Tíminn - 13.11.1955, Blaðsíða 7

259. blað.
TÍMINN, sunnudaginn 13. nóvember 1955.
Stmnttd. 13. nóv.
• •
Orugg heyverkun
GEORGE V. ALLEN
Varaníaiii’íkisráðlierra Bandaríkjaima, sem á að lægja öldurn-
ar við Miðjarðarhaf.
Hvert óþurrkasumar minn
ir kröftuglega á þetta vanda
mál. Áminningin er jafnvel
stundum svo harkaleg, að
heilar sveitir riða við.
fslenzkur búnaður stendur
eða fellur með því, flestu
öðru fremur, hversu til tekst
með fóðuröílunina.
Margir bændur eru á móti
Bjarti í Sumarhúsum og hans
búiskapaiháttum. En þó að
Bjartur gæti ekki annað en
beðið meðan hann var að
„míga úr sér andskotans ros
anum“, eins og alltof margir
bændnr gera enn í dag, þá
var hans kennmg þetta:
„Okkur liður vel meðan
kindunum líður vel, og höf
um nóg til alls meðan kind
urnar hafa nóg til alls.“
Og þessi orð segja ef ekki
allan sannleika, þá mikinn
hluta, því þegar fóðuröflun-
in bregst, þá er fjárhágur-
inn í voða.
Fyrir Alþingi liggja tvær til
lögur varðandi heyverkun. Er
önnur um ítarlegar rannsókn
ir á nýjum heyverkunarað-
ferðum, en hin um verðlækk-
un á raímagni til súgþurrk-
unar.
Súgþurrkun heys hefir þeg
ar verið reynd nokkuð hér á
landi og víða gefið ágæta
raun. í þurrkatíð flýtir súg-
þurrkun ákaflega fyrir hey-
skapnum. Það eitt er t. d.
gífurlegur verkasparnaður að
losna við síðustu breiðsluna.
Og þegar þurrkar eru stopul-
ir getur súgþurrkuntn ráðið
úrslitum um það, hvort heyið
næst án stórfelldra hrakn-
inga.
En svo koma þan sumur,
þegar látlaust rignir í 40 daga
og 40 nætur — og betur þó
— eins og 1950 á Austurlandi
og hér sunnanlands í sumar.
Þá verður súgþurrkun með
köldum blæstri harla lítils
virði fj.lmennt, en kostnaður
við hitun loftsins hefir reynst
geigvænlega mikill til þessa.
Votheysgerð hefir þekkst
hér á landi í hálfa öld. Hún
er auðveldust, þegar vel viðr
ar og hægt er að koma hey-
ihu inn grasþurrn, en þó
einnig framkvæma.nleg í
vætutíð. Halldór á Hvann-
eyri orðaði þessa staðreynd á
sinn .skemmtilega hátt þann-
íg: Bezt er að hirða grasþurrt
í vothey, ef það fæst ekki þá
er að taka því. Halldór var
allra manna áhugasamastur
um framfarir í búnaði, eins
og kunnugt er, og hvatti
bændur ósleitlega til að taka
upp votheysverkun. Hefðu
menn ekki verið svo varbúnir
síðustu óþurrkasumrum, ef
hans ráð hefðu verið meira
metin í framkvæmd, en raun
ber vitni.
Bóndi einn í nágrenni
Reykja.víkur byggði fyrir fá-
um árum votheystum fyrir
1000 hesta, Turninn kostaði
45 þús. kr. Talið er að fóður-
gildi þurrtöðu á óþurrkasvæð
inu í snmar sé vart meira en
helmingur á móti góðu .vot-
heyi. Lætur þá nærri, að
bóndi fái turn sinn borgaðan
á þessu eina sumri, því vot-
hey hans virðist vel verka'ð.
Margar slíkar sögur hafa
gerst, þótt þær séu samt allt
of fáar.
HeyverkMizfírvfíndfímálið er
svo stórt, aö hvergi má til
Bandaríski varautanríkisráðherr-
ann, George Ailgn, kom nýlega
með flugvéi ISf' Kairó. Opinberlega
er svo látið fiéita'íaað hann sé á
ferð um lönáíii fykir botni Mið-
jarðarhafsins' tíl þeés að hafa tal
af hinum ýmkð bSffdarísku stjórn-
arerindrekum •• ög Kynna sér þau
vandamál, será VegCurveldin verða
þar að glírSa'^við. Ví
Þó getur þaff VáJfe, dulizt nein-
um, að för hansi stafar fyrst og
fremst af þeim órólsika, sem vopna-
kaupasamningur Rássers við komm
únista hefir .va.kiði i Washington.
Varla er þó hæglr affisegja, að þess-
ar áhyggjur . snúisfi'- eingöngu um
vopnakaupin sjálf»raS5a rætt sé um
það, hversu margárfffallbyssur Eg-
yptar fái fyxir haærn bómullar-
farm. Áhyggjur ’.-^Vesturveldanna
stafa fyrst og frraöst af þvi, að
menn eru sannfceríift um, að sendir
verði rússneskir s#fræðingar til
þess að fylgjast meS: og kenna Eg-
yptum meðferð hinfia nýju tækja.
Þessir Rússar munt?»þá verða komn
ir ískyggilega næjsti .Súezsvæðinu,
og það sem þó r veldur ef til vill
mestum áhyggjunr, er það, að þar
munu ekki- verða á feið sérfræð-
ingar einh’ saman, heldur munu
þeirra á meðal verða slungnir á-
róðursmenn rússneska kommúnista-
flokksins, sem kuima vel til verka
á sínu sviði, og vita fyllilega, hvern-
ig þeir helzt eiga að koma á ó-
ALLEN
þá hefir hún enn ekki reynzt þess
megnug að halda aftur af ásókn
fcommúnista. Einmitt nú upp á
síðkastið birta blöð Vesturveld-
anna æ fleiri fréttir frá landsvæð-
um Frakka í Noröur-Afríku, þar
sem kommúnistar standa aö baki
mörgum þeim uppþotum, sem mest
um blóðsúthellingum hafa valdið.
Þegar við það bættist, aö svo virt-
ist sem Rússar væru að ná fót-
festu meðal Egypta, þá varð það
til þess að taugaspennan komst á
hástig í Washington.
Nú er eftir að koma í ljós, hvort
samkomulagi milli Egýpta og Vest- | áhrifavald Allens utanríkisráðherra
urveldanna, og draga Egypta með
þvi nær hinum kommúnistísku rikj-
um.
Ef Rússum tekst að koma fram
vilja sínum í þessum málum öllum,
eygja menn þann möguleika, að
varnarkerfi lýðræöisþjóðanna í hin
um nálægari Austurlöndum verði
í mikilli hættu. Brezki sendiherr-
ann hefir þegar skýi’t Nasser frá
því, hversu alvai'legum augum
menn í London líti á samkomu-
lag hans við kommúnistaríkin, því
veröur þó ekki á móti mælt, að
enn meiri athygli vekur för hins
bandaríska varautam'íkisráðherra.
Menn geta einnig þannig að orði
komizt, að ástandið í Egyptalandi
hafi valdið enn meiri áhyggjum í
Washington en i London, og þar
líta menn einnig svo á, aö Vest-
urveldin hafi átt sinn þátt í að
málin réðust svo sem fór.
Það var aðallega vegna kröfu frá
Bandaríkjamönnum, að Bretar tóku
þá alvarlegu ákvörðun að draga til
baka allt lið sitt frá Súezsvæðinu,
og það er mjög eðlilegt að líta
á - þessa kröfu Bandaríkjamanna
sem einn lið í þessum málum öll-
um. Á stríðsárunum og eftir þau
tóku Bandaríkjamenn að berjast
ákaflega gegn öllu,. sem þeim virt-
ist bera keim af nýlendupólitík eða
yfirgangi. Það voru áhrifamikil öfl
í Bandaríkjunum, sem litu svo á,
að bezta leiðin til þess að skapa
betra samkomulag við hin komm-
únistisku ríki væri að vinna full-
an bug á nýlendustefnunni.
Þessari stefnu var fyrst beitt í
Indónesiu og síðar í Egyptalandi og
frönsku landsvæðunum í Norður-
Afríku. Menn verða að viðurkenna,
að þótt þessi stefna sé fyllilega
réttmæt og mannleg í alla staði,
nægir til þess að koma Nasser til
að hugsa sig um, áður en hann
gengur lengra á þeirri braut, sem
hann þegar hefir lagt inn á. Ef
til er maður í V/ashington, sem
hefir minnstu möguleika til að hafa
áhrif á hinn egypzka byltingarfor-
ingja, þá er það George Venable
Allen.
Þrátt fyrir það, að hann er enn
ungur að árum, hefir hann þegar
um margra ára bil verið sá maður
í utanríkisþjónustu Bandaríkj-
anna, sem mest hefir orðið ágengt
í því að setja niður deilur. Hann
er maðurinn, sem jafnan virðist
hafa oliu til að hella í öldurót
stjórnmálabaráttunnar.
Hann gekk inn í utanríkisþjón-
ustuna, ekki sein skrautlegur hálf-
pólitíkus, heldur sem menntaður
diplómat. Fyrsta frægðin, sem hann
ávann sér, var í sendiherrastöðu í
Teheran. Það vakti á sínum tíma
mikla athygli í Bandaríkjunum, er
hann var settur yfirmaður banda-
rísku áróðursstöðvarinnar „Rödd
Ameriku". Beztu meðmælin, sem
hann gat fengið, voru þau, að
Rússar settu óðara á stofn 200 há-
vaðastöðvar til þess að reyna að
trufla útvarpssendingar hans.
Þctta var allt undanfari þess, að
árið 1950 var hann tilnefndur sendi
herra Bandaríkjanna í Belgrad, og
hann átti mikinn þátt í að skapa
ný viðhorf í Balkanmálunum.
Á þessum árum hlutu menn að
líta á Allen sem sérlega handgeng-
inn Truman forseta. Menn litu á
hann sem einn þann mann, er
kunnugastur væri í hinum innsta
hring bandarískra stjórnmála. Það
hafði þó ekki þau áhrif, að Eisen-
hower forseti setti fyrir sig að taka
í sína þjónustu þennan vana og
þjálfaða stjórnarerindreka.
Fyrst gerði hann Allen að sendi-
herra í Nýju-Delhi, og síðan kall-
aði hann hann heim til þess að
taka við hinu mikilvæga embætti
varautanríkisráðherrans, en í því
embætti hefir Allen fengið sín
erfiðustu viðfangsefni til þessa.
Hann er sérstaklega amerískur í
framgöngu. Honum liggur ekki hátt
rórnur, hann ber jafnan litrík, hand
máluð bindi, sem menn hljóta að
taka eftir strax í fjai'lægð. Hann
er hljóðlátur „Jankí“, sem hefir
að baki sér forna menningu.
Þeir í Moskvu eru vafalaust farn-
ir að líta í kringum sig eftir há-
tölurum til þess áð trufla áhrif
hans í Kairó.
Barátta fröraskis stjórnarinn-
ar fyrir éáfengum drykkjum
Franska st.iórnin hefir
skipulagt sérstaka baráttuað'
ferð til að fjarlægja áfenga
drykki úr veitingahúsum, en
skapa eftirspurn eftir drykkj
um, sem hafa minna en 1%
af áfengi. Einkum er þetta
miðað við unga fólliið.
Bernhard Lafay, hilbrigðis
málaráðherra, hefir komið á
sérstakri hreyfingu í þessu
skyni, og er merki hennar
rauður, hvítur og blár miði,
sem límdur er á flöskurnar.
Það ér aðalvopnið í barátt-
unni. Ráðherrann segir, að
hann telji heppilegra til á-
rangurs að segja við fólkið:
„Drekkið merkta drykki,“
heldur en „drekkið ekki á-
fenga drykki“. Hann heitir á
blöðin að stýðja stjórnina í
þessu efni.
Þessir flöskumiðar verða
sendir öllum verksmiðjum í
landinu, sem framleiða þessa
drykki. Þeir verða settir bæöi
á gosdrykki og ávaxtadi’ykki.
Takmarkið er að slá til hljóðs
spQrra tið leysa það. Sam-
hliðfí ræktun laudsins er ör-
ugg- heyverkun ítumskilyröi
fyrir tvaustum búnaði. Það
þarf að fyZgjast gfíwmgæfi-
Zega með öllum nýjnngum
á þess’u sviði, og koma á
framfæri þeim, er henta ís-
lenzkwm síaðháíium.
Súgþurrkun þarf að efla
með ráðum og dáð.
Og síðast en ekkí sízt:
V>nna þarf af margfölCHnn
lcrafti að a^/kinnt voílieys-
gerð, því þfíd er öruggasta
leiðin, sem nú er þekkf, íil
bjargar á hæfíutímwm ó-
þwrrkanna.
fyrir óáfengum drykkjum,
segir ráðherrann.
Hann telur litla von um að
ná miklum árangri í þessu
efni meðal eldra fólks, en
þessu’ sé einkum beint til
æskulýðsins, og hann hvattur
til að drekka aðeins óáfenga
drykki.
Þá ræddi ráðherrann nokk
uð um áfengisnautn þjóðar
innar. Hann sagði að neyzlan
væri þrisvar sinnum meiri en
i Bretlandi. Samband milli
andlegrar veiklunar hjá börn
um og áfengisnautnar for-
eldranna er fullyrt að sé í
50% af slíkum tUfellum, en
talin sennileg í 75% af völd
um áfengisnautnar. Þá er
mikið af hjónaskilnuðum af
völdum áfengisins. Um 53%
af afbrotum unglinga er af
sömu orsök. Af sömu ástæðu
eru 42% af öllum slysum í
Frakklandi bæði slys við
vinnu, umferðaslys og slys í
hernum. Ríkið eyðir 215 billj
ónum franka árlega vegna á
fengisins, en skattar á aíeng
um drykkjum eru 62 bi’.Ijónir
franka.
Af þessu sést, að hannig er
komið í Frakklandi, þar sem
frelsið er mest í áfengismái
um og þjóðin „kann að
drekka“.
Frá skrifótofu Áfengis-
varnarnefndar Akureyrar
Hftetum hnekk
„Nú stofnum við ágætan
stjórnmálafl
og stýfum hismíð frá kjarr
Þetta vísuupphaf er eig1
einum forustumanni Þj
varnarflokksins og sagt k\
ið í mo<rjgunljÖma þeim,
flokksmyndun þessi varp
íslenzkan stjórnmálahinú i
á sínum tíma. „Stýfingin“ i
ir nú staðið í nokkur missc
en „Kjarnar“ látnir á þry'
ganga öðru hvoru í flokk -
blaði — og skjalaparti Alþir: -
istíðinda.
Við eldhúsumræður í þir. -
lok s. I. vor bar „Kjarr
þessa nokkuð á góma,
hrifnmg hlustenda var
minnsta Zagi. Þetta fur
skipstjórnarmenn Þjóðvarn
og hafa þeir ei, það sem af
þingi, flutt tUlögur um st -
veldaráðstefnu, né held
sýslað við brotajárn.
Aftur á móti hefir nú að f-
stuðlan sömu fundizt „E>:
leiðin, sem fær er“, og
þetta í fyrsta skipti, að stjó
málafZokkur ber fram heild
tillögur um það, hvaða töku
skuli beita tU þess að forc a
fjárhagshruni“.
Við aðgæzlu reynist mik? ’
hluti tiIZagnanna almennt t;
t. d. um „eflingu atvinnuv
anna“ og „að auka verðmæ
sjávarafurða með auknv
fiskiðnaði“, en að þessu
málum hefir verið kappsar
lega unnið víðs vegar um la
um árabh — og hvergi lát
sbr. bátabyggingar og iðj -
vera, ræktun og véZakaup.
Hér er þó einnig kve?
fastar að og næstu viðfan'
efni afmörkuð- Lagt er til, r
fella niður söluskatt og a
nema bátagjaldeyri, togar~
gjaldeyri og annan hliðstæð-
stuðning við útflutnmgsfrar:
leiðsluna.
Ekki er Zjóst af hinum
liðum tillagnanna, hvaða r.
stafanir fylgja skuli niðurfc
ing söluskattsins, er kcs
mundi ríkissjóð töluvert
annað hundrað miIZjónir. Hi
vegar má nokkuð í þetta rá '
af afstöðu hinna tveggja þ!
manna Þjóðvarnar t*l fjé
lagaafgreiðslu undanfarin r
Hún hefir í stuttu máli ve?
sú, að fylgja öllum tillögv
tiZ hækkunar gjalda, en ve' ’
er í öflun tekna, svo ekki :
meira sagt.
Með öðrum orðum: E>:
snarasti þáttur baráttunn
gegn fjárhagserfiðleikunv
skal vera: Takmarkalar
tekjuhallabúskapur hjá rík:
sjóði!
Niðurfelling stuðnings v’
útflutningsframleiðsZuna
svo að mæla með lögboðnu
félagastofnunum viðkoman.
aðUa!
Svona eru stórir hlut
stundum e>nfaldir!
Skömmu eftir að flokksbl
ið birti viðreisnartilögur þc
ar, var frá því greint í sar
blaði, að það væri „sannms
fZestra, hvar í flokki sem þí
standa“ að lausnin væri fur;
in.
Nú er stundum hægara r
kenna heilræðin en halc"
þau. Þetta skildu Þjóðvama
menn. Miðstjórn þeirra t
Ijóst, að „eina leiðin“ notr
svo bezt að hún sé farin unc3
Zeiðsögn þeirra, „sem eir
göngu hafa hagsmuni þjóð'
heildarinnar fyrir augun
„Þess vegna lýsir miðstjórr
yfir því, að flokkurinn sé rei
búinn til að taka þátt í myn'
un þingmeirihluta til r
hrinda þessum ráðstöfunur-
framkvæmd“! (Frjáls þjóð,
okt. ’55).
Gömlu metm þeirra Björr:
Framhald á 10. síðu