Tíminn - 16.01.1955, Qupperneq 9

TÍMINN, sunnutlagiiin 16. janúar 1955.
9
£3, blaff.
RÓ SVIA R SÝ N E N GIN
Greiíiargerð og svar tii Ásgríms Jónssonar
Vi'ð lásum á miðvikudag-
inn svar yðar til Félags ísl.
myndlistarmanna við boðs-
bréfi þess um að þér senduð
fimm myndir eftir ,eigin vali
á Rómarsýninguna. Eins og
við sögðum i bréfinu, send-
um við þrem listamönnum
öðrum sams konar boð, þeim
Ásmundi Sveinssyni, Jóhann-
esi Kjarval og Jóni Stefáns-
syni. Ætluöum við þeim og
yður pláss í bezta sal, sem
ísienzka deildin hefur til um-
ráða á sýningunni. Við met-
um. mikils hinn kurteislega
tón í bréfi yðar og viljum
leitast við' að sýna aðra eins
stiilingu í þessu viðkvæma
máli. En æskilegra heföi ver-
ið, að listamenn hefðu rætt
þetta innbyröis án milligöngu
blaðanna. Þér hafið valið
þessa leið, og verðum við þvi
að mæta yður þar.
Það er rétt„ að vitneskja
um fyrirhugaða Rómarsýn-
ingu barst fyrst hingað til
lands í fyrravetur, eða nán-
ar tiltekið í bréfi, dags. í
Stokkhólmi 17. febrúar. Fyrst
í stað vár aðeins um ófull-
burða hugmynd að ræða,
enda fóru næstu fimm mán-
uðir í athugun á tilboöinu og
undirbúningsstörf. Þann 13.
júli var tilboði ítölsku ríkis-
stjórnarinnar svarað játandi,
og skömmu síðar barst staðr
festing hennar. Þann 17.—23.
september sat fulltrúi Félags
íslenzkra myndlistarmanna
fund með fulltrúum hinna
Norðurlandanna í Rómaborg,
og var tilgangurinn sá, að
skipta sýningarrúminu milli
þátttökuríkja og ræða við
stjórnarvöldin í Róm um
framkvæmd sýningarinnar. í
byrjun október bárust hingað
fýrstu teikningarnar af sýn-
ingarsölunum — ekki í sum-
ar. ein's og þér fullyrðið — og
var þá áuglýst í blöðum og
útvarpi, að sýning þessi stæði
fyrir dyrum. Þann 15. nóv-
eniber s.l. var loks endahlega
undirritaöur samningur milli
Norræna Listbandalagsins
annars vegar og ítölsku ríkis-
stjórnarinnar og bæjar-
stjórnar Rómar hins vegar.
Staðfestiiigu á sannleiksgildi
þessarra upplýsinga getið
þér fengið hvenær sem er hjá
formanni eða ritai’a Félags
ísL myndlistarmanna,, með
því að líta skjölin eigin aug-
um.
Endanlegt boð um sam-
norræna listsýningu í Róm
lá þvi ekki fyrir, fyrr en um
miðjan nóvember s.l. — en
ekki í fyrravetur, eins og þér
segið.
Eins og þér sjáið, var því
ekki mögulegt að bjóða nein-
um þátttöku fyrir þennan
tíma. Því síöur kom til mála
að skipa dómnefnd, meðan
óvissa ríkti um framkvæmd
sýningarinnar. Hitt virðist
yður ekki kunnugt, að Svav-
ar Guðnason, fomaður félags
okkar, ræddi margsinnis við
Jcn Þorleifsson um Rómar-
sýninguna og skýrði honum
frá gangi málanna, enda
unnu þeir þá saman að undir-
búningi listsýningar þeirrar,
sem haldin var í Kaupmanna-
höfn í aprílmánuði s.l. í til-
efni Norðurlandafarar for-
setahjónanna. Er þeir komu
til Kaupmannahafnar í er-
indum þessarrar sömu sýn-
ingar, hafði Svavar einnig
tal af Jóni Stefánssyni í í-
búo. hans í Breiðgötu (Jón
Þorleifsson var viðstaddur) og
spuröi um álit hans á því,
hvort íslendingar ættu að
taka þátt í sýningunni í Róm,
ef úr boðinu yröi. Jón Stef-
ánsson hvatti þess eindregiö
og sýndi málinu þá fullan
skilning, enda og síðar, er við
höfum haft tal af honum.
Nafni hans Þorleifsson virð-
ist nú oíar öllu hafa þá
kröfu í huga, aö Nýja mynd-
listarfélagiö fái að skipa tvo
íulltrúa í dómnefnd móti
tveim fulltrúum Félags ísl.
myndlistarmanna. Þetta at-
riði, skipun dómnefndarinn-
ar, verður yður tíðrætt um í
bréfi yðar, enda mikilvægt, og
skal vikiö að því nánar, áður
en lengra er haldið.
Það er bezt að taka af allan
vafa strax: Félag ísl. mynd-
listarmanna getur eitt skipað
dómnefnd (sem það og nú
hefir gert), einfaldlega vegna
þess, að Félag ísl.. myndlistar-
manna er eina myndlistarfé-
lag íslenzkt, sem er deild í
Norræna Listbandalaginu og
þar af leiðandi eini löglegi að-
ili að hinni fyrirhuguðu list-
sýningu í Róm nú í vor. Þetta
er vald, sem ekki er hægt að
framselja staðreynd, er breyt
ist ekki, þótt félag vðar óski ef
til vill annars ástands í mynd-
listarmálum. Hitt er annað
mál, að við hugðum á sam-
starf við yður og töldum sann-
gj arnt, að í dónmefndinni sæti
einn listamaður, sem Nýja
myndlistarfélagið bæri sér-
stakt traust til og gerði tillögu
um, að fengi þar sæti.
Sem yður er kunnugt, hugð-
um við ennfremur á samstarf
um fjárútvegun, og báðum við
yður og Jón Þorleifsson um
undirskriftir á umsókn okkar
um fjárstyrk til Alþingis, en
þið neituðuð báðir, þótt ein-
kennilegt megi virðast. Aftur
á móti brugðust þeir Jóhannes
Kjarval og Tómas Guðmunds-
son, formaður Bandalags ísl.
listamanna, vel við málaleit-
an okkar um meðmæli með
umsókninni.
í bréfi yðar teljið þér, að
jafnrétti félaganna myndi
vera fólgið í því, að bæði ættu
tvo fulltrúa í dómnefnd. Er
yður fullkomin alvara með
þessum orðum? Félag ísl.
myndlistarmanna telur 41 fé-
lagsmann, Nýja myndlistarfé
lagið 7 og félagið Óháðir lista-
menn 3. Samkvæmt því ætti
Félag ísl. myndlistarmanna
rétt á 12 fulltrúum, gegn 2 frá
Nýja myndlistarfélaginu og
einum frá félaginu Óháðir
listamenn, ef farið væri eftir
venjulegum lýðræðisreglum.
Okkur hefur aldrei komið í
hug að halda fram slíkri til-
högun, enda 15 manna dóm-
nefnd hlægileg markleysa.
Stofnun hinna tveggja nýju
félaga, Nýja myndlistarfélags-
ins og félagsins Óháðir lista-
menn, sýnir, að það gæti ó-
neitanlega orðið íslenzkum
myndlistarmönnum auðvelt
fordæmi að stofna ný og ný
j smáfélög og fá þar með ótölu-
legan fjölda alls konar full-
trúa í væntanlegar dómnefnd-
ir við sýningar, bæði innan-
lands og utan. Að slíkt yrði til
bóta fyrir listina hér á landi,
er mikið efamál.
Félag ísl. myndlistarmanna
skipaði þessa menn í dóm-
nefnd í byrjun . janúarmán-
aðar: Ásmund Sveinsson,
Gunnlaug Scheving, Svavar
Guðnason og Þorvald Skúla-
son.
Mánuði áður sendum við
Nýja myndlistarfélaginu bréf,
þar sem spurt er, hvort það
kynni að æskja þess, að við til-
nefndum Jón Þorleifsson eða
einhvern annan ykkar manna
í dómnefnd. Ekkert svar barst
við þessu bréfi — hvorki 7.
desember eða síðar. Þann 5.
janúar var Jóni Þorleifssyni
aftur skrifað sama efnis, og nú
barst svar frá Nýja myndlist-
arfélaginu, dags. 7. þ. m. Var
svariö á þá leið, að boðið yrði
ekki þegið, nema um 2 menn
yrði að ræða frá yðar félagi.
Það er á misskilningi byggt,
að Félag ísl. myndlistarmanna
hafi ætlað að hafa' abstrakt-
málara í meiri hluta dóm-
nefndar. Ef Jón Þorleiísson
hefði tekið sæti í nefndinni,
væri aðstaðan jöfn: Jón Þor-
leifsson og Scheving (natúr-
alistar), Svavar og Þorvaldur
(abstrakt). Hlutverk Ás-
mundar er aöeins að sjá um
val höggmynda. Annars virð-
ist þetta vera í fyrsta skipti,
sem þér vantreystið abstrakt-
málaranum Þorvaldi Skúla-
syni til þess að velja natúral-
istiskar myndir á sýningu.
Viljum vil í allri vinsemd
minna yður á, að árið 1952
kostaði Félag ísl. myndlistar-
manna sýningu í Stokkhólmi
á verkum yðar og Jóns Stef-
ánssonar, enda þótt þið vær-
uð þá gengnir úr félagi okk-
ar. Óskuðuð þið Jón þá sér-
staklega eftir því, að þeir Þor-
valdur Skúlason og Gunnlaug
ur Scheving ynnu með ykkur
að vali myndanna. Mæltust
þið jafnframt til þess, að Þor-
valdur færi til Stokkhólms
með verkum ykkar til að sjá
um uppsetningu þeirra á
staðnum. Þá gátuð þér sýnt
án minnstu aðstoðar manna
úr yðar eigin félagi. Ásmund-
ur, Gunnlaugur, Svavar og
Þorvaldur eru reyndir dóm-
nefndarmenn, enda lýsið þér
yfir í bréfi yðar, að þér ber-
ið ekki brigður á samvizku-
semi þessara manna, en gefið
þó jafnframt í skyn, að þeir
séu ekki dómbærir á natúral-
istiskar myndir.
En nú skal haldið áfram að
rekja sögu málsins.
í byrjun desember sótti Fé-
lag íslenzkra myndlistar-
manna um styrk til Alþingis
til þess að hrinda Rómarsýn-
ingunni í framkvæmd. Fjár-
veitinganefnd tók málinu af-
burða vel í upphafi, og voru
allir nefndarmenn sammála
um að leggja því lið. Sam-
þykkti nefndin fyrir sitt leyti
að veita 100.000 krónur til
sýningarinnar án skilyrða. En
er til atkvæðagreiðslu kom við
aðra umræðu fjárlaga, voru
aðrar tillögur nefndarinnar
samþykktar af þingmönnum,
en þessi ein dregin til baka
(samkvæmt ósk menntamála-
ráðherra ?).
Hvað hafði gerzt? Gat það
átt sér stað, að menn úr
Nýja myndlistarfélaginu hafi
gengið í þingsal og á fund
menntamálaráðherra og róið
að því öllum árum, að starfs-
bræður þeirra yrðu sviptir
sýningarsyrk — komið til veg
ar óaðgengilegum skilyrðum,
en sér sjálfum til handa meiri
hluta aðstöðu um allar fram
kvæmdir vegna sýningarinn-
ar? Sýningar, er við á jafn-
réttisgrundvelli höfum stofn
að til með deildum hinna
;í05555555Í555S55ÍÍÍÍÍ5ÍÍ5S555555555S5555555ÍÍÍ55Í55555555Í5S555S5S5555S1
£ Lii áa

h V'-'H f
iitamáSaráðl ísSarsds
1. IJm ékeypis för.
í febrúar- og júlímánuði n. k. mun menntam^iaráð
úthluta nokkrum ókeypis förum með skipum Eimskipa
íé'ags íslands til fólks, sem ætlar milli íslands og út-
landa á þessu ári.
Eyðublöð fyrir umsóknir um för fást í skrifstofu
ráðslns.
Ekki verður hægt að veita ókeypis för því náms-
fólki, sem kemur heim í leyfi. — Ókeypis för til hóp-
ferða verða heldur ekki veitt.
2. lin frivðimanuastyrk.
Umsóknir um fræðimannastyrk, sem veittur er á
fjárlögum 1955, verða Eð vera komnar til skrifstofu
menntamálaráðs fyrir 1. marz n. k. Umsóknunum fylgi
skýrslur um fræðistörf umsækjenda síðast liðið ár og
hvaða fræðistörf þeir ætla að stunda á næstunni.
3. Um styrk til
itáttúrufræðiraiiiisókna.
Umsóknir um styrk, sem menntamálaráð veitir til
náttúrufræðirannsókna á árinu 1955, skulu vera komn
ar til skriístofu ráðsins fyrir 1. marz n. k. Umsóknun-
um fylgi skýrslur um rannsóknarstörf umsækjenda
síðastliðið ár og hvaða rannsóknarstörf þeir ætla að
stunda á þessu ári.

Ivær starfsstölkur óskast
að Vífilsstaðahælinu nú þegar. Upplýsingar hjá yfir-
hjúkrunarkonunni í sima 5611 frá kl. 2—3.
Skrifsíofa ríkisssjítalasma.
Brottför
m./s. „GULLFOSS“ frá Reykjavik er frestað til mið-
vilcudagsins 19. janúar kl. 5 síðdegis.
M.f. Eimsklpaféla^ íslasisls.
Starf við símaafgreiðslu
Stúlku helzt vana símaafgreiðslu vantar í Landspít-
alann nú þegar. Unxsóknir með upplýsingum um nám
og fyrri störf óskast sendar til skrifstofu ríkisspítal-
anna, Ingólfsstræti 12, Reykjavík, fyrir 22. janúar
næstkomandi.
Skrifsíofa ríkisspítalaima.
CS55555SSSSÍ5SS5ÍSSSSSÍÍ»í5«5«a
Norðurlandanna og einir för
um með fullt umboð fyrir af
islenzkri hálfu.
Um svipað' leyti óskaði
menntamálaráðherra eftir
því, að Félag íslenzkra mynd
listarmanna ritaði sér bréf
um væntanlega dómnefnd og
aðra tilhögun sýningarinnar.
Félagið gerði þetta umsvifa-
laust og bauð upp á viðræð-
ur, ef óskað væri, en biður
enn eftir svari, ef það þá ekki
er fólgiö í eftirfarandi skil-
yrðum, sem samþykkt voru
rétt fyrir jólin samhliða 100.
000 króna styrkveitingunni:
„Fjárlög 15. gr. XLIV -----
enda annist 2 fulltrúar Fé-
lags íslenzkra myndlistar-
manna, 2 fulltrúar Nýja mynd
listarfélagsins og 1 fulltrúi
lélagsins Óháöir listamenn
myndaval og aðrar fram-
kvæmdir.“
Tillögunni, sem borin var
fram af Jóhanni Hafstein var
dembt á þingheim, óviðbúinn
og óvitandi um rangsleitni,
sem verið var að knýja fram.
Er ekki að efa, að þingmenn
hefðu fellt þessi rang.snúnu
ákvæði tillögunnar, hefðu
þeim verið málavextir að
fullu kunnir.
Stjórn Félags íslenzkra
myndlistarmanna. ,