Tíminn - 16.01.1955, Qupperneq 6

<D.
TÍMIXN. sunnudaginn 16. janúar 1955.
12. blað.
AFAÐ
Áramótagrein Hermanns
Jónassonar virðist hafa kom
ig illa við ritstjóra Morgun-
'blaðsins. Þeir hafa öðru
hvoru birt úr henni smá-
pistla, slitna úr öllu sam-
hengi, og gert svo við at-
hugasemdir eftir eigin höfði.
Óþarft er að vera að elta ól-
ar við þetta, enda nægilegt
að minnast þeirrar einu meg
inástæðu, sem veldur öllu
þessu nauði Mbl., en hún er
óttinn við það, sem var meg-
Snkjarninn í grein Her-
manns. Hann var sá, að hér
þyrfti að koma upp samtök-
•«m og samfylkingu íhalds-
andstæðinga, svo að hægt!
væri að losna við flokk milli
liða og sérhagsmunamanna
úr stjórn landsins, Sjálfstæð
isflokkinn.
Sundrungin, sem hefir
hjálpað íhal('ii7iu.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
verið minnkandi flokkur tvo
seinustu áratugina. Árið
1933 hafði hann 47% kjós-
enda að baki sér, en 1953 ekki
nema 37%. Samt eru völd
hans meiri nú en þá. Ástæð-
an er fyrst og fremst sú
sundrung, sem ríkir meðal
vinstri manna og komm-
únistar hafa átt drýgstan
þátt í með klofningsstarfi
sínu. Það var því ekki út í
'biáinn, er Sjálfstæðismenn
:reyndu eftir beztu getu á sín
um tima að efla kommúnista
til áhrifa á kostnað Alþýðu-
flokksins, m. a. i verkalýðs-
félögimum.
Swndrung vinstri aflanna
og áhrif kommúnlsta hafa
gert það að verknm, að ekki
hefir verið hægt að mynda
mcirihlntastj óvn íhaldsanc i
stæðinga síðan 1949. í
skjóli þessa hafa Sjálfstæð
ismenn haft stjórnarað-
stöðn. Framsóknarmenn
hafa ekki haft nm annað að
velja en samvinnu við þá
eða stjórnleysi. Þetta myndi
hins vegar gerbreytazt, ef
Framsóknarfiokknrinn efld
ist eða npprisi sameinaðnr
vznstri fiokknr, óháður og
án allra tengsla við komm-
únista. Þá myndi skapazt
grnndvöllnr fyrir meiri-
hlutastjórn, án Sjálfstæðis
flokksins.
Um þetta fjallaði áramóta
grein Hermanns. Vegna þess
er Mbl. jafnilla við hana og
raun ber vitni um.
Það, sem Sjálfstæðis-
flokknrinn heldur í.
Einhverjir kunna að spyrja:
Er núv. ríkisstjórn ekki sæmi
leg? Er nokkurra breytinga
þörf?
Vissulega má sitthvað gott
um núv. stjórn segja. Fram-
sóknarmönnum hefir með
:uúv. stjórnarsamstarfi tekist
áð koma ýmsu þörfu til leið
ar, svo að ó.sambærilegt er
að jafna ástandinu nú sam-
an við það, sem orðið hefði,
ef stjórnleysi hefði verið lát
:ið skapazt. Hitt er hins veg-
ar nauðsynlegt og sjálfsagt
að gera sér ljóst, að spillingu
þeirri, sem nú þrífst í sam-
bantíi við ýmsa milliliðastarf
senn og brask, verður ekki út
týmt í samstarfi við Sjálf-
stæðisflokkinn. Sj álfstæðis-
fJokkurinn ber íhaldsnafnið
með rentu vegna þess að
hann vill halda í og varðveita
;ýmis konar sérréttindi, sem
ininir fáu, voldugu milliliðir,
cem stjórna flokknum, hafa
Áramótagreln EHermanns. — Syndrung vinstri
afðanna SifáSpar íhaSdinu. — Þýðingarmikíl af-
kvæði. — Flokkurintij sesn hefur tryggt jafn-
vægið. — Samvinna verkalýðs og atvinnurek-
enda. — Trygginga- og úfflutningseinokun.
í gær voru 20 ár síðan Mjólkursamsalan I Reykjavík tók til starfa á grundvelli mjólkur-
sölulaganna, sem sett voru af stjórn Hermanns Jónassonar sumarið 1934. Eins og menn
muna, börðust Sjálfsíæðismcnn gegn þeirri löggjöf eins lengi og þeir gátu og beittu hvers
konar ráðum, m. a. mjólkurverkfalli, til þess að eyðileggja þau. Reynslan er fyrir löngu
búin að leiða í ljós, að engin lög hafa reynzt bændastéttinni giftudrýgri og má alveg sér-
staklega þakka þeim hinar miklu framfarir. sem orðið hafa á sviði landbúnaðarins á þess-
um tuttugu árum, sem eru liðin frá ^etningu þeirra.
tryggt sér. Vegna hagsmuna
þjóðarheildarinnar er hins
vegar nauðsynlegt, að þessi
sérréttindi verði upprætt.
Fyvr verður t. d. ekki komið
í veg fyrir dýrtíðar- og verð-
bólguhættuna.
354 atkv.
í sambandi við þessi mál
hljóta menn að hugleiða og
ber að gera það, hvernig væn
legast muni vera að tryggja
þingmeirihluta, án Sjálfstæð
isfloklcsins og kommúnista.
Slíkar athuganir geta ekki
leitt, nema til einnar og sömu
niðurstöðu. Eins og kosninga
fyrirkomulagi og flokkaskip-
un nú er háttað, verður þetta
örugglegast gert með því að
efla 'Framsóknarflokkinn.
í seinustu þingkosningum
fengu Framsóknarflokkur-
inn„ Alþýðuflokkurir.n og
Þjóðvarnarflokkurinn 24
þingsæti, en 27 þingsæti þarf
tii þess að mynda þingmeiri
hluta. Ff Framsóknarflokk-
urinn hefði til viðbótar unn
ið Vestur-Skaftafellssýslu,
Barðarstrandarsýslu og ann
að sætið í Eyjafirði, hefði
þeEsu mavki verið náð. Til
þess að ná því þurfti hann
39 atkv. í Vestur-Skaftafeils
sýslu, 50 atkv. f Barðastrand
arsýshi og 274 aíkv. í Eyja-
fjarðarsýslu. Samíals eru
I þetta 354 atkv. Raunar
hcfðu nægt 177 atkv., ef þau
hefðu \'erið öll unnin frá
Sjálfstæðisflokknum.
Ef Framsóknarflokkurinn
hefði svo jafnframt fengið
107 atkv. meira í Reykjavík
eða 54 atkv. frá Þjóðvarnar-
flokknum, hefðu Framsóknar
flokkurinn og Alþýðuflokkur-
inn fengið saman þingmeiri-
hluta.
Þessar tölur sýna og sanna,
að það þarf minna átak en
margir halda til að tryggja
þingmeirihluta, án Sjálfstæð
isflokksins og kommúnista, og
að þessu marki verður bezt
náð með eílingu Framsóknar
flokksins.
Flokkur framfara og
jafnvægis.
Hér i blaðinu var nýlega
vakin athygli á þeirri stað-
reynd, að síðan íslendingar
endurheimtu sjálfstæði sitt
1918 hafa orðið tiltölulega
meiri framfarir hér á landi en
annars staðar í heiminum. Á
þessum tíma hefir þó aldrei
einn flokkur haft meirihluta
vald, nema Sjálfstæðisflokkur
inn á kyrrstöðuárunum 1924—
1927. Tveir eða fleiri flokkar
hafa orðið að standa að
stjórninni, að þessum fjórum
árum undanskyldum. í flest-
um öðrum löndum hefir slíkt
leitt af sér los og ringulreið
og staðið framförum fyrir þrif
um. Hérlendis hefir það hins
vegar ekki orðið til að hindra
framfarasóknina.
Orsökin er augljós. Hún er
sú, að hér á landi hefir starf
að 'frjálslyndur umbótaflokk
ur, Framsóknarflokkurinn, er
hefir hlotið öflugri að-
stöðu en slíkir flokkar annars
staðar. Hann hefir talið það
skyldu sína að tryggja land-
inu sem starfhæfasta og fram
sæknasta stjórn á hverjum
tíma. Ef hans hefði ekki notið
við, benda allar líkur til, að
hér hefði skapazt mikill glund
roði í stjórnarfarinu. Öfgaöfl
in til hægri og vinstri hefðu
cflzt, en ekki verið fær um
að tryggja landinu umbóta-
sinnað stjórnarfar. Forusta
og milliganga Framsóknar-
flokksins hefir tryggt það
jafnvægi, sem jafnan er örugg
asti grundvöllur framfaranna.
Nú um áramótin hefir verið
rætt um það, að harðvítug
stéttarátölc kunni að vera
framundan. Menn óttast deil
ur, er geti dregið úr framfara
sókn þjóðarinnar. Efling
Fi-amsóknarflokksins er því
nauðsynlegri nú en nokkru
sinni fyrr. Með því er dregið
úr öfgum til hægri og vinstri,
jafnvægið í þjóðfélaginu auk
ið og framhald umbótanna
þannig tryggt.
Samvinnunefnd launþega
cg atvinnurekenda.
Því er nú talsvert spáð, að
kaupsamningum verði sagt
upp í marzmánuði næst kom-
andi og verkföll muni þá hefj
ast, ef ekki næst samkomulag
í tæka tíð. Ef að venju lætur,
verður ekki farið að semja,
fyrr en í þann mund, sem
verkföll eru að hefjast, og
hafa sættir oft reynzt erfiðar
untíir þeim kringumstæðum.
í sambandi við þetta er vel
þess vert að vakin sé athygli
á ályktun, sem seinasta flokks
þing Framsóknarmanna sam
þykkti, en hún hljóðaði á
þessa leið:
„Unnið verði að því að
skipa samvinnunefnd laun-
þega og atvinnurekenda.
Hlutverk nefndarinnar
verði að afla upplýsinga um
hag fyrirtækja og afkomu
atvinnuvéga með tilliti til
getu þeirra til launa-
greiðslna, svo og um almenn
an framfærslukostnað í land
inu. Leitað verði álits nefnd
arinnar, þegar deila rís um
kaup og kjör launþega".
Vafalaust má telja, að slík
nefnd gæti komið að verulegu
gagni, ef henni. væru veitt
sæmileg staffsskilyrði. Hún
ætti að geta upplýst það á
hverjum tíma, hvort kaup-
hækkanir ættu rétt á sér eða
ekki og hvort verðlagsmálum
sé þannig háttað, að ekki sé
hægt að veita kjarabætur
með lækkun ýmis konar millí
liðakostnaðar.
Það væri í samræmi við
stefnu Framsóknarflokksins,
að slik samvinna verkalýðs-
samtaka og atvinnurekenda,
sem hlvti vinsamlega aðstoð
ríkisvaldsins, yrði hafin nú
begar, en ekki verði beðið
bangað til í óefni er komið.
Það er í samræmi við það hlut
verk Framsóknarflokksins að
leitast við að bera sáttarorð
milli stétta og tryggja jafn-
vægið í þjóðfélaginu.
Einokunin á
brunatryggingunum.
Sj álfstæðisflokkurinn gum
ar mikið af því, að hann sé
fylgjandi heilbrigðri sam-
keppni. Verk hans sýna hins
vegar oftast annað. Meðal ann
ars kom það í ljós á seinasta
fundi bæjarstjórnar Reykja-
víkur. Þá samþykktu fulltrú-
ar Sjálfstæðismanna að fela
tryggingaeinokun bæjarins
að hafa brunatryggingarnar
áfram með óbreyttum iðgjöld
um. Fyrir lá hins vegar að
hægt væri að lækka iðgjöldin
um 47%, ef farið væri eftir
frjálsum útboðum.
Ástæðan til þess, að Sjálf-
stæðisflokkurinn kýs hér held
ur einokun en frelsi, þótt hún.
sé borgurunum svona miklu
óhagstæðari, er einfaldlega
sú, að fyrirtæki hans myndu
missa tryggingarnar, ef farið
væri eftir frjálsum útboðum.
Til þess að fyrirbyggja það,
er gripið til einokunarinnar.
Einokunin í útflutnings-
verzluninni.
En þetta er ekki nema eitt
dæmi af mörgum. í fjölmörg-
um tilfellum viðhalda Sjálf-
stæðismenn nú höftum og ein
okun, þar sem það er hag-
kvæmast gæðingum þeirra,
enda þótt það brjóti alveg í
bága viö kenningar þeirra um
samkeppni og frelsi einstakl-
inganna.
Fisksalan er t. d. gott dæmi
um þetta. Einokuninnl þar
var komið á upphaflega vegna
þess, að ýmsir aðilar ráku
undirboð og búið var að gera
mútusamning við Spán, er
gerði einokun útflutningsins
nauðsynlegan um stund. Var
þetta hluti af þeim vonda arfi,
er umbótastjórn Framsóknar
flokksins og Alþýðuflokksins
tók við 1934. Ætlunin var hins
vegar sú, að þetta skipulag
héldist ekki til frambúðar,
heldur yrði aftur komið á sam
keppni innan nauðsynlegra
takmarka, m. a. komið í veg
fyrir undirboð. Slíkt má Sjálf
stæðisflokkurinn hins vegar
ekki heyra nefnt. Hann held
ur í einokunina, því að hún
er í höndum gæðinga hans og
þeir vilja ekki fyrir neinn
(Framhaid á 8. siðu.)