Alþýðublaðið - 25.08.1927, Blaðsíða 2

ALPYÖUtíLAuii)
k
<
i
t
i
i
5
5
* Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ►
J til kl. 7 síðd. t
\ Skrifstofa á sama staö opin kl. |
í 9'Zs —lO'/a árd. og kl. 8—9 síðd. |
< Simar: 988 (afgreiðsian) og 1294 I
} (skrifstofan). !
< Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ►
J mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 >
< hver mm. eindálka. t
! Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
< (i sama húsi, sömu simar).
Saeeo og VanzettL
ÁIii „Kristeligt Dagblad“.
1 ,,Kristeligt Dagblad“ í Kaup-
mannahöfn er löng grein um
Sacce- og Vanzetti-málið. Hefir
Alþbl. fundist rétt að birta út-
drátt úr greininni. Hún sýnir
meðal annars, hversu menn út
urn allan hinn mentaða heim eru
algerlega sannfærðir um sakleysi
peirra Saccos og Vanzettis:
„. . . Það er fullkomlega sann-
að í þessu nryrka morðmáli gegn
Sacco og Vanzetti, að eitt af vitn-
unum, sem sá þegar morðið var
framið, kvaðst við fyrstu yfir-
heyrslu ekki þekkja Sacco og
Vanzetti meðal þeirra, sem í bif-
reiðinni voru, en heilu ári síðar
kemur sama vitni fyrir réttinn og
fer þá að ráma í ýmisiegt, sem
hægt er að setja í samband við
Sacco. . . t>að hefir einnig upp-
lýstst, að Sacco og Vanzetti voru
hliðhollir stjórnleysingjum, að
þeir voru „rauoir“. En eins og
aliir vita eru Ameríkumenn mjög
hræddir við slíkt. Það er því ekki
neitt vafamál, að 100<>/o-hugsun-
arháttur Ameríkumanna, sama
by.'gjan, ssm kom Coolidge —
manninum, sem árið 1919 kúgaði
með ógurlegri harðstjórn lög-
regluþjóna í Boston, sem gert
höfðu verkíall — sama bylgjan,
sem kom honum til „Hvíta húss-
ins“, hefir einnig haldið þessum
tveimur alþýðumönnum í 71/2 ár.s
fangelsi.
Dómarabækurnar sýna, að þeir
hafa í mþlarekstrinum miklu frek-
ar verið spurðir um, hvers vegna
þeir eiskuðu ekki Ameriku og
hvers vegna þeir hefðu ekki boð-
ið sig sem sjálfboðaliða i stríðið,
heldur en um morðmálið sjálft.
Fm f:emur er það sarnað, að for-
maður kviðdómsins sagði við
einn kunningja sinn eftir að dóm-
urinn var fa'linn, og kunninginn
dró sekt þeirra félaga í efa:
„Damn then, they ought to hmg
anyway“ (Uss! hvað! Þeir hafa
að minsta kosti unnið til þess
að verða hengdir upp.)
Þetta mál, — dómurinn yfir
Sacco og Vanzetti —, hefir skift
Ameríkumönnum í tvo flokka,
sem berjast streitu’ausri barátíu
hvor á móti öðrum. Nefnd var sett
á laggirnar í Boston fyrir U/a ári.
Hún hefir star/að ötullega gegn
dómjv.um og fengið margar sarn-
ALÞÝÐUBLAÐIÐj
kemur út á hverjum virkum degi. |
Afgreiðsla i Alpýðuhúsinu við í
anir fyrir sakleysi þeirra félaga,
sem ekki hafa verið teknar til
greina í dómsalnum.
Þessu rnáli hefir verið líkt við
Dreyfus-hneykslið alkunna.
í því hefir réttvísinni verið gef-
ið inn eitur, sem blindar hana og
varnar því, að hún fari að öðr-
um lögum en þeirn, sem hatur yf-
irstéttarinnar gegn jafnaðarmönn-
um orsaka.
Oft og margsinnis í þessi 7->/2
ár hefir aftakan verið ákveðin
vissan dag og vissa klukkustund,
en á síðustu stundu hefir henni
alt af verið frestað, þar til nú,
að Fuller ríkisstjóri hefir 6núið
hornum að réttlætinu. Hann vill
þeldur fafa „óflekkað mannorð(!)“
í augurn 100 °/o Ameríkumanna
heidur en óflekkað mannorð í
augurn alþýðu manna í öllum
löndum, og hann gefur því ekki
eftir.
Hvað hinir dæmdu hafa orðið
að líða, getur víst enginn imynd-
að sér. Þessi sífelda óvissa urn
það, hvort dauðinn kæmi til
þeirra næsta dag, hefir tekið á
taugarnar.
Nýiega svéltu þeir í margar
vikur til að knýja fram, að ann-
að hvort yrðu þeir líflátnir eða
Játnir lausir. Og ríkisstjórinn hef-
ir svarað, en öðru vísi en fang-
arnir vonuðu — þrátt fyrir alt.
Hann svaraði þeim eftir samvizku
sinni sem 100°/o Ameríkumaöur.
Þannig lítur „Kristeligt Dag-
blad“ á málið, og þannig er dóm-
ur ailra réttsýnna manna.
_ t
Háðsmesiskan
á p|éðarbúiim.
í þeim efnum. Hefi ég reiknað
méðalgullgildi krónunnar á hverju
ári og breytt tölum innflutnings-
skýrslnanna samkvæmt því. Nið-
urstaðan verður þessi:
Ár 1915 2 193 093 gullkr.
' — 1916 4 333 760 —
— 1917 3 183 762 —
— 1918 5 896 310 —
— 1919 8 499 822 —
— 1920 5 833 551 —
— 1921 1 198 736 —
— '1922 1 564 967 —
— 1923 1580 518 —
— T924 1 045 017 —
Meðaltalið verður því 3'/2 m
kr. á ári rúnilega. ’Næstu 3 árin
á undan þessu fímabili, 1912—14,
var innf utningurinn nokkurn veg-
inn jafn, rúmar 2 millj. á ári. Síð-
ari árin, 1921—1924, er hann held-
ur minni eða álíka að verðmæti
reiknað í seðiakr. eins og í gull-
kr. fyrir ófrið. Vörunxagnið er
svipað, þó heídur meira síðustu
árin, þegar talið er eftir þunga.
En þá er líka tiltölulega meira
flutt inn af vefnaðarvöru, sem
ekki verður taiin til fatnaðar, svo
sem umbúðir (tómir pokar), lino-
ieurn o. fl.
Nú er á að líta, hvort það er
óhjákvæmileg nauðsyn að greiða
úr þjóðarbúinu yfir 3 míllj. kr. á
ári hverju fyrir útiendar fatnað-
arvörur.
Vafalaust er nokkuð af þessum
útlenda fatnaðarvarningi nauð-
synjar, sem landsmenn mega ekki
án vera og fá ekki á annan hátt.
En þar sem þessi vöruskifti (fatn-
aðarefnis) við útlönd velta á
mörgurn milljónum króna á ári,
ætti að vera ómaksins vert að
grenslast eftir, ad hue miklu leyti
pau eru nauðsynleg. Skal þá 'fyrst
athugað efnismegin og söluverð
útfluttrar ullar 10 síðustu árin,
Ár. Guilkr. Meðalv. á kg,
1915 3 269 916 4,07
1916 1 116 309 2,93
1917 1410 906 3,20
1918 3 877 415 4,12
1919 4 156 188 2,82
1920 878 884 1,83
1921 907 721 1,03
1922 1 203 093 1,45
1923 966 506 1,39
1924 2 256 308 2,50
Samtals 20 043 246 2,56
Við höfurn fengið eftir þessu
að meðaltali 2 millj. gullkr. á
ári fyrir útfluttu ullina eða kr.
2,56 fyrir hvert kg.
Eftir tegundum ullar skiftist
heildarupphæðin þannig:
v? g X Œ
| £ X X
~ ~ < X
£ O C
03
23
X
<
<
n>
H
a>
-« c
E 3
= CL
<
CÖ
'JQ
K)
O
Ö
co
to
4^
o
Q
e
S ?
ÍSKsöl
® o 4^ v) © r1
s
rv
CX
U N « N W B
'ui ’o "O "® io 'ffl 7
cö w o w oj oc 5
Það sést af þessu, að bezta og
verðmætasta ullin gerir 4/b af and-
virði útflutningsins.
Meðalverð ársinnflutnings fatn-
aðarvöru er áður nefnt, 31/2 millj.
kr. Þessar 2 millj., sem 'fást fyrir
ullina, hrökkva ekki fy-rir því.
Áraskifti eru mikil að þessu, eins
og sést af eftir farandi 6aman-
burði á verði útfluttrar ullar og
innfiuttrar fatnaðarvöru (reiknað
í gullkr. á sama hátt og áöur);
Fáein sýniskorn.
Eftir Pétur G. Guðmundsson.
II. Ullarnotkunin.
Innfluttar vefnaðarvörur eru
allveru’egur liður í verzlun ís*
lendinga. Hve miklu hann nemur
í krónutaii verður ekki viíað með
fullri nákvæmni, m. a. af því, að
stundum er vafasamt, hvað telja
beri til fatnaðar. Verzlunarskýrsl-
urnar eru auðvitað bezta heimild-
in um þetía efni. Iimflutningurinn
er nokkuð nrisjafn eftir árum, og
meðaltal margra ára gefur því
glegsta hugmynd um þetta. Eg
hefi reynt að finna þetta meðai-
tal 10 síðustu áranna, sem 'skýrsl-
ur ná yfir, þ- e. árin 1915—1924.
En vegna þess, að verðgildi ísl.
krónu var reikult á þessu tíma-
bi'i, hlýðir ekki að nota tölurnar
eins og þær koma fyrir í verzl-
unarskýrsrunum. Næst sanni má
komast með því að nota gullverð
krónunnar. Gengisskráning hófst
ekki íyrr en á míðju ári 1922.
Eftir þann tíma er auðvelt að
flnna gullgildið. En fyrir þann
tíma hefi ég reíknað það eftir
reim heimildum, sem ég hefi bezt-
ar getað fengið frá fræðimönnum J
sem skýrslur ná til.
Útflutt uli hefir verió sem hér
segir:
Árið 1915 801 829 kg.
— 1916 380 845 —'
— 1917 440 322 —
■— 1918 941 905 —
— 1919 1 476 025 —
— 1920 479 674 —
— 1921 873 307 —
— 1922 825 483 —
— 1923 694 320 —
— 1924 899 308 —
Samtals 7 813 018 kg.
Meðaltalið af þessum 10 árum
verður full 780 þúsund kg. á ári,
eða sem svarar 8 kg. lillar á hvert
mannsbarn á landinu. Samanlagð-
ur þungi útfíuttrar vöru verður
nokkuð meiri en samanlagður
þungi allrar aðfiuttrar vefnaðar-
vöru og fatnaðar á sama tíma.
Þá er að athuga verðið, gem
fengist hefir fyrir þessa ull. En
þar sem um samanburð á mörg-
um árum er að ræða, verður hann
nær sanni, ef reiknað ér í gull-
krónum, á sama hátt og gert er
hér að framan um aðfluttar Íatn-
aðarvörur.
Verðið hefir verið sem hér seg-
ár:
Ár. Útfl. ull. Innfl. fatnaöarvara.
1915 3 269 916 2193 09(3
1916 1 116 309 4333 760
1917 1410 906 3 183 762
1918 3 877 415 5 896 310
1919 4 156 188 8 499 822
1920 878 884 5 833 551
1921 907 721 1198 736
1922 1 203 093 1 654 967
1923 ! 966 506 1580 518
1924 2 256 308 1045 017
Samt.: 20 043 246 35 419 536
Ef svo mætti líta á, að 4 síðustu
árin, jsem hér eru talin, bendi á
jafnvægi eftir ófriðarrötið og það
jafnvægi héldist áfram, þá hrekk-
ur rverðmætj útfluttrar uliar hart-
nær fyrir aðfluttu vefnaðarvör-
unni. Meðaltal þeirra ára er sem
sé:
Útflutt 1 333 000 kr.
Innflutt 1 370 000 kr.
Fatnaðarefni framleiðum við í
iandinu, þar sem er sauðaruilin.
Við eigum 600 þúsund sauðkinda
eða rúmlega það. En mér er ekki
kunnugt um, að til séu neinar
skýrslur um ullarframleiðsluna.
Væri þó mikils vert að þekkja
liana, því að þá væri auðveit að
sja, hve mikil ull er notuð til