Tíminn - 05.10.1956, Blaðsíða 4

TÍMI N N, föstudaginn 5. október 1956.
Kyikmyndahússgestir í Manchester koma skakkir og hj Ifst
myn«i:ría „Rock arcund the clock". Hristingjrinn og v itín
r út úr kvikmyndahúsi eftir atí hafa sé3
heldur áfram úíi á götunni.
kvik-
tilfinningar
rás í hristings og veltatónSist
fá út
Sálfræðingar ekki á eieu niáli um gsgitseraf
ina. Soinir telja tónSisfina öryggísventíl fýr-
. ir tilímrángM æsku á þroskaskeiði o g muni
draga úr afbrotalmeigð.
Stöðugt berast fregnir af nýjum landvinningum „Rock’
n’rb.li.. íóillistarinnar, sern gerir unglinga viti sínu fjær, svo
þeit; brjóta allt og bramla, sem hönd á festir. Þannig hefir
þa5 gengið fyrir sig í Bandaríkjunum, þar sem þessi tónlist
er-soðiö saman í upphaíi, síSan í Englandi á sýmngum kvik-
nijihdhr, .sem gerð hefir verið utanum þes.s'a tónlist og tíefn-
isí :V^oclí around the clock“. Nú síðast, þegar farið var að
sýtiajilössa mynd í Osló, urðu unglingarnir miður sín og var
sýningum hætt. Varla þarf að efa, að verði þessi mynti sýnd
hér-muni fara á sama veg og í Englandi og Noregi. „Rock ,n’
rolC’ ;þ,ýðír eiginlega „hristingur pg velta“, og mun það vera
saahneíni, þar sem dansæðið, sem grípur unglingana er lítið
arpníS eit hristingur og bakföll og yfirleitt hinn ótrúlegasti
atghhg'.U’. ;
Breakir og bandarískir foreldrar, I HHWbÆl : ú^jf^SHgR
lsobnarog’ lögregla óttast mjögá- íí'
hrif-’-þessarar hristingstónlistar. ’ fcfaWHprfS j
Dagblöð í báðum þcssum löndum '' &•*»'
ræða málið af kappi og það eru .HE'I 1@IF ó!
haldnir fundir, en lítið virðist BBjÍOÉIfcaL. f™
þetta stoða í andstöðunni við hrist V& ;
inginný sém veður yfir eins og'
sléttuefclúr óstöðvandi, nema ef * *i M
vera skyldi að tónlist þessi hyrfi í . $ V >?jj
skuggáriií' með tímanum.
Sumir sálfræðingar hlynntir
hi'istingnum.
„t. mv^&aæs&JiWeiet’ »rr^!
Beztaifýsingin, sem enn hefir
komið fram varðandi verkanir og
áhrif hri'stingsins, er að hann sé
nokkurs konar eiturlyf í formi íón-
listar, er leysi tilfinningarnar úr
viðjum. Nokkrir sálfræðingar hafa
tekið þessari tónlist tveimur hönd
urn og telja hana nokkurs konar
öryggisventil fyrir margar þær íil-
finningar, sem æskan er haldin á
þroskaskeiði sínu. Aðrir mæla
hart á móti og tala um ómenning-
arlegf niðurrif á náttúrlegum höml
um,
Þessi hristingstónlist á sér til-
tölulega skamma sögu, þótt afleið-
ingarnar séu orðnar miklar á
skömmum tíma og séu ófyrirsjáan-
lega^r, seip .s'tendur. Nokkrir tón-
listarmenp. blönduðu saman jazzi,
Tín Pan Álleytónlist (svokallaðri)
og' tónli,st} sgm kunn er frá .vakn-
ini'ársai^Qmjum í Suðurríkjunum
og.lýst er in,, a. í bókinni Farand-
prS’diícarinn eftir Caldwell, en þar
fói'ú' leikar þannig í lok samkom-
urinar, að allir, gamlir sem ungir,
voru lagztir í gólfið með skjálfta-
kíppnm 'iogi froðufellandi og þótti
þefta harla.ótrúlegt hjá höfundin-
um.jþarptil, nú að útbreiðsla hrist-
Jngsfóniistarinnar varpar nýju Ijósi
á .málið og gerir atburðinn senni-
legan. Utlíoma þessarar fyrr-
Elvis Prssiey
Hi luh-huh-huh-huv yew hew
greindu blöndu varð svo Rock ,n’
rolI“.
Lítið nema íaktur.
Tónlist þessi er svo gott sem án
lags og varla nokkuð annað en takt
ur, sem er endurtekinn í sífellu,
1 stöðugt hraðara og sterkara, eins
og stundum hcfir sézt hér í kvik-
’ myndum frá þjóðflokkum í Afríku,
Hljóðfærin eru píanó, bumba,
bassi og gítar. Þá er einnig not-
aður tenór-saxóf.ónn til að endur-
taka lagstúfinn, sem fylgir taktin-
um. Lagstúfurinn .ey
í það óendanlega, meðan iaktslátt-
urinn bylur á áheyrendum, unz á-
heyrendur verða óðir. Þeir stökkva
á fætur og öskra lagstúfinn, stappa
í gólfið og „tjútta,, með meiri ærsl
um en áður hefir sézt, brjóta set-
gögn og berja um sig með brakinu
í takt við glymjandann. Þegar
hljómsveitin hefir komið fólkinu á
! þetta stig, setur hún gert allt sem
hún vill við það.
íli luh-huh-huh-huv yew hew.
j Æðsti postuli þessarar nýju tón-
listar hristings og veltu er tuttugu
og eins árs gamall piltur, Elvis
i Presley. Hann troðfyHir hvaða
hús sem er fyrir vestan og hefir
fyrir löngu slegið Billy Graham
út hvað það snertir. Textarnir sem
hann syngur eru eitthvað í þessa
átt: ,.Hi luh-huh-huh-huv yew hew“
og þar með fer allt af stað í
skjálftakippum, hristingi og veltu.
Fyrir fáeinum árum greip nokkurs
konar Frank Sinatra hitasótt um
3ig, en hún var aðeins smámunir
hjá þessu. Éinstaka stúlkur "éllu
i yfirlio með veikri atunu og iötin
’cru rifin utan af Sinatra í leit að
minjagripum, kæmi kvenfólkið
höndum á hann. Þeir sem hafa crð
ið vitni að báðum iilfellunum,
halda því fram að Sinatra-veikin
sé ekki annað en barnaleikur hjá
Presley hristingnum. Fyrir
nokkru átti bandarískur blaðamað
ur tal við Presley og munaði
minnstu að hann yrði fleginn )if-
andi, þegar hann kom úr viðtalinu,
af ungum stúlkum sem biðu fyrir
utan og hrópuðu: Komum við
hann; hann hefir kannske komið
við Elvis. Og'þar með ruddust þær
að blaðamanninum og skildu við
hann kviknakinn.
Vandræði í Bretlandi.
Fyrir nokkru var farið að selja
hljómplötur með hristings og veltu
tónlist og hafa þær runnið út
beggja megin Atlantshafsins. Jaín
framt hófust sýningar á kvikmynd,
sem nefndist „Rock around the
elock“, sem að mestu er tekin á
þeim sérkennilegu „konsertum”,
þar sem hristings og veltu íónlist
j er leikin. Sýningar á myndinni
hafa valdið stórfelldum uppþotum
í Bretlandi og spjöllum á kvik-
myndahúsum, sem hristingsóðir
unglingar hafa valdið með sparki
sínu og veltugangi og hefir oft
orðið að kalla á fjölmennar sveit-
ir lögreglu til að skakka leikinn,
sem heldur áfram af engu minni
krafti, eftir að tekizt hefir að
hreinsa húsið og varpa lýðnum út
á götu. Margir kvikmyndahússeig-
endur hafa af þessum sökum to.kiö
myndina af sýningarskrá, þrátt fyr-
ii- mikla aðsókn. Og eftir undirtekt
unum í Osló að dæma virðist sem
Skandinavar ætli að verða jafn vit-
lausir, er þeir sjá kvikmyndina.
Tröndelag Teater hóf vetrarstarf
ið með sýningum á Afturgöngum
Ibsens. Éllen Isefiær setti leikinn
á svið og lék áðalhlutverk frú Al-
ving. Um þessar mundir sýnir leik-
húsið Herrea og hans tjenere eft-
ir Kielland með Kolbjörn Buöen í
aðalhlutverkinu. Næstu verkeíni
verða: Ornifle eftir Ancuilh. Kött-
ur á heitu tinþaki eftir T. Willi-
ams. Orðið eftir Kai Munk en í því
mun hinn góðkunni leikstjóri Vic-
tor Sjöström leika sem gestur.
Loks er áformað að sýna Bus Stop
eftir ameríska höfundinn Wílham
Inge.
Rogaland Teater sýndi fyrst hið;
ágæta leikrit Fritz Hochwalders j
Donadieu, en sýnir núna GuIIna
berg. Den lange Ju'emidJig v. r
Thoruton Wiider. Den ghc a
Cha'..;Ict eft r Glraudoux. The ! >
maker eftir N. Rich.ard. Köádíbí
Præiiegárd eftir Elith úleumcrt
verður jólaleikr'.tið. Eitir áramót
korna: Drauauvaisina gletíiji,-
loikur eftir 0. Slrauss. VRiiöxu'í :i
eftir Ibieh. Ksmpiottet eftir.Th >::i
as Otway. Máktens Bröd eftir Loék
Fischer. Einn.g er í ráði að sýna
Herreii og lians tjenare, Kíýttsri pá
Caine, hið nýja leikr.it Ustinöys
Romanofí and Juiiet og South Sea
Bubblers eftir Noel Coward. •
Aarhus Teater hóf sýningar með
Ninotchka, gamanleik eftir Lenyel
og Sauvajon. Snemma í september
var fyrsta sýning á nýju döiisnii
Jane Friedmann og Göran Graffman í leikritinu Dagbók Önnu Frank í
Bæjarieikhúsi Gaufaborgar.
hliðið eftir Davíð Stefánsson með
tónlist Páls ísólfssonar. Bjarne
Andersen setti leikinn á svið en
lilutverk kerlingar leikur Aslaug
Tönnesen og hlutverk Jóns er leik-
ið af Eilif Armand, en hann hefir
áður leikið hlutverkið í Bergen.
Næstu verkefni verða: To pinner í
kors eftir Alf Pröysen. Det smedle
pá Skansen eftir Ajax (ekki Mánu-
dagsblaðsins), Iíerren og hans tje-
nere eftir Kielland. Johnny Bel-
inda eftir E. Harris. Skírn, sem
segir sex eftir Braaten. Den poli-
tiske Kandestöber eftir Holberg og
loks Somiiierspiil fra Stavanger.
Aalborg Teater sýndi fyrst
Drömmen om Kærlighed, gaman-
leik eftir Ernesto Wickström og
var þetta fyrsta sýning á leikrit-
inu. Næst kom Det store Bal eftir
hinn nýlátna höfund Leck Fischer
og var þetta einnig fyrsta upp-
færsla á leiknum. Um þessar
mundir sýnir leikhúsið Meyjar-
skemmuna, söngleikinn um Franz
Schubert og því næst er áformað
að sýna Bliktallerken eftir Ed-
mund Morris. Candidu eftir Bern-
hard Shaw. Jólaleikritið verður hið'
vinsæla leikrit Jul i Köbmands-
gárden og um nýárið kemur Varið
yður á málningunni. Síðar í janúar
kemur Sölumaður deyr. Trold kan
tæmmer eftir Shakespeare og með
vorinu gamanleikurinn Vores Far
og gleðisöngleikurinn Oklahoma.
Odense Teater frumsýndi snemma
í ágúst Luften er svager (Lorsque
l’enfant parait) eftir André Rous-
sin. Síðar kom Candida eftir Shaw
með Lillebil lbsen í hlutverki Can-
didu. Einnig léku með leikarar frá
Aalborg og Aarhus teater og er í
ráði að sýna leikritið einnig þar
með sömu leikurum. Þar næst á
að sýna Hvem er jeg? eftír Soya og
síðan Erasmus Montanus eftir Hol-
leikriti, Eneren, eftir Einar Ple-
sner. Næst kemur Den gale fra
Chaillot í samvinnu með Odense
Teater. Þar næst kemur Aladdin
eftir Oehlenschlager, Candida í
samvinnu með fyrrgreindum leik-
húsum. Jólaleikritið verður Nödde-
bo Præstegárd og eftir áramótin
koma m. a. Fru Inger til Östrat og
School for Schandal eftir Sheridan.
Leikhúsin í Kaupmannahöfn
sýna um þessar mundir eftirtalin
leikrit: Det kgl. Teater: Topaze og
Magtens Bröd. Det nye Teater:
Vejen til Rom. Folketeatret: Mr.
Pennypacker. Fredriksberg Teater:
Barn í Kirke. Allé Scenen: Den
forstenede skov. Riddersalen: Den
sovende prins. Det ny Scala: Call
Me Madam. Apollo Teateret: Arse-
nik og gamle knipplinger. Tode
Keo: 65, 66 og mig.
Stadsteatern í Malmö hóf 13.
starfsár sitt með því að taka á
móti spánska ballettmeistaranum
José Greco og dansflokki hans, en
fyrsta leikritið var Hjálte mot sin
vilje (No time for Sergeants) eftir
Ira Levin. Þar næst kom gaman-
leikurinn Gigi eftir samnefndri
skáldsögu frönsku skáldkonunnar
: Colette. Vicki Baum bjó söguna í
j leikritsform. Næstu leikriþ verða:
; Erik XIV eftir Strindberg. Sak-
1 lausa Irene eftir Ugo Betti. Stól-
1 arnir eftir Ionesco. Snaran eftir
Werner Aspenström. Trojanska
str-íðið verður ekki eftir Giraudoux.
Köttur á heitu tinþaki eftir T.
Williams. Pétur Gautur eftir Ib-
sen, Fyrrgreind leikrit verða flest
sýnd fyrir áramót. Þá verða eft-
irtaldir söngleikir sýndir á leikárý
inu: Can-Can eftir Cole Portersi
Hans og Gréta eftir Humperdinck.
Orfeus í undirheimum eftir Offen:
bach. Greifinn frá Luxemburg eft->
(Framhald á 5. síðu.)
1;