Tíminn - 03.07.1957, Qupperneq 8

Veffrið í dag:
Norðan kaldi, víðast léttskýjað.
Miðvikudagur 3. júlí 1957.
Hitinn kl. 18:
Reykjavík 13 stiig, Akureyri 8,
London 21, Stokkhólmur 20 París
28, Róm 30, New York 24.
Islendingar framkvæma fjölbreyttar
rannsóknir á jarðeðiisfræðiárinu
Vísindamenn 60 þjóða taka þátt í alþjóðl.
samvinnu við rannsóknir og vísindastörf
HiS alþjóðlega jarSeðlisfræðiár hófst á mánudag. Það mun
standa yíir fram til ársloka 1958, og verða á árinu fram-
kvæmdar fjöiþættar rannsóknir á hvers kyns jarðeðlisfræði-
legum fyrirbrigðum. Um 60 þjóðir taka þátt í rannsóknun-
um og hinu alþjóðlega samstarfi sem er þeim til grund-
vallar.
■D! .... - , , _ tekur við þeim aftur. Þassar rann-
Blaðið atti 1 gær tal við Þor- sóknir eru miðaðar vig nokkur
þjorn Sigurgeinsson, forstoðumann hundrug kil6metra hæð
Rannsoknarraðs ntasms og bað Rannsóknarráð ríkisins mun ann
^ ga. ast segulmælingar hór á landi.
jarðeðhsfræðfarmu. Það, sem her Þessar mæljn eru framkvæmd.
fer a eftir er þvi byggt a upplys- ar með sjálfvirkum mæiitækjum
mgum íans. j 0g miða að því að afla nákvæmrar
. !þekkingar á segulsviði jarðarinn-
þjo i ea samvinna. ar 0g ilinurn oru breytingum sem
Jarðeðlisfræðiárið er nánast þar verða vegna rafsveiflna í há-
framhald fyrri rannsókna, er fram loftum. Slíka athugunarstöð heíir
ikvæmdar voru á hinum svonefr.du tilfinnanlega vantað hér á landi
heimskautaárum. Iíeimskautaárin fram til þessa.
voru 1882—83 og 1932—^3. í þeUa Jöklarannsóknarfélagið mun
skipU verða rannsokmrnar þo taka þátt { jöklarannsóknum. Þær
miklu viðtækari, en aður var aðal- rapnsóknir verða einkum miðað.
iega m^aðviðrannsokmr a heim- ar við að geta gefig upplýsingar
skautasvæðunum. Rannsoknunum um 5reytingar á veðurfari af völd
verður emkum beint að þeun fyt- um jökla Eins og undanfarin ár
írbærum, sem atbuga þarf a morg- mun félagið efna til leiðangurs til
um stoðum i senn, en eins og fyrr Grímsvatna og einnig verður farið
isegir taka visindamenn fra 60 þjoð á xindafjallajökul. Þá mun félag-
um þátt i rannsoknunum. Sem ið annast athuganir á skrigjöklum
dæmi um þa leiðangra, sem farmr viða um landi og það mun láta
verða a jarðeðlisfræðiarinu, ma taka ljósmyndir ur lofti af jokl.
Hátíð að Hóium í tilefni af
75 ára afmæli bændaskólans
Sunnudaginn 14. júlí næstkomandi verður efnt til há-
tíðahalda að Hólum í Hjaltadal í tilefni af 75 ára afmæli
bændaskóians þar. Þá munu gamlir nemendur skólans koma
þar saman, og fjölbreytt dagskrá fer fram. í tilefni afmælis-
ins kemur út veglcgt rit um Hólastað.
tiefna mikinn leiðangur til Suður-
um. Félagið hefir nú mikinn hug
heimskautslandsins, en það er á ag koma upp safni ljósmynda
enn að miklu leyti okannað. Þar af joklum
Fiskideild Atvinnudeildar há-
verða franikvæmdar athuganir á
skólans mun annast hafrannsóknir
á Norður-Atlantshafi. Verður rann
sóknarskipið Ægir gert út í slík-
jökulmagni o. fl.
Þátttaka íslendinga.
íslendingar munu taka allmik- an leiðangur. Þá mun Vita- og
inn þátt í rannsóknum jarðeðlis- hafnarmálastjórnin sjá um mæl-
fræðiársins. Hér á eftir skai talið ingar á hæð sjávarborðs hér við
hið helzita: [land.
Veðurstofan i Reykjavík mun) Þorbjörn Sigurgeirsson sagði að
taka þátt í samræmdum veðurat- j iokum að mikils árangurs mætti
hugunum, bæði á veðurfari í há-
loftunum og eins á jörðu niðri.
Tilgangur hinna samræmdu rann-
isökna er að reyna að fá heildar-
mynd af hreyfingum gufuhvolfsins
í allt að 30 km. hæð. Þá mun veð-
•urstofan framkvæma ljósmælingar
og athuganir á ozonmagni á háloft
unum, en það er ozon, sem veldur
hinum banvænu útfjólubláu geisl-
um. Veðurstofan mun einnig fram
kvæma athuganir á norðurljósum,
og hefir sérstök myndavél verið
fengin til þess. Véi þessi nær
inynd af öllu himinhvolfinu í
einu, og tekur hún mynd á mínútu
frestí i sífellu. Veðurathugunar-
menn úti uan land munu einnig
fylgjast með norðurljósum. Þá
verða jarðskjálftamælingar fram-
kvæmdar á vegum veðurstofunnar.
Landsíminn mun framkvæma
rannsóknir á jónhvolfinu (far-
eindahvolfi). Þær eru gerðar með
sérstöku senditæki, sem sendir
útvarpsbylgjur upp í háloftin og
OSTATION ESTABUSHED
I9SS-58
0STATION ESTABUSHED
Z’ •.
íy EU.SWORTH
■? •
< »*r*< tí U
Erlendar fréttir í
fáum orðum
Á afvopnunarráðstefnunni í London
í gær lagði Lloyds til, að skipuð yrði
nefnd sérfræðinga til að rannsaka
möguteikana í framkvæmd banns
við kjarnorkuvopnatilraunum.
Dulles lýsti þeirri skoðun sinn í gær
að hann áliti, að mögulegt væri að
semja um afvopnun án þess að kín
verska kommúnistastjórnin ætti þar
nokkra aðild að.
50 manns fórust í gær í miklum
jarðskjálftum í N-íran. Náttúruham
fara þessara varð vart i höfuðborg-
inni Teheran, en þar varð tjón ekki
teljandi.
Skæð lömunarveiki geisar nú í suð-
urhluta Ungverjalands. Hefir heil
borg verið sett í sóttkví.
Aðstaða til rannsókna á suðurskaut-
inu er hin erf;oasta og gefur mynd-
in nokkra hugmynd um aðstæðurn-
ar. Rannsóknarskip eru að brjótast
gegnum ísinn.
vænta af rannsóknarstarfi því er
frarn fer á jarðeðlisfræðiárinu.
Víðtækara samstarf hefði tekizt nú
en nokkru sinni fyrr, og nú væru
til betri rannsóknartæki en áður
hefði verið. Þetta víðtæka sam-
starf á vísindasviðinu mun áreið-
anlega gefa góða raun, sagði hann,
og verða til að afla mikillar og
dýrmætrar vitneskju.
Þeir Kristján Karlsson skóla-
stjóri og Gísli Kristjánsson skóla-
stjóri skýrðu fréttamönnum í gær,
fyrir hönd framkvæmdanefndar,
frá hinum fyrirhuguðu hátíðahöld-
um.
Dagskráin.
Dagskrá nemendamótsins verður
á þessa leið:
Klukkan 2 verður kirkjuathöfn.
Dómkirkjuprestur Hóladómkirkju,
Björn Björnsson, flytur bæn, og
kirkjukór Sauðárkróks syngur und-
ir stjórn Eyþórs Stefánssonar.
Þá setur Kristján Karlsson skóla
stjóri nemendamótið.
Ræða: Hermann Jónasson, for-
sætisráðherra.
Hitabylgja,
þrumur og
á meginlandinu
LONDON—NTB 2. júlí: Mikil hita
bylgja hefir gengið yfir meginland
Evrópu síðustu daga. Hitanum
hafa fylgt þrumur og eldingar og
'sum staðar feikileg úrkoma, er
valdið hefir flóðum. Nokkrir hafa
farizt í flóðum þessum. 36 stiga
hiti mældist á N-Ítalíu í dag, en
30 stig í Sviss. í Svíþjóð og Dan
mörku mældisit 20 stig.
SumarleikhúsiS liefur sýningar á
gamanleiknum Frönskunám og
freistingar
Baglegt líí á frönskum diplómataskóla atial-
efnííS í bráíískemmtilegiim gamanleik eftir
Rattigan
Blaðamenn ræddu í fyrradag við Gísla Halldórsson leikara,
og fleiri forráðamenn Sumarleikhússins, sem skýrðu frá
verkefnum sumarsins.
fTO SOUTH AHER.
725 MILES
Wodd.ll S««
, „ w STATION
urrte ðvro -v
america £ „station
,.uv OLACIER
McMurdo ; Ro” gX i a
AIR BASE lí* • *
ii 5h«llA amundsen-scott 5
íi siiS A'V./-' \ south pole station p
.<*
OARE STAtlÖN
BEARDMORE
. , OLACIER
i \ VICTORIA
j t/AND
, •
í sambandi vi5 hi3
alþjóðlega jarðeðlis-
fræðiár fara fram
víðtækari rannsókn-
ir á leyndardómum
suðurskautslns held-
ur en tll þessa hafa
verij* gerðar.
Sumarleikhúsið hóf starfsemi
sína í fyrrasumar með því að sýna
gamanleikinn „Meðan sólin skín“,
sem sýndur var 30—40 sinnum hér
í Reykjavík frá júlí-byrjun til sept-
emberloka við mjög góða aðsókn
og miklar vinsældir. Sumarleik-
húsið fór einnig í leikför norður
í land og sýndi leikinn á Akur-
eyri sex. sinnum fyrir fullu húsi.
Gamanleikur eftir Rattigan.
I þetta skipti sýnir Sumarieik-
liúsið ganianleikinn Frönskunám
og freistingar eftir Terence Ratti
gan í þýðingu Skúla Bjarkan.
Það var þetta leikrit, sem gerði
Rattigan frægan og hefir verið
sýnt oftar en nokkurt annað leik
rit hans. Það var fyrst sýnt í
London árið 1936 og gekk þar
fyrir fuilu liúsi í sama leikhús-
inu í tæp þrjú ár.
Síðan hefir það verið sýnt víða
um heim, alls staðar við miklar
vinsældir, enda er hin brezka
kímnigáfa víðfræg. Leikritið fjall-
ar í stórum dráttum um daglegt
Iíf 6 ungra Englendinga á dipló-
mataskóla í Frakklandi. Fallegar
stúlkur eru að sjálfsögðu til stað-
ar og verða heldur til að trufla
námið heldur en hitt, eins og leik-
stjórinn, Gísli Halldórsson, komst
að orði við blaðamennina.
Skólastjórann leikur hinn góð-
kunni leikstjóri Gunnar Hansen,
og verður gaman að sjá hann á
leiksviðinu 1 þetta sinn. Aðrir
leikarar eru Sigríður Hagalín,
Helga Valtýsdóttir, Guðmundur
Pálsson, Knútur Magnússon, Birg-
ir Brynjólfsson, Jóhann Pálsson og
Gísli Halldórsson. Katla Ólafsdótt-
ir og Gísli Þröstur Kristjánsson
fara með smáhlutverk. Frumsýn-
ingin verður í Iðnó annað kvöld.
Ræða: Gísli Magnússon, bóndi í
Eyhildarholti.
Ræða: Páll Zóphóníasson, fyrrv.
skólastjóri.
Ræða: Steingrímur Steinþórsson,
fyrrv. skólastjóri.
Að lokum syngur karlakórinn
Heimir undir stjórn Jóns Björns-
sonar.
Sýning verður haldin á ýmsu er
heyrir til búsáhöldum og notað var
á Hólum fyrir aldamótin. Til sam-
anburðar verða sýnd tæki og á-
höld sem notuð eru nú. Þarna
verða heyvinnutæki, flutningatæki,
jarðyrkjutæki ýmisskonar og
mjólkurvinnslutæki.
Um kvöldið verður stiginn dans.
Gamlir skólabræður hittast.
Að lokinni hinni föstu dagskrá
um daginn er ráðgert að nemenda
hópar geti hitzt á ákveðnum stöð-
um. Þar gefst þá gömlum skóla-
bræðrum færi á að rifja upp göm-
ul kynni.
Ljósmyndari og kvikmyndari
verða á staðnum að tilhlutan fram
kvæmdanefndar.
Norðurleið h.f. mun annast flutn
inga fólks á hátíðina frá Reykja-
vík og af Suðurlandi.
Veitingasala verður á staðnum,
en þeir sem gera ráð fyrir að
koma á laugardagskvöld og dvelja
á Hólum yfir helgina þurfa að hafa
með sér viðleguútbúnað. Tjald-
stæði eru nóg í grennd við stað-
inn.
Saga HólastaSar.
I tilefni afmælisins kemur út 14.
júlí bókin Hólastaður eftir Gunn-
laug Björnsson bónda í Brimnesi
og fyrrverandi kennara að Hólum.
Þar er skýrt frá tildrögum að stofn
un skólans og saga hans sögð, en
jafnframt er í bókinni rakin saga
Hólastaðar frá upphafi. Þetta er
allmikið rit, 22 arkir. og hið vand-
aðasta að öllum frágangi. Bóka-
útgáfan Norðri gefur bókina út.
Framkvæmdanefndin.
Ifátíðin að Hólum er fyrst og
fremst haldin fyrir eldri og yngri
Hólamenn og gesti þeirra. Er þess
því að vænta að þeir fjölmenni á
staðinn 14. júlí.
Undirbúning hátíðahaldanna hef-
ir sérstök framkvæmdanefnd ann-
azt, og skipa hana þessir menn:
Kristján Karlsson skólastjóri, for-
maður, Gísli Kristjánsson ritstjóri,
Hjalti Pálsson ráðunautur, Gísli
Magnússon bóndi, Eyhildarholti,
Sigurður Jónsson bóndi, Reynistað,
Björn Jónsson bóndi, Bæ.
Frumvarp um afnám barnalífeyris
varð tíl að fella finnsku ríkisst jórnina
Helsinki—NTB 2. júlí Finnska
ríkisstjórnin féll í kvöld eftir að
ráðherrar sænska þjóðflokksins
höfðu ákveðið að draga sig til
baka iir ríkisstjórninni, þ. á. m.
fjármáiaráðherrann.
Ráðherrarnir lýstu því yfir, að
þar sem mikilvægur hluti af sparn
aðarfyrirætlunum ríkisstjórnarinn-
ar, þ. e. a. s. frumvarp Sukselain
ens forsætisráðherra um afnám
barnalífeyris hefði ekki náð fram
að ganga, vildu ráðherrar flokks
in>s e>kki eiiga frekari aðild að
stjórn landisins. Ríkissitjórn þessi,
sem hefir átt við mi'kla efnahags-
lega örðugleika að etja, tók við
völdunum 27. maí s. 1. eftir lengstu
stjórnarkreppu í sögu Finnlands.
Síðustu fregnir herma, að stjórn
Sukselainens muni sitja áfram,
þrátt fyrir ákvörðun ráðherra
sænska þjóðflokksins. Kekkonen
forseti fór þess á leit við forsætis
ráðlierrann, að liann segði ekki af
sér og mun hann hafa orðið við
því.
Happdrætti SUF
Sala miðanna er í fullum
gangi. Vinningar eru hnatt-
ferð og 6 manna Ope! bifreið.
Bíliinn verður til sýnis í
Bankastræti næstu daga.
Dragið ekki að kaupa miða
í þessu glæsilega happdrætti.
Látið ekki happ úr hendi
sleppa. Sími happdrættisins
er 82613 og 19285 eftir 7.
júlí.
/