Tíminn - 05.11.1954, Blaðsíða 7

250. blaff.
TÍMINN, föstudaginn 5. nóvember 1954.
7
Úrslit bandarísku hosningtmna:
Sigur demékrata mun hafa
áhrif á stjórnarstefnuna
Föstud. 5. nóv.
Brottför Hamilton-
félagsins
Eitt þeirra atriða, sem
mestri gagnrýni sætti í með-
ferð varnarmálanna, áður
en Framsóknarflokkurinn
tók við þeim málum, var
starfsemi hins erlenda verk-
taka, Metcalfe-Hamilton fé-
lagsins, og dvöl erlendra
verkamanna í landinu, sem
af því leiddi.
Áttu flest þeirra deilumála,
sem upp komu á Keflavíkur-
flugvelli, rót sína að rekjatil
ágreinings við það félag.
íslenzkir verkamenn kvört
uðu Mndan ýmsum atriðum
i framkomu félagsins og
starfsmanna þess. Banda-
rískir yfirmenn sýndu ís-
lenzkum verkamönnwm ó-
kwrteisi. Að vísw voru það
undantekingar en áttw þó
þátt í að skapa óánægju.
Félagið greiddi ekki rétt
kaup og voru, er núv. utan-
ríkisráðherra tók við, mörg
hwndruð kærur fyrirliggj-
andi út af slíkwm vangreiðsl
um á kawpl
Önnur vandamál og óá-
nægjuefni sköpuðust í sam
bandi við hina erlencú
verkamenn. Misrétti var í
Iaunagrciðslum þannig, að
hinir erlendw menn fengw
hærra kawp en íslendingar.
Reglur hersins um ferðir
út af varnarsvæðunum náðu
ekki til verkamannanna og
gátu þeir því verið á ferð
utan þeirra á öllum tímwm
dags og mwn það mála sann
ast, að meginhlwti þeirra
erlendu manna, sem á þeim
tíma voi'u á ferð, hafi verið
verkamenn. Verkamennirn-
ir höfðu sama rétt og her-
menn til kaupa á tollfrjáls
um varningi og notuðw sér
þann rétt á þann hátt, sem
var íslendingum til lítils
hagræðis.
Ýmis fleiri vandamál voru
samfara dvöl hinna erlendu
verkamanna, sem ekki veröa
rakin hér.
Af hálfu Framsóknarflokks
ins hafði sú krafa verið sett
fram þegar vorið 1953, að
Hamiltonfélagið hyrfi úr
landi.
Var ekki örgrannt um, að
ýmsir teldu þetta stóryrði
ein og kosningaslagorð og
munu fáir hafa trúað, að
slíkt myndi takast.
Við stj órnarmyndun haust
ið 1953 fékk Framsóknarflokk
urinn embætti utanríkisráð-
herra. Fljótlega eftir, að ráð
herra tók við embætti, ósk-
aði hann viðræðna við stjórn
Bandaríkjanna um endur-
skoðun varnarsamningsins.
Fóru bær viðræður fram síð
ari hluta s.l. vetrar, gengu
að vísu hægt, en var þó lokið
og endanleg staðfesting feng
in 26. maí s. 1.
í þesswm samningi var m.
a. samið um brottför Ham-
ilton og erlendra verka-
manna. Stóryrði Tímans,
sem andstæ.ðingarnir köll-
wðu svo, vorw orðin að veru-
leika fyrir einbeitta og stað
fasta framgöngu utanríkis
ráðherra og samninganefnd
armanna.
Má öllum vera Ijóst af því
sem fyrr er sagt, hverja þýð-
Þingkosningunum í Bandaríkjun-
um er lokið, og’jiær hafa haft þær
breytingar í för með sér, að Eisen-
hower forseti' tíg flokkur hans repu
blikanar hafá misst meirihluta
sinn í þingihu, Úrslitin eru þegar
ljós í fulltrúadeildinni, meirihluti
demókrata þar 29 atkvæði, og hafa
þeir unnið J|ám 30 þingsæti í þess-
um kosningum þar. Þegar þetta
er ritað, er^ iúns vegar svolítill vafi
á um öldungadeildina. Líkur benda
til, að republikanar hafi þar 48
fulltrúa, demókratar 47 og einn
verði óháðijr. Úrslitin velta þó á
tveim ríkjum, New Jersey og Ore-
gon. í Nsw Jersey voru atkvæði
svo jöfn milli Charles Howell, demo
krata, og Clifford Case, republik-
ana, að utankjörstaðaratkvæði, sem
eftir var að teíja um hádegi í gær,
gátu valdið úrslitum. Þó var talið
líklegt, að republikanar héldu sæt-
inu með herkjum. í Oregon var
talningu á sama tíma ekki alveg
lokið, og hafði demokratinn Rich-
ard Neúfeerger 1950 atkvæði yfir
Guy Gprd°n republikana, en þær
tölur gáítj að sjálfsögðu breytzt. Ef
republikánar halda báðum þessum
fylkjum, ýerða hlutföllin í öldunga
deildinní' 'eins og áður greinir, en
nái demókratar öðru sætinu, hafa
þeir tryggt sér meirihluta í deild-
inni með stuðningi Wayne Morse
í Oregon, hins eina óháða þing-
manns, er þar situr, og oftast hefir
veitt þeim að málum.
Tapa formennsku í
nefndum.
Fari svo, að demókratar nái
naumum meirihluta missa repu-
blikanar til dæmis formennsku í
öllum nefndum cjsilðaririnar, en
þar með tapast mikilsverð aðstaða
til að hafa áhrif á gang mála- Þá
munu þeir t. d. missa formennsku
í óamerísku nefndinni og Mac-
Carthy verður að láta af for-
mennsku í rannsóknarnefnd sinni.
í fulltrúadeildinni er staðan þeg-'
ar ljós eins og fyrr segir. Þar hafa
nú demókratar öll yfirtök. Á hin-
um vikulega blaðamannafundi sín-
um í fyrradag ræddi Eisenhower
forseti nokkuð hið nýja viðhorf.
Hann sagði að þetta væri ekki ný
aðstaða forseta Bandaríkjanna, cn
að sjálfsögðu mundi hann taka
fullt tillit til hinna breyttu við-
horfa. Þjóðin hefði talað og lagt
vald þingsins í hendur demókröt-
um. í samræmi við þaö mundi hann
nú leita til þeirra um lausn helztu
vandamála og fela þeim fram-
kvæmd ýmissa mikilsverðra atriða
í áætlun sinni, einkum á sviði utan
ingu það hefir fyrir alla þró
un varnarmálanna.
Telja ýmsir, ekki sízt þeir,
er starfað Iiafa á Keflavík-
urflugvelli, að brottför Ham
iltons sé þýðingarmesta at
riðið í þeim úrbótwm, sem
náðnst með samkomwlaginu
s. I. vor.
En þó að brottför félagsins
væri tryggð og umboö þess
aíturkallað til þeirra fram-
kvæmda, er ekki hafði verið
byrjað á, þá þýddi það engan
veginn það, að félagið og
starfsmenn þess væru á
samri stundu horfnir úr
landi. Félagið átti ólokið
framkvæmdum, sem taka
myndi 6—7 mánuði að Ijúka.
Þcss vegna gerði utanríkis-
ráðherra ráðstafanir, sem
áttu að tryggja friðsamlega
sambúð þann tíma, sem fé-
lagið átti eftir að vera.
f því skyni lét hann semja
og gefa út kaupskrá* fyrir
allar starfsgreinir á úegum
varnarliðsins og verktaka
ríkismála. Hann kvaðst viðurkenna,
að hann hefði ef til vill kveðið
nokkuð fast að orði í kosningabar-
áttunni um það, að mikil hætta
væri á því, að ringulreið skapaðist,
ef hann og stjórn hans fengju and
stæðan þingmeirihluta. í höfuð-
málunum væri skoðanamunurinn
ekki svo mikill, og hann óttaðist
ekki, að gott samstarf mundi ekki
geta tekizt um hin daglegu við-
fangsefni, er beindust að því að
varðveita friðinn í heiminum en
tryggja um leið öryggi Bandaríkj-
anna, svo og að efia vináttu við
aðrar þjóðir.
Stefnan óbreytt.
Eisenhower sagðl, að úrslit kosn
inganna mundu ekki á neinn hátt
breyta stjórnarstefnu sinni. Einnig
ræddi hann nokkuð um tillögur
sínar um notkun kjarnorkunnar til
friðsamlegra nota og um alþjóða-
samvinnu á því sviði, og kvaðst
treysta því, að hann nyti fullkom
ins stuðnings demókrata í þeim
málum. Þessi mál væru sér mjög
hugstæð um þessar mundir, og
mundi hann einbeita sér mjög að
því að koma þeim tillögum fi'am.
Eisenhower sagði, að ekkert benti
til þess, að til harðra átaka þyrfti
að koma milli sín og hins demó-
kratiska þingmeirihluta. Þótt slíkt
ástand hefði leitt til vandræða í
stjórnartíð Tafts og Wilsons for-
seta, væri margt breytt og ástandið
á alþjóðavettvangi á seinni árum
leiddi það af sér, að þessir tveir
flokkar ættu miklu fleiri mál sam
eiginlega á þeim vettvangi en áður
hefði verið meðan Bandaríkin tóku
ekki jafnvíðtækan þátt í alþjóð-
legri samvinnu og alþjóðamálum.
Fyrri tímabil.
Þeir fyrirrennarar Eisenhowers,
sem orðið hafa að búa við sömu
aðstæður seinni hluta kjörtímabils
um andstæðan þingmeirihluta eftir
þingkosningar milli forsetakosn-
inga, eru þessir: Republikana-for-
setarnir Taft og Hoover bjuggu við
klofið þing, þannig að republikan-
ar höfðu meirihluta í öldungadeild,
en demokratar réðu fulltrúadeild-
inni. Woodrow Wilson forseti demo
krata átti við að eiga þing, sem
republikanar unnu meirihluta í
í báðum deildum í kosningunum
1918, og Truman forseti bjó viö
þing, sem republikanar réðu eftir
kosningarnar 1946. -
Ríkisst j órakosningar nar.
Ríkisstjórakosningarnar • hafa
ekki vakið minni athygli en þing-
þess. Skipuð var sérstök
vinnumálanefnd, sem fékk
það hlwtverk að leysa úr
þeim dieilumálum, sem wpp
kynnw að koma. — Tók
nefndin að sjálfsögðu fyrst
til meðferðar þær kærur,
sem fyrir lágu, en síðan
jafnóðum þær, sem til féllu.
Hefir nefndin nú afgreitt
um 1350 mál og nema leið-
réttingar í kaupgreiðslum,
sem hún hefir komið til leið
ar, hwndruðum þúsunda kr.
Þá fékkst því og til vegar
komið, að ferðir hinna er-
lendu verkamanna yrðu tak
markaðar á sama hátt og
íerðir hermanna og er nú
tala þeirra manna, er út af
svæðunum fara, takmörkuð
við lága tölu daglega og mega
þeir ekki vera utan svæð-
anna lengur en til kl. 10 á
kvöldin utan einu sinni í
viku til kl. 12.
Eru þessar takmarkanir
vissulega mikils virði en þó
er hitt mikilvægara, að hinir
t. m, m
BARKLEY
sigraði í Kentucky
kosningarnar Kosnir voru 33 rík-
isstjórar að þessu sinni. Demokrat
ar fengu 20 þeirra kosna og unnu
þar með 7 af republikönum, en þeir
fengu 13 kosna. Er þessi sigur demo
krata ekki minni en í kosning-
unum til fulltrúadeildarinnar.
Mesta athygli vakti sigur Harri-
mans í New York-ríki, en sú kosn
ing var mjög hart sótt af báðum,
enda er hér um að ræða eitt mesta
vígi republikana. Ives frambjóðandi
þeirra naut og sérstaks stuðnings
Eisenhov/brs. Sigur Harimans er
og ta'inn mikill persónulegur nigui',
jafnvel svo að hann er nú talinn
meðal hugsanlegra forsetaefna
demokrata við næstu kosningar.
Önnur ríki sem demokratar unnu
ríkisstjóra af republikönum voru
þessi: Arizona, Colorado, Connecti
cut, Nýja. Mexíkó, Pensylvania og
Maine.
Víða mjótt á munum.
Talið er, að aldrei í kosningasögu
Bandaríkjanna hafi verið eins
mjótt á munum milli fi'ambjóð-
enda til öldungadeildarinnar, og í
mörgum tilfellum réðu fá atkvæði
úrslitum. Hefir verið krafizt end-
urtalningar í ýmsum ríkjum, og
ekki . talið útilókað, að það geti
breytt úrslitum í einstökum til-
fellum. Mesta athygli vakti þó það,
er McNamara demokrati sigraði
Homer Ferguson hinn gamla og
þrautreynda stjórnmálamann og
formann í hermálanefnd öldunga-
deildarinnar.
Republikanar unnu eitt öldunga
deildarsæti af demokrötum. Var
þaö í Coloradó. Þar sem munur var
minnstur má nefna: George Bend-
er, republikani, sigraði naumlega
í ríki Roberts H. Taft Ohio, en þar
hafði hinn demokratíski ríkisstjóri
skipað flokksmann sinn í sætið við
dauða hans. Thomas E. Martin
republikani sigrgði með herkjum
(Framhald á 8. sfðu.)
erlendu veikamenn hverfa
algerlega úr landi upp úr ára
mótum n. k.
Kommúnistar og tvíbura
bræður þeirra, Þjóðvarnar-
menn, hafa haldið því fram
að íslenzka ríkisstjórnin
ætlaði sér ekki að fram-
fylgja því ákvæði, að Ham-
ilton hyrfi úr lancji, er það
hefði lokið framkvæmdwm.
í wmræðum á Alþingi nú í
vikunni hrakti utanríkisráð
herra þessar fullyrðingar
og kvað Hamilton eiga að
hafa lokið verki sínu um
áramót og mundi þá þegar
hefja wndirbúning brottfar
ár. Gæti það að vísw tekið
nokkwrn tíma, en engin á-
stæða væri til að efasl um
að við það loforð yrði stað-
ið.
Kom það í Ijcs, að íleipur
kommúnista og Þjóðvarrar-
rnanna um þessi mál var eins
cg venjulega vppspuni frá
rótum. —
STÓRT OG SMÁTT:
Fáfræði Gils
Á þingfundi í fyrradag
auglýsti Gils Guðmundsson
mjög áberanci þekkingar-
skort sinn og fáfræði um
þaw mál, sem hann hefir þó
jafnan talið sig sérstaklega
kjörin til að tala wm, utan-
ríkismálin. _______
Var það í umræðum wm
varnarmálin og það sam-
komulag, sem gert var á sl.
vori milli stjórna íslands og
Bandaríkjanna.
Hélt hann því fram, að
samningur þessi væri alger-
lega haldlaus, þar sem hann
hefði aðeins verið staðfest-
ur með erindaskiptwm milli
stjórna samningsríkjanna en
ckki verið formlega undir-
ritaðwr á sama hátt og kawp
máli hjóiia eða húsaleigu-
samningur.
Var svo að heyra á þing-
manninum, að hann vissi um
einhver sérstök eyðublöð
wndjir slíka samninga, sem
ekki hefðu verið notuð að
þessw sinni, að manni skild
ist fyrir vanrækslw íslend-
inga.
„Þjóðin á Þórs-
götu 1“
í umræðunum um varnar
málin nú í vikwnni á Alþingi
hrcípaði Einar Olgeirssion í
miklum æsingi: „ÖII vinna,
ssm unnin er á Keflavíkwr-
flwgvelli, er íslenzku þjóðinni
til bölvunar.“
Þessi ummæli hafa valdið
mönnum nokkurrar fwrðu og
erw ýmsir að velta því fyrir
sér, hvort Einari hafi orðið
mismæli.
Svo er þó ekki.
Það Iiggur nefnilega Ijóst
fyrir, að þegar Einar Olgeirs
son og aðrir kommúnistar
tala um íslenzkw þjóðina,
eiga þeir við „þjóðina á Þórs
götu 1“. „Þjóðina", sem á
Rússland fyrir annað föður-
land, „þjóðina“, sem á Stalín
og Malenkov fyrir guði og
Einar og Brynjólf fyrir spá-
menn þeirra. „Þjóðina“, sem
kastaði grjóti í vanmegna
reiði að Alþingishúsi íslend-
inga vegna þess, að þeim
tókst ekki að innlima íslanc
í hið austræna samfélag á
sama hátt og gert hefir verið
við Eystrasaltsríkin og fléiri
lönd í Austwn-Evrópu fyrir
tilstuðlan „þjóðarinnar“ þar.
Þess vegna erw allar þær
framkvæmdir, sem unnar eru
til eflingar varna íslands og
annarra vestrænna landa, til
bölvunar fyrir ofbeldisstefnu
kommúnista og útsendara
þeirra hér á landi, „þjóðina
á Þórsgötw 1“.
Sem betur fer, er sú „þjóð“
enn í minnih.luta með ís-
lenzkw þjóðinni.
,Fáir njóta eldanna*
Þjóðviljinn hefir undanfar
ið verið að barma sér yfir
því, að stjórnarflokkarnir,
Framsóknar- og Sjálfstæðis-
flokkurinn, séw að reyna að
verma sín hræ við þá elda,
sem kommúnistar hafa
kveikt. Nefna þeir þar aðal-
lega til málin um nýbýli og
nýbýlastyrk og stofnlána-
deild sjávarútvegsins. Kveður
blaðið kommúnista hafa átt
og eiga allan heiður af að
(Framhald á 8. síðu.)