Tíminn - 03.08.1957, Page 5

TÍMINN, laugardaginn 3. ágúst 1957.
5
ViS lok stúdentamótsins
Nú er hljóðnað yfir skáksölum
höfuðborgarinnar að sinni, því að
4. heimsmeistaramót stúdenta í
skák er fyrir skömmu til lykta
leitt. Mót þetta er áreiðanlega hið
stærsta og umfangsmesta, sem hér
heíir verið haldið og það væri
víst að bera í bakkafullan lækinn
að íara að lýsa því eitthvað nán-
ar en þegar hefir verið gert í blöð-
um og útvarpi. Ég sé því enga á-
stæðu til að birta einhverja „stat-
istiska“ skýrslu um mótið, því að
liana kunna víst flestir upp á sína
tíu fingur, heldur vil ég beina at-
hygli minni og lesenda að skák-
unum sjálfum, því að alltaf eru
skákirnar kjarni hvers móts, þó að
frammistaða einstakra keppenda sé
vitanlega það sem mestu máli
skiptir.
Af 1. borðs keppendum vakti að
sjálfsögðu mesta athygli rússneski
stórmeistarinn Tal og það ekki að
ástæðulausu. Allar voru skákir
hans viðburðaríkar og spennandi,
enda er sá háttur Tals að sneiða
lijá öllum afbrigðum, sem kunna
að einfalda stöðuna og leita þeirra,
sem gera taflið flókið og tvísýnt.
í þessu tilliti minnir hann á landa
sinn stórmeistarann Keres, sem á
sínum yngri árum mat „andann
meira efninu“ og geystist út tví-
sýnan hildarleik leikfléttnanna
fengi hann færi á því. Við skulum
nú ekki hafa fleiri orð um þetta,
en athuga þess í stað eina skáka
Tals. Hún er tefld í 3. umferð
stúdentamótsins og á hann þar í
höggi við austur-þýzka meistarann
Hit>mqnn.___
Hv: Tal
rv: Sittmann
Kóngs-indversk vörn.
1. d4—Rf6 2. c4—g6 3. Rc3—
Bg7 4. e4 (Hæpið finnst mér að
leyfa hinum sókndjarfa Tal að fá
upp þetta hættulega afbrigði
kongs-indversku varnarinnar, en
Dittmann þykist öllum hnútum
kunnugur, enda hafa hinir austur-
þyzku skákmenn myndað sér á-
kveðið varnarkerfi í þessari byrj-
un og oft teflt það með góðum
árangri.) 4. —d6 5. f3—0—0 6. Be3
—e5 7. d5—Rhö 8. Dd2—f5 (Lið-
ur í áætlun. Hugmynd Bronsteins
8 —Dh4f 9. g3—Kxg3 10. Df2—
Rxfl 11. DxD—Rxe3 12. Kf2—Rx
c4 er mjög skemmtileg og enn eng-
in reynsla fyrir því, hvort hún í
raun og veru standist.) 9. 0—0 -0
—Rd7 10. Bd3—Rdf6 (Þannig eiga
riddararnir í sameiningu að
stemma stigu fyrir væntanlegri á-
rás hvíts á kóngsvæng.) 11. Rge2
—a6 (.. . .og síðan er leitað mót-
vægis á drottningarvæng.) 12. Dc2
•— (Nú á eitthvað að láta undan, en
Dittmann e rekki á sama máli.) 12.
-De8!? 13. Hdel (13. exf—exf
20. g5—Bxg5 21. Hhgl—Rg4
(Svartur reynir náttúrlega að
bjarga því, sem bjargað verður.)
22. Rce2 (Enn er ekk itímabært
að drepa riddarann.) 22. —Df6 23.
h4! (Þannig hefst það.) 23. —
Bxh4 24. Hefl—Hb8 (Manninum
verður ekki bjargað) 25. fxg4—
fxg4 26. Bd3—Hf7 27. Kbl—Bd7
28. Rc3—Hbf8 29. Re6 (Náðarstuð
ið.) 29. — Dxflf 30. Hxfl—Hxflt
31. Rdl—H8f2 32. Db3—Bb5 33.
Bxfl—Hxfl 34. a4—Hf3 35. Db4
—Bd3t 36. Ka2 og svartur gafst
upp.
Kunningi okkar Larsen virtist
all-miður sín í móti þessu, hverj-
ar svo sem orsakirnar kunna að
vera. Hann tefldi frá upphafi móts-
ins langt undir sínum venjulega
styrkleika og aðeins í örfá skipíi
sást bregða fyrir hinni gömlu-
keppnisgleði. í 6. umferð hristi
hann heldur af sér slenið og sigr-
RITSTJORI: FRIÐRlK OLAFSSON
aði þá Bandaríkjamanninn Lom-
bardy í skemmtilegri skák.
Hv: Larsen.
Sv: Lombardy.
Kóugs-indversk vörn.
1. d4 (Þau eru teljandi akiptin,
sem Larsen beitir ekki Rf3-icikn-
um.) 1. —Rf6 2. c4—g6 3. Rc3—
Bg7 4. e4—d6 5. f3—e5 6. d5 (Hvít
ur græðir ekkert á uppskiptunum
6. dxe—dxe 7. DxDt—KxD, því að
svartur nær seinna meir íangar-
haldi á hinum býðingarmikla reit
d4.) 6. —0—0 7. Bg5— (Sennilega
nákvæmaid leikur en 7. Be3, því
að vilji svartur losna við biskup-
inn, verður hann að veikja kóngs-
stöðu sína með —h6.) 7. —Rbd7
8. Dd2—a6 9. O—0—0—De8 (Eina
ráoið til að losna við hina óþægi-
legu leppun.) 10. g4—Hb8 11. Rge
2—b5 12. Rg3—bxc 13. h4 (c-peð-
ið er þýðingarlaust í þessari stöðu
og lileypur heldur ekki í burtu.)
13. —Rb6 14. Kbl—c6 (Svartur
sér að við svo búið má ekki standa
og fórnar peði til að ná mótspiti.)
15. dxc—Dxc6 16. Dxd6— (Hvít-
ur hræðist ekki drottningarkaup,
enda væri staða hans betri eftir
sem áður.) 16.—Db7 17. Hh2 (Til
að valda b2-reitinn gegn innrás.)
17. —Be6 (Svarta staðan lítur í
fljótu bragði vel út, en er í raun
og' veru vandtefld.) 18. h5—Re8
19. De7—Rc7 20. Rf5 (Með þess-
ari fórn tekst Larsen að rífa upp
varnarmúrinn kringum svarta kóng
inn og eftirleiðis skeður allt með
leifturhraða.) 20. —gxf5 21. gxf5
-—f6 (Eini möguleikinn til að
bjarga biskupnum á e6.) 22. Be3
—Hfe8? (Betra var efalaust 22.
—Hf7, sem auðveldar samstarf
svörtu mannanna. Nú lýkur Larsen
skákinni á skcmmtilegan hátt.) 23.
Dc5—Bf7 24. Hg2—Kh8 25. Dxb6
—Rb5 (Gildir einu, því að eftir
25. —DxD 26. BxD—HxB fylgir
27. Hd7 og vinnur manninn til
baka.) 26. RxR—DxD 27. BxD—
axb5 28. Bc7—Hb7 (Svartur er nú
í miklu tímahraki.) 29. Hd7—Hc8
30. h6!—Bxh6 31. Bxeð! (Það er
víst sjaldan sem Lombardy fær
slíka útreið sem þessa.) 31. —Hx
d7 32. Bxf6f—Bg7 33. Hxg7—Hd6
(Svartur reynir að afstýra því
versta, þó að það dugi skammt.)
34. Hxf7f—Kg8 35. Hg7f—Kf8 36.
Hxh7—Hcc6 37. Be7f—Kg8 38. B
xd6—Kxh7 39. e5—Kh6 40. f4—
Hc8 og svartur gafst sem vonlegt
er upp.
Sjötug í dag:
Frú íngunn Sveinsdóttir
Ákranesi
Ein af ágætustu og mikilhæfustu
húsfreyjum landsins, frú Ingunn
Sveinsdóttir, Akranesi, er sjötug í
dag. Iíún er fædd á Akranesi 3.
ágúst 1887. Foreldrar hennar voru
hjónin Metta Hansdóttir og
Sveinn Guðmundsson er lengi var
hreppstjóri og kaupmaður á Akra-
nesi. Hún hlaut í æsku gott upp-
eldi og þá menntun er þá var völ
á íyrir ungar stúlkur. Andlegt og
Iíliamlegt atgervi var henni með-
fætt 1 ríkum mæli.
Eg þykist sjá, að um frú Ing-
unni hefði mátt segja í árdegi æv-
innar, líkt og Haraldur konungur
sagði um Gissur í'sleifsson síðar
bi'skup „að af Gissuri mætti gera
þrjá menn“. Hann gæti verið vík-
ingahöfðingi, konungur og biskup,
og er hann til þess bezt fallinn.
Frú Ingunn hefði getað orðið
framkvæmdastjóri fyrir stóru at-
vinnu- og verzlunarfyrirtæki, mik-
og forsjálni, sem verið hefir und-
irstaðan að mikilli farsæld, sem
fylgt hefir störfum þeirra beggja.
Þau hjón hafa skilið vel að þau
eru ekki ein 'á veginum. Rausn
þeirra og höfðingsskapur í garð
bæjarfélagsins og samborgaranna
ilsvirtur opinber embættismaður í! er löngu landskunnur. Þau gáfu
hverri þeirri grein, sem hún hefði Báóihöllina, en tekjur af henni eiga
kasið að sérmennta sig til og síð-
ast en ekki sízt, glæsileg og gáfuð
að renna til menningar- og mann-
úðarmála í bænum. Hefir hún nú
hús'freyja í hvaða tignarstöðu sem: þegar greitt um kr. 900 þús. til
væri og góð móðir barna sinna. j sjúkrahússins á Akranesi. í vax-
Þann kostinn valdi hún. Það var! andi bæ hefir þessi gjöf ómetan-
hennar biskupsdómur. I lega þýðingu, sem grundvöllur að
Frú Ingunn giftist 6. rióvember | mörgum framfaramálum. Þau hafa
1915, Haraldi Böðvarssyni kaup-J stofnað sjóð til styrktar elliheimil-
_____ ________ _________ manni og útgerðarmanni á Akra- inu, sem nemur nú orðið um kr.
14. Bxf5—Bxf5 15. Dxf5—Rxd5 og ! nesi- Var Þar stigið örlagaríkt 175 þús. Árlega senda þau gamla
svartur heldur á sínu.) 13.—b5
(Það væri með ólíkindum, að skák
þessi endaði með jafnteíli!) 14.
gæfuspor, því að með þeim er jafn fólkinu á elliheimilinu einhvern
ræði mikið. Haraldur Böðvarsson
hefir um áratu'gi haldði uppi öfl-
exfö-bxc4 15. Bxc4-gxf5 16. h3-Df7 , úgu atvinnulífi á Akranesi og mun^
(Svartur er ekki nógu var um sig enginn atvinnurekandi í neinum
á hættunnar stund. Til að verjast
öllum boðaföllum hefði 16. —f4
verið líklegast til árangurs. Nú
syrtir snögglega að.) 17. g4—Rf4
(Þannig hyggur svartur sig hafa
séð við öllum hótunum hvíts, en
það er nú bara öðru nær.) 18. Bxf
4—exf4 19. Rxf4! (Svartur hélt,
að þetta peð væri eitrað vegna
næsta leiks síns....) 19. —Bh6.
bæ hafa veitt jafn stórum hluta
bæjarbúa atvinnu, sem Haraldur
Böðvarsison á Akranesi nú um
langt skeið. Hann gerir nú út 10
vélb'áta, rekur eitt fullkomnasta
frystihús land'sins, niðursuðuverk-
smiðju, margar verzlanir, skipa-
afgreiðs'lu o. fl. Útborguð vinnu-.
laun á ári nema orðið kr. 17 millj.
En það sem umfram allt einkennir
atvinnurekstur Haraldar Böðvars-
sonar fyrr og síðar, er stjórnsemi,
reglusemi, víðsýni og stórhugur,
enda oft fyrstur með margvíslegar
nýjungar í atvinnurekstrinum.
Eg er ekki að víkja frá efninu
þótt ég minnist á þetta á heiðurs-
degi frú Ingunnar. Hún hefir jafn
an liaft meiri og minni afskipti
af atvinnurekstrinum, fylgzt með
honurn af lífi og sál og veitt bónda
sínum þar mörg holl ráð. Enginn
mun fúsari að viðurkenna þetta
og þakka en Haraldur Böðvarsson
sjálfur. Þau hjónin liafa verið sam
hent og sýnt í hvívetna hyggindi
glaðning. Þau láta sér mjög annt
um rckstur sjúkrahús'sins og það
er þeim að þakka frekar en nokkr
um öðrum, að Akraneskaupstaður
á nú eitt bezt búna og glæsilegasta
sjúkrahús utan Reykjaví'kur. Eg
tel líklegt — og er þar ekkert hall
að á bónda hennar — að í þessum
málum hafi mjög gætt tillagna og
áhrifa frú Ingunnar.
Frú Ingunn var stofnandi Kven-
félags Akraness fyrir rúmum 30
árum og gjaldkeri þess fyrsta ald-
arf'jórðunginn. Hefir félagiö allt
frá upphafi unnið mikið að menn-
ingar- og mannúðarmálum í bæn-
um. Það 'Studdi sjúkrahúsbygging-
una margvíslega cg hafði frú Ing-
unn þar f'orustuna. Þegar sá fyrir
lok byggingarinnar pantaði hún
frá útlöndilm efni í a'llan rúmfatn
að og annað, sem þurfti til rekst-
ursins og síjórnaði því aö kven-.
félagskonur saumuðu allt endur-
gjaldslaust. M'álefni kirkjunnar
hafir hún mjög látið til sín taka
og ásamt öðrum konum séð pm
fermingarkyrtla handa kirkjunni
og viðhaldi þeirra. Árlega gefur
hún bókaverðlaun því barni, sem
bezt fullnaðarpróf tekur frá barna
skólanum. Þannig mætti Icngi
telja. Allt bendir í eina átt. Brenn
andi áhuga fyrir öllum góðum mál
um, hugkvæmni og fórnarlund.
Láta gott af sér leiða í smáu og
stóru. Ilún hefir ekki mörg orð.
En verkin tala og munu lcngi bera
henni vitni.
Hún hefir búið vistlegt og fal-
legt hermili, sem ölluim líður vel á,
sem þangað koma. Fj'árhagsleg vel
gengni hefir ekki raskað fornum
dyg'gðum. Prj'ál, tildur og drykkju-
siðir þekkjast þar ekki, hvernig
svo sem aldarandinn er. Þar er
snyrtimennska og hófsemi í öl'lum
hlutum. Heilbrigt iíf og hollar lífs
venjur í heiðri hafðar. Og þrátt
fyrir góð efni er lifað einföldu lífi
og borin virðing fyrir verðmætum,
smáum og stórum. Gæti þetta ver-
ið mörgum til fyrirmyndar. Börn
þeirra eru tvö og bæði búsett á
Akranesi. Sturlaugur útgerðarmað
ur kvæntur Rannveigu Torp og
Helga gift Hallgrí'mi Björnssyni
lækni.
Um frú Ingunni mætti skrifa
langt mál og verður það vafalaust
gert síðar. Enn er starfsdagur fram
undan, því lítt sér á aldurinn. Eg
tel mér bæði Ijútft og skylt að
flytja frú Ingunni kveðjur og
þa'kkir á þessum heiðursdegi frá
fæðingarbænum hennar, bænum
sem hún hefir svo miikið unnið fyr
ir og lætur sér svo annt um. —
Þakka áhuga hennar fyrir málefn
um bæjarins og mikil störf í þágu
hans fyrr og síðar. Eg veit að Ak-
urnesingar munu blessa störf
hennar um alla framtíð. Persónu-
lega flyt ég henni innilegar árnað-
aróskir og þakklæti fyrir ánægju
lega viðkynningu og samstarf. —
Blessun fylgi henni og heimili
hennar, störfum og áhugamálum.
Dan. Ágúsíínusson.
Yalsmena sigruðu í
þriðja leik í Noregi
Annar flokkur knattspyrnufélags-
ins Vals, sem nú dvelst í Noregi í
boði norsks knattapyrnufélags,
hefir leikið þar þrjá leiki. í fyrsta
leiknum varð jafntefli, 0:0, í öðr-
um leiknum tapaði Valur með 1:2.
Þriöja leikinn lék hann í Lille-
liammer í fyrradag og sigraði þá
með 6:2. Einn leik leika Valsmenn
enn í Osló og eru væntanlegir
heim 6. ágúst.
Á víðavang!
Utungunarvélin
Ýmsir ráðamenn íhaldsins hér
í Reykjavík — einkum þó Morg-
unblaðsmenn— standa önnum
kafnir við að láta frá sér óhróð-
urssögur um andstæðinga í
stjórnmálum, einkum þó ráð-
herra í núv. ríkisstjórn. Hreiðrið
sem þeir verpa í, er málgögn
Sjálfstæðisflokksins í liöfuðborg
inni, öll þrjú. Þau eru svo út-
ungunarvélin, klekja út sögun-
um og útbreiða þær um landið.
Eljusemin við þetta er eins mik-
il og hjá bezta varphænu við
framleiðsluna. Ef ætti að cltast
við aðra hverja sögu, þyrfti a.
m. k. heilan blaðadálk á degi
hverjum. Hér var nýlega rifjað
upp að Morgunblaðið hefir í allt
sumar verið að segja lesendum
sínum, að forsætisráðherra væri
að laxveiðum í stað þess að sinna
stjórnarstörfum. Á þessu hefir
blaðið tönnlast í fleiri vikur.
Sannleikurinn er svo sá, að á
ÖIIu sumrinu hefir ráðherrann
eytt tveimur dögum við laxveið-
ar, og var annar helgidagur. Á
heilu ári hefir hann ekkert frí
tekið frá störfum, enga ferð
gert til útlanda, dvalið hér í
borginni að kalla má allt árið.
Á sama tíma, sem Mbl. er önn-
um kafið við að rægja forsætis-
ráðherra mcð þcssum hætti, birt-
ir það langa afsökunargrein
vegna enn einnar utanlandsferð-
ar veizluborgarstjórans í Reykja
vík. Það er von að heiðarlegu
fólki blöskri þessar aðfarir.
Egg í hreiðri íhaldsins
Annað málgagn Sjálfstæðis-
flokksins birti nýlega þá sögu,
að forsætisráðherra hefði tekið
skip frá gæzlustörfum til að láta
það flytja veizlugesti fyrir sig.
Tilcfni þessarar „fréttar“ er, að
Strandamenn héldu ráðherran-
um nýlega veglegt samsæti í til-
efni af 60 ára afmæli hans. Það
samsæti sátu menn úr öllum
flokkum. Þar kom eun einu sinni
fram, hversu mikils trausts Her
mann Jónasson nýtur í kjör-
dæmi sínu. Ráðherrann hafði að
sjálfsögðu engin afskipíi af und-
irbúningi þessa sanisætis, sem
haldið var honum til heiðurs,
livorki af ferðum veizlugesta né
öðru. Hann tók því ekkert skip
frá gæzlustörfum, átti ekkert
samtal um siík efni yið forstjóra
landhelgisgæzlunar. Öll sú saga
er uppspuni frá rótum, enn eitt
eggi í hreiðri íhaldsins, enn eitt
dæmi um viðbrögð skreytinna
öfundarmanna. Ef varðskip hefir
flutt fólk í einni afskekktustu
byggð landsins bæjarleið, þá er
það framkvæmdamál landhelgis-
gæzlunnar, sem þannig liefir oft
hlaupið undir bagga, og njóta
þess þá allir jafnt. Þannig er nú
þessi dæmisaga íhaldsins.
Passaði í útungunarvélina
Þá flutti eitt íhaldsblaðið þá
sögu að sonur forsætisráðherra,
sem dvalið hcfir langvistum í
Bandaríkjunum, hafi komið
heim með nýjan bíl, og þá stóð
ekki á gjaldeyris- og innfiutn-
ingsleyfum, segir blaðið, og
spinuur langan lopa af þessu til-
efni. Steingríniur Hermannsson
verkfræðingur hefir verið búsett
ur í Bandaríkjunum nátt á þriðja
ár. Hann ók þar bíl og kom með
liann heim nú í siunar, ekki nýj-
an bíl heldur bíl, sem er hart-
nær þriggja ára gamall. Þarna
var nú flugufótur sá. Ekki stó®
á gjaldeyrisleyfi, sagði íhalds-
blaðið. En slíkir bílar eru fluttir
inn gjaldeyrisleyfislaust. Þeir
eru þegar eign íslenzkra borgara
sem dvalið hafa erlendis. Ekkí
stóð á innflutningsleyfi, sagðíi
blaðið ennfremur. Það hefir
ekki verið venja áð neita mönn
um, sem kosna heim að lokinní
langri dvöl erlendis, um leyfi tii
að taka bifreið sína með sér
enda tekuf ríkissjóður svo mik-
inn skatt af slíkum bílum, að
nærri liggur að menn verið a'S
kaupa þá í annað sinn, er þeir
koma hingað, þótt þeir hafi átt
þá og notað erlendis árum sam-
(Framhald á 8. síðu.)