Tíminn - 21.04.1956, Qupperneq 8

®st{gá»ii6§fe
*5' '
8
/ siendingajpættir
Minning: Þórdís Stefánsdótíir
Laugardaginn 7. apríl s. 1. lézt
í Sjúkrahúsi Akureyrar merkiskon
an Þórdís Stefánsdótlir, ekkja
Davíðs Sigurðssonar trésmíða-
meistara á Akureyri.
Frú Þórdís Stefánsdóttir var
fædd að Valþjófsstað í Fljótsd d
27. okt. árið 1869 og var þvi á
87. árinu, er húij lézt. Frú Þór-
dís var af merkum ættum aust-
firzkum og raunar einnig norð-
lenzkum, því að móðir hennar var
af hinni fjölmennu og merku
Kjarnaætt í Eyjafirði. Foreldrar
Þórdísar voru þau Stefán Péturs-
sort, síðar prestur á Desjamýri og
Hjallastað og Ragnhildur Björg
Metúsalemsdóttir frá Möðrudal.
En séx-a Stefán var af hinni al-
kunnu „Vefaraætt“, sem er fjöl-
menn um allt Austurland og víð-
ar. Þórdís var elzt af 12 systkin-
um, sem upp komust, en tvö munu
hafa látizt í bernsku. Meðal
hinna mörgu og merku systkina
hennar má nefna þá Halldór Stef-
ánsson, fyrrverandi alþingismann
og Metúsalem Stefánsson búnað-
armálastjóra. Þórdís ólst upp hjá
afa sínum, séra Pétri að Valþjófs-
stað til 14 ára aldurs, en þá flutt-
ist hún til foreldra sinna að Hjalta
stað.
Frú Þórdís var óvenjulega vel
menntuð kona, enda hafði hún
bæði gáfur og atgervi til að ganga
menntaveginn. Veturinn 1890—91
stundaði hún nám við skólann á
Ytri-Ey, en veturinn 1895—96 var
hún við hannyrða- og tungumála-
nám í Reykjavík. Veturinn 1898—
99 stundaði hún hússtjórnarnám í
Bretlandi, og veturinn eftir var
lrún einnig við hússtjórnarnám í
Noregi. En frú Þórdís las og lærði
ekki aðeins tilskyldar námsgrein-
ar í hinum erlendu slcólum. Hún
drakk einnig í sig menningu þess-
ara þjóða, sem þá var komin langt
á undan okkar íslenzku frumstæðu
menningu.
Hún tileinkaði sér þarna víð-
sýni, sem hún glataði aldrei, þótt
það ætti fyrir henni að liggja að
lifa og starfa í þrengra umhverfi.
Hún drakk í sig hinar sígildu bók-
menntir þessara þjóða og bjó að
því alla sína löngu ævi.
Veturinn 1896—98 var hún kenn
ari við kvennaskólann á Akur-
eyri og skólastjóri annað árið. Vet
urinn 1900—1901 var hún kenn-
ari við hússtjórnarskófann í
Reykjavík og aftur kennari við
kvennaskólann á Akureyri 1901—
1902. En þá urðu tímamót í ævi
þessarar ungu, glaesilegu og vel
menntuðu stúlku. Á vegi hennar
varð ungur og gjörvilegur maður,
sem hún valdi sér að lífsförunaut.
Hún giftist Davíð Sigurðssyni tré-
smíðameistara 12. júlí árið 1901,
og varð hjónaband þeirra hið far-
sælasta. Eina dóttur eignuðust
þau, Sigríði, sem erfði marga af
beztu kostum beggja foreldra
sinna. Hún er gift Zophóníasl
Árnasyni, yfirtollverði á Akureyri,
og eignuðust þau einn son. Ég
kynntist frú Þórdísi fyrst haustið
1930, er ég kom hingað til Ak-
ureyrar. En þá var hún handa-
vinnukennari stúlkna við Barna-
skóla Akureyrar. Við hjónin höf-
um átt því láni að fagna að vera
heimilisvinir hennar og fjölskyldu
hennar alla stund síðan, og hef
ég alltaf lært be.tur og betur að
kynnast mannkostum þessarar
merku konu. Frú Þórdís kenndi
við skólann í 15 ár, en lét af því
starfi árið 1935 fyrir aldurs sakir.
En prófdómari var hún við skól-
ann fram á síðustu ár. Starf sitt
við skólann rækti frú Þórdís af
frábærri skyldurækni og myndar-
skap.
Hér að framan hefir verið stikl-
að á stóru í ævi frú Þördísar, og
er þá harla lítið sagt frá henni
sjálfri. En kannski verður það
hvorki sagt né skrifað, sem mest
er um vert í ævi hvers manns.
Þar verður aðeins sýnt ytra borðið.
En um hana má segja í sem
stytztu máli, að hún var merk
höfðingskona í sjón og raun. Hún
var fríð sýnum, sviplirein, ein-
beittleg og drengileg, og þessum
fríðleika og heiða svip hélt hún
til elliára.
Ég held, að þau hjón hafi bú-
ið allan sinn búskap, eða nálega
það, í Aðalstræti 54. Það er inn-
arlega á hinni gömlu og virðulegu
Akureyri, og nokkuð úr alfaraleið
í bænum. En þangað rötuðu þó
margir, og alltaf var þar mikill
gestagangur, og taldi enginn eftir
sér að ganga inn í Fjöruna til að
njóta alúðar og gestrisni þeirra
hjóna. Frú Þórdís var bæði írænd
mörg og vinamörg og var oft
glatt á hjalla í Aðalstræti 54. En
sú gleði var þó jafnan hóglát og
hávaðalaus, því að bæði voru þau
hjón þannig skapi farin, að þau
kunnu bezt kyrrlátri og fágaðri
gleði. Og bæði kunnu þau vel að
taka á móti gestum. Eftir að ég
kynntist þcim, kom það þó frekar
í hlut húsfreyjunnar að halda
uppi samræðum, og kunni hún
vel þá list. Hún hafði meðal ann-
ars unun af því að tala um bók-
menntir, enda las hún mikið. En
aðeins góðar bækur. Ég man eftir
því, hvað hún sá mikið eftir þeim
tíma, sem fór í það að lesa bækur,
sem henni þóttu lélegar. Meðal
annars las hún mikið af sígildum
norrænum bókmenntum, og einn-
ig enskum. Já, það var oft gaman
að koma til hennar um jólin, þeg-
ar mikið hafði komið út af góð-
um bókum. En þá höfðu þau hjón
jafnan fjölmenn boð.
Frú Þórdís var trúuð kona og
Dreifing grænmetis
(Framhald af 5. síðu.r
d. viðkomandi sölufélagi er boðið
upp í stærri og smærri skömmtum,
daglega, en kaupendur eru kaup-
menn og aðrir smásalar. Á þennan
hátt verður verðlagið fyrst og
fremst háð lögmálinu um framboð
og eftirspurn. í stuttri blaðagrein
eru ekki tök á að koma nánar inn
á ýms atriði viðvíkjandi þessu fyr
irkomulagi, sem segja má að hafi
markað tímamót í garðyrkjumálum
ýmissa landa. Hollendingar munu
hafa orðið fyrstir til að taka upp
grænmetisuppboðin í þeirri mynd
sem þau nú eru víðast á Norður-
löndum. Þangað sóttu Danir íyrir-
myndina að fyrstu uppboðshöll,
sem tók til starfa í Odense
vorið 1929. Danir tóku þetta fyrir-
komulag upp með hálfum huga og
af illri nauðsyn, en nú halda þeir
því fram að það hafi víða þar í
landi orðið garðyrkjunni hin mesta
lyftistöng. Af Norðmönnum gæt-
um við þó án efa lært mest um
þetta fyrirkomulag, enda skilyrði
| líkust.
I Þess má geta að kaupmenn fögn-
j uðu mjög uppboðsfyrirkomulag-
inu og bar margt til. Til dæmis
varð nú eingöngu um nýja og góða
vöru að ræða komna-beint frá garð
yrkjustöðvunum. Þá gátu þeir og
ráðið nokkru urn það við hvaða
garðyrkjustöðvar þeir skiptu. —
Allar líkur benda til þess að upp-
boðsfyrirkomulagið mundi reyn-
ast vel í Reykjavík og a.m.k. er
sjálfsagt að gerð verði tilraun með
það áður langt líður.
ÞVÍ ER OFT HALDIÐ FRAM
við hátíðleg tækifæri að jarðhit-
inn sé ómetanlegur, þó mun fæsta
ennþá óra fyrir því hve mikla
möguleika jarðhitinn skapar gróð-
urhúsaræktinni og ýmislegt bend-
ir til að það muni bíða næstu kyn-
slóðar að kryfja það mál til mergj
ar, svo sem vert er.
Samþykkt „kartöflufrumvarps-
ins“ er þó án efa spor í rétta átt,
sem ætti að geta komið mildu góðu
til leiðar ef vel og skynsamlega er
á málum lialdið.
Stóra-Fljóti í apríl 1956.
Stefán Þorsteinsson.
, W : ill’. 1U* 'l:’ i I il'
TIMINN, laugardaginn 21. aprfl 195®,
Myndin sýnir þau Valdimar Helgason og Emelíu Jónasdóttur á æfingu
nýju revíunnar. Leikstjóri er Rúrik Haraldsson.
Ný íslenzk revía í uppsiglingu
Eftir margra ára hlé, gefst nú
Reykvíkingum kostur á að sjá nýja
revíu, alveg á næstunni.
Aðstandendur þessarar revíu
láta hvorki nafns síns, né hennar
getið að sinni, og láta ekkert upp-
skátt um efni hennar, en þessir
leikarar fara þar með hlutverk:
kirkjurækin, en ekki íiampaði hún
mikið skoðunum sínum í þeim
efnum. Aðalstræti 54 var næsta
hús við gömlu kirkjuna í Fjörunni.
Og kannski hefir það verið tilvilj-
un, að þau hjón sáu um kirkjuna
að öllu leyti og létu sér mjög annt
um hana. En þangað áttu þau
mörg spor. Og þar hlýddu þau á
helgar tíðir flesta eða alla helgi-
daga ársins, þegar messað var.
Þeim hjónum var því mikill sjón-
arsviptir að því, þegar gamla kirkj
an var rifin. Kirkjan var um
marga áratugi óskabarn þeirra, og
ég held að það sé einnig óhætt
að fullyrða, að þau voru óskabörn
hennar.
Frú Þórdís var frábærlega
skrumlaus kona, en fastlynd og
trygglynd. Hún var mjög sjálfstæð
í skoðunum og var sjaldan myrk
í máli. Hún gat deilt á menn og
málefni, þegar efni stóðu til að
hennar dómi, en hún tók einnig
drengilega svari þeirra, er henni
fannst órétti beittir.
Hún missti mann sinn árið 1945
og síðast liðið ár hefir hún legið
í sjúkrahúsi eftir slys, sem hún
varð fyrir.
Jarðarförin fór fram laugardag-
inn 14. apríl. Hún var látlaus og
íburðarlaus. Hún hafði mælt svo
fyrir, að engin ræða yrði flutt
yfir sér, hvorki í heimahúsum né
í kirkju, aðeins bæn og þökk. Það
var henni líkt. Hún vildi ekki
eiga það á hættu, að neitt það
yrði um sig sagt, er hún ætti ekki
skilið. Svona var Þórdís Stefáns-
dóttir. Ég þakka henni að lokum
alla vináttu við okkur hjónin. Hún
dó inn í páskafögnuðinn, þreytt
og þjáð. Hún trúði örugglega á
annað líf. Henni hefir nú orðið að
trú sinni.
Hannes J. Magnússon.
(þróttir
Lárus Ingólfsson, Nína Sveinsdótt-
ir, Bessi Bjarnason, Steinunn
Bjarnadóttir, Emilía Jónasdóttir,
Valdemar Helgason, Guðmundur
Jónsson, óperusöngvari, Hjálmar
Gíslason, Benedikt Árnason, Karl
Guðmundsson o. fl., en auk þess
koma fram fagrar dansmeyjar, og
ekki mun skorta á snglistina. Eftir
þessu stórskotaliði að dæma, er hér
meira en lítið gaman í aðsigi, og
ekki að efa, að margir revíuunn-
endur fara að hlakka til að sýning-
ar hefjist, en æfingar standa nú
yfir af fullum krafti, og verður
frumsýning væntanlega um miðja
næstu viku.
Revían verður sýnd í Austurbæj-
arbíó, en þar sem flestir leikend-
anna eru einnig í ‘ðrum leikritum,
munu sýningar alla jafna ekki hefj
ast fyrr en kl. 11,30. — En á björt-
um vorkvöldurn munu engir telja
það eftir sér að fara upp í Austur-
bæjarbíó o gstytta þar nóttina með
rúmlega tveggja stunda hressandi
hlátri.
Bréfkorn frá Monaco
(Framhald af 4. síðu.)
ungsfjölskyldunnar og furstanúss-
ins, mundi það draga mjög úr við-
sjám í milli Breta og íbúa fursta-
dæmisins.
Á MEÐAN ÞESSU fer fram, hefir
Olíver verið lokaður inni í höll-
inni og hefir ekki sézt utan dyra
meðan allt tilstandið hefir gengið
yfir.
Hins vegar var haldin alþjóðleg
hundasýning í Monte Carlo í til-
efni brúðkaupsins á sjálfan brúð-
kaupsdaginn* og þar voru 330
hundas mættir. Talsmenn fursta-
hirðarinnar hafa ekki fengizt til að
segja neitt um það, hvort Olíver
fær að koma þar fram eða ekki.
Og ólíklegt má það teljast, þar sem
hann er meðal gesta á skemmti-
snekkjunni í brúðkaupsferðinni,
svo að tíminn er naumur. Hins veg
ar verður að benda á, að ætla má
að Ólíver hafi miklu meiri áhuga
fyrir hundunum á sýningunni en
nokkgp því, sem fram fer á snekkj-
unni, eða í höllinni að loknu brúð-
kaupi.
(Einkar. NY Herald Tribune).
Erlent yfirlit
(Framhald af 5. síðu.)
breytingar munu liafa orðið frá því
í fyrra.
Þetta er síðasta umferð ensku
deildakeppninnar, en einnig er eft-
ir nokkuð af leikjum, sem frestað
hefir verið og fara þeir fram flestir
í næstu viku. í þessari viku fóruj
fram þessir leikir: Sunderland-
Birmingham 1:0, Wolves-Totten-
ham 5:1, Middlesbro-Lincoln 4:2,
Nottingham F.-West Ham 0:0,
Stoke-Bury 0:2.
Valur-Fram 1
Cardiff-Arsenal lx
Chelsea-Blackpool 2
IIuddersfield-Bolton , 1
Luton-Burnley x
Portsmouth-Manch. City 1
TotteMram-Sheff.Utd. 1
Wolves-Sunderland 1
Bristol Rov-Liverpool 1 2
Hull-Leeds 1 2
Nottm Forest-Blackburn 1x2
West Ilam-Bristol City 1 2
Kerfi 48 raðir.
Dulles leggur áherzlu
á sameiningu Þýzkal.
Washington, 18. apríl. — í sam-
bandi við þá tpisklíð, sem virðist
vera komin upp á milli Frakka og
Þjóðverja, hefir John Foster Dull-
es lýst því ýfir, að hann telji sam-
einingu Þýzkalands ætti að ganga
fyrir afvopnun, Dulles sagðist ekki
hafa neina”trú á þýí, að Þýzkaland
myndí snúa sér til RúsSa til samn-
inga um sameiningu landsins. —
Hann minnti á, að Van Brettano
lýsti því yfir, að Þjóðverjar myndu
ekkert gera í málinu, nema í sam-
ráði við stjórnir annarra vest-
rænna lýðræðisþjóða.
flugtýAii í Twanutn
(Framhald af 6. síðu.)
stúdenta frá Afríku og Asíu. Yfir-
leitt gerir Lennox-Boyd sér mikið
far um að umgangast sem mest
fólk frá nýlenduþjóðunum, og má
vera að þar megi finna eina helztu
ástæðuna fyrir því, að hann er í
nýlendunum talinn vinsælasti ný-
lendumálaráðherra, er Bretar hafa
átt.
Kunningjar Lennox-Boyd segja
að það hafi lengi verið ósk hans
að verða nýlendumálaráðherra og
metnaður hans stefni ekki hærra.
Takihark hans sé að verða bezti
nýlendumálaráðherra í sögu Breta-
veldis. Fáar óskir er hægt að bera
fram betri í garð Bretaveldis og
vestrænna þjóða yfirleitt en að
Lennox-Boyd auðnist að ná því
marki. — Þ.Þ.
A víðavangi
(Framhald af 7. síðu.)
upp þegar þeir skírðu sjálfa sig
Sjálfstæðisinenn. Um skeiff
hétu þeir líka „breiðfylking“.
Nú hefir Vísir það eftir Ólafi
Thors á landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins í gær, að réttnefni á
flokknuin í þessum kosningum
væri „þjóðflokkur“. Færi vitan-
lega ekki illa á því að skipta um
nafn nú og yfirgefa „sjálfstæff-
ið‘ síðan forustulið flokksins
gerðist ainerískara en sjálfur
Dulles. Auk þess munu fleiri en
einn þjóðflokkur í „þjóðflokkn-
„ . . . og gengið vel."
Enn hefir Vísir það eftir ÓI-
afi, að allt hafi „gengið vel“ í
efnahagsmálum landsins þar til
efnt var til verkfallanna. Undir
þetta „allt-gekk-vel“ heyrir því
öll hin stórfellda fjárfesting,
sem fremur en' flest annað hef-
ir sett efnaliagskerfið úr skorff-
um — „frelsið“, sem íhaldiff
sagðist standa undir, en er nú
svo hrætt við, að Mbl. segir nú
að Framsóknarmenn hafi mestu
um það ráðið. Það sem Ólafur
átti við með „allt-gekk-vel“-
skrafinu mun vera, að fjárafla-
klíkan, sem mestu ræður í
flokknum hafi verið ánægð meff
sitt hlutskipti. Valdatíð Ólafs
liefir verið sumartíð peninga-
kónganna. Fyrir það á að kvitta
á landsfundinum.
i
Orð og eiðar.
. Vísir hefir það enn eftir Ól-
afi, að „varnarmálunum hafi
verið varpað inn í þingið . . .“
(rétt eins og þau liafi verið ut-
an og ofan við Alþingi) til at-
kvæðaveiða og er þar aftur kom
in „kosningabrelIan“, sem liffs-
menn Ólafs bjuggu til og sím-
uðu út um öll lönd, og notuðu
síðan aftur liér heima í áróðri
og báru fyrir sig „erlendar
heimildir".
Eru nú glevmd orð og eiffar
frá 1949, er Ólafur Thors und-
irritaði nefndarálit á Alþingi
um inngöngu íslands í Atlants-
liafsbandalagið og lét uppi
þetta álit: „ . . Nefndin lítur svo
á, að ljóst sé . . . að hver aðili
hafi sjálfur úrskurðarvald um
það, hvert framlag lians verði,
ef til kemur. í samningnum
felst ekkert, sem skyldi neinn
samningsaðila til að liafa erlend
an lier eða lierstöðvar í landi
sínu á friðartímum, enda hefir
því verið lýst yfir af hálfu ís-
Iendinga svo sem fleiri samn-
ingsaðila, að þeir muni ekki
•samþykkja slíkt . .“
Vísir getur ekki um að Ólaf-
ur liafi rifjað upp þetta álit í
liásætisrjeðunni í gær.
Dregið í
Skólatúnshappdrættinu
í byrjun apríl var dregið um
einn vinninginn í Skálatúnshapp-
drættinu, en vinningurinn var
Volkswagen-bifreið. Kom hann
upp á miða nr. 56769. Hefir eig-
andi miðans nú gefið sig fram, og
er sá hamingjusami, Guðmundur
Halldórss'on, Barónstíg 10 hér í bæ.
í