Tíminn - 15.12.1955, Blaðsíða 7

2SG. blaff.
TÓIINN, fimmtudaginn 15. desember 1955.
7,
F immtud, 1S. des.
ísíand má hvorki
ERLENT YFIRLIT:
Upptaka nýrra ríkja í S.Þ.
For^ang'a •sináþjóðamia í |»ví máli sýuir vaxaudi álirifavald
fieirra á sviði allijóðlegrar samviimu —
hættu að spyma gegn kommúnista-
ríkjunum.
Aif hálfu Kanada og annarra
smáþjóða, sem fylgdu þessari sam
komulagsstefnu, var það jafnan
tekið fram, að þau væru ekki að
öllu leyti ánægð með þessa lausn.
Var þar fyrst og fremst átt við
Ytri-Mongóliu, sem mjög var dregið
i efa, að talizt gæti sjálfstætt ríki.
Rússar gerðu inngöngu hennar hins
verða ný Mongólía
eða Puerto Rico
Það kemur öllum saman um,
að mikil óvissa sé nú ríkjandi
í efnahagsmálum þjóðarinn-
ar. Augljóst er, að fljótt hlýt-
ut að draga til hinna alvar-
legustu tíðinda, ef ekki verð-
ur hafist handa um viðnám og
stefnubreytingu, er verður að
ná til flestra þátta efnahags-
starfseminnar. Bráðabirgða-
úrræði eins og bátagjaldeyrir
og bílaskattur geta ef til vill
seinkað þessum atburðum um
stund. Hins vegar er útilokað,
að þau geti það til lengdar.
Þessa staðreynd þarf þjóðin
að gera sér vel ljósa. Annars
vofir ekki aðeins yfir henni,
að stöðvun og kyrrstaða haldi
innreið sína, heldur að fjár-
hagslegt sjálfstæði hennar
glatist og hún verði meira og
minna háð erlendu valdi.
í því sambandi er vel þess
vert að virða fyrir sér reynslu
tveggja Ianda, sem nú eru
stundum á dagskrá í sam-
bandi við alþjóðleg mál.
Annað' þessara landa er
Ytri.Mongólía. Mongólar eiga
forna frægðardaga. Sú var
tfð, að þeir voru vaskasta þjóð
Asíu og drottnuðu bæði yfir
Kína og Rússlandi. En svo
sótti a.ndvaraleysi og kyrr-
staða þá heim. Veldi þeirra
hrundi til grunna og. þeir
komust undir erlend yfirráð.
í dág" er land þeirra aðeins
sjálfstætt. að nafni til, en öll
ráimver.uleg völd eru í hönd-
um Rússa. Þeir eiga fulltrúa í
öllum stjórnarskrifstofum og
fýrirtækjum, sem einhverju
skipta. Það eru þeir, sem ráða
í iandinu, en þjóðin sjálf engu,
a: m. k. engu þvi, sem máli
skiptir varðandi stjórn henn-
ai’.
Hítt landið er Puerto Rico.
Þáð er fögur og frjósöm eyja
í Karabíska hafinu. — íbúar
hennar eru léttlynd þjóð, sem
virðist vilja hafa sem minnst
fyrir lífinu. Fyrir noklcrum
áratugum komst hún í stjórn-
arfarsleg tengsli við Banda-
rikin. Af ýmsum ástæðum
telja Bandaiúkjamenn þau
ekki eftirsóknarverð lengur og
lpafa hvað eftir annað boðið
íbúum Puerto Rico fullan að-
skilnað og sjálfstæði. Þeir
liafa hins vegar alltaf hafnað
þyí mjög eindregið. Þeir telja
sig hafa þann f j árhagslega á-
vinning af sambýlinu við
Bandaríkin, að þeir kjósa þess
végna heldur aðstöðu undir-
þjóðar en sjálfstæði. Þannig
getur það farið fyrir þjóð,
þegar hún hefir ekki næg tök
á efnahagsmálum sínum og
kýs því heldur ei’lenda forsjá
en frelsi.
. Ef íslendingar gæta þess
ekki vel að hafa góða stjórn
á efnahagsmálum sínum og
treysta þannig fj árhagslegt
frelsi sitt, geta þeir fyrr en
síðar vaknað við þann draum
að vera annað hvort komnir
í aðstöðu Mongolíumanna eða
Puerto Ricana. Þeir geta þá
oi'ðið svo háðir mörkuðum
og f.jármagni í Austurvegi
eða Vesturvegi, að þeir
fórni vegna þess meira
eða minna af sjálfsforræði
sínu. Þeir geta þá orðið svo
niðurfceygöir og vonsviknir, að
Það olli að sjálfsögðu talsverðumj
vonbrigðum, þegar ljóst varð, að
ekki myndi nást neinn árangur
á Genfarfundi utanríkisráðherr-
anna í siðastl. mánuði. Að vísu
höfðu menn ekki búízt við miklum
árangri af fundinum: fyrirfram, en
þó heldur gert sér „vonir um, að
þar myndi þoka eitthvað í áttina
til betra samkomulags milli stór-
þjóðanna. Pundinum lauk hins veg
ar án þess, að' nokkuð mjakaðist í
þá átt. Hann þar því ótvíræð merki'
þess, að kaldjao-stríðið milli þeirraj
héldist áfram og að enn gæti þessj
verið alllangt að bíðaj; að samkomu j
lag næðist um deilur þeirra, ef þær j
þá ieystust friðsamtega, ems og
menn almennt vona. ‘ .
Vonbrigðin yfir ái’angursleysinu
á Genfarfundinum höfðu þó ekki,
eingöngu dökkar Kliðar. Ýmsir
fréttamenn töldu t. d.’að árangurs-
leysi fundarins mvndi verSa til þess
að auka verksvið og áhrif Samein-
uðu þjóðanna og þó éinkum smá-
þjóðanna, sem tfka þátt í þeim. Ef
stórveldin hefðu komið sér saman
og deilumálin yrðu ýfirleitt leyst
á stórveldafundum, hlyti það að
draga mjög úr áhrifum Sameinuðu
þjóðanna, því að málin yrðu þá
leyst utan þeirra. Áhrif hinna
smærri þjóða á gang alþjóðamála
hlytu þá að minnka að sama skapi.
I»ess liafa oft sézt merki á undan
förnum árum, að vegur Sameinuðu
þjóðanna hefir farið. nokkuð eftir
þvi, hvernig sambúð stórveldanna
hefir verið háttað. ,'Þegar horft hef
ir sæmilega um samkomulag milli
þeirra, hefir. sú tilhneiging farið
vaxandi að sniðganga Sameinuðu
þjóðh-nar og . leysa, málin utan
þeirra. Aftur hefir borið á hinu gagn
stæða, þegar illa hefir hoi’ft um
sambúð stórveldanná.'Þá hefir verið
horfið meira að því að ræða málin
á vettvangi Sameinuðu þjóðanna og
leita þar að lausn þeirra.
Frá sjónarmiði hinna smærri
þjóða er það áreiðánlega heppi-
legra, að deilumálin' verði leyst á
grundvelli Sameinuðu þjóðanna, en
af stórveldunum einirm. Smáþjóöirn
ar hafa betri • aðstöðu til þess að
koma fram áhrifum sinum, ef Sam-
einuðu þjóðirnar vinna að lausn
málanna en ef stóryeldin gera það
ein. Um ósamkomul^g stórveldanna
má að þessu leyti segja, að fátt sé
svo meö öllu illt.iaö ékki fy-lgi nokk-
uð gott.
Þess hafa sézt talsverð merki á
þingi Sameinuðu þjóðamra nú og í
fyrra, að áhrifavald smáþjóðanna
hefir farið vaxandi. Hinar smæn-i
þjóðir hafa þáí' getað látið þar
uppi álit sitt á ýmsum deilumálum
og haft þannig Beirft og óbeint áhrif
á gang þeirra, þai' sem stórveldin
hafa talið óhyggilegt að ganga í
berhögg við yfirlýítan vilja hinna
þeir leiti erlendi’ar hjálpar,
líkt og Nýfundnalandsmenn
gerðu í kreppunni miklu fyrir
síðari styrjöldina, þegar ís-
lendingar stóðu þá raun af sér
undir forustu hinnar örugg-
ustu og ábyrg-ustu stjórnar,
sem þeir hafa sennilega
nokkru sinni þaft.
Þess vegna er kominn tími
til, að þjóðin vakni og athugi
vel, hvernig. ástatt er í efna_
hagsmálum hennar. Hún má
ekki láta það villa sér sýn,
þótt hún búi við velmegun um
stund. Það er kominn tími til
að ábyrgir jnenn úr öllum
flokkum sameinist um þjóð-
í holla viöreisnarstefnu —
Lester Pearson
utanríkisráðherra Kanada
smærri þjóða, sem bersýnilega hafa
túlkað almenningsálitið í heimin-
um. Þannig má t. d. segja, að sú
alþjóðasamvinna, sem er að hefj-
ast um friðsamlega nýtingu kjarn-
orkunnar, reki að verulegu levti ræt
ur sínar til þessa framlags hinna
smærri þjóða á vettvangi S. Þ.
Á því þingi S. Þ., sem nú er að
ljúka, hefir það komið greinilega í
Ijós í ýmsum málum, að áhrif
hinna smærri þjóða fara vaxandi í
alþjóðlegu samstarfi og að stórveld-
in verða að taka vaxandi tillit til
þeirra. Þetta hefir þó sennilega kom
ið bezt í Ijós í sambandi við væntan
lega upptöku nýrra þjóða i S. Þ.
Kombodiu, Laos, Líbyu, Nepals og
Portúgals). Öll þessi ríki höfðu Bótt
um inngöngu, en auk þéss Japan,
Spánn og ríkin i Vietnam og Kóreu.
Þegar hér var komið sögu, hófust
smærri riki S. Þ. handa um að taka
málið í sínar hendur og haíði Kan-
ada forustu. Kanada beitti sér fyrir
því, að flutt yrði tillaga, þar sem
mælt yrði með þátttöku allra þeirra
ríkja, sem sótt höfðu um inntöku
og væru óklofin ríki. Þetta þýddi,
' að taka skylcli í S. Þ. öll þau rdki,
; sem nefnd voru í tillögu Rússa og
; auk þess Japan og Spán. Hins veg-
| ar útilokaði þetta hálfríkin í Kóreu
! og Victnam.
Þessi tillaga Kanada fékk stöð-
ugt vaxandi stuðning á þingi S. Þ.
Island var með fyrstu ríkjunum,
er gerðist meðflyjandi hennar og
varð á undan hinum Norðurlanda-
ríkjunum. Endalokin urðu þau, að
við lokaatkvæðagreiðslu um tillög-
una fékk hún 52 atkvæði, tvö ríki
voru á móti (Kína og Kúba), en
fimm riki sátu hjá. Bandaríkin voru
í hópi þcirra, en þau höfðu þó lýst
yfir, að þau myndu ekki torvelda
inngöngu þessara ríkja, en vildu
hins vegar ekki greiða atkvæði beint
með kommúnistaríkjunum.
Vegna þessarar forgöngu smáríkj
anna var hér sköpuð sterk eining
um málið, er stórveldin töldu hyggi
legast að beygja sig fyrir. Sovét-
ríkin féllu frá andstöðunni gegn
Japan og Spáni, og Bandaríkin
vegar að skilyrði þess, að þeir beittu
ekki neitunarvaldi gegn andkomm
únistarikjunum. Það þótti þvi rétt
að beygja sig fyrir þessu skilyrði
til þess að ríki eins og Ítalía, Spánn,
Portúgal, Japan og Finnland fengju
inngöngu i S. Þ.
Eftir að þetta mál virtist leyst
kom sú torfæra til sögunnar, að
Formósu-Kina hótaði að beita neit-
unarvaldi í Öryggisráðinu gegn Ytri
Mongólíu og hefir nú þegar staðið
við hótunina. Þessi afstaða Formósu
Kína mun tefja fyrir inngöngu um
ræddra þjóða einhverja stund, en
mál þetta er hins vegar komið á
þann rekspöl fyrir forgöngu smá-
þjóðanna, að' það verður ekki tafið
lengi. Átján ríki munu senn bætast
i S. Þ. og gera þær stórum raun-
hæfari alþjóðafélagsskap en þær
áður voru.
Afstaða Formósu-Kína er hins
vegar líkleg til þess að geta haft
meginþýðingu á hlutdeild þess í
S. Þ., og er því lítt skiljanleg. í
byrjun yfirstandandi þings S. Þ.,
var því aöeins frestað til áramóta
að taka endanlega afstöðu til þess,
hvernig sæti Kína í S. Þ. skyldi
skipað til frambúðar. Háværar radd
ir eru því uppi um þaö að fresta
þinginu fram yfir áramót og taka
þetta mál þá til nýrrar meðferðar.
Vel getur svo farið, að það verði
niöurstaðan, nema Formósu-Kína
breyti afstöðu sinni.
Þ. Þ.
Asakanir Krúsjefs
illgjörn ósannindi
Um fimm ára skeið hefir engin
þjóð fengið upptöku í S. Þ. vegna
kalda stríðsins milli stórveldanna,
en margar þjóðir eru enn utan
þeirra. Til þess að eitthvert ríki fái
inngöngu í S. Þ. þarf það í fyrsta
lagi að hafa verið samþykkt í Ör-
yggisráðinu og í öðru lagi að vera
samþykkt á þingi S. Þ. með % hluta
atkvæða. Innganga nýrra ríkja hef
ir að undanförnu strandað á því,
að Rússar hafa beitt neitunarvaldi
í Öryggisráðinu gegn þeim ríkjum,
sem ekki hafa fylgt þeim að mál-
um, en vesturveldin hafa hindraö
inngöngu kommúnistaríkjanna með
því að láta þau ekki fá tilskilinn
stuðning í Öryggisráðinu eða á þing
inu.
Um nokkurt undanfarið skeið
hafa Rússar látið í veðri vaka, að
þeir væru fúsir til samkomulags
um það að beita ekki neitunarvald
inu gegn nokkrum andkommúnist-
iskum ríkjum, ef konunúnistaríkin
fhnm fengju tilskilinn stuðning. í
samræmi við þetta fluttu þeir til-
lögu á þingi S. Þ. í haust, þar sem
mælt var með inntöku 16 nýrra
ríkja, eða fimm kommúnistaríkja
(Albaniu, Búlgaríu, Rúmeníu, Ung-
verjalandi, Ytri-Mongóliu) og 11
annarra ríkja (Austurríkis, Ceylons,
Eire, Finnlands, Jordans, Ítalíu,
myndi eina stóra samfylkingu
til að fylgja henni fram. í
þeirri samfylkingu geta allir
Framsóknarmenn og Alþýðu-
flokksmenn átt heima og einn
ig allur sá þorri fylgismanna
Sjálfstæöisflokksins og Sósí-
alistaflokksins, sem ekki er
háður þjónustu við milliliðina
eða Moskvu. Sama gildir og
um fylgismenn Þjöðvarnar-
flokksins.
Myndun slíkrar samfylking-
ar er stærsta mál íslenzku
þjóðarinnar í dag. Um það
málefni verða að sameinast
allir þeir, sem vilja forða ís-
landi frá örlögum Mongolíu
eða Puerto Rico.
London, 11. des- — Blaðið
Economist, sem gefið er út i
London, heldur þvi fram, að
ásakanir kommúnistaforingj-
ans Krúsjefs, um að vestur-
veldin hafi stutt árás Hitlers
á Rússland, séu illgjörn ósann
indi.
í ritstjórnargrein, er fjallaði
um hinar fjarstæðu ásakanir,
er Krúsjef bar fram, komst
það m. a- þannig að orði:
„Krúsjef kaus, heldur of
augljóslega, að bera fram
þessa hlægilegu fjarstæðu á
samkomu indverskra kommún
ista. Næsta dag hélt hann
áfram til varnarmáladeildar
Indlands, þar sem Thimayya
hershöfðingi, aðstoðarforingj-
ar hans og starfshð tók á móti
honum með kurteislegri ná-
kvæmni. Margir þeirra báru
heiðursmerki, sem minntu á
það, að þeir hefðu barizt tú
þess að reyna að hindra það,
að innrás nazista og fasista
næði tU Asíu, á sama tíma og
flokkur Krúsjefs gerði allt,
sem hægt var til þess að
hindra baráttu manna fyrir
frelsi sínu, og hélt samvizku
samlega áfram hinu ábata-
sama samstarfi við Hitler með
því að flytja hergögn og nauð-
synjar tU hjálpar nazistum til
þess að gera þeim kleift að
ná yfirráðum yfir Júgóslavíu
og Grikklandi.
Það er satt, að Krúsjef, sem
er frábært dæmi manns, sem
aUnn er upp í Stalinsandan-
um, virðist læra hægar og með
meiri erfiðleikum heldur en
ófreskj a sú, sem Frankenstem |
bjó til í tilraunastofu sinni.
Kannske hefir hann ekki
hugmynd um, að löngu áður
en Molotov gaf út hina ótrú-
legu tilkynningu sina (14. júií
1941) um að viðvaranir við að
Þjóðverjar réðust á Rússa
væru aöeins gefnar út af herj
um, sem væru á móti Sovét-
ríkjunum og þýzka ríkinu, þá
börðust Indverjar og létu lífið
í baráttu, sem þeir háðu jafn
hliða Bretum, Ástralíumönn-
um, Frökkum og öðrum banda
mönnum til þess að verja
Egyptaland og yfirráðariki
Araba, og einnig tU þess að
frelsa Eþíópíu. Á þeim tím-
um var hann aðeins flokks-
maður, sem lítið bar á, og að
öllum líkindum hlotnaðist
honum aldrei sú vitneskja, að
Stalm tók aldrei neitt tillit til
hinna margendurteknu viðvar
ana Churchills um yfirvofandi
innrás nazista í Rússland.
Þar sem hann í- dag er svo
gersneyddur allri þekkingu,
þá myndi hann líklega verða
síðasti maðurinn til þess að
gefa því gaum, að vel getur
svo verið, að hin þrautseiga
vörn bandamanna i Balkan-
ríkjúnum, sem varð til þess
að Hitler neyddist til þess að
seinka árás sinni á Rússland
um einn mánuð, hafi orðið til
þess að bjarga Moskvu- Það
er hægt að afsaka barnalega
vanþekkingu og jafnvel dramb
þröngsýnna kynþáttahatara.
En það er alls ekki hægt að
afsaka illgjörn ósannindi....
Ef aö virðuleiki væri það
eina, sem um er að ræöa, þá
getur verið aö nægilegt væri
að geta þess, að Bulganm ættl
að skilja ferðafélaga sinn efb
ir heima — diplómatisk veik-
indi Krúsjefs yrðu tekin mjög
trúanleg eftir dvöl hans í suð
urhluta Indlands.