Tíminn - 16.08.1955, Blaðsíða 5

Tíminn - 16.08.1955, Blaðsíða 5
TÍMINN, þriðjudaginn 16. ágúst 1955. 1 JL82. blað. JÞri&júd. '16. ágúst ,,Brengilegir“ sam- starfsmenn Mörgunblaðið hefir oft að undanförnu farið um það mörgum og fögrum orðum, 'liVe drengilegir forustumenn Sjálfstæðisflokksins væru í öllu samstarfi. Þeir létu t. d. núverandi samstarfsflokk sinn, Framsóknarf lokkinn, njöta fullkomlega sannmæl- ísv'én slíku væri hins vegar “siðtíí^'en svo að heilsa af hálfu hans. Þannig launuðu : ' íorustumenn Sjálfstæðis- flokksins ódrengskap með drengskap, éins og líka mætti "veenta af þeim. " ; Tipþéss að taka af öll tví- 'íftséipiim, hvernig þessum :dréngskap forvigismanna Sjálfstæðisflokksins er hátt- /"áð, þykir rétt að birta nokk- 'ur nýjustu sýnishornin úr '■‘ blöðum flokksins. í Reykjavlkurbréfi Morgun blaðsins á sunnudaginn, seg ir t. d. á þessa leið: i, , „Sjálfstæðisflokkurinn hef«r eínbeitt kröftum sín- um að framkvæmd áhuga- mála sinna I stjórnarsamn- ingnum, rafvæðingu Iands- ins, umbótum f húsnæðis- málum og eflingu atvinnu- lífsins. Framsókn heÞr dratt azt með en lagt höfuðá- herzlu á nauðsyn þess að brjóta niður hálfbyggt hús MorgunbIaðs>ns og telja þjóð inni trú um að Sjálfstæðis- flokkurinn sé bófaflokkur eins og tíðkast í Suður-Am- eríku“ Sanngirnin í 'garð Fram- sóknarflokksins, birtist hér m.a. í þeim ummælum, að Framsóknarflokkurinn „dratt ist með“ að fylgja rafvæð- ingu dreifbýlisins, umbótum í húsnæðismálum og framlög um til landbúnaðarins, en for ustan og frumkvæöið sé í höndum Sjálfstæðismanna! Þau mál, sem hér um ræöir, eru þó komin inn í stjórnar- samninginn fyrir atbeina Framsóknarflokksins og eru framkvæmd af þeim ráðu- neytum, er heyra undir ráð- herra hans. Samt drattast hann aðeins með! Eru menn , ekkíí hrifnir af sanngirninni, sannslglinni og drengskapn- um, sém felast i þessum orð- um? í sama Reykjavíkurbréfi er nokkuð rætt um orsakir þeirra' efnahagsörðugleika, sem^nú eru framundan. Mál- gaga? sannle'kans og dreng- sk^jaiins er ekki lengi að géfá skýringuna. Það segir: “3 iiMárgír gera ísér einnfg íjóst, að bænakvak for- mánns Framsóknarflokksins om vinstri samstarf á ríkan ^þítt í upphlaupi kommún- isíá og banðamanna þeirra á s. 1. vetri. Það ýtti greini- lega úndir þá að hefjast handa um sköpun nýrrar dýrtíðaröldu og frumkvæði „vUlausa mannsins í skutn- ,,.iun“ um myndun vinstri stjórnar. Ber formaður Fram sóknarflokksins bví ríka á- byrgð á því Iosi, sem nú er að komast á efnahags- ,, málin.“ p Skýring Mbl. á orsök efna- ‘hagsörð’u gleikann a er m. ö. D. sú, að hana sé að finna í Ben.jam.in: É. West: Á bak við járntjaldið Verffimr Eiafifi „lireiiiisiiíM64 gegM fyrri aBdstæSingam Títos í lepp- fi'ik.pmi Ausíur-EvrópH? Vínarborg, 6. ágúst. — Áð- ur en árið er liðið, munu margir opinberir starfsmenn kommúnista í Austur-Evrópu án efa óska þess, að þeir hefðu aldrei heyrt getið um Júgóslavíu eða Tító mar- skálk. Allt bendir tú að leiðtog- arnir i Moskvu séu að undir- búa handtckur ýmissa leið- toga í leppríkjunum, sem hafa átt erfitt með að trúa því að leiðtogum Sovétríkj- anna hafi verið alvara, er þeir sögðu að „títóismi“, það er að segja „nationalismi“, væri ekki lengur kommúnist- ísk synd. Undanfarna daga hefir Moskvuútvarpið flutt langa kafla úr ræðu þeirri, sem Tító forseti hélt 27. júlí s. 1. þar sem hann ákærði á- kveðna, háttsetta embættis- menn í leppríkjunum fyrir að sitja á syikráðúm við sig. Einnig háfa aðalblöð Sovét- ríkjanna m'nnst á ræðuna. Á undanförnum árum hafa ákærur. sem bornar hafa verið fram gegn opinberum starfsmanni kommúnista næstum alltaf leitt til hand- töku hans, eða brottreksturs úr stöðu hans innan flokks- ins eða stjórnarinnar. Sú staðreynd að leiðtogunum í Moskvu er annt um að frið- mælast við Tító vekur þá hugsun, að sams konar at- hurðir muni ennþá emu sinni eiga sér st-að. Ræða Títós ötaðfestir þá þýðingarmiklu staðreynd, að gamhr kommúnistar í lepp- rikjunum líta á hina nýju stefnu í utanríkismálum So- vétrikjanna, sem stundarfyr- irbrigöi. Titó sagði, að þessir menn ha’di því íram, að ósk ir þær, sein Sovétríkin hafa látið í ljós um betra sam- komnlag við Júgóslavíu, sé aðeins herbragð, sem bygg- ist- 1 því að Sovétríkin kunni þá list að blekkja aðrar þjóðir. Ennfremur sagði Tító,, að í Austur-Evrópu væru menn ermþá teknir höndum fvrir að aöhyllast aukna vinátt.u Itako&i, sem áður var mikil) and- stæðingnr Títos, hefir nn séð sitt óvænna cg reynir að friðmælast við inann. ■hans um að hafa spillt sam- bandinu milli Ungverjalands og Júgóslaviu. Þessi ásökun er i samræmi við þá yfirlýs- ingu, er Nikita Krushchev, íoringi kcmmúnistaflokks So vétríkjanna gaf út í Belgrað hmn 26. maí, um að þeir fá- leikar, er verið höfðu á milli Sovétríkjanna og Júgóslavíu væru sok Lavrenti Beria, sem lengi var yfirmaður rúss- nesku leynilögreglunnar, og tekirn var af iífi árið 1953. Mismunurinn er aðeins sá, að Gabor Feter er enn á lífi. í marzmánuði 1954, var hann ákærður fyrir föðurlands- svik, og dæmdur í lífstíðar- fangelsi. Hann var m. a. dæmdur fyrir að hafa unnið fyrir hagsmuni Júgóslavíu, cg var það tal’ð til þeirra glæpa, er hann átti að hafa framið. og samvmnu við Júgóslavlu. Þetta ætti sér einkum stað í Lngverjalandi. Hann minnti á, að á und- anförnum árum hefði fjöidi saklausra manna verið dæmd ir til dauða fyrir að aðhyllast „titóisma.“ Hann benti sér- staklega á Laszlo Rajk, fyrr- vorandi utanríkismálaráð- hcrra Ungverjalands, sem tek ir.n var af lífi árið 1949. í ræöu sinni vék Tító sér- scaklega að því hlutverki, sem Ungverjaland átt.i i b:>r át.tu Kominform gegn þjóð- ernisstelnu Júgóslava, og vnr hann þá mjög harðorðni. Þettá g.xti litið út fyj';r að vera óbem ógnun gegn Ma- tyas Rakosi, aðalritara Koin- múnistaflokksins í Ungi'eria landi. Rakosi hefír lengi ver- ið cmn af bitrustu og skæð- ustu andstæðingum Títós. Það lítur samt sem áður út fyrir, að Rakosi hafi séð við þessari þungyrtu ásökun Títós, og gert sitt til jiess að vernda sjálfan sig. í blað' flokks síns, „Szabad Nep,“ hefir Rakosi lagt sökina á herðar Gabor Peter fyrrver- andi yfirmanns öryggismála Usgverjalands. Hhin 18. júlí, sakar „Szabad Nep“ Peter og vitorðsmenn Svo úndarlega vill til að e>na leppríkið, sem á undan- förnum mánuðum hefir hald ið uppi baráttu gegn „tító- isma,“ er hið litla ríki Alban- ía, sem venjulega fylgir dyggi lega línu Sovétríkjanna. Önn ur leppríki, t. d. Ungverjar, hafa eftir því, sem Tító segir, verið með baktjaldamakk síð an í maí, en blöðin i Albaníu hafa s. 1. mánuð ekki farið lágt með skoðanir sínar á „broddborgaralegum nation- a!isma.“ Ritstjórnargrein, sem birt- ist hinn 21. júlí s. 1. í „Zeri I Popullit,“ biaði kommúnista flokksins í Albaníu, var að efni til ein mesta árásargrein á „broddborgaralegan nati- onalisma,“ sem birzt hefir í blöðum lepprlkjanna á und- anförnum árum. Ritstjórnargr-o.n, sem birt- ist í sana blaði hinn 17. júlí s. 1. át.aldi harðlega „tækifær issmnaða óvini, er aðhyllt'ust kenningar Trotskys”, og nefndi sem dæmi, ýmsa leið- toga kommúnistaflokksins í Albaníu, sem teknir voru af lííi árið 1949, eftir að hafa verið dæmdir fylgjendur „títóismans,“ að afloknum glingurslegum málamynda- yfirheyrslum. áramótagrein Hermanns Jón assonar! Svo illa vill til fyrir Mbl., að frá sama tima liggur fyrir grein frá hagfræðingi Landsbankans, sem Mbl. mun tæpast væna um hlutdrægni, þar sem hann heldur því fram, að ofþenslustefna rik- isstjórnarinnar sé þá þegar búin að koma af stað nýrri dýrtíðaröldu. Sannleikurinn er líka sá, að verkföllin voru afleiðing ofþenslustefnunnar og sést þetta kannske bezt á því, að mjög víða er nú greitt hærra kaup en hinir nýju taxtar gera ráð fyrir og jafn framt unnin mikil eftirvinna. En Mbl. vill sýkna braskar- ana, sem hafa knúið fram ofþenslustefnuna, og nú er ekki einu sinni ætlunin að gera kommú.nistana að söku dólg, heldur Hermann Jónas son vegna nýársgreinarinn- ar! Fyllast menn ekki óum- ræðUegri hrifningu yfir þess ari sanngirni, sannleiksást og drengskap íorustumanna Sj ál fstseðisf lokksins ? En það eru fjölmörg slík dæmi ónefnd enn. Rúmið leyfir ekki, að nefnt sé nema eitt dæmi tU viðbótar að sinni. Sjálfstæðismenn gefa út blað, sem nefnist Flugvall arblaðið. í seinasta tölublaði þess, er utanríkisráðherra skammaður fyrir að „fara of an í vasa varnarframkvæmd anna“ og þykir blaðUiu að sjálfsögðu illt, að útgjöld Bandaríkjanna séu aukm þannig. Síðan segir blaðið um utanríkisráðherra: „Doktorinn hugsaði þó ekki um þetta eitt heldur tók hann einnig að' vingast við kommúnista t. d. með því að hlaupa eftir öllu sem þeir sögðu, jafnvel því að setja Varnarliðið í fangabúðir. En einnig skipaði hann komni- únista í trúnaðarstöður á Keflavíkurflugvelli. Árang- urinn af þessari viðleitni hef ir t. d. orðið sá, að í engu hallmæla kommúnistar ráð- herranum né neinu því sem hann hefir tekið sér fyrir hendur.“ Fínnst mönnum ekki mik- ið til um þann drengskap, sem þetta málgagn Bjarna Benediktssonar sýnir hér ut- anrikisráðherranum, að ó- gleymdri sannsöglinni og sann girninni? Æt]i að þetta dreng skaparbragð létti utanríkis- ráðherranum ekki samskipt- ín víð hlna erlendu aðila? Nei, drengskapur þeirra Biarna og Óiafs ríður ekki við emteyming! Timinn sagði nýlega frá manni, sem talaði allra nianna mest um drengskap, en var hins vegar flestum ó- drengilegri og svikulli í reynd. Það er ekki að ástæðulausu, að þessi saga hlýtur að rifj- ast upp í . hvert sinn, þegar menn lesa um drengskap I ritstj.greinum Mbl. Vissu- lega er ekki hægt að gefa þeim, sem nú og í framtið- inni eiga samstarf við Sjálf- stæðisflokkinn, annað ráð betra en að þeim sé hyggi- legast að fara að gá að sér, þegar forustumenn Sjálf- stæðisflokksins byrja að tala um drengskap. Á vídavangi Athygiisverð saga um gamlan mann. Tínénn birtir á öðrum stað grein, er nýlega bxtist í Sam vinnunni. Þar segir frá göml um manni, sem var óðum að missa sjónina, en skort' fé t'l þess að Ieita sér lækn'nga í höfuðstaðnum. Þegar Snorri ieitaði hófanna um ián fyrir gamla manninn hjá v'ðkomandi kaupfélags- stjóra, kom það í Ijós, að gamli maður'nn átti 'nn- eign í stofnsjóði kaupfélags- ins frá gömlum viðskiptum og nam hun ásamt vöxtum meiru en hann þurft' t'l ferða og Iækniskostnaðar. Gekk sú ferð g'ftusamlega og gainii maðurinn sagði síð ar, að Þá hefði hann fengið sjónina í tvennum sk'ln'ngi, þar eð honum hafi orð'ð ljóst eðli kaupfélagsins og starfs hættir, sem hann hafði ekki að fullu skil'ð fyrr, enda þótt hann sk'pti nokkuð v'ð félagið. Hvað eru s,tofnsjóðírnir? Samvinnan gecði þessa frásögu Snorra að umtals- efni í ritstjórnargrein og seg »r þar m. a.: „Það eru sjáifsagt margir bl'nd'r í þessum síöara skiin ingi í landi okkar. Þúsundir og aftur þúsundir kaupfé- lagsmanna eignast á hverju ár' inn'stæðu í stofnsjóði fé- lags síns, en gera sér það fæstir ijóst, hvert eðli þess* ara innistæðna er eða hvers vegna kaupfélögin safna , þessum sjóðum. Þegar tekjuafgangur verð- ur hjá kaupmanni, er gróð- inn hans einkae'gn, sem hann getur var'ð eins og honum þóknast. Hins vegar er tekjuafgangur hjá kaup- félagi eign beirra, sem sk'pt hafa við félagið, og t'l þeirra er honum skilað aftur. íslenzkir samv'nnumenn gengust snemma und'r þáð, að nokkur hluti þess tekju- afgangs, sem þeirn bæri að fá skilaö aftur frá félögun- um, skyld' lagður á nafn hvers þeirra um sig inn f stofnsjóð', sem féíögin geymdu. Þetta var upphaf- lega gert og er enn gert af þe'rri höfuðástæðu, að skort ur er á fjármagni í landinu og kaupfélögin hafa ekk* átt nema takmarkaðan kost á lánsfé til framkvæmda. Stofnsjóðirnir hafa bætt þetta verulega. Þeir hafa fært félögunum fram- kvæmdamátt. Ef þe'rra hefði ekk' notið við, mundu mjólk- urbú kaupfélaganna og slát urhús, fryst'hús og bifreiðar vera færri en nú, þjónusta þeirra fábreyttari, framlag þeirra t'I framleiðslu í þjóð- arbúskapnum rýrara en nú er. Með öðrum orðum — sam v'nnuhreyfingin vær' öll stór um veikari én hún er. Merkilegur sparnaður. Innistæður í stofnsjóðum kaupfélaganna voru um síð- ustu áramót hvorki me'ra né minna en 31.072.735 krón ur. Þar af voru 5,5 míljónir lagðar í sjóðina á nöfn 30.000 félagsmanna á síðast liðnu ár', en af þeirri upp- hæð voru 1,5 miljónir vext'r, með árunum, auk þess sem þær veita kaupfélögunum ó- metanlegan stuðning. Stofnsjóðirn'r hafa verið ein af máttarstoðum ís- lenzku kaupfélaganna. Þau hafa ver'ð sparnaður i landi, þar sem skortur á sparnaði , .(Framhaj'd á. 6. siðu), J

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.