Tíminn - 16.03.1957, Qupperneq 7

TÍMINN, Iaugardagiun 1G. marz 1957.
7
Staldrað við í verbúð hjá Norð
lendingum á Suðurnesjum
Stálkurnar, sem komu me$ sjómönnunum í veri(5
áttu erfi<5a daga í gömlu verbmíunum, en nú hefir
aíibúÖ víða stórlega batnaÖ, jjótt margt megi
enra færa til betri vegar
Loksins er komið þíðviðri
og hlákublámi á Reykjanes-
fjöliin, í kringum verbúðirn-
ar við höfnina í Keflavík sem
annars staðar eru ennþá
sandgráir skaflar, en fáeinar
loðnur glitra eins og silfur-
skraut utan við dyrnar á beit-
ingaskúrunum.
Blöðin segja oft frá kjörum sjó-
mannanna, sem árlega taka sig
upp af fjarlægu landshorni til að
stunda vetrarróðra af Suðurnesj-
um, en mig hefur lengi langað
til að hitta að máli þær stúlkur,
sem flytjast með þeim til að mat-
reiða fyrir þá, oft við óhæg skil-
yrði. Nú ætlaði ég að slá tvær
flugur I einu höggi, afla efnis í
blaðagrein og vita hvort ég hitti
ekki einhverja gamla kunningja
í hópi þeirra Dalvíkinga, sem gera
út báta sína frá Kefiavík á þess-
ari vertíð.
í verbúð hjá Norðlendingum
Verbúðir sem annað hafa víðast
hvar skipt stórlega um svip þessa
síðustu áratugi. Nú eru það ekki
lágreistir torfkofar, sem að er
komið, heldur háreist, steinsteypt
hús. Niðri blasir við geysistór
söltunarsalur, en á efri hæðinni
má sjá snyrtileg hvít gluggatjöld
fyrir einum glugganum og þangað
mun vænlegra að leita til að finna
kvenfólkið.
Stráx og upp á stigabrúnina
kemur, mæti ég gömlum kunn-
ingja og svo hverjum af öðrum,
þangað til mér er vísað í eldhúsið.
Að vísu eru þar ókunnug andlit,
en viðtökurnar svo elskulegar, að
ekki verður á betra kosið. Þrátt
fyrir það, að mig ber að rétt um
kvöldmatarleytið, heilsar ráðskon
an, Svanfríður Björnsdóttir, bros-
andi, og tyllir sér hjá mér við
eldhúsbekkinn. Þetta er fríð kona,
glaðleg og rómþýð. Henni til að-
Stoðar er röskleg, ung stúlka, Guð
laug Þorbergsdóttir.
Eldhúsið er all rúmgott, með
rafmagnseldavél og stálvask, heitt
vatn fæst frá rafmagnshitun, en
rafmagnsgeislahitun er í húsinu.
Við hliðina á eldhúsinu er stór
borðstofa, máluð skærum litum.
Þar eru tvö langborð og bekkir
við, og milli eldhúss og borðstofu
er op, svo að stúlkurnar geta spar
að sér sporin, en fátt er þar um
hirzlur. Inn af eldhúsinu hafa þær
lítið svefnherbergi, og þar, eins
og í eldhúsinu, er allt skínandi
hreint. og snyrtilegt. Langur gang
ur skiptir loftinu að endilöngu
og segir Svanfríður, að hann sé
sér þyrnir í augum, því hann er
illa málaður og gólfdúkalaus, og
erfitt að þrífa hann vel. Til hliðar
við hann eru íbúðarherbergi með
ve^ •'föstum kojum, þar sem karl-
mennirnir búa. Allsstaðar eru út-
varpstsrki, jafnvel úti í aðgerðar
skúrunurn heyrist hljómlistin.
Nóg ciS gera
— Hve marga hafið þið í fæði,
Svanfríður?
Bréf frá Brasilíu
(Framhald af 6. sfðu)
En hitinn er alltaf á daginn a.
m. k. 30—40 stig á Celsius í skugg-
anum. Og þykir íslendingnum þá
óþarflega heitt, m. a. á baðströnd-
unum. En nú er komið undir sólar-
lag og ætla ég því að steinhætta
þessu skrifi, en flýta mér út á bað-
ströndina og láta öldur Atlants-
hafsins leika um mig fram yfir
6Ólarlagið.
I guðs friði.
Ykkar einlægur.
Vigfús Guðmundsson.
— Við höfum 32 í fæði, og eru
það aðallega sjómenn og land-
menn af tveimur bátum. Svo bæt
um við á okkur þremur færeyzk-
um stúlkum og einni íslenzkri,
sem vinna í íshúsinu og búa hérna
í næsla bragga.
— Er þetta ekki nokkuð mikið
starf fyrir tvær stúlkur?
— Nei, segir Svanfríður bros-
andi. — Okkur finnst við alls ekki
hafa mikið að gera, þrátt fyrir
það, að við bökum allt brauð,
jafnvel matbrauðið líka. Sjáðu,
þetta eru hveitibrauðin okkar, við
blöndum alltaf í þau heilhveiti,
og þau þykja góð.
Kemur nokkurn tíma fyrir, að þeir
vilji til dæmis helzt fá kjöt í alla
mata?
— Þessi tvö ár, sem ég hef
eldað íyrir þá, hafa þeir aldrei
fundið að matnum við mig — hvað
sem þeir kunna að segja á bakið
ið við að búa kvöldmatinn á borð-
ið, saltkjöt og kartöflur, slátur, á-
legg, hafragraut og mjólk og Guð-
laug er farin að taka til kaffi-
brúsana, sem þarf að fylla fyrir
nóttina. Allt í einu kveður við
ógurlegur hvellur, einn brúsinn
hefir sprungið og Guðlaug grípur
hendi í hjartastað. Einu hughreyst
ingarorðin, sem hún fær innan úr
borðsalnum eru þau, að piltarnir
hafi haldið, að hún væri að
springa sjálf og ekki fær hún síð-
ur orð í eyra, er henni sýnist það
vera einn af Dalvíkurbátunum, er
siglir í höfnina, en það reynist
blessaðir. En venjulega höfum við j missýning. Allt er þetta þó í spaugi
fisk í annað málið en kjöt í hitt, (talað- og svo er að heyra á viðræð-
þó kemur fyrir, að við eldum kjöt um fólksins, að þarna sé léttur
tvisvar á dag.
Piltarnir hafa veríð að koma við
og við inn í cldhúsið, og nú skýtur
einn því inn í samræðurnar, að
og þægilegur heimilisbragur.
Aðbúðin
, , , — Er nú aðbúð vermanna yfir-
emu aófinnslurnar, sem heyrzt , ... A. .
, , , _ * . leitt orðin ems goð og her hja
hafa um fæðið se það, að sumir ,, .
fitni of mikið af því. ( < VY g-
Karlmennirnir verða fyrir svör-
um og segja að svo sé ekki. Þeir
hafa slæma reynslu af verbúðum
sumsstaðar annarsstaðar , sem hafa
að minnsta kosti til skamms tíma
— En hvernig er hagað mat-
málstímum hjá ykkur? Verða þeir
ekki dálítið óreglulegir?
— Ónei, þetta gengur nokk-
uð eftir föstum reglum. Við höf
um heitan mat tvisvar á dag, kl.
12 og 7. Bátarnir fara venju-
lega út um sjöleytið, þá hita
piltarnir upp kaffið handa sér
sjálfir, en við göngum frá
brauði handa þeim á kvöldin.
Klukkan 9Vá er svo grautur
og slátur, mjólk eða kaffi og
brauð, eftir því sem hver vill,
svo er hádegismaturinn, þá
miðdagskaffið kl. 3V2, kvöld-
matur kl. 7 og kvöldkaffi kl.
10. Stundum þurfa líka ein-
hverjar að fá mat kl. 12, ef
fiskaðgerðin stendur lengi, en
aðgerðarmennirnir taka sér
sjálfir matinn þegar svo ber
undir, eða þegar þeir vinna á
næturna. Nei, við höfum það
ekki erfitt. Ég fer sjálf á fæt-
ur kl. 7, ekki af því ég þurfi
þess, heldur af því mér fellur
það betur. Guðlaug fer ekki
svo snemma á fætur ,en þess
í stað gengur hun frá uppþvott
inum eftir hádegið, en þá legg
ég mig útaf dálitla stund.
— Hvernig er með aðdrætti?
— Við höfum síma og fáum
allt sent heim ,sem við ekki kom
urn með að norðan, en við erum
vanar að útbúa saltkjöt, rúllu-
pylsur og þessháttar áður en við
förum að heiman. Hér fáum við
allt nýmeti eftir hendinni.
— En hvernig gengur að fá
mjólk handa öllum þessum hóp?
— Við fáum alltaf nóg af henni
og notum hana þó mikið. Mjólk
er alltaf borin með mat og menn
drekka af henni eins og þeir vilja.
Yfirleitt get ég sagt, að hér er
ekki sparað við okkur í neinu.
Viðhorf karlmannanna
— Hvernig er með ræstingu og
þjónustubrögð, hvíla þau líka á
ykkur stúlkunum?
-— Nei, við ræstum aðeins borð-
salinn og eldhúsið, piltarnir hirða ,
sjálfir herbergin sín, og sjá sér | !.fllla bunar’ bv°rkl rafma8.n
'til eldunar, vatnsleiðslur ne fra-
rennsli og fleira nefna þeir til.
En stúlkurnar vilja heldur tala um
nýju verbúðirnar við hliðina á
þeim, sem þær segja vera búnar
eins og beztu íbúðir, einkum sé
það framför, að þar hafi hver mað-
ur sinn fataskáp. Efalaust heldur
þróunin allsstaðar í þá átt.
— En er nokkurt baðherbergi
hér í húsinu?
— Nei, piltarnir hafa aðeins tvö
snyrtiherbergi hérna frammi á
ganginum, en það er stutt að fara
í Sundhöllina. En má nú ekki
bjóða þér kaffisopa, segir Svan-
fríður. Auðvitað slæ ég ekki hend-
inni á móti því og sit innan stund-
ar við hlaðið borð og brauðið er
svo Ijúffengt, að eini vandinn er
að hætta að borða það.
Þá mun ekki skorta afl!
Nú er mál að þakka fyrir sig
og kveðja. Þetta hefur verið
slcemmtileg heimsókn — að sumu
leyti eins og að skreppa heim á
æskustöðvarnar, — að öðru leyti
svipast um á lítt þekktum vett-
vangi.
Það þarf harðsækni og karl-
mennsku til að stunda sjómennsku
á vetrarvertíð og mörg landverkin
munu vera kaldsöm og þreytandi.
En það er áreiðanlegt, að piltun-
um, sem þær Svanfríður og Guð-
laug matreiða fyrir, þeim verður
ekki aflafátt vegna vaneldis.
Þakka ykkur kærlega fyrir við
tökurnar.
Stúlkurnar frá Dalvík i verbúðareldhúsinu í Keflavík.
fyrir þjónustu. Annars ganga þeir
dæmalaust vel um. Þeir stíga
aldrei inn í herbergin, borðsalinn
eða eldhúsið, nema á inniskóm,
annað er bannað.
— Og er ekkert erfitt að fá þá
til að hlýða því banni?
— Ég held nú síður, þeir vilja
líka allir koma sér vel við okkur,
— matarástin, eins og þú skilur,
segir Svanfríður brosandi.
Meðan við höfum ræðst við,
hefir rólega og fumlaust verið lok-
Sigríður Thorlacíus.
Athugasemd vegna fregnar um
stjórn á Kefiavíkurflugvelli
Flugmálastjórinn, Agnar Kofoed-Hansen, hefir
sent biaðinu eftirfarandi athugasemd:
Á víðavangi
,Vitnin" í Morgunblaðinu
Þeir halda áfram að vitna í
Morgunblaðinu Ingólfur á Hellu,
Bjarni Benediktsson og aðrir slík
ir, um verðhækkanir á vörum,
erfiðleika framleiðslunnar og
önnur fjárhagsmál líðandi stund-
ar. Og „vitnin“ eru ákaflega
hneyksluð. Það er engu líkara en
þessir atburðir allir komi þeim
ekkert við, en séu hins vegar all-
ir á reikningi núverandi stjórn-
ar. Þeir halda víst að fólkið i
landinu sé búið að gleyma því,
að þeir voru í ríkisstjórn fyrir
nokkrum mánuðum. Og það eru
ekki nema rösklega 3 ár síðan
þeim tókst að innleiða „frelsis-
stefnuna í fjárfestingarmálunum
og setja allt á annan endann.
Lesendur langminnugri
en ætlað er
En lesendur Mbl. eru lang-
minnugri en þeir ætla. Og varla
getur hjá því farið að þeir spyrji
— Hvað ætluðu foringjar Sjálf-
stæðisflokksins að gera í vanda-
málum framleiðslunnar um sl.
áramót? Um það er ekki orð að
lesa í Mbl. Þar ganga skammirn-
ar á ríkisstjórninni, en úrræði í-
haldsins eru vandlaga falin. Það
er siðferðileg skylda Morgun-
blaðsmanna að skýra þjóðinni
frá því, hverja leið Sjálfstæðis-
flokkurinn vildi fara. Menn hafa
heyrt, að flokkurinn telur milli-
færzluleið ríkisstjórnarinnar ó-
hæfa, en hvað átti að koma í stað
inn? Hefði Sjálfstæðisflokkurinn
t. d. talið hentara að fella gengið
í andstöðu við vinnustéttirnar í
landinu? Eða hefði átt að horfa
á það aðgerðarlaust að hjól fram
lciðslunnar hætti að snúast um
áramótin síðustu?
Blásið að glæðum ófriðar
Svo er ekki nóg með það að
flokksforustan svíkist gersam-
lega um að segja þjóðinni, hvern
ig hún vildi leysa vandamál fram
leiðslunnar, heldur vinnur hún
sleitulaust að því að auka erfið-
leikana og torvelda að það sem
gert er komi þjóðinni að gagni.
Þegar kaupgjalds- og verðstöðv-
unin var ákvcðin á sl. liausti,
barðist floksforustan gegn þeim
ráðstöfunum, rægði þær og af-
flutti af fremsta megni. Þar var
unnið gegn þjóðarhagsmunum,
og gegn öllum fyrri kenningum
Sjálfstæðismanna í kaupgjalds-
og verðlagsmálum. Síðan hafa
blöð Sjálfstæðisflokksins reynt
að mikla verðhækkanir fyrir sjón
um manna, jafnframt því sem
þau liafa ýtt undir kaupgjalds-
kröfur og reynt að spilla vinnu-
friði. Ábyrgðarlcysið keyrir svo
úr liófi, að Morgunblaðið, mál-
gagn auðstéttar og braskara, not
ar fyrirsagnir og upphrópanir úr
tveggja til þriggja ára gömlum
Þjóðvilja í hatursbaráttu íhalds-
ins gegn ríkisstjórninni. Þannig
hefir forustulið Sjálfstæðisflokks
ins gersamlega brugðist vonum
þeirra, seni ætluðu að þar væri
að finna ábyrga stjórnmála-
stefnu.
Vegna fréttar frá Upplýsinga-
þjónustu Bandaríkjanna á íslandi
um, að Islendingar hafi nú tekið
við allri stjórn á Keflavíkurflug-
velli, tel ég mér skylt að taka
íram eftirfarandi:
Með samningi frá maí 1951 tók
íslenzka flugmálastjórnin í sínar
hendur alla stjórn og ábyrgð á al
mennu (civil)flugi á Keflavíkur-
flugvelli þ.e., að starfsmenn flug-
málastjórnarinnar önnuðust eftir
þeim samningi alla þjónustu í sam
bandi við viðkomu erlendra far-
þegaflugvéla, er um Keflavíkur-
flugvöll fara.
í ;naí 1954 tók íslenzka flugmála
stjórnin ennfremur að sér þjón-
ustu við flutningavélar Banda-
ríkjahers, er um Keflavíkurflug-
völl fara, og með samningi, sem
gerður var í júní 1955, tók is-
i lenzka flugmálastjórnin í sínar
— Eru karlmennirnir nokkuð i hendur alla flugumferðastjórn á
kenjóttir við þig með matinn. | Keflavíkurflugvelli.
Segja má því, að íslenzka flug
málastjórnin hafi fyrir mörgum
árum tekið við stjórn þeirra mála
er snerta beint hið almenna flug-
á Keflavíkurflugvelli. Hins vegar
er rétt að geta þess, að enn er
í höndum Bandaríkjamanna rekst
ur veitinga og gistihússins á flug
vellinum, stjórn radar og annarra
öryggistækja, slökkviliðið svo og
viðhald vallarins og nýbyggingar,
Fyrrnefnd frétt frá Upplýsinga
þjónustu Bandaríkjanna byggist
því einu að í umrætt skipti af-
hentu Bandaríkjamenn lykla að
nokkrum vistarverum í flugstöðvar
byggingunni, er þeir höfðu notað
áður en þeir fluttu í hina nýju
flugstjórnarbyggingu hersins.
Reykjavík, 14. marz 1957.
Flugmálastjórinn:
Agnar Kofed-Hansen.
Viðhorf óbreyttra
flokksmanna
Þegar óbreyttir kjósendur Sjálf-
stæðisflokksins íhuga þessi at-
riði, liggur fyrir þeim að svara í
fullri hreinskilni, livort þeir viljí
í raun og veru taka þátt í þeirri
iðju foringjanna að torvelda á
allan liátt störf ríkisstjómarinn-
ar og viðreisn atvinnuveganna,
eða hvort þcir vilja ekki styðja
það, sem vel er gert og til heilia
horfir, og hvetja og stuðla að
hagkvæmari úrlausnum. Kann-
ske líka ýmsir óbreyttir liðs-
menn hafi ákveðnar skoðanir á
því, hvernig bezt sé að leysa
vandamál framleiðslunnar, þótt
Mbl. virðist ekki hafa neina
skoðun á því? Flokksmennirnir
verða að gera það upp við sig,
hvort þeir vilja líta á þjóðarhag
fremur en hag og metnað foringj
anna, hag jafningja sinna, eða
hag gæðinga og burgeisa í
Reykjavík.