Tíminn - 16.03.1957, Blaðsíða 1

Fylgisi með títnaaam og lesiB
TBlANiV Áskriftarsímar 2323
61300 TIM.INÍS flytur mest og
fjölbreytiast aimaont lesefnL
41. árgangnr
í blaðinu í dag: IH
Leikhúsmál, bls. 4. 'fU
Bréf frá Brasilíu, bls. 6. f
í verbúð Norðlendinga, bls. 7. I
63. Ma3„
í kiörhúðinni
Kjörbúciir eiga vaxandi virtEæidum að fagna hér á landi sem erlendis.
Viöskipíamönnum þykir aö vonum gott aS geta skoSaS vöruna í ró og
næSi, athugað verð og vörugæði. En það er mikið starf sem liggur í
því að pakka hinum ýmsu vörutegundum, verSmerkja þær og raða í
hillurnar. Myndin að ofan er frá Kjörbúð SIS í Ausfurstræti 10. Stúlkan
vigtar og verðmerkir vöruna. (Ljósm: Sv. Sæmundsson.)
24 farasí í járnbraut-
arslysi í Fiimlandi
3ð manns em alvarlega særðir
TA-VASTAHUS—NTB, 15. marz.
Að minnsta kosti 24 manns biðu
. bana og 58 særðust, þar af 30 al-
varlega, í dag í ægilegasta járn-
• brautarsJysi, sem orðið hefir í
Finnlandi síðan í síðustu heims-
styrjöM. Slysið vildi til íneð þeim
Misjafn afli hjá
Faxafíóabátum
f fyrxadag var afli með bezta
móti hjá Faxaflóabátum og voru
þá margir með 8—10 lestir úr
róðri og allmargir með 10—14
lestir. Aflahæsti báturinn í
Keflavík í fyrradag kom að landi
með 22 lestir, miðað við afla veg-
inn upp ur sjó. Var sá bátur með
net.
Nokkrir Faxaflóabátar eru
byrjaðir að róa með net, en afli
er mjög misjafn hjá þeim, enn
seni komið er.
Aflabrögð voru heldur lakari í
gær. Þá voru þeir bátar, sem
komnir voru að landi um klukk-
an 10 í gærkvöldi til Keflavíkur,
flestir með 5—6 lestir, en þeir
aflahæstu með 9—10 lestir. Ekki
var þá kunnugt um afla allra
báta og má vera að einhverjir,
sem komu seint, hafi aflað betur.
hætti, að tvær lestir rákust á með
fullurn hraðá kl, 9.30 í morgun á
leiðinni milli Tavastahus og Tam-
merförs.
ÞJÓBARSOEG f FINNLANDI.
Ekki er enn vitað um alla hina
látnu, en talið er líklegt, að allir
hinna látnu hafi verið finnskir rík-
isborgarar. Strax og fréttin barst
til Helsingfors, voru fánar dregnir
í hálfa stöng um gjörvalla borg-
ina og útvarpið hætti venjulegum
útsendingum og tók að leika sorg-
arlög.
Áréksturinn átti sér stað í
snöggri beygju á milli stöðvanna
í Kuurila og Ittala Önnur lestin
var hraðlest á leið til Helsingfors.
ALVARIÆG MISTÖK.
Bráðabúrgðarannsókn á slysinu
hefir léitt það í Ijós, að járn-
brautarstarfsmenn bæði í Kuur-
ila og Ittalá hafa gert sig seka
um mjög alvarleg mistök. Starfs-
menn í Kuurila héldu t. d., að
lestirnar myndu mætast á tvö-
földu spori vi'ð Ittala, en starfs-
menn í Ittala héldu, að lestarnar
myndu rmætast við Kuurila. Full-
yrt er, að ef lestarnar liefðu ver-
ið búnar öryggiskerfi, myndi
aldrei hafa komið til þessa
hræðilega slyss.
(Framhald á 2. síðu).
Ungverskir kvislingar leggja blóm-
sveiga í skjóli hers og skriðdreka
Aðalfundur ÞjóSin tók þann kostinn a§ sýna kúg-
miðstjórnarinnar urunnm fyrirlitningu með þögninni
Aðalfundur miðstjórnar Fram-
fóknarflokksins hélt áfram í
gær síðdegis, en í gærkvöldi
störfuðu nefndir. Fundur hefst í
dag kl. 4 síðd. og verður hann í
fiokksherbergi Framsóknar-
ííokksins í Alþingishúsinn.
Aímælishóf Tímans
að Hótel Borg
Þeir, sem vilja tryggja sér
mi'ða á 40 ára afmælishófi Tím-
ans að Hótel Borg á mánudags-
kvöldið, ættu að gera það sem
aílra fyrst, því að nú fadrkar ó-
seldum miðum. Upplýsing'ar í
símum: 6066; 5564 og 82613.
Sókamó biður íeið-
toga þjóðeniissinna
að mynda stjórn
ÖJAKARTA, 15. marz. — Sók-
arnó, forseti Indónesíu, hefur
be'ðið dr. Smvidrje. einn leið-
toga þjóðernissinna að gera til-
raun til þess að mynda nýja
stjórn. Fyrrverandi stjórn, sem
lauí forsæti Þjóðernissinna sagði
af sér er uppreisn hafði verið
gerð gegn sambandsstjórninni
— á Súmötru, Borneó og' fleiri
eyjum í sambandsríkinu. Lýst
hefir verið yfir hernaaðrástandi
í landinu.
London—Búdapest, 15. marz: Fjöldi ungverskra kommún-
istaleiðtoga hélt í dag hátíðlegt afmæli ungversku byltingar-
innar 1848. Athöfnin í Búdapest fór fram í skjóli skriðdreka
og öflugs herliðs leppstjórnarinnar, en enginn fékk aðgang,
nema með sérstöku boðskorti Kadar-stjórnarinnar.
Ekkert hafði verið tilkynnt áð-
ur um athöfn þessa og er vest-
rænir íréltámenn reyndu að verða
vitni að „hátíðahöldunum“ var
þeim vísað á brott af vopnuðum
hermönnum stjórnarinnar.
Kadar lagði blómsveig.
Janos Kadar forsætisráðherra
leppstjórharinnar og fleiri ráða
menn kommúnista lögðu blóm-
sveiga að myndastyttum ung-
verskra frelsishetja! Lögregla og
hermenn stöðvuðu umferð um
alla vegi í nágrenninu bæði fyrir
og eftir athöfnina.
Hermenn og lögregla lepp
stjórnarinnar hafa staðið vörð
á hverju götuhorni í öllum helztu
borgum Ungverjatands í dag, en
rússneski herinn hefir beðið á-
tekta í bækistöðvum sínum utan
við borgirnar.
vinna sem á viskum degi. Enn
hefir ekkert frézt um hinar þöglu
mótmælagöngur verkamanna sem
verkalýðssamböndin voru talia
hafa beitt sér fyrir.
Allt með kyrrum kjörum.
Samkvæmt síðustu fregnum í
gærkvöldi mun allt hafa verið með
kyrrum kjrum í Ungverjalandi í
dag og ekki hefir frétzt neitt uia
mótmælagöngur eða uppþot.
Heyrzt hafði, að stúdentar ætl
uðu sér að efna til útifundar og
mótmælagöngu að styttu þjóð-
skáldsins Petöfi, en ekki varð af
þvi, enda stóðu vonnaðir her-
menn vörð við styttuna í allan
dag. Talið er víst, að leppstjórn
in hafi haft veður af áformum
stúdentanna og sent herlið á vett
vang. í dag var Búdapest skrýdd
ungverskum fánuni svo og rauð-
um borðum.
Þjóðin er hnínin.
Þúsundir manna hafa verið
handteknir undanfarið, sakaðir
um „fazisma" og „gagnbyltingar-
starfsemi" og hefir það staðið í
sambandi við geigvænlega hræðslu
leppstjórnarinnar um nýja upp-
leisn ungversku þjóðarinnar gegn
erlendu og innlendu kúgurunum.
Stjórnin aflýsti öllum hátíðahöld
um og fyrirskipaði þjóðinni að
Segja má með sanni, að aMgu
heimsins liafi heinzt að hinni
hnipnu, ungversku þjóð, sem nú
er í helgreipum liinna kommún-
istísku kúgara. Blöð um heim all
an hafa rætt örlög Ungverja og
sumir þjóðhöfðingjar hins frjálsa
heims hafa lýst yfir samúð með
ungversku þjóðinni í barátttt
hennar fyrir frelsi og mannrétt-
indum.
Danskur prófessor segir um handritamáiið:
,Væri það borið undir þjóðaratkvæði
ana þyrfti ekki að spyrja um úrslit,
Stórmerk grein eftir dr. med. Einar
Thomsen, einn kunnasta læknaprófes-
sor Dana, birtist í Politiken í gær
Frá fréttaritara Tímans í Kaupmannahöfn í gær.
BlaðiS Politiken birtir í dag grein eftir dr. med Einar
Thomsen, prófessor. um handritamálið, og kemur þar fram
! athyglisvert sjónarmið. Bendir hann m. a. á það, að færi
fram þjóðaratkvæði í Danmörku um afhendingu handrit-
anna, mundi það án efa verða samþykkt.
Prófessor Thomsen minnir á, að
| handritin séu öll vituð á íslandi
j og af íslendingum. Þau geymi and
| leg verðmæti, sem séu alveg ein-
! stæð í sinni röð. Á þessari harð-
! býlu eyju hafi neyðin ekki aðeins
kennt naktri konu að spinna, held-
ur einnig kennt mönnum að skrifa
og skapað mikil skáld og þjóðinni
að hlýða og lesa. Þetta framlag iil
heimsmenningarinnar sé heims-
frægt og óbrotgjarnt.
Handritin eru með réttu helgi-
dómur íslands, segir hann. Að vísu
hefir Danmörk að líkindum laga-
legan rétt til þess að haida þeim,
og það má vafalaust telja eðlilegt,
að þau hafi verið varðveitt í Dan-
mörku til þessa, eða á meðan fs-
lendingar gátu ekki varðveitt þau
með íullu öryggi.
! En nú er þessu ekki lengur til
! að dreifa, segir prófessorinn. Hin
hámenntaða íslenzka þjóð er nú
fullfær um að varðveita sjálf dýr-
gripi sína.
Ennfremur segir dr. Tliomsen,
að hér sé ekki um að ræða venju-
lega safnmuni, þar sem handritin
eru, saman komna frá ýmsum
stöðum heims, heldur arfleifð and-
legrar hámenningar, sem á sinni
tíð var varðveitt í höfuðborg hiaa
sameiginlega ríkis, sem nú er ekki
lengur samfélag þessara tveggja
þjóða.
Göfuglyndi og söguhefð.
Þá segir prófessorinn að lokum,
að því verði ekki mótmælt, að
göfuglyndi sé annað en söguleg
hefð og lagaréttur, og það sé eðli-
legt, að Dönum hafi sárnað, þegar
íslendingar slitu tengslin við þá
ímeðan þeir voru enn hlekkjaðir
| sjálfir undir hæl erlends valds, ea
það sé ekki göfuglyndi að sitja
sem fastast um alla framtíð á þjóð-
ardýrgripum íslendinga.
Söguhefð og lagaréttur snertir
í þessu máli aðeins fáa sérfræð-
inga, göfuglyndið alla þjóðina.
og Thomsen prófessor lýkur
grein sinni með þeirri fullyrð-
ingu, að væri málið lagt undir
þjóðaratkvæði í Daninörku, þyrfti
ekki að úrslitum að spyrja.
— Aðils,
Tíminn vill geta þess í sambandi
við þessa frétt, að dr. med. Ein-
ar Thomsen, er prófessor við Hafn
ax-háskóla og meðal kunnustu og
virtustu lækna Dana. Hér er þvx
um að ræða rödd, sem leggur ís-
lendingum liðsinni, sem munar, j