Tíminn - 23.05.1956, Blaðsíða 7

T í M I N N, miðvikudaginn 23. maí X956
7
útvegsbær, er risið hefir á bessari öld
íjalSa. - Fólk með víkingslynd nam land á malareyri og neíndi hús sín efi
• 'vi $>->
ir mestu borgum veraldar. - Stærri landhelgi og betri höfn mestu hags-
munamábbyggðarinnar.
SúgandaíjörSur er sérkennileg Súgandsf jörður, sérstæð byggð við þröngan fjörð undir bröttum hlíðum
an fjör3. Undirlendi er lítið en
náttúrufegurÍS hrikaleg. Hafi3,
himíninn og fjöilin verða þár j
skáMum yrkisefni við fyrstu sýji.'
Með lengiu dval og aánari kysrn-
uin af fólkmu, myridi sjóndeild-
arhringurinn víkka, því vi'ð þenn
an þrönga fjörð yndir brötíum
liiíðum fjrdia, býr fólk, seni í
ríkum mæli feefir framfaraþrá og
kjark og árseSi forfeðranna að
aúki.
'Þogar biaðamaður frá Tímánum
kom til Súgándafjarðar á dögun-
um lá leiðin yfir fjöllin frá ísa-
firði. Af Botnsheiði opnaðist
skyndilega fagurt útsýni yfir fjorð
inn, þegar komíð var á heiðarbrún
út úr háum snjógöngum. Þar höfðu
stórvirk tsski brctið vetrarrikið á
bak aftur og opnað akveginn. Sór
þá út fiörðinn í faðmi fjalla og
yfir Botnsdai, sem tekuf við inn
af firðinum. Sjálfságt eru margar
sveitir íslands og dalir með stœrri
faðm og grösugri, en engu að síð-
ur verður mörgum hugsað til um-
ir.ada Þorvaldar Thoroddsens, að
daluriun sé einhver fegursta byggð
á Vestfjörðum.
Kauirtún, sem risið hefir
á þessarl öid.
Á Suðureyri Við Súgandafjörð
hefir á þessari öld risið rnyndar-
legt kauptún, þar sem athafna-
saftit og duglegt fólk héfir skapað
sér aðstöðu til sjósóknar með nú-
tímasniði. Kauptúnið er ungt. Þ?.r i
var fyrst viðurkenndur verzlunar-i
staður og kaupstaður á síðasta tug
nítjáxulu aldar og um aldamótin!
1900 voru þar aððins tvö hús á
malartanganutn utan við hina eig-
inlegu Suðureyri.
Með arðsatnri sjósókn og brevtt-
um atvinnuháttuffi þjóðarinnar um j
aldaniót reis.þetta unga kauptún.,
Fólkið settist þar að á „mölinni", j
í orðsins fyllstu ffierkingu. Kaup-
túni'ð stendur á sandeyri, sem;
skagnr út í Súgandafjörð að vest-1
an. Þegar eyrinni sleppir tekur vi'ð
snarbrött fjallshlíðin, með grmn-
um túnblettiim og geirum, en ber-
um skri'öum og klettabeltum, þeg-
ar ofar dregur.
Innan við' kauþtúnið er Suður-
eyri. Þar er nokkurt undirlendi og
túnbíettir undir hlíðihni. Milli tún
reiianiia eru víða snyrtilega hlaðn
Kauptúnið SVSureyri í Súgandafirði, — borgin, sem reis á mölinni.
lusm.: (jduin jr»oro*.i rion
ir grjófgarðar, sem hafa tver.nns
konar hlutverUi aS ■ gegna, þe'ir
varná nokkuð skrMutöiium og aur-
bur'ði ofan úr hlíðinni cg skilja
á miili rétíiátra og jrangl:í:ra, þvi
landair.erkin í .bliSinni eru mikil-
vœg. Þau tákna ekki einungis skipt
ingu túnblettanna, heldur einnig
afl þass hlutar. sem gera skal á
’malareyrirtnl. Stærð túaanna réði
áSur og ræður enn lóíarstsrð cg
eignarhsldi á malareyrinni, þar
sem kauptúnið stendur.
Fólk með vikihg5lnr.il
settist að á evrhiai.
Duglegh’ sjómenn og kjarnmikf-
ar húsíreyjur 'tóku sér bústað ó
eyrínni. Sjómen'nirnir tóku engum
vettllngatókurn á tilverunni um
aldamótin og géra það heldur ekki
nú, þótt bátarnir séu stœrri. Stóru
og er það ríökjuveiðar og vinn íi,
sem Síarla Jónsson útvegsbóndi
heíir þsr haft forgðngu e?.. Hef-
ir rækjan aðallega verið sóít inn
á ísafjarðardjúp. Er rækjan verð
mæt útfiiiíiuxigsvara eg miki!
vinna við njtlngu hennar.
Frá Suðúreyri róa nú fimm
stórir vélbátar, flcsr.r nj;r eg-vel
búnir til erfiðrar sjósóknar. Súg-
andafjörður liggur vcl við sjó-
sókn á Vestfjörðum. Þegar illa
gengur á heimamiðum út af firð-
inum, láta súgfirzku sjómennirn-
ir sig ekki muna um að sækja
fiskinn norður fyrir Hornbjarg,
inn á Húnafióa, eða suður fyrir
Bjarg á Rreiðafjörð eða jafnvel
alla leið suður á mið þeirra, sem
róa undan Jökli.
Stækkun landhelginnar
miklð hagsmunamál.
Stækkun iandhelginnar kom
sjómöimum á Vestfjörðum að
litluni notum og er það þeirra
stærsta hagsmunamál, að undinn
verði bráður bugur að því að
stækka iandheigina. svo frið-
saniara og fcp.gurdia verði á
heimamiðum. Eiga vestfirzkir sjó
menn á því sanngirniskröfu, að
fá a?i stunda sinn sjó í friði fyrlr
ágengni útieudra og innlendra
togara, sem stundum hafa siglt
skíp þeiíra í kaf, en oft slitið og
týnt veiðarfærum og valdið þung-
um búsifjnm. Sú krafa vest-
firzkra sjómanna verður að vera
næsta skrcfið í landhelgismálum
íslendinga.
Frjáls afnot íslenzkra sjómanna
af landgrunninu_er áframhald hinn
ar ísíenzku sjálfstæðisbáráttu. Það
ætti öllurn að vera ljóst, nú þegar
loks er að fást alþjóóleg viður-
kenning á aðgerðum íslendinga í
landhelgismálinu, eða ölíu heldur
viðurkenning á réttmæti hins
fyrsta áfanga, sem náðst hefir í
þeim málum.
Hafnarmálið er eitt stærsta hags
munamál byggðarinnar við Súg-
andafjörð. Aðgrynni er mikið í
firrðinum út af Suðureyri og hefir
því verið byggður brimbrjótur og
hafnargarður utan við kauptúnið,
þar sem dýpi er meira.
En garðurinn er ekki nögu lang
ur. Stærri flutningaskipin geta
ckki iagzt að honum. Er því ákveð
ið að kaupa i Englandi 30 metra
langan steinnökkva og sökkva hon
um í framhaldi af þeim hafnar-
garði sem fyrir er. Geta þá með-
(Framhald á 8. síðu).
bátarnir hafa ekki breytt sjósókn-
areðli vestfirzkrar sjómanna. Þeir
velja sér fleiri mið og glíma ó-
trauðir við stærri öldur. Kaupíún-
ið, sem rís á Suðureyri, er sigur-
iaun þeirrar glímu.
Það voru íslenzkir sjómenn og
útgerðarmenn, sem völdu sér at-
hafnasvæði á Suðureyri um og eft-
ir aldamótin. Þar hafa aldrei ver-
ið erlendar veiöistöðvar, eins og
víða var um síðustu aldamót. Engu
1 að síður hcíir þróun atvinnulifs
þar orðið hröð. Fyrstu landnáms-
| mennirnir, sem völdu sér þar bú-
: stað og byggðu sér hús á auðri
malaréyrinni undir fjallshlíð höfðu
stórborgir í huga. Þeir nefndu hús
sín í samræmi við það: Babylon
og Rómaborg.
' Öldum saman hafði úlræði vcr-
ið frá eyrinni,, því lending var þar
’ góð fyrir áraskip. Þar höfðu inn-
ansveitarmcnn viðlegu mcðan á sjó
sókn stóð og þaðan var útræði
Suðureyrarbænda, áður cn kaup-
túnið kom. Hús voru þá engin ú
malareyrinni og nægilegt landrými1
til skrciðarþurrkunar, en grund-J
irnar ofan við eyrina notaðar fyrir'
glímuvelli í landlegum, þegar litl-
ar voru sigurhorfur í glímunni við
öldur hafsins og vænlegast a'ð
láta „þann sterka“ í friði.
Breyttir tímar á Suðareyri.
Nú eru bre'yttir tímar á SuÖ-
ureyri, þvi þar er nú risin sú
Róniáborg, sem aldamótamenn- .
irnir vildu. Stórir vélbátar ern' u a .VJjT^;> „ .. K iæ&u .
Brimbrjótur og hafnargaröur á SuSureyri. Hanúan fjaröarins sást hið
sérstœSa fjaii Göltur, sem til aS sjá af hafi er eins og kastalaborg.
V,
Harafiskvefkeil á SuSureyri. Súgfirzkl haröflskurinn er landskunn
gseðavara og er mikið af honum hert í hjöíly.m hátt frá jörð.
komnir og nútíma aðsta'ða til út-
geröar og fullkominnar nýtingar
| sjávarafia, og marka'öir í fjórum
heiinsálfum.
| Á Suðuréyri eru nú ívö fullkom-1
in frystihús og fleiri fiskverkun-:
j arstöðvar, auk mikilla fiskhcrzlu-
! stöðva, þar sem þurrkaður er hinn
: naíntogaöi súgfirzki harðfiskur.
| Hann þykir sæigæti í öllum lands
j fjórðungum. Það er líka auðséð að
j Súgfirðingar leggja mikla rækt við
harðfiskverkunina. Þeir ætlast
j ckki til þcss að annar harðfiskur
! sé betur verkaður. Mest af fiskin-
um, sem hertur er fyrir innan-
i landsmarkað, er hengdur upp í
I hjalla, sem eru nokkra metra yfir
jörð, þar scm vindar loftsins leika
; frjálst um fiskinn og hann íær að
! vera í friði fyrir flugum, eftir aö
hlýna tekur á vorin. Yfirleitt þvo
. þeir fiskinn upp úr sjó, Éður en
j hengt er upp og fær íiskurinn við
það frískandi saltbragð.
'
Itækjuviimsla, ny ■ atvtnmigrein. !
Á síöari áruni hefir ný atviunu
grein aukið liröður Súgfirðinga, j
a'ðallega á erlendum mörkuðum1
Kaupfélag SúgfirSinga hefir nýlega opnað glæsilega sölubúö.