Tíminn - 27.11.1955, Blaðsíða 6

TÍMINN, sunnudaginn 27. nóvember 1955.
271. blað.
Nyjar
„Umhverfis joröina", ferðahók
Vigfúsar Guðmundssonar
Útþráin er víst íslending-
um í blóð borin. Er svo um
ílestar eyþjóðir að hugurinn
leitar oft yfir hafið og mönn-
um leikur forvitni á því að
kynnast því, sem þar er. ís-
.endingar hafa á öllum öld-
um lagt út í það ævmtýrl að'
skoða heiminn og trúað bók-1
staflega kenningunni að vitr- I
ari sé sá sem víða fer.
Einn af þessum mönnum,
sem útþráin og ævmtýralöng-,
unin hefir aldrei getað látið
i friði er Vigfús Guðmundsson
gestgjafi. Ungur lagði hann út
:í heiminn félaus og mállaus,'
en bjargaði sér samt með
dugnaði og ákveðnum vilja-;
,'Leiðir hans lágu til Noregs og
Ameríku, þar sem hann gætti
hjarða í „villta vestrmum",
sem þá var raunverulega villt.
En gamli ungmennafélagsand
Inn heiman úr Borgarfjarðar-
dalnum hans kallaði hann
heim. En þó að Vigfús flyttist
alfarinn heim, hefir hann þó
ekki lokað sig frá umheimin-
stakt gildi og það er sá mikli
fróðleikur, sem hann hefir
viðað að sér um íslendinga í
þeim fjarlægu löndum, sem
hann gisfci. —gþ.
eftir
liSrassoa
rkaði
Lafranzdóttir
ÍJtgáfa sájgíasmar hafin í íslenzkri þýðingu
Helga Hjörvar og Ariiheiöar Sij*urðanl.
iy
dóra B
Ný skáldsaga eftir
Daphne du Maurier
A Bókaforlagi Odds Björns
sonar á Akureyri er út kom-
in skáldsagan Mary Anne
eítir hina kirnnu skáldkon-u
Daphne du Maurier. ÞessJ
bók kom út í Englandi í fyrra
og hlaut miklar vinsældir
eins og fyrri bækur þessa höf
jndar, sem íslendingar kann
ast nokkuð við. Þarna leiðú
höfundur fram á sviðið langa
iangömmu sína, er var sögu-
rík ævintýrakona á fyrri
hluta 19. aldar í Bretlandi og
olli miklu umróti. átti ýmsa
fræga stjórnmálamenn og
hgnardáta að elskhugum og
olli hneykslun, og umróti.
tíenni tókst að setja sjálft
orezka þingið á annan end-
ann og varpa tignarmönnum
af stóli fleirum en einum. Það
er ekki hægt annað að segjct
en söguefnið sé nóg, enda
.rann höfundur með að fara.
Juðni Guðmundsson hefir ís
.enzkaö.
Vigfús Guðmundsson
um, heldur skroppið út fyrir
landstemana öðru hvoru og
þá annað hvort farið heila eða
hálfa hringi umhverfis jörð-
ina og þá stundum stóra.
Frá nokkru af því, sem drif-
iö hefir á dajga Vigfúsar i
þessum langferðum segir i ný-
útkominni bók, sem hann send
ir nú frá sér á bókamarkað
og nefnist Umhverfis jörðina.
Er skemmst frá því að segja
að bók þessi er bæð'i fróöleg
og skemmtileg og hollur lest-
ur bæöi- ungum og gömlum.
Bókin er rituð þannig, að
frásögnin verður sérkenni-
lega persónuleg og innileg, svo
lesandinn er ósjálfrátt kom-
inn langt út í löndin með Vig
fúsi, áður en hann áttar sig
á því að fletta þurfi við á
nýja blaðsíðu. Er bókin því
sérstæð meðal íslenzkra ferða-
bóka og ætti helzt heima í
hópi hmna fornu og sígildu
ferðasagna okkar við hliðma
á Jóni Indíafara, Eiríki á Brún
um og Sveinbirni EgUssyni.
Vigfús er í hópi allra víð-
förlustú íslendinga, ef ekki
landa smna víðförlastur og í
þessari einu bók, sem er að
vísu stór og prýdd mörgum
myndum, er að fmna lýsing-
ar á lcndum og þjóðum, sem
mörgum er mikil nýlunda á
að heyra frá. Eitt er það líka,
sem gefur bók Vigfúsar sér-
Hlaðbúð lrefír sent á bóka
markaoinn bók eftir Hal’.dóru, (
B. Björntsson. skáldkonu. — |
Nefnist. bókin Eitt er það land
og gefa eftirfarandi ka,flafyi I
irsagnir nekkra hugmynd um •
efnið: Inngaugur i nótið, í
Biótað á laun, í Þykjasta-
mamialandi. VeðurhijóS,
Mundi og. Bína, Bókaramennt,
Merúa But, Hálfdanir, Pési,
Sköpun heims.......og. fleira,
Ellefu skyrtur, Emu sinni
var, Afabær og Haustmorg-
unn. Teikningar í bókinni
geröi Barbara Arnason. Bök-
in er hin vandaðasta í útgáfu.
Nýlega er út komið hjá
bókaútgáfunni Setbergi fyrsta
bindið af hmni miklu tríó-
lógíu Sigrid Undsets um
Kristínu Lafranzdóttur.
Pyrir nokkrum árum las
Helgi Hjörvar sögu þessa í
styttri þýðingu upp í útvarp-
ið af sinni alkunnu snilld, og
hlaut sagan þá nokkrar vin
sælöir, og mun mörgum þykja
fengur að henni á prenti, en
Arnheiður Sigurðardóttir frá
Arnarvatni hefir lokið þýð-
ífflon isiarnason
A næstunni eru væntan
! legir á bókamarkað bsettir og
j minningar um Símon Bjarna
1 son og fleiri, eftir Þorstein
Magnússon frá GUhaga. Bók
m nefnist Dalaskáld og er
það bókaútgáfan Blossinn á
Akureyri, sem gefur út. Um
þe.ssar mundir er verið að
saína áskrifendum aö bók-
inni, en hún kemur út í des-
ember.
Fhigícíðln tii Eng-
lands- ný barnabók
Á forlagi Odds Björnssonar
á Akureyri er komin út barna
bókin Flugíerðin til Englands
eftir Ármann Kr. Einarsson
Þrjár góðar barna-
bækur frá LeifirS
Bókúútgáfan Leiftur hefir
ent frá sér þrjár barnabæk-
ir, sem allar verður að telja
il hms betra í þeim efnum,
>nda eru þetta endurútgáfur
póka, sem áöur höfðu unnið
ér traustar vinsældir. Bæk-
jrnar eru:
,<ÁRI LITLI OG LAPPI, eftir
ítefán Júlíusson, kennara.
3ók þessi kom fyrst út 1938
>g náði þegar vinsældum. Er
jetta 4. útgáfa bókarinnar.
>etta er hin ágætasta barna
>ók, svo sem mörgum er kunn
igt. Þeir, sem lásu hana eftir
yrstu útgáfu, eru þó komnir
i fullorðmsár og ný kynslóð
/axin úr grasi, sem vafalaust
■iagnar henni engu síður.
Þetta er fyrsta Kára-bókin,
er segir frá ævintýrum
drengs í sveit og einkum í fé
?.agi við hundinn Lappa.
Myndir prýða bókina eftir
Halldór Pétursson.
ÁSTA LITLA LIPURTÁ eftir
Stefán Júlíusson kemur nú
út í þriðju útgáfu. Hún varð
engu síður vinsæl telpnabók
en Kára-bækurnar sem
drengjabækur, er hún kom
fyrst út 1940. í henni eru
margar liprar barnavísur og
myndir eftir Halldór Stefáns
son.
PÉTUR MOST eftir Walter
Christmas er gamalkunn og
vinsæl drengjasaga hér á
landi og er fyrsta bók í flokki
um þessa söguhetju, sem ein
ar fjórar aðrar sögur hafa
lcomið út af hér á landi. Þetta
er einkar heillandi bók fyrir
þá drengi, sem yndi hafa af
sjómennsku og gaman af æv
intýrum af sæ.
Sígrid Undset.
ingu Ilelga á sögunni, þeim
köflum, sem hann i smni þýð-
ingu sleppti eða stytti að
mun.
Alkunnugt er, að Helgi er
mikill málvöndunarmaður og
ber þessi þýðing augljós
merki vandaðs málfars. Hitt
er og verður ætíð deiluefni,
hvar draga skuli mörkm milli
þess, sem kallað er vandað
mál, og eðlilegs talmáls. Á
það við um býðíngar á sam-
tölum. Þýðendur bókarinnar
eru bersýnilega á sama máli
og Guðmundur Friðjónsson,
sem ekki vildi taka málið af
tungu fólksins, heldur hefja
bað í æðra veldi vandaðs bók
máls. Sú sigling verður þó oft
ærið vandasöm milli skersins
og bárunnar, því að samtöl,
sem bókmálskennd. eru, falla
oft dauð niður. Af sjálfu leið
ir bó, að bókmálskennd sam-
töl falli betur að efnisblæ
skáldsögu, er gerist á mlðöld-
um, en nútíma skáldsögu.
Kristján Eldjárn hefir snúið
listavel á íslenzku danskvæði
í bókinni.
Það bótti á sínum -tíma mik
ið afrek, hve Sigrid Undset
hefði vel tekist í bessarl
sagnasögu að samræma sögu
lee þjóðlífseinkenni norsku
bióðarinnar og einfaldleik
sálrænnar könnunar. Frá-
sae-narstíllinn er sléttur og
voðfeldur, nærri móðurlegur
á köflum. Menn fá það á til-
finninguna að skáldkonan
umvefji viðfangsefni sín
blæju kvenlegrar elskuseml
o v trúarlegrar hiartahlýju.
Vfða má sjá merki kaþólskrar
triihneigðar, enda gerðist
skðldkonan kabólsk skömmu
°ftir að hún bafði lokið við
Kristínu Lafranzdóttur.
) Ekki er þó hlutverk þess-
ara.r stuttu greinar, að ræða
sögumið eða skáldskapargildi
hessa merka verks, heldur
hitt að vek.ia á bví athygli, að
úrt er byrjað að koma heims-
frægt skáldverk, sem fengur
er að fyrir íslenzkar bók-
menntir og full ástæða til að
hvetia íslenzka lesendnr til
að kaupa og lesa. S.S.
¥@1 þsgin handbók um
bókband og smíðar
og er þetta að .nokkru leyti
framhald bókarinnar Týnda
flugvélin, sem út kom í fyrra i
og hlaut svo miklar vinsældir|
að tvö upplög seldust af!
henni fyrir jölin. Ármann erj
nú oröinn meðal vinsælustu
barnabókahöfunda hér á
iandi.
Þá má það og til tíðinda
telia, að norskt forlag er bú
ið að láta þýða bókina Týnda
flugvélín, og mun hún koma
út von bráðar á norsku. For-
lög í Danmörku og Svíbjóð
hafa einnig þýð'ngu mjög i
athugun.
Bókaútgáfa Menningar-
sj.óðs og Þj óðvinaf élagsins
hefir sent frá sér Kennslu-
bók i bókbandi og smiðum eft
ir Guðmund Frimann kenn-
ara á Akureyri. Bók þessi. er
allstór og í henni margar
teikningar til skýringar. í
formála höfundar segir,
að bökin sé einknm ætluö á-
hugamönnum i þessum grein
um, en kurmáttumenn muni
lítinn fróðleik í hana sækja.
Einnig mætti ætla,. að hún
yrði þægileg til hliðsjónar við
kennslu þessara greina í
skóium landsins.
Bókband er skemmtileg og
vinsæl tómstundaiðja, en litill
árangur væntanlegur nema
einhverrar tilsagnar um
handbrögð njóti við. Þessi
bók mun því verða öllum
þeún mörgu, sem langar til
að binda bækur sínar, kær-
komin hjálp. Margir föndra
eitt og annaö við smíðar, og
gaman er að hafa smáverk-
stæð1 heima til að dunda vií
Þarna er greinilega kenn
meðferð helztu verkfæra o
eftir teikningum og fyrirsög
má smíða marga snotra heir
ilismuni.
Hjálparbækur um föndr
og ýmislegan heimiHsiðna
eru fáséðar hér á landi, o
mun það vafalaust, að þes
vöntun hefir staðið þessur
greinum mjög fyrir þrifun
Það er því mjög vel til fallii
að sú útgáfa sem sakir úi
breiðslu sinnar og aðstöð
getur öðrum fremur kalla:
þjóðarútgáfa, tekur sér fyr:
hendur að gefa út slíkar bæ
ur. Þaö yrði áreiðanlega þak
látt verk.
Með þessari bók virðist ei
staklega vel af stað farið c
er þess að vænta, að fran
hald verði á þessari han
bókaútgáfu á næstu árun
og er sannarlega af nógu s
taka. — A.K.