammt norö ast_ aí eigin reynslu þekki
virða hann fyrir okkur með an við Vígabjargsfoss eins og eg htið stangarveiði, en sem
engilbrosi, þótt við eigum fyrr seSir- Gekk þar einnig gamaii veiðimaður á öðrum
drjúgan þátt. í því að skapa á riðstöðvar mikið af bleikju, £Viðum, get ég ekki varizt
peyjann. Nú vil ég spyrja: fram um 1920’ sérstaklega því að brosa, þegar talað er
Hvernig fær það samrýmzt Þó i árnar vestan við Jökuls- ' uin sakleysi hennar og helgi.
og leitt til væntanlegs árang a- Þangað suður koma silung Það er helzt í höndum
urs, þar sem landeigendur arnir ekki fyrr en í október (skussanna,, sem sjaldan ná
hafa alfriðað ákveðið vatna- °§ nóvember. Gegnt Rauð-; oðru en mögrum og sísvöng-
svæði fyrir allri veiði göngu- hóium og Hljóðaklettum, sem um urriðagreyjum, sem eru
silungs, að samkvæmt lög- fyrr eru nefndir, virðast þeir; a önum riðstöðvum eins og
um má veiða þennan sama vera á ferð upp Jökulsá ijón i lambahjörð, að ég lít
silung í sjónum. á þeim tíma snemma 1 september. Það er 1 stangarinnar hýru auga fyr-
og á þeim stöðum, þar sem Þyí torsótt ganga, því aö ir landlireinsunina. En þeg-
hnnn safnast saman, auðvelt Jökla gamla er jötunefld og|ar eg hitti snillinginn, sem
er að ná honum og því stór- slær óþyrmilega frá sér á
hætta búin? Ég hefi alltaf báða bóga. Samt verður
haldið, að öll landslög eigi maftur hennar að láta í
að stefna að því að sam- minni pokann fyrir afli
ræma og jafna rétt þjóðfé-
lagsþegnanna. Það er óneit-
anlega leiðin til betri sam-
búðar.
I þessu tilfelli
beitir allri sinni orku og list
cg næstum dáleiöir hverja
bröndu, er hann sér í litlum
bergvatnsám til að opna
göngusilungsins, því röm si,ln munn 0g gieypa agnið
er sú taug, er rekka dregur — þá breytist hugarfarið og
föðurtúna til. 1 skoðunin á veiðitækinu. En
Ástæðan til þess að ég lotningin, þessi dásamlega,
standa lögin eins og Þránd- j minnist á þetta er sú, aö lög fagra en ofnæma ungfrú
ur í Götu. Og það er til of, um samkvæmt er göngusil- sprettur á fætur og starir
mikils ætlazt, að biðlund j ungurinn friðaður á þeim með opinn munninn af hrifn
þeirra, sem bíða, þótt ekkijtíma, sem hann er þarna á ingu á listamanninn, sem
sé nema í fimm ár, — eftir ferð til bernskustöðva, á fyrr ræöur yfir slíkum töfrum.
árangri, sem alveg bregzt, séjnefndum stað í Jökulsá. Þar Manneðlið á sér marga að-
svo mikil, að þeir opni ekkijmá því aldrei veiða hann og dáendur og þó sundurleita.
sinn munn til andmæla. | þar hefir hann aldrei verið j^ér finnst furðu gegna, ef
Ætti ég að líkja saman þess- veiddur um langan tíma. Því hvergi fer að bera á því,'að
ari meðferð löggjafans á sorglegra er, að þar, sem fyr bæðl iaxa og göngusilunga-
göngusilungnum við kon- ir 30 árum var blár og hrein stofnar seu af völdum stang
ung fiskanna, laxinn, þá fægður botn á vissum stöð- arveiðl einnar sarnan, farnir
yrði mér fyrst fyrir að minn um í bergvatnsánum og gríð aS minilha, í þeim ám, þar
ast Malans hins afríkanska arstórir urriðar og bleikju- sem hún h'efir verið só'tt af
og skoðana hans á rétti.hængir ráku upp bakugga mestu kappi. Og því fremur,
hvítra manna og þeldökkra.; og sporð á verði fyrir þjóf- aS enginn blettur í ánum er
Það má vel vera, að ein-1um áleitnum biðlum, eða aifriðaSur fyrir stönginni. En
hver, sem les þessar línur, Þe-r slógu til sterkum sporði, flér veltur mjög á því, hvern
hugsi sem svo: Fyrr má nú svo að vatnið freyddi á báð- ig varnarstaðir laxa og sil-
vera frekjan. Er mannand- Iar hliðar, — að ÞAR skuli nú unga eru j ánum ásamt vatns
skotinn orðinn kolvitlaus að vera næstum auðnin ein. magni þeirra.
ætla að meina okkur sjóinn harna blika þó enn glæstar i Með þeirri tækni, sem orð-
— allt hafið? Fyrr má nú hallir, — þar sem silfrið in er> finnst mér að verða
rota en dauðrota. drýpur og sólskinið brotnar munl óumflýjanlegt, — eigi
Ég þekki vel þær öldur, — en — íbúana vantar. ) stofn laxa og göngusilunga
sem þarna rísa. Svar mitt Næst er að athuga 16—18. að vaxa frá því, sem nú er,
verður aðeins þetta: Virðum gr. laganna, að báðum með- eins og flestir óska, að halda
fyrir okkur reiptogið, sem nú j töldum. í þessum lagagrein- skilyrðislaust nokkur boðorð.
á sér stað milli okkar íslend- um, eins og lögunum í heild, Eitt af þeim er þetta: Það
inga á aðra hlið og stækkun eru stigin mörg spor í rétta verður að alfriða ákveðna
landhelginnar og nokkurra átt, og má margt gott um það staði í bergvatnsánum þar
brezkra þegna á hina. Hver segja. En í þetta sinn var það (sem beztu riðstöðvarnar eru,
treystir sér til að færa rök'ætlun mín að athuga víxl-'fyrir öllum veiðitækjum. Það
að því, að stækkun landhelg' sporin í fyrrnefndum kafla stæði okkur næst, ef við gæt
innar færi okkur EKKI öll- jog biðst engrar vægðar. — |um, að halda þar vörð og sjá
um meiri björg í bú síðar, | Eins og laxinn er með réttu ; um að sú helgi væri ekki rof-
ef við sigrum og það verði kallaður konungur fiskanna,1 in.
rcesti ávinningurinn fyrir þá er hér á ferð annar kon-j Að lokum þetta: Af ásettu
alla og alveg eins hina brezku ungur, með kórónu og fríðu ráði hefi ég verið nokkuð
þegna, sem nú berjast með (föruneyti, sem allt annað gustmikill í fyrrnefndum at-
hnúum og hnefum gegn því. jverður að víkja fyrir. Jafn-' hugasemdum. Það væri nú
Þetta er hliðstætt dæmi enjvel ráðherrar og veiðimála- Jíka meiri tréhausinn, sem
máske auðskildara. En nær-, stjórar, þótt sterkir séu, ekki væri fyrir löngu búinn
tækari mynd mætti benda á' verða að taka ofan pottlokið.' að læra þá list af „útvarp-
og alveg hliðstæða. Hún er ,Og þetta er slyngasti óvinur inu“ að til þess að vekja at-
um átökin, sem eitt sinn laxins, — stöngin. Af þess-, hygli er helzta úrræðið að
fóru fram um veiðirétt viðjum greinum laganna verður hafa nógu hátt og bera sig
ósa Laxár í Suður-Þingeyj- ekki annað séð, en hún hafi! mannalega.
arsýslu. svifið á sama hátt og með | Nú breyti ég um tón. Ég
Það, sem fyrir mér vakir,' sömu áhrifum yfir höfðum, bið í fullri vinsemd þá, sem
er þetta. Hin volduga hönd . löggjafanna — og heilagur næst fjalla um breytingar á
rányrkjunnar og þá einnigjandi forð'um yfir postulun-
óréttarins er hér að verkijum.
eins og víða. Af þeim ástæð - Ég hefi farið yfir fyrrnefnd
um og aðeins þeim, vildi ég an kafla mjög rækilega og
reyna að hamla gegn hennihvergi getað séð þar, að
og fá alla aðila til að sýna ístangaveiði sé talin hættu-
verki að ræktunin — og húnleg stofni laxa og göngusil-
Vésteinn á Vclli heldur hér á-
fram ræðu sinni um útvarpið:
„I'á ætla ég að ræða ofurlítið um
dagskrá útvarpsins. Ekki þarf að
lýsa því, hvað dagskráin er þung
lamaleg, einhæf og fjörlaus. Henni
má helzt líkja við klunnalega smíð
aðan sleða, með legíó dragbíta á
hvorum meið. Lipurð og léttleika
bregður vart fyrir. Ég gat þess áð-
an, að leikur Sinfóníuhljómsveit-
arinnar færi að mestu fram fyrir
iokuðum viðtækjum. Að sjálfsögðu
gildir það sama um siníóníska tón
leika af þfftjtum, svo og um alla
þá tónlist, sem er þung og tor-
skilin, hvaða nafni sem nefnist.
Þetta er staðreynd, sem ekki þýðir
að loka augunum fyrir. Þrátt fyrir
þetta er troðið fram í dagskrána,
stundum oft í viku, einmitt þess-
ari tónlist, sem svo fáir kæra fiig
um. Veit ég aö vísu, að til er hóp-
ur fólks, sem hefir ánægju af slíkri
tónlist, og ekki nema sjálfsagt að
það fái sinn skammt. En þessi
hópur er aöeins örlítiö brot af hlust
endafjöldanum. En þessum litla
hópi er gert mun hærra undir
höfði en fjöldanum. Þessi forrétc-
indi hinna fáu á kostnað fjöld-,
ans, verða að hverfa úr sögunni,
og hér verður að skapa meira sam-
ræmi. Á sama tíma og sinfónían
glymur af grammófónplötunni —
eða í Þjóðleikliúsinu —, en tækin
standa lokuð, berjast ýmsir vin-
sælir þættir, sem allir vilja heyra,
í bökkum vegna þess, hve þeim er
þröngur stakkur skorinn í dag-
skránni."
Má þar nefna Náttúrlega hluti,
mjög vinsælan þátt. En vegna tíma
skorts komast stjórnendur hans
ekki yfir að vinna úr nema litlu
af því efni, som þættinum berst.
Hæstaréttarmál er vinsæll þátt-
ur. Honum eru ætlaðar klipptar
og skornar 30 mínútur í mánuði
hverjum. Tómstundaþáttur Jóns
Pálssonar, er afar vinsæll af ung
um og gömlum. En hann er þann
ig í sveit settur í dagskránni, að
fjöldi fólks getur ekki hlustað á
hann vegna þess, að það er að
störfum úti við á þeim tíma, sem
þátturinn er fluttur. Það sýndist
vera auðvelt verk, ef vilji væri
fyrir hendi, að flytja þátt þenna
í kvölddagskrá eftir fréttir, t. d.
á tímanum kl. 20,30 eða 20,45, en
láta víkja fyrir honum eithvað
af þeirri tónlist, sem fæstir hlusta
á. — Óskastundin var vinsæll
þáttur, og lögðu hlustendur til
efni í hann að mestu. Þessi þátt-
ur hefir nú verið lagður niður,
og sakna hans allir.
Eins og flestir vinsælustu þættir
útvarpsins, átti Óskastundin við
tímaskort að stríða. Ég geri ráð
fyrir að þáttur Rúriks frá Sandi,
sé hugsaður sem arftaki Óska-
stundarinnar, og fyllir hann það
skarð að nokkru leyti. Hann er
a. m. k. virðingarverð tilraun til
að dusta af dagskránni svolitlu
fyrrnefndum lögum, aö at-
huga frá sem flestum hliö-
um:
Hvort meiri vernd göngu-
silungs sé ekki óumflýjan-
leg án tafar — og — hvort
Framhald á 6. síðu.
af jarðarfararblænum, sem jafn-
an hvílir yfir henni. — Haustið
1952, ætlaði ég að senda útvarps-
ráði tillögu um nýjan þátt. Þett.a
átti að vera óskalagaþáttur, og var
hugmynd míri sú, að hlustendum
gæfist kostur á að senda útvarpinu
lista með 6 lögum, og væru iög
þessi leikin tvisvar í viku; lög frá
einum sendanda hverju sinni.
Hefði mátt leika lögin eftir þeirri
röð sem listarnir bárust, eða draga
um nöfn sendanda hverju sinni. Að
sjálfsögðu hefði mátt setja það á-
kvæði frá útvarpsins hálfu, að all-
ar óskir yrðu að berast innan ákveð
ins tíma. En um þetta leyti var
tilkynntur í útvarpinu nýr þáttur:
„Þetta vil ég heyra — hlustandi
velur sér hljómplötur". Þegar ég
heyrði þetta, taldi ég að þarna væri
að komast í framkvæmd það, sem
mér hafði dottið í hUg, og varð
því ekkert af því, að ég sendi til-
lögu mína. En það er skemmst frá
að segja, að fólk vat'ð fyrir sár-
um vonbrigöum með þáttinn. Hon-
um virtist ætlað það hlutverk að
troða inn á hlustendur þeirri tón-
list, sem þeir kærðu sig ekkert
um, og nóg var fyrir í dagskránni.
Eitt kátbroslegt dæmi skal nefnt
þessu til sönnunar. Hlustandi einn,
sem kom að hljóðnemanum að
„velja“ sér plötur, biður um á-
kveðið lag (man ekki nafn þess)
„því miöur er þetta lag ekki til á
plötu hjá okkur“ sagði Jón Þór-
arinsson, og virtjst mæddur. „Mér
datt það í hug“ segir hinn „og þess
vegna hélt ég á þessari plötu með
mér“ (!!!) Auðheyrt var að Jóni
„létti“ mjög. Maður sá, sem var
þarna að „velja“ sér lög, biður um
ákveðið lag. En lagið er ekki til
á plötu í útvarpinu. AUt í lagi góði,
ég hélt á plötunni með mér! Hvers
; vegna hlustaði maðurinn ekki á
plötuna heima hjá sér úr því hann
átti hana? Hvers vegna biður hann
um plötu, sem hann veit að út-
varpið á ekki til? Svona skripa-
leik sáu auðvitað allir í gegnum.
Hér var um íyrirfram samantekin
ráð að ræða. Þessi „einkaþáttur
reykvískra embættismanna", eins
og sumir nefndu harin, lagði upp
laupana, eftir að hafa skrimt
einn vetur við sáralítinn sóma.
I
I Við þurfum að fá létta músík í
dagskrána öðru hvoru; lífgandi og
örfandi tóna. Útvarpið mun eiga
á plötum söng margra ágætra kvart
etta, má þar t. d. nefna Rolands-
kvartettinn, en söngur hans heyr-
ist aldrei, o. fl. o. fl. mætti nefna.
Leikritin í vetur hafa verið vel
! flest nauða ómerkileg, enda er sár-
! an kvartað yfir leikritavalinu. Ef
leiklistarráðunautur útvarpsins get
ur ekki gert betur en vinnubrögð
hans hafa sýnt í 'vetur, er sjálf-
sagt að láta hann hætta störfum
og reyna að fá annan skárri.“
l
Vésteinn mun Ijúka máli sinu I
baðstofunni á morgun.
i Starkaður.
(ssssssssgssssssæssassssssssssssssssssssssssssssssssss&gssssssssssssss*
Klæðaskápar
;vísettir og þrísettir. — Fyrirliggjandi.
Húsgagnaverzlun
Gnðnauiadm* Guðfnundsson
Laugaveg 166

I ■ ■ ■ B ■ I
£ Gerist áskrifendur
að TÍMANUM
.W
Áskriftasími 2323
s
W.VVAW.V.V.V.WV.V.VAV.V.-.V.V.V.V.V.W.V.VWÍ