Tíminn - 16.04.1955, Blaðsíða 2

I
1
TÍMINN, laugardaginn 16. apríl 1955.
85. blað.
Setti bifreiðin engilsaxneska
fjölskylduhugsjón úr skorðum?
Fyrir nokkru ritaði bandaríski höfundurinn John Stein-
heck skemmtilega hugvekju um bifreiðar, eins og þær voru
I gamla daga. Hann hefir sjálfur töluverða þekkingu á bif-
reiðum, enda bendir saga hans, Þrúgur reiðinnar, til þess.
Hugmyndin er sem sagt sú að birta nokkrar glefsur úr grein
skáldsins um bifreiðarnar.
Þórunn S. Jóhannsdóttir
heldur píanó-hljómleika í Austurbæjarbíói, þriðju-
daginn 19. apríl klukkan 7 eftir hádegi.
Aðgöngumiðar seldir hjá Eymundsson, LátUsi Blön-
dal og í Austurbæjarbióí.
Trésmiðlr
Trésmiðir
Allsherjaratkvæðagreiðsla
um skiptmgu Trésmiðafélags Reykjavíkur fer fram í
skrifstofu félagsins, mánudaginn 18. og þriðjudaghin
19. þ.m. frá kl. 10 árdegis t4l kl. 8 síðdegis, báða dagana.
KJÖRSTJÓRNIN.
Sjjóstakkar, 3 gerðir
Svuntur, Hvítar, fyrir frystihús
Vinnuvettlintfar, guVr, hrúnir, hvítir
Herrahúfur, margar gerð»r
Herrabelti, margar gerðir
HEILDSÖLUBIRGÐIR:
fcatfíi £. Jc'hjjch & Cc.
Þingholtsstræti 18. — Sími 5932.

Hús í smáíbúðahverfinu
er til sölu. — Húsið er 60 ferm., 3 herbergi, eldhús og
forstofa. — Laust í vor.
Runnveifi Þorsteinsdóttir,
— Fasteigna- & verðbréfasala —
Hverfisgötu 12. — Sími 82960.
Þökkum auðsýnda samúð við fráfall og jarðarför móð-
ur okkar
KRISTÍNAR FRIÐLAUGSDÓTTUR,
Syðra-Fjalli, Aðaldal.
BÖRNIN.
Alúðar þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát og
jarðarför
MARGRÉTAR ÞORLÁKSDÓITUR.
Aðstandendur.
„Fyrra sunnudag ók ég mér til
Bkemmtunar eitthvað út í buskann.
Oft og tíðum fór ég framhjá öku-
jnanni, sem hafði leni í bilunum og
sat þolinmóður f bifreið sinni ásamt
íarþegunum og beið eftir viðgerðar
imanni eða dráttarvagni. Það ieit
ekki út fyrir að nokkrum þeirra
dytti í hug að reyna sjálfur að ráða
bót á biluninni.
i
Stýrisstöng og keðjudrif.
Þetta kom mér til að hugsa um
gamla góða daga og gamla vagna.
Samt má enginn halda, að mér hafi
ktimið í hug að óska að skipta á
nýja bílnum mínum og þeim gömlu,
hóstandi skrjóðum. En í þá daga
mátti maður svo sannarlega standa
í því sjálfur að gera við farartæki
sitt, ef maður átti að komast leiðar
sinnar. Pyrsti vagninn, sem ég man
eftir frá bernskustöðvum mínum,
var víst Reo-bifreið með keðjudrifi
cg stýrisstöng. Vagninn var í eigu
dýralæknis og fékk hann á sig illt
orð út um sveitir af að ferðast i
þessu. Við höfðum andúð á þessum
vagni. Hann var móðgun við hrossa
stofninn. Við hrópuðum hæðnisorð
að' honum, er hann kom höktandi.
En smátt og smátt bættust fleiri
bifreiðar í hópinn, en það liðu mörg
ár áður en við sjálf fengum vagn.
Foreldrar mínir viðurkenndu ein-
faldlega ekki afborgunarkerfið. í
þeirra augum var það skuld eins og
hver önnur skuld og það var synd-
samlegt að eiga í skuldum.
Fimmtán ára bifreið.
Nú tók það sinn tíma, áður en
nútíma vagninn komst í þannig að-
stöðu, að ég hefði efni á að fá mér
bifreið. Ég fékk mér notaðan vagn
fimmtán ára. Sá fyrsti var gamli
Ford og síðan vagnar í líkingu við
hann, en enginn þeirra var þannig
að ekki fengist hann til að ganga,
ef vel var að honum farið. Fyrsti
Úívarp/ð
ÍJtvarpið í dair.
Fastir liðir eins og venjulega.
12.50 Óskalög sjúklinga.
13,45 Heimilisþáttur.
18,00 Útvarpssaga barnanna.
18.30 Tómstundaþáttur.
18.50 Úr hljómleikasalnum (pl.);
20.30 Tónleikar (plötur).
21,00 Samtíningur; — skemmtiþátt
ur. Svala Hannesdóttir leik-
kona stjórnar þættinum.
22,00 Fréttir og veðurfregnir.
22,10 Danslög (plötur).
24,00 Dagskrárlok.
Árnað heilla
Bjónaband.
Sunnudaginn 17. apríl verða gefin
saman í hjónaband ungfrú Álfhildur
Sigurðardóttir, Skútustöðum, og Örn
Friðriksson, sóknarprestur, Skútu-
Etöðum. Faðir brúðgumans, Friðrik
A. Friðriksson, prófastur, Húsavík,
gefur brúðhjónin saman.
Trúlofun.
Nýlega hafa opinberað trúlofun
sína ungfrú Jóhanna Guðmunds-
dóttir, Króki í Grafningi, og Friðrik
Hermannsson, Hnífsdal.
85 ára.
' Á páskadaginn varð 85 ára Þorleif
ur Rögnvaldsson, Hrafnstaðakoti,
Svarfaðardal. Hann bjó lengi á
Klængshóli í Skíðadal, en dvelst nú
hjá dóttur sinni og tengdasyni.
vagninn minn var opinn og stýris
hjólið var allt í sprungum, og gat
verið hættulegt að fara höndum um
það Aftursætinu hafði verið breytt
í viðgerðarstöð og þar var geymt
tó og varahjól. Ég minnist alltaf
þessa vagns í sambandi við fyrsta
ástarævintýri mitt. Það tvennt mun
alltaf verða tengt hvað öðru. Ég
átti þessa bifreið lengi og ég man,
hvernig vélin sló stundum harka-
lega, þegar verið var að snúa í gang.
Þetta var í allan máta lymsk bif-
reið, sem ekki komst í vináttu við
neinn og komst af stað, þegar henni
sjálfri þóknaðist. Sýnilega gekk
hún fremur á göldrum en vélfræði
legum vísindareglum.
Dagstofa á hjólum.
Önnur Fordbifreiðin, sem ég eign
aðist var lokuð að aftan. Þar var
hátt undir loft og líktist húsið að
innan lítilli dagstofu með glugga-
tjöldum oz blómsturvasa. Það vant-
aði bara ofn íil að fullkomna dag-
stofuna. Stundum þjónaði dagstof-
an því hlutverki að vera einkastofa.
Þá voru t.löldin dregin fyrir glugg-
ana til að allt væri sem þægilegast
og heimulegast. En væri þetta farar
tæki kvenlegt, þá hafði það einnig
kvenlegan mótstöðukraft. Einu sinni
lét ég bifreiðina standa úti heilan
vetur í frosti og hríðum og fennti
hana í kaf um tíma. Þegar voraði
og snjór var horfinn, steig ég upp
í hana og vélin fór í gang á stund
inni og hikstaði aldrei allt sumarið
Hafragrautur á kælinum.
Nokkru síðar keypti ég opinn
Chevrolet, sem líktist einna helzt
baðkeri á hjólum. Þetta var bezti
vagn Ineð mörgum nýjungum. Ég
bjó þá í Los Angeles og einn dag
ætlaði móðir mín að heimsækja mig.
Áður en ég sótti hana á járnbrau
arstöðina, þvoði ég bifreiðina og tók
þá eftir að leki var kominn að kæl
inum. Við höfðum ekkert maismjöl
við hendina, en hafragrjón voru
til, sem var enn betra, því að graut
urinn verður þykkri. Ég hvolfdi ein
um bolla af grjónum í kælinn. Nú
var komin vatnsdæla til sögunnar
og hringrásin var því hraðari en í
gamla Ford og þessu hafði ég
gleymt. Hafragrauturinn hlýtur að
hafa verið fullsoðinn, þegar komið
var til brautarstöðvarinnar. Móðir
mín kom með stóran blómskrýddan
hatt á höfði. Hún settist státin i
framsætið við hlið mér og við ókum
af stað. Allt í einu varð sprenging
og súla af hafragraut steig upp í
loftið og þeyttist yfir framrúðuna
og lenti á hatti móður minnar og
seig síðan niður eftir andliti henn-
ar. En þar með var ekki öllu lokið.
Alla leiðina í gegnum Los Angeles
þeytti bifreiðin frá sér hafragraut
í allar áttir. Og undir lokin lá við
að allt ætlaði að fuðra upp, því að
kælirinn var með öllu stíflaður og
vélin hóstaði rykskýjum, sem báru
með sér lykt af viðbrunnum hafra-
graut“.
Steinbeck hefir fleiri sögur að
segja af bílum sínum og í einni bók
sinni segir hann eftirfarandi: „Með
tilkomu Fordbifreiðarinnar hljóp
hin engilsaxneska fjölskylduhug-
sjón úr skorðum og hefir ekki skropp
ið í samt lag síðan“. Það er sem
sagt ýmislegt, sem Steinbeck hefir
að segja um bifreiðir.
ÞCRABÍMHjCHSSCn
I IÖGGU.TUR SK.JALAWDANDI
| • OG DÖMTOLLURI BNSK.U •
1 mKJPHVOtl - «ai 81655
Skálholt
(Framhald af 1. síðu).
vallar eru komin sýnileg
tengsl við hinar fyrstu aldir
kristninnar hérlendis. Þar að
auki sker sú1 stílgerð sig ekki
um of úr byggingaraðferðum
nútímans. Þessi nýja kirkja
er látlaus og hrein, og leyfir
afbrigði, þannig, að húsið
lýsir um leið aðferð og við-
horfi nútímans og verður
ekki dauð eftirlíking. Hins
vegar stuðlar hún að nokk-
urri ihaldssemi við lausn
verkefnisins, sem ætti sum-
part að vera skilyrði gagn-
vart Skálholtsstað, sem á sér
langa og merkilega sögu, og
á enn merka gripi nothæfa
við guðsþjónustuhald. Þeim
má auðvitað ekki fleygja,
heldur verður að nota þá á-
fram.
Á vesturgafli verður stór
og veglegur gluggi með gler-
málverki yfir aðaldyrum, en
samsvarandi gluggar á suð-
ur- og norðurstúku. Því hér
er haldið tengslunum við hin
ar fornu dómkirkjur, sem
voru krosskirkjur. Hin nýja
kirkja leitar með stúkum sín
um aftur til fortíðarinnar.
Og eins og hinar fornu kirkj
ur voru þrískipa allt frá dög
um Klængs, er hin nýja þrí-
skipa. Gluggar hákirkjunn-
ar verða með ljósum blæ ems
og kórgluggarnir, en gluggar
á útbrotum dekkri. Þá kem-
ur aðalbirtan af ofan og inn
an úr kór.
Sérstæður kirkjuturn.
í stað áfasts turns, og
vegna stílgerðar kirkjunnar,
kemur 36 m. hár stöpull laus
frá henni og reistur í stöpul-
stæði gömlu dómkirnanna.
Stöplar, lausir, voru algeng-
3r hér á landi til forna eins
og þeir eru enn í öðrum lönd-
um.
Kúkjan rúmar samkv. upp
dráttum 250 manns í sæti, en
getur tekið á 4. hundrað
manns ef á þarf að halda. í
útbrotum við suður- og norð-
urhlið er gjört ráð fyrir rúmi
til minningar um Skálholts-
biskupa með töflum greypt-
um milli glugga. Svahr eru
engar en fyrir aðalinngangi
er rúmgóður söngpallur. Ætl
unin er að setja kistu Páls
biskups Jónssonar í suður-
stúku en í norðurstúku hið
forna altari Skálholtskirkju;
ennfremur verður öðrum
fornum kirkjugripum komið
fyrir þar sem við á.
Hæð hákirkju verður 14 m.
(sama hæð og var á kirkju
Brynjólfs biskups), en lengd
kirkjunnar allrar 29 m.
Gesturinn í Skálholti mun
í framtíðinni ganga upp
virðuleg þrep að kirkjugarö-
inum. Stöpullinn myndar
eins konar hlið að hinni
gömlu kirkju. Gólfflötur
hennar blasið við, og sjá má,
hvar háaltarið stóð, því út-
línur gömlu kirkjunnar
verða markaðar með lágri
steinahleðslu. Þann veg geta
menn í framtíðmni komizt í
náin tengsl við fortiðina og
grandskoðað stærð og víð-
áttu hins forna musteris.
Gesturinn getur farið úr
hinni gömlu kirkju ofan
göngin, og ofan aö hinu
forna skálastæði og minnzt
þess, að hér hafa menn um
margar aldir gengið frá hin-
um mannmarga stað tú helgi
halda í kirkjunni.
Nýja kirkjan v»ð
gamla grunnstæðið.
Hin nýja kirkja verður þá
reist norðan við gamla grunn
stæðið og þess gætt við
smíði hennar, að valda sem
minnstu raski. Verður hún
því látin standa á grunn-
stöplum. Hún mun því standa
norðan við gamla grunninn,
en sunnan við Norðurstúku.
Kirkjugarðurinn verður hlað
inn upp, en framan við kirkju
garðinn verður stórt og mynd
arlegt torg, er liggur nokkru
lægra en kirkjustæðið, og má
þá reisa hús norðan og sunn
an við torg þetta, en ný heim
reið liggur heim á staðinn
úr vestri.
Þar með er skýrt undirstrik
að, að kirkjan í Skálholti er
sá aðili, sem veitir staðnum
gildi, og gnæfir hún því með
stöpli sínum yfir staðinn.
Á þennan hátt er því svar-
að ýmist kröfum fortíðarinn
ar eða kröfum nútimans tU
lausnar á þessu vandasama
verkefni. Og má telja full-
víst að ókomni tíminn verði
nútímanum þakklátur fyrir
þessa meðferð á öllum aðstæð
um. Hér er í sehn reist guðs-
hús og minnisvarði, áh-.þess
að annað rekist á hitt,' én
mynda samræmda og fagra
hehd.