Tíminn - 26.10.1955, Side 5

Tíminn - 26.10.1955, Side 5
9 »43, blaff. TÍMINN, miðyikudagmn 26. október 1955. Miðvihud. 26. okt. Jafnvægislánadeild við Framkvæmda- banka Islands Á undanförnum árum hefir þröunin um skipun byggðar- innar í landinu orðið sú>, að öll fólksfjölgunin hefir komið fram sem vöxtur Reykjavík- ur og annarra staða við Faxa flóá. Annars staðar 'á landinu stendur fölksfjöldinn *í stað eðá minhkár og einstök byggð arlog eru að leggjast í eyði. Öllum hugsandi mönnum mun vera það ljóst, að þessi þróun er mjög varhugaverð fyrir* þjóðfélagið sem heild. Efling atvinnulífsins til sjáv- ar og sveita víðsvegar úti um land er líklegasta ráðið til heillavænlegra áhrifa í þessu efni. Nú hafa tveir þingmenn menn Framsóknarflokksins borið fram á Alþingi frum- varp um. jafnvægislánadeild við Framkvæmdabanka ís- lands. Hlutverk lánadeildar- innar skal vera það, að veita -lán til að auka atvinnurekst- ur í þeim landshlutum, sem erfiðasta aðstöðu hafa sökum skorts á atvinnutækjum. Fjár til útlána skal afla þannig samkvæmt frv., aö ríkissjóður greiði deúdinni 10 millj. kr. stofnframlag árlega næstu fimm ár. Er það stofnfé deild arinnar. Ennfremur skal veita ríkisáþyrgð allt að 100 millj. kr. fyrir láni, sem jafnvægis- lánadeild tekur til starfsemi sinnar. í greinargerð fyrir frv. segja flutningsmenn m. a.: „Úr bæjum og þorpum við sjávarsíðuna á Vestfjörðum, Norðurlandi og Austfjörðum, svo og úr sveitunum, er stöð- ugur straumur fólks og fjár- magns til hinna vaxandi bæja við Faxaflóa. Af hálfu hins opinbera hefir nú undah faúð verið nokkur viðleitni í þá átt að ráða hér bót á. Má þar t. d. nefna starfsemi fiski málasjóðs og úthlutun at- vinnuaukningarfjár á vegum félagsmálaráðuneytisins, rík- isábyrgðir vegna fiskiðjuvera, lánadeild smáibúðarhúsa, fé- lagsheimilasjóðs, vatnsveitu- lögin, endurbætur jarðræktar laga svo og útvegun fjár- magns til hinna eldri láns- stofnana dreifbýlisins, svo að nefnd séu nokkur úrræði í atvinnu- og menningarmál- um, sem komiö hafa að gagni á þeim stöðum, sem örðugt eiga með að halda W jafns við þéttbýlið syðra. En hér er meiri aðgerða þörf, aðgerða sem álveg sér- staklega eru miðaðar við þá staói> se111 mest þörf er á að styðja. Það er fyrst og fremst atvinnulíf þessara staða, sem þarf á stuðningi að halda. Eflúig atvinnulífsins ér und- írstaða annarra framfara. Staðir sem búið hafa við árs- tíðabundið atvinnuleysi, þurfa að fá nýja möguleika. Sama er að segja um þá staði sem orðið hafa verst úti af . því, að bátamið hafa gengið úr sér vegna ágangs togara feða af öðrum ástæðum. Úrræð ín eru þá þau að koma upp hý.ium atvinnutækjum eða ekipta að meira eða minna Varnir lýðræðisþjóðanna Biiast má við, að á Genfarfnndmum í haiist verði framtíð Atlantshafsbandalas'sins ráðin. í síðustu viku átti Molotov utan- ríkisráðherra Sovétríkjanna viðtal við blaðamenn í Moskvu, þar fem segja mátti, að hann gæfi þeim nokkra innnýn i stjórnmálriheim- speki ráðamanna Sovétríkjanna. Hann sagði m. a.: — Þegar nauð- syn krefur flýtum við okkur, en þegar þess gerist ekki þörf, för- um við okkur hægt. Leiðtogar Vesturveldanna í sam- bandi við varnir Atlantshafsbanda- lagsríkjanna, sem hittust á fundi í París í síðustu viku, komust að þeirri niðurstöðu, að Rússar væru nú í miklum flýti og ykju hraða sinn stöðugt. Á þeim mánuðum, sem liðið hafa síðan samningarnir voru gerðir við Austurriki, sem Rússar þakka sér mikið fyrir, hafa þeir sent frá sér ótölulegan fjölda stjórnarerind- reka og diplómata. í Belgrad reyndu Búlganín for- sætisráðherra og Krutséff, aðal- ritari kommúnistaflokksins að draga Júgóslava aftur inn í raðir kommúnistarikjanna og með því veikja varnir Balkanríkjanna. Síðan Genfavráðscefnan för rram, hafa Rússar ha'.dið áfram á sömu braut. Þeir hafa mjög stuðzt við það, að almenningsálit bæði í aust.ri og vestri er á þá lund, að kjarn- orkustyrjaldir verði til þess að binda enda á líf hins siðmennt- aða mannkyns. Rússar hafa á þeim tíma, sem síðan er liðinn, tekið upp stjórnmálasamband við Vestur- Þýzkaland, en það hefði áður verið óhugsandi. Með þeim hætti hyggj- ast þeir stuðla að þvi, að Þjóð- verjar verði fremur í framtíðinni hlutlausir, ef um stórátök er að ræða á milli austurs og vesturs. Með vopnasölu sinni til Egypta- lands tókst Rússum að komast inn á þær þjóðir, sem áður höfðu verið taldar í flokki þeirra, er tilheyra varnarhring lýðræðisþjóðanna, Margir tóku nú að líta svo á, að heimsfréttimar yi-ðu fremur til í Moskvu en Washington. Hinir' fimmtán varnarinálaráð- herrar Atlantshafsrlkjanna, sem hittust í París, voru á einu máli um það, að styrkur Vesturveldanna hefði átt mestan þátt í þeim tii- slökunum, sem undanfarið hafa átt sér stað af hendi Rússa. • í Evrópu hefir þeirri skoðun nú vaxið fylgi, að Atlantshafsbanda- lagið, sem stofnað var vegna ótta við ágengni Rússa, hafi ekki lengur hlutverki að gegna í sambúð þjóð- anna. Skcðanakönnun, sem gerð var í Evrópu fyrir tilstilli aðal- stöðva bandalagsins, ie'ddi i ijós, að margir eru þeirrar skoðunar, að rétt væri að leggja Atlantshafs- bandalagið niður, en taka í - þess stað upp öryggisbandalag Rússa, Bandankjamanna og Vestur-Evr- ópuþjóðanna. í stað þess vilja menn, að Rússar dragi lið sitt til baka úr Evrópu til hinna upphaf- legu landamæra sinna fyrir styvj- öldina síðari. Segja má,. að margt stuðli að þessari skoðun almennings. í Bret- landi er það skoðun manna, að réttast sé að halda hersveitunum sem mest heima til þess að vera til taks þar, ef til þess kæmi að kjamorkustrið brytist út. Bretar hafa einnig á þessum tíma ákveðið að fækka (i heraila sínum um 100.000 manns. í Grikkiandi hefir deilan við Breta og Tyrki um Kýpur haft mikil áhrif á skoðanir almennings, og í Vestur-Evrópu hefir það haft mikil áhrif á hugi manna, að Fi'akk ar hafa sent þrjár herdeildh af herafia Atlantshafsbandalagsins til N-Afríku. Vestur-Þjóðverjar höfðu lofað að leggja liðstyrk Atlantsafsbandalags ins til 500.000 manna lið, en enn er þetta mál á reiki einhvers staðar milli stjórnarskrifstofanna í Bonn, og ekki hefir neitt verið aðhafzt enn. Yfirher&tjóm bandalagsins gerði afturreka fjárhagsáætlun Þjóðverja. fyrir herstyrk sinn, með þeim orðum að hún væri bæði ó- fullnægjandi og illa gerð. Leiðtogar AtlantShafsríkjanna ræddu öll þessi má! á fundi sin- um. Yfirhershöíðingi baudalagsins Alfred M. Gruenther kvartaði und- an því, að ekki hefði verið staðið við fyrri skuldbintiúigar um menn í íið bandalagsþjóðanna, og hann I óskaði eftir því, að sent yrði meira i og betra lið. Jon Witley, sem er formaður íyrir I skipuiagsnefnd Atlantshafsbanda- | lagsins, varaði við því, að sú hætta I sem stafaði af herstyrk Rússa hefði J aldrei verið meiri en nú. j Jerould Wright, sem er yfirmaður I flota bandalagsins, skýrði frá þvi, : að Rússar hefðu nú komið sér upp ; neti aí kafbátaflota, sem nægja : myndi þeim til að h.ifa að mestu ! vald á sig.‘ing.i.eiðam mi'ii Evrpu ■ og Norður-Arnenku, *.>£ tn styrj- I aldar kæmi. Síotir en svo kvað hann vera, að Rússar væru að draga úr kafbátasmiðum sinum, þvi að nú fram'.eiddu þeir þrjá kafbáta á hverjum hálfum mán- uði. Margir evrópskir stjórnmála- menn líta þó svo á, að þessar við- varanir yfirmanna Atlantshafsherj anna séu ekki annað en venjulegur barlómur. Margir þeirra virðast sannfæðir um, að hin nýja stefna Rússa hafi bundið enda á hætt- una í heiminum. Ýmsir þeirra telja, að samkomulag stórveldanna um notkun kjarnorkuvopna myndi hafa i för með sér, að dregið yrði úr öðrum vígbúnaði. Hernaðarsér- fræðingar óttast hins vegar að taka upp notkun kjarnorkuvopna og vilja þess vegna ekki að dregið verð'i .rír framleiðslu og notkun þehra vopna, sem hingað til hafa þekkz't. í lok þessará viðræðna varð það að samkomulagi með Vesturveld- unum, að draga ■ ekki úr vígbúnaði fvrr en séð væri aö hin nýja stefna Rússa merkti það í raun og veru, að þeir vildu frið milli þjóða. í því sambandi bentu þeir eðlilega á þá staðreynd, að það samrímd- ist illa andanum frá Genf, að Rúss- ar stuðla nú að því að sendir eru margir skipsfarmar af vopnum til eins órólegasta hornsins á heim- inum fyrir botni Miðjarðarhafsins. Menn voru því sammála um það á þessari ráðstefnu, að síður en svo hefði dregið úr því, að þörf væri á að Vesturveldin væru á varð- bergi. Vafalaust er samt hitt, að fram- tíð Atlantshafsbandalagsins veltur að miklu leyti á íundi Vesturveld- anna með Rússum í Genf í haust. Rússar hafa þegar sýnt, að þeir munu leggja aðaiáherzlu á tvö mál á þessum fundi: Vestur-Þýzkaland og Atlantshafsbandalagið. Vestur- veldin munu vera staðráðin að slaka hvergi á stefnu sinni í þessum at- riðurn. Menn skyldu pví ekki gera sér of háax vonir um árangur á þessuni fundi. , leyti um atvinnutæki. Eink- um á þetta við um atvinnu- t.ækin á sjónum. í seinni tíð hefir mikið verið að því unn- ið að koma upp hraðfrysti- húsum, fiskimjölsverksmiðj- um, verkunarstöðvum og öðru til að hagnýta sjávaraflann, þegar hann er kominn á land. En hin nýju fiskiöjuver og fiskverkunarstöðvar vantar víða hráefni til vinnslu, hafa það af skornum skammti. Kemur þá til greina jöfnum höndum að fjölga bátum og að fá togara til löndunar, og .fer það eftir staðháttum, hvaða leið á að fara í því efni og að hve miklu leyti. Sums- staðar er í þessu sambandi aö kallandi aö bæta hafnarskil- yrði, en erfitt fyrir hafnar- sjóði að fá lán, jafnvel þótt ríkisábyrgð sé til staðar. í landi koma ýmsar fram- kvæmdir tú greina til efling- ar atvinnulífi aðrar en þær, sem hér hafa yerið nefndar. í sveitunum bíða ýmis tilsvar- andi úrlausnarefni. Til þess að koma upp at- vinnutækjum þarf -fyrst og íremst fjármagn. í þessu frv. er lagt til, að komið verði upp sérstakri lánadeild við Fram- kvæmdabankann, sem hafi með höndum að veita slíku fjármagni inn í atvii/nulíf þeirra landshluta, sem mesta þörf hafa á að efla atvinnu- lífið. Lagt er ttt, að þetta fjár magn verði fengið sem óaftur kræft framlag úr ríkissjóði, 50 millj. kr. á næstu fimm ár um, og lán gegn ríkisábyrgð. Frv. þetta ef að lögum verður, miðar að því að flytja til nokk uð af fjármagni við sjávar- síðuna á næstu árum, og bema því þangað, sem þess er mest þörfin til að stuðla að jafnvægi byggðarinnar. Fjár- magninu er misjafnlega var ið og ckki ávallt á þann hátt, sem heppilegastur væri fyrir þróun þjóðfélagsins og upp- byggingu landsins. Verzlun l2.ndsmanna virðist óþarflega fjárfrek, svo og ýmiss konar fjárfesting, eink.um í höfuð- staðnum, sem verður ekki tal in bráðnauðsynleg þj óðinni. En uppbygging atvinnulífsins í þeim landshlutum, sepi öfð- ugasta aðstöðu hafa, þolir ekki langa bið." „Yíirbót, iðrnn rétt og trúin hreina“? „Hverju á að trúa, ef ckki því sem faðir manns og mcðir manns og foreldrar manns segja“, mælt» karlínn. Hann þótti reyndar ekki stíga í v't'ð, svo sem orðalag spurn- íngarinnar bendir til. En svipað munu ýmsir segja, ef bornar eru br'gður á orð le'ðtoga, sem hlotið hafa átrúnað. ,,Hin m'kli“ Jósep Stalín hafði sagt í hinni stóru ræðu, er hann hélt í desembcr 1936: „Sovétsk'pulagið í landi okkar hefir þegar náð þvl stigi, að sósíalism'nn er kom inn þar f framkvæmd í aðal- atriðum. Þar er komið á sósíalistiskt skipulag.“ En í febrúar 1955 segir Molo tov í ræðu, er hann heldur f Æðstaráðinu, að nú hafi ver- ið lagður grundvöllur að sós- íal'stisku skipulag' í Sovét- ríkjunum. Vitnisburðirnir urðu ekki samhljóða. Hverju skyldi trúa ef ekki því sem \V. I. Lenín og Jósep Stalín „hinn m'kli“ höfðu sagt? Skyld1 Molotov ekki gera yfirbót? Hinn þrautreyndi stjórn- málamaður, sem árum sam- an hefir þrætt tæpa stigu í völundarhúsi stjórnmálanna, hugsaði um það átta mánuð*. hvað t'l ráða helzt sé nú. Að þeim tíma hðnum hafði hann iðrazt þeirra orða, er hann mælt* á öndverðu þessu ári, að nú hafi verið lagður grundvöllur að sósíalistisku þjóðfélagi f Sovétríkjunum. Orða, sem gætu verið t*l þess fallin að veikja trú heilla flokka í öðrum löndum á „föð urland'ð" og gætu staðið f vegi við útþenslu rík's'ns. „E'nlæg iðrun er fólgin í því, að vér könnumst af al- vöru við syndir vorar og bryggjumst sárlega af þeim“, segir í gömlum trúarlærdcm'. Það mun vera mönnum' vestan ,„járntjalds“ óráðin gáta ,hvort Molotov hafi mjög bljúgur beygt holdsins og hjartans hné. En af iðruninni le'ddi yfir- bót. Hinn lífsreyndi ráðherra í Rússaveldi lét -birta í tíma- r''ti og auglýsa í öllum heimi, að honum hafi orðið á al- varleg skyssa. Hann hefði átt að segja, að grundvöllur að sósíalistisku skipulagi í Sovét ríkjunum hafi þegar verið lagður 1932 og uppbyggingu hins sósíalistiska þjóðfélags vær' nú að fullu lok'ð. Hér eftir eiga hinir trúuðu utan Rússlands ekki að ala með sér efasemdir. Molctov hef*r breytt orðum sínum, svo að hún dafni sem bezt ,,trú- in Iireina“ á rík' kommúnism- ans og trúarjátji'ng þeirra standi í fullu gildi, eins og kommún'star hafa skrásett hana á íslenzku: „En því betur sem sósíal- isminn með framkvæmdinni í Sovétríkjunum sýn'r yfir- burði sína yfir hið hrörilr andi auðvald, því betur sk lst öllum verkalýð, að ráðstjórn arrik'n eru hið eina föður- Iand hans í veröldinni og sósíalisminn e>na framtíð, ans og von." i

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.