Tíminn - 16.05.1956, Blaðsíða 2

2
T í M I N N, miðvikudagurinn 16. maí 1956.
Heildaraflinn í Keflavik m
21000 lestir á vertíðinni
\lgengastur afli á bát yfir vertíðina er 4Ö0-5Ö0
lestir og er það mun minni afli, en menn eiga
venjast í Kefíavík
Frá fréttaritara Tímans í Keflavík.
Vertíð er nú lokið í Keflavík og varð hún með lakara móti
!?ngu að síður kom þar mikill fiskur á land á vertíðinni, enda
nikill fjöldi báta, sem þaðan sótti sjó í vetur.
Heildaraflinn á vertíðinni er um
11 þúsund lest og er það mun
ninna en í fyrra, þegar aflinn v'arð
11 þúsund lestir. Nú voru um og
yfir 40 bátar, sem reru með línu
og auk þess 7—11 bátar með nel,
,sm lögðu upp afla í Keflavík.
Aflahæsti báturinn af línubátum
er Guðmundur Þórðarson frá Gerð
im með 673 lestir. Skipstjóri á
aátnum er Eyjólfur Kristinsson Og
5r aflamagnið miðað við slægðan
:isk. Aflahæsti netabáturinn er
Geir goði meeð 642 lestir miðað
/ið óslægðan fisk, eins og venja
jr, þegar talinn er afli netabáta.
Allur fjöldinn af bátunum í
iSeflavík hafði 400—500 lestir í
afla á vertíðinni. Um hásetahluíi
lætur nærri, að hann sé um 44
krónur fyrir hverja smálest af
slægðum fiski.
Allir bátar eru nú hættir veiðum
:í Keflavík, aðkomubátarnir, sem
/oru margir farnir heim og eins
vertíðarfólk, sem þangað kom til
starfa.
Björgunarbáiutinn bíð-
m enn í Færeyjum
Björgunarbáturinn Gísli J. John
sen er enn í Færeyjum og bíður
þess að veður kyrrist, svo hægt
sé að halda áfram ferðinni heim
iil íslands. Er báturinn búinn að
vera nokkra daga veðurtepptur í
Færeyjum. Komst hann þangað eft
ir erfiöa sjóferð frá Svíþjóð og
var margra daga í hafi og hafði
sterkan mótvind. Ferðin gekk þó
að öðru leyti vel og reyndist bát-
urinn gott sjóskip.
Undanfarna daga hefir verið mik
ið hvassviðri á hafinu suður af ís-
landi og eru ekki taldar horfur á
að veðrið batni næstu daga .Virð-
ist svo sem vestansíormur sé stöð
ugur á stóru svæði á hafinu suður
af íslandi.
Kunnur bandarískur vís
indamaður heldur íyrir
lestra í Háskólanum
í dag er væntanlegur hingað til
Reykjavíkur kunnur bandarískur
vísindamaður, Dr. John W. Rowen
að nafni, sérfræðingur í fýsískri
efnafræði, og mun hann halda hér
fyrirlestra á vegum læknadeildar
Háskólans. Fyrirlestrar þessir, sem
eru hávísindalegs eðlis, fjalla m.
a. um rannsóknir dr. Rowens á
makrómólikúlum og gammageisl-
um og notkun þeirra til lækninga.
Dr. John Rowern er forstöðu-
maður þeirrar deildar hins kunna
háskóla í Los Angeles, Kaliforníu,
sem fjallar um kemíska lífeðlis-
fræoi og rannsóknir á því sviði.
Hingað kemur dr. Rowen frá
Norðurlöndum, en hann hefir að
undanförnu haldið fyrirlestra við
háskólana í Uppsölum, Osló og
Kaupmannaliöfn, og er nú á leið
vestur um haf. Ilinn ameríski vís-
indamaður heldur fyrirlestra sína
hér í boði forseta læknadeildar
Háskóla íslands og velður fyrra
erindið flutt í Háskólanum í kvöld
fyrir lækna og læknastúdenta
Lepprikisstsfna
(Framhald af 1. síðu).
um hver nauðsyn. það er vegna
sjálfstæðis og fraintíðarheillar
þjóðarinnar, að hersetunni Ijúki.
Hvernig halda menn að ipundi
horfa í því máli, ef flokkurinn
fengi vilja sínum framgcngt og
efnahagslífið allt yrði enn fastar
bundið við tekjurnar af erlend-
um her og hernaðarframkvæmd-
um en nú er orðið?
Stefna Sjálfstæðisflokksins, sem
fyrst og fremst er byggð á peninga
sjónarmiðum, þótt aulin sé eftir
mætti með „stríðshættu“ og alls-
konar blekkingarskrifum um við-
horf annarra þjóða, íniðar að því að
gera landið að ósjálfstæðu lepp-
ríki, þar sem auðmenn maka krók
inn í skjóli erlends aðila, en heil-
brigt atvinnulíf hrörnar unz ekki
verður aftur snúið. í þessu við-
horfi eru foringjar Sjálfstæðis-
flokksins naumast hóti skárri en
kommúnistar, sem hafa sama lepp-
ríkissjónarmið gagnvart austur-
veldunum.
Hin íslenzka stefna er mörkuð
af umbótaflokkunum. Hún er, að
hér skuli ekki vera her á frið-
artímum og tímabært sé, vegna
breytts ástands í veröldinni, að
herinn, sem kom hingað á tím-
um Kóreustríðsins, hverfi nú á
brott.
En þjóðin snúi sér af alefli að
endurreisn atvinnulífsins í þeirri
öruggu vissu, að hamingja og fram-
tið þjóðarinnar sé bundin mold-
inni og fiskimiðunum og því, hvern
ig okkur tekst að hagnýta þau
auðæfi, sem landið geymir og kalla
á manndáð okkar og sjálfstæði.
Hótanir Sjálfstæðisforingjanna
uin hrun og eymd ef hernaðargróð-
anum linni — jafnvel þótt undir
þær sé skotið erlendum stoðum —
hljóta að verða til þess eins að
skerpa þann ásetning allra Is-
lendinga, að efla liina íslenzku
stefnu í Iandinu, en varpa lepp-
ríkishugmyndum gróðaafla og
kommúnista út í yztu myrkur.
Fatfuglar fara til gróðursetningar
í Þórsmörk að vanda um hvítasunnuna
Úndanfarin ár hefir Bandalag íslenzkra farfugla unnið að
skógrækt á Þórsmörk og plantað þúsundum trjáa og grisjaö
stór svæði.
Farfuglar hafa til umráða Slippu
gil á Þórsmörk til skógræktar en
þar hefir verið íastur ijaldstaður
farfugla um mörg undanfarin sum-
ur og þangað hefir verið farin
íslendingar þátítakender í mikilli
fiskveiðasýningu í Kaupmannahf n
Þar geta sýningargestir sjálíir veitt fisk í sofölS
og heilt reykhús starfar á sýningarsvæíinu, Jiar
sem gestum sr gefin nýreykt síld í nestií
Á föstudaginn verður opnuð í Kaupmannahöfn stór fisk-
veiðasýning, þar sem íslendingar hafa stóra sýningardeild.
Sýning þessi, sem er alþjóðleg, verður í Forum í Kaup-
mannahöfn og verður opin dagana 18.—27. maí.
Útlit er fyrir að aðsókn að sýn- stærstu sýningardeildina af íslenzk
ingunni verði mjög mikil. Dönsku
ríkisjárnbrautirnar hafa skipulagt
aukaferðir með sýningargesti frá
fiskveiðabæjunum á Jótlandi. Auk
þess koma hópar gesta frá hinum
Norðurlöndunum, Skotlandi, Þýzka
landi og víðar að. Þannig hafa til-
kynnt komu sína fiskkaupmenn frá
Grikklandi, ttalíu, Spáni og Portú-
gal og jafnvel alla leið austan frá
Indlandi og Ástralíu er von á gest-
tim á sýninguna.
íslendingar hafa stóra sýningar-
deild, eins og áður er sagt. Þátt-
taka íslendinga var að vísu ráðin
nokkuð seint, þannig að undirbún-
ingstími var heldur naumur, en
engu að síður er reynt að vanda
vel til íslenzku deildarinnar. Verða
þar til sýnis sýnishorn af franv
ieiðslu okkar af sjávarafurðum og
ýmsar upplýsingar þar að fá. Mörg reykhús starfandi á sýningunni og
íslenzk útflutningsfyrirtæki taka er sýningargestum jafnóðum gefin
þátt í sýningunni og mún Samband síld í nestið, þegar síld er tekin
íslenzkra samvinnufélaga hafa úr reyk.
um aðilum. Islenzka sýningardeild
in er sett upp af dönskum mönn-
um, en Skarphéðinn Jóhannsson
er í Kaupmannahöfn til að fylgjast
með uppsetningu sýningarinnnr,
auk fulltrúa frá Fiskifélaginu og
nokkrum sýningaraðilum.
Af erlendum blaðafregnum er
ijóst, að mörg dönsk fyrirtæki
vanda mjög til þátttöku sinnar á
sýningunni. Þannig hefir danskur
fiskkaupmaður komið fyrir 30 fer-
metra stóru fiskakeri, eða þró á
sýningunni, þar sem daglega er
hleypt út í 500 lifani fiskum, aðai-
lega silungum og öðrum fiskum,
sem menn eru sólgnir í að veiða
og geta sýningargestir sjálfir veitt
sér í soðið af brú einni mikilli,
sem liggur yfir fiskaþróna.
Dönsku reykhúsin hafa heilt
sumarleyfisferð á hverju sumri og
aitíð verið fjölmenn og vel heppn-
uð.
Um hverja hvítasunnu undanfar-
in ár hafa farfuglar farið til Þórs-
merkur og unnið þar að skógrækt
í gilinu sínu og hefir Skógrækt
ríkisins lagt til plöntur og ýmsa
fyrirgreiðslu, auk þeess sem skóg-
ræktin hefir leiðbeint um starfið.
Plönturnar á Þórsmörk hafa
þrifizt mjög vél og hefir stundum
allt að 90% plantnanna lifað, en
nokkuð vantar á að ferðafólk taki
tillit til nýgræðingsins, treður
plönturnar niður og tjaldar stund-
um yfir þær en vonandi verður
þar á breyting til batnaðar.
Núna um hvítasunnuna leggja
farfuglar upp í enn eina skógrækt-
aríerð og liggur fyrir mikið verk-
efni að planta, grisja og ekki sízt
að reyna að hefta uppblástur, en
mikil skógarsvæði á Þórsmörk
liggja undir stórfelldum skemmd-
um vegna uppblásturs og er mjög
aðkallandi að hindra að slíkt haldi
áfram og að meira tjón hljótist af.
Mollet og Pineau
í Moskvu
Moskvu, 15. maí. Mollet og Pin-
eau forstæis- og utanríldsrájjherrar
Frakklands komu í dag til Moskvu
i 5 daga opinbera heimsókn. Búl-
ganín, Moiotoff og fleiri ráðamenn
rússneskir tóku á móti þeim á flug-
vellinum. Mollet sagði í ræðu, að
Frakkar myndu standa við allar
skuldbindingar sínar gagnvart ríkj-
unum í A-bandalaginu. Þeir tryðu
því hins vegar að góð sambúð
myndi takast milli Frakka og
Rússa enda hefði svo löngum verið
í gegnum margar aldir.
amningar m ír
NTB—London, 15. maí. — Samningar þeir um framtíðar
stjórnskipun brezku nýlendunnar Singapore og stöðu hennar
innan brezka samveiedisins, sem staðið hafa yfir í London
undanfarnar þrjár vikur, fóru út um þúfur í dag án þess að
nokkur árangur hefði náðst. Strandaði fyrst og fremst á því,
að Bretar töldu nauðsynlegt að áskilja sér rétt til að taka
stjórn nýlendunnar í sínar hendur hvenær sem hernaðarlegt
öryggi á þessum slóðum gerði slíkt nauðsyniegt. Kunna þessi
málalok að draga dilk á eftir sér fyrir Breta þar eystra og
valda miklu róti meðal Singapore-búa.
Gefizt var endanlega. upp við
samningatilraunir í dag, eftir að
setið hafði verið á fundi í eina cg
hálfa klukkustund. Var sá fundur
mjög sögulegur og hiti í samninga-
mönnum.
Marshali vonsvikinn.
Marshall forsætisráðherra Singa
pore var formaður samninganefnd-
arinnar af hálfu Singapore-búa. Úr
slitin eru mikil vonbrigði fyrlr
liann, þar sem flokkur hans hafði
gert sér vonir um að geta fært
héraðinu sjálfstjórn. Hann kvaðst
nú halda heim, sem skjótast og
biðjast lausnar fyrir stjórn sína.
Mun nú vafalaust aukast fylgi
þeirra manna, sem vilja harðskeytt
ari stefnu gagnvart Bretum og eru
þeim óvinveittari en Marshall og
fiokkur hans.
Kommúnistahættan.
Bretar voru fúsir að veita Singa-
nore fulla sjálfstjórn um innan-
landsinál, en áskildu sér rétt til
herstöðva- og þess að grípa inn í
stjórn landsins, hvenær sem þeim
virtist öryggi þar eystra gera slíkt
nauðsynlegt. Þetta væri nauðsyn-
legt vegna þess, hversu mikil árás
arhætta stafaði af kommúnistum.
Að þessu töldu samningamennirnir
frá Singapore sig ekki geta gengið
og vildu heldur hverfa heim tóm-
hentir.
Akureyringur hlaut I. verðlaun í rit-
gerðasamk. um Ásgrím og verk hans
Úrslit eru nú kunn í ritgerða-
samkeppni þeirri, sem Æskulýðs-
nefnd Reykjavíkur og Sýningar-
nefnd Asgrímssýningarinnar
efndu til í sambandi við yfirlits-
sýningu á verkum Ásgríms Jóns-
sonar í marzbyrjun sl.
Fyrstu verðlaun voru málverk
eftir Asgrím. Auk þess voru veitt
tvenn jöfn aukaverðlaun, 500 kr.
í pcningum hvort. Afrit af grein-
argerð dómnefndar fylgir hér
með:
Við undirritaðir, sem kvaddir
vorum til að dæma samkeppnis-
ritgerðir unglinga um Ásgrím Jóns
son og verk hans, höfum lesið vfir
þær 47 ritgerðir, sem okkur bár-
ust í hendur úr samtals 11 slcól-
um. Þátttaka í samkeppninni er
þó miklu meiri en tala þessi gefur
til kynna, því að sumir skólarnir
sendu okkur aðeins úrval úr þeim
ritgerðum, sem þeim bárust.
Ritgerðirnar báru því vitni. að
nemendur hefðu kynnt sér afmæl
issýningu Ásgríms rækilega og
margir hverjir gert sér far um
að afla sér fróðleiks um æviatriði
hans og lagt sig fram um að skilja
list hans. Ritgerðirnar voru yfir-
leitt skipulega samdar og vandað-
ar að frágangi.
Við höfum orðið sammála um,
að 1. verðlaun skuli hljóta Hjörtur
Pálsson, f: 1941, nemndi í 2. bekk
Gagnfræðaskóla Akureyra* Tvenn
jöfn verðlaun skal veita þeim
Lilju Jóhönnu Gunnarsdóttur, nem
enda í 3. bekk Kvennaskólans í
Reykjavík og Ottó Schapka, nem-
anda í 3. bekk Gagnfræðaskólans
við Vonarstræti í Reykjavík.
Reykjavík, 6. maí 1956.
Kristján Eldjárn
Magnús Gíslason
Slmon Jóh. Ágústsson
Þúsund ára barátta íslendinga við eld
eg ís í skuggsjá náttúrufræðings
Vandaí og handhægt fræðslurit MenningarsjótSs
eftir dr. Sigurí Þórarinsson, jarðfræ<Sing
Út er komið hjá Bókaútgáfu Menningarsjóðs rit, er nefnist
The Thousand Years Struggie against lca and Fire (Þúsund
ára stríðið við eld og ís). Höfundur er dr. Sigurður Þórarins-
son og er ritið að efni til tveir fyrirlestrar, sem hann hélt í
Lundúnum í boði Lundúnaháskóla 1 febrúar 1952. í fyrri
fyrirlestrinum rekur höfundur sögu þjóðar sinnar í þúsund
ár í ljósi náttúrufræðilegra staðreynda, svo sem loftslags-
breytinga, breytinga á útbreiðslu hafíss og jökla, eyðingu
jarðvegs vegna uppblásturs, o. s. frv.
Eldgos og jarðskjálftar koma og
að sjálfsögðu hér við sögu. í fyrir-
lestrarlok er yfirlit um þróun at
vinnuvega landsins á þessari öid.
Er það bæði til að sýna, að landið
er betra en e. t. v. mætti ætla af
ýmsu því, er á undan er sagt, og
svo til að sýna, hversu ör þróunin
hefir verið síðan íslendingar tóku
fjárforráð í sínar eigin hendur, en
höfundurinn telur þó, að ekki
megi gleyma því, að hin öra þróun
á þessu sjálfstæðistímabili eigi
einnig sínar náttúrufræðilegu or-
sakir á sama hátt og blómaskeið
þjóðveldistímabilsins og að barátt-
an við náttúruöflin eigi einnig
sinn drjúga þátt í niðurlægingu
einokunaraldanna.
Síðari fyrirlesturinn fjallar um
Austur-Skaftafellssýslu og er að
vcrulegu leyti dreginn saman úr
greinaflokki, er birtist fyrir nokkr-
um árum í Lesbók Morgunblaðs-
ir.s, en efnið er fært hér í vísinda-
legri búning án þess þó að vera
þungt aflestrar.
í ritinu er fjöldi korta og línu-
rita, auk 16 ljósmyndá prentaðra á
myndapappír. Ritið er prentað í
pientsmiðjunni Hólum og vandað
um frágang.
Útlendingar, sem til íslands
koma, og hafa hug á að kynnast
iandi og þjóð, kvarta oft, og ekki
að ástæðulausu, yfir því, að lítið
sé af nýlegum upplýsingaritum um
landið á eriendum tungum. Rit
Sigurðar kemur hér í góðar þarfir,
þ\d að óhætt er að mæla með því
við útlendinga, er fræðast vilja
um landið og þjóðina. Auk þess
rná líklegt telja, að einhverjum
íslendingum leiki forvitni á að
kynnast sjónarmiðum náttúrufræð-
ings á sögu landsins, sem húman-
istar hafa að mestu fjallað um
hingað til.